برنامه درسی

پژوهش حاضر با هدف افزایش فهم و ادراک نسبت به چگونگی فرآیند تغییر دانش نظری و عملی معلمان دوره ابتدایی انجام شده است. برای انجام این پژوهش از رویکرد کیفی و برای گرد آوری داده ها از مصاحبه های گروهی متمرکز استفاده شده است. تعداد نمونه های این پژوهش که پس از مرحله ی اشباع داده ها به دست آمده، 25 معلم است. برای تحلیل داده ها از تحلیل محتوا/مضمونی و برای افزایش اعتبار آن ها از تکنیک های کنترل عضو و مرور همکاران استفاده شده است. یافته های پژوهش در سه محور کلی کیفیت تغییر دانش نظری و عملی معلمان، مسیر یا کانال های تغییر دانش نظری و عملی معلمان و عوامل اثرگذار بر تغییر دانش نظری و عملی معلمان مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. یافته ها نشان می دهد که به دلیل کیفیت نامناسب برنامه های آماده سازی معلمان برای اجرای تغییر، تغییرات اندکی در دانش نظری و عملی معلمان ایجاد شده است. طراحی و تدوین برنامه های ضمن خدمت، با تغییر دیدگاه ابزاری طراحان و مسئولان تغییر به پدیده ی تغییر معلمان میسر می شود

:پژوهش کیفی حاضر با هدف بررسی مقایسه ای صلاحیت آموزش عالی و آموزش و پرورش در کار تربیت معلم انجام شده است. با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی، با کدگذاری باز داده های حاصل از مصاحبه و پرسشنامه باز پاسخ، کدگذاری و مقوله بندی و سپس تحلیل شدند. شرکت کنندگان در این پژوهش، به شیوه ی نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. در مجموع 22 نفر نمونه را تشکیل دادند. از مجموع دیدگاه ها و نظرات مصاحبه شوندگان، این چهار دیدگاه شناسایی شدند ( موافق با آموزش عالی، موافق با آموزش و پرورش، موافق مشروط با هر دو نهاد، مشروط با ساختار جدید). کم توجهی به تمرین های عملی، فقدان مدارس وابسته به آموزش عالی برای کارورزی؛ و ارزشیابی نامناسب عملکرد دانشجویان در طول دوره کارورزی، از مهم ترین نقاط ضعف آموزش عالی برشمرده می شوند. همچنین توانمندی علمی پایین تر اعضای هیأت علمی دانشگاه فرهنگیان، انعطاف پذیری اندک و آزادی های بسیار محدود اندیشه برای تحول و تغییر، مهارت های ضعیف درپژوهش، و تمرکز گرایی شدید آموزش و پرورش نیز از ضعف های مهم آموزش و پرورش و بویژه دانشگاه فرهنگیان است.موافقین با دیدگاه ساختار جدید برای تربیت معلم، نقاط ضعفی از قبیل: ضعف در پژوهش و تحلیل مسائل تربیتی، ضعف در نظریه پردازی و عمل و ارائه راهکارهایی برای بهبود تربیت معلم، ضعف در تدوین محتوای مناسب برای برنامه های درسی تربیت معلم را به هر دو نهاد نسبت می دهند. در نهایت با توجه به مؤلفه برنامه درسی تربیت معلم چهار بعد پیشنهادی: دانش محتوائی، دانش تربیتی عام، دانش تربیتی توأم با کارورزی و برنامه آغازین ورود به حرفه معلمی ارائه شد که از تقسیم کار بین نهاد آموزش و پرورش و آموزش عالی در اجرای تربیت معلم حمایت می کند.

پژوهش حاضر با هدف ارزشیابی برنامه درسی دروس عمومی معارف اسلامی دانشگاهی به منظور ارائه راهکارهای کیفیت بخش انجام شد. روش پژوهش توصیفی- پیمایشی و رویکرد آن نیز کاربردی است. از میان همه دانشجویان شاغل به تحصیل در دانشگاه شاهد (1300 نفر) 297 دانشجو به روش نمونه گیری تصادفی سهمیه ای به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته بود و داده های حاصل نیز با استفاده از شاخص های آمار توصیفی و استنباطی در محیط نرم افزار SPSS تحلیل شدند. نتایج نشان داد وضعیت محتوای برنامه درسی (14/3) در حد متوسط، شیوه های تدریس (61/3) و روش های ارزشیابی (28/3) کمتر از حد متوسط است. از این رو توجه به راهکارهایی مانند 1- بازنگری و به روز کردن محتوا. 2- برقراری ارتباط عمودی و افقی بین محتوا. 3- استفاده اساتید از شیوه های جدید تدریس. 4- بهره گیری از فناوری های نوین آموزشی. 5- استفاده از روش خود ارزشیابی. 6- ترغیب دانشجویان به انجام کارهای پژوهشی، می تواند کیفیت بخش برنامه درسی دروس عمومی معارف اسلامی باشد.

پژوهش حاضر با هدفِ فهم الزامات تحولی-تعاملی در آموزش دانش آموزانِ با آسیب شنوایی انجام شده است. این پژوهش با رویکردکیفی و استفاده از راهبردهای مطالعه موردی بر روی دوفرد با آسیب شنوایی انجام شد و موردهای مطالعه، با استفاده از تکنیک ""بیشترین تفاوت یا تشابه"" انتخاب شدند. داده ها با ابزار مشاهده فیلم ها، بررسی اسناد، مصاحبه نیمه ساختاریافته از موارد انتخابی و اطرافیان آنها در خانه و مدرسه، جمع آوری و با استفاده از روش تفسیر تأملی تحلیل گردید. ملاک های ""قابلیت پذیرش""، ""اعتماد""، ""انتقال"" و ""تائید"" برای اعتبارسنجی مد نظر قرار گرفت. یافته ها: درک و بازنگاری تجربه مشارکت کنندگان، این امکان را می دهدکه اظهار داریم، موارد انتخابی پژوهش به رغمِ میزانِ آسیب شنوایی یکسان و امکان بهره مندی از آموزش تلفیقی، توفیقی متفاوت در امر تحصیل داشته اند. این تمایزکه متاثر از الگوهای تعاملی والدین و چگونگی تسلط افراد به قابلیت های پایه رشد هیجانی کارکردی حاصل شده است، برخلاف باور رایج، منوط به تقویت حس شنوایی نبوده است. نتیجه گیری: تفاوت افرادِ با آسیب شنوایی از منظر میزان تسلط به قابلیت های پایه رشد هیجانی کارکردی، ماهیتِ نیازهایِ آنان را در محیط آموزشی نه تنها نسبت به افراد سایرگروه های با نیاز ویژه، بلکه نسبت به یکدیگر متفاوت می نماید. لذا در راستای تحقق عدالت تربیتی توصیه می شود، در انجام مداخلات و تعیین ویژگی عناصر برنامه درسی، بالاخص در دوره دبستان، نسبت به فهم و بهبود کیفیت تجربیات افرادآسیب دیدهشنوایی در تسلط به قابلیت های پایه هیجان کارکردی در تعامل با بافت تحصیلی و خانوادگی توجه شود.

هدف پژوهش حاضر، ارزیابی میزان به کارگیری عناصر برنامه درسی سازنده گرا در آموزش عالی بود. طرح این پژوهش ترکیبی از نوع متوالی- تبیینی و ابزار مورداستفاده در این پژوهش در بخش کمی پرسشنامه محقق ساخته و مشاهده بوده و در بخش کیفی نیز از ابزار مشاهده( روایت گونه و کیفی) استفاده شده است. جامعه ی آماری پژوهش در بخش کمی با استفاده از ابزار پرسشنامه، شامل دانشجویان تحصیلات تکمیلی رشته های علوم انسانی دانشگاه شیراز بود که با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبتی302 نفر انتخاب شدند. در بخش مشاهده ی کمی از هر رشته در دانشکده های موردمطالعه یک کلاس انتخاب که46رشته مشاهده گردید. در بخش مشاهده کیفی نیز سه کلاس از هر دانشکده در طی دو جلسه، مورد مشاهده قرار گرفتند. در بخش اول که ابزار پژوهش، پرسشنامه بود پس از تأیید روایی و پایایی آن، بین گروه نمونه توزیع گردید. برای تحلیل داده ها در بخش آمار توصیفی، میانگین و انحراف معیار و در بخش استنباطی از آزمون تی تک نمونه ای و مستقل استفاده گردید. برای تعیین پایایی مشاهده، از ضریب توافقی استفاده شد که میزان به دست آمده برابر با 90 صدم بود. روایی در مشاهده کیفی نیز بدین صورت بود که پژوهشگر، اشراف کامل بر موضوع مورد بررسی داشته باشد که در این پژوهش این شرایط وجود داشت. نتایج به دست آمده بیانگر آن بود که در ارتباط با به عنصر هدف، محتوا و راهبردهای یاددهی- یادگیری تفاوت معناداری مشاهده نشد اما در عنصر ارزشیابی از سطح معیار پایین تر بود. نتایج حاصل از مشاهده کمی نیز نتایج به دست آمده از پرسشنامه را تأیید نمود. نتایج به دست آمده از مشاهده کیفی نیز به بیان و توصیف ویژگی های کلاس ها پرداخته است.

فهرستهای منابع در هر نوعی از آثار منتشر شده یا ارسالی برای انتشار، همواره یکی از معیارهای ارزیابی آثار بودهاند. از منظری خرد، یکی از معیارهای ارزیابی مقالات نشریات، یک یا دو مورد پرسش درباره میزان روزآمدی منابع مورد استفاده در مقاله، در سیاهه ارسالی به داوران از سوی هر نشریه است. از منظری کلان، وجود سازمانهایی بینالمللی مانند ثامسن رویترز و دیگر سازمانها از جمله دانشگاههایی که عموماً با اتّکا به منابع، به ارزیابی دانشگاهها در سطح بینالمللی میپردازند نشان از اهمیّت منابع دارد. رواج مفاهیمی مانند ISI که در برخی مواقع موضوع بحثهایی در میان دانشگاهیان بود و نیز نسخه بومی آن یعنی ISC نیز دلیلی بر اهمیّت فهرست منابع است. هدف پژوهش حاضر بررسی «برنامه درسی (بازنگری شده) مقطع کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانششناسی: گرایش مطالعات کتابخانههای عمومی» است تا از این رهگذر، نقاط ضعف و قوّت احتمالی این سرفصل را از منظر روزآمدی منابع ارائه شده برای هر درس، درسهای همنوع و درسهای کلّ سرفصل روشن سازد. پژوهش حاضر را میتوان بهگونهای، از انواع تحلیل محتوا نامید، زیرا اتّکای آن صرفاً بر محتوای منابع هر درس در سرفصل «برنامه درسی (بازنگری شده) مقطع کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش-شناسی: گرایش مطالعات کتابخانههای عمومی» است. جامعه پژوهش حاضر را تمامی منابع ارائه شده در این سرفصل تشکیل میدهند و آزمون آماری مورد استفاده در این نوشته، میانگین است. پژوهش حاضر نشان داد که از نظر اختلاف میانگین منابع فارسی و منابع انگلیسی، مقایسه نیمعمر منابع فارسی با نیمعمر منابع انگلیسی، و میانگین منابع فارسی مربوط به رشته در مقایسه با میانگین منابع انگلیسی مربوط به رشته، سرفصل مورد بررسی وضعیّت چندان مناسبی ندارد امّا مقایسه میانگین تعداد کتابهای تألیفی فارسی با میانگین کتابهای ترجمه فارسی نسبت مناسبی را نشان میدهد.

علوم انسانی از شالودههای اساسی پیشرفت و توسعه در جوامع امروز است. حاکمیت پارادایم غیر کاربردی بودن علوم انسانی در ایران تأثیرات زیادی را بر شکلگیری برنامه درسی علوم انسانی در دانشگاه داشتهاست. برنامه درسی مبتنی بر رویکرد مدرنیسم و رئالیسم دیگر پاسخگوی نیازهای دانشی عصر حاضر نیست. اگر چه در طی چند دهه اخیر غیر کاربردی بودن علوم انسانی دغدغه بسیاری از صاحبنظران بودهاست و در این راستا تلاشهایی در جهت استفاده از مطالعات میانرشتهای در کاربردی شدن علوم انسانی صورت گرفتهاست، اما نتایج تحقیقات حاکی از آن است که مطالعات بینرشتهای در صورتی که به کاربردی شدن علوم انسانی منجر شود مفید است. بنابراین در این نوشتار رویکرد مدیریت دانش بهعنوان یک راهبرد جهت کاربردی نمودن برنامه درسی علوم انسانی در دانشگاه مطرح میشود. در این راستا برنامه درسی روشها و فنون تدریس و نظارت و راهنمایی آموزشی به صورت کاربردی بر اساس روش مدیریت دانش ارائه میشود.

نقد تربیتی می تواند همانند نقد هنری باشد، همان طور که منتقدان هنری با استفاده از چارچوب ها و تجربیات معین، به نقد آثار هنری دست می زنند، منتقد تربیتی هم می تواند پدیده های تربیتی و مسائل برنامه درسی را مورد انتقاد قرار دهد. نقد تربیتی مبتنی بر خبرگی آموزشی و انتقاد تربیتی است. خبرگی در واقع نوعی عمل خصوصی و شخصی درک کردن است. هنگامی که فرد خبره در کسوت منتقد در می آید. این عمل (درک) شخص را به شکل قابل فهم برای عموم بیان می کند. در این معنا، نقد عبارت است از بازسازی آن تجربه ای که منتقد داشته است در قالب یک نوشتار انتقادی بیان می شود. نتایج نشان می دهد که نقد تربیتی که مبتنی بر خبرگی و انتقاد باشد، می تواند بسیاری از کیفیت های ناآشکار و در عین حال ارزشمند تربیتی را آشکار سازد.

هدف پژوهش حاضر، شناسایی ع وامل مثبت و منفی اس ت که از طریق برنامه ی برنامه درسی پنهان به دانش آموزان منتقل می شود. برنامه درسی پنهان بعد غیرقابل پیش بینی یادگیری است. طراحی آموزشی بدون توجه به این بعد، غفلت از بخش مهمی است که در یادگیری دانش آموزان تأثیر فراوان دارد. برنامه درسی پنهان را باید یکی از سرمایه های مفهومی رشته برنامه درسی به شمار آورد. طرح این مفهوم سبب شده است تا نگاه سطحی نگرانه نسبت به پدیده برنامه درسی کاهش یافته و به صورت اجرایی در برنامه های آموزشی مدارس مدنظر قرار گیرد. هدف کلی این مقاله که به روش مروری - کتابخانه ای انجام گرفته است. در چند دهه گذشته بسیار مورد توجه نظریه پردازان حوزه برنامه درسی قرار گرفته است و هر یک از زوایه خاطی آن را مورد بررسی قرار داده اند که در این پژوهش سعی شده است تا ازدیدگاه های مختلف صحبت شود تا حتی المقدور شناخت و درک آن را برای بسیاری از افراد تسهیل نماید.

مطالعات برنامه ریزی درسی در آموزش زبان عربی در ایران برخلاف کشورهای عربی بسیار اندک و انگشت شمار است. کتاب« المرجع فی مناهج تعلیم اللغة العربیة للناطقین بلغات أخری» از مهمترین کتاب های این حوزه در کشورهای عربی است که این پژوهش برآن است به نقد و بررسی این کتاب بپردازد. روش پژوهش به این صورت است که تلاش خواهد شد نقاط قوت و ضعف شکلی و محتوایی اثر تبیین شود. در بررسی محتوایی، مباحث مطرح شده در کتاب با کتاب های برنامه ریزی درسی بویژه در زبان انگلیسی مقایسه می شود. نتایج پژوهش نشان می دهد که دیدگاه نویسندگان در این کتاب یک دیدگاه فرهنگی است و در واقع نویسندگان توانسته اند از طریق بومی سازی نظریات و رویکردهای غربی در برنامه درسی، آنها را در یک چهارچوب اسلامی عربی برای آموزش زبان عربی به غیر عرب زبان ها ارائه دهند. از جمله نارسایی های محتوایی این اثر فقدان بحث و بررسی عنصر مهم«نیازسنجی» در برنامه درسی و نپرداختن به مباحث مهمی مثل روش های تربیت معلمان و ارزیابی و ارتقاء عملکرد آنان است.

ایجاد دوره رسمی آموزشی- پژوهشی کاربردی مبتنی بر روش شناسی طراحی یک برنامه درسی کارآمد، از ملزومات تحقق عملی اقتصاد مقاومتی در مجامع علمی و دانشگاهی است. این مقاله درصدد است تا با نقد رویکرد متعارف برنامه درسی رشته علوم اقتصادی در کشور، به بیان اصول و روش های برنامه ریزی درسی و طراحی یک برنامه درسی در مقطع کارشناسی ارشد اقتصاد مقاومتی بپردازد تا دو خلأ را پوشش دهد که عبارتند از: الف) ارائه فرآیند طراحی روشمند اهداف و محتوای آموزشی با رویکرد صحیح و نوین و مبتنی بر مقتضیات و نیازهای کشور؛ ب) نمونه پژوهی این فرآیند با طراحی برنامه آموزشی رسمی مقطع کارشناسی ارشد با عنوان: «اقتصاد مقاومتی». روش جمع آوری داده ها و اطلاعات در این پژوهش روش ترکیبی بوده و از مستندات کتابخانه ای و مصاحبه استفاده شده است. در این مسیر از ابزار جمع آوری اطلاعات منابع رایانه ای از قبیل جستجوی پیشرفته اینترنتی منابع استفاده شده و از روش های ارجاع فرآیندی پژوهش همچون مصاحبه و طوفان مغزی نخبگان، جهت اعتبار بخشی پژوهش بهره گیری شده است. بررسی نیازسنجی آموزشی، ارائه جدول «هدف-محتوا» و طراحی سرفصل های دروس، از نتایج پژوهش مذکور است.

این پژوهش با هدف بررسی میزان تحقق هدف های آموزشی درس تفکر و پژوهش پایه ی ششم ابتدایی در دانش آموزان شهرستان نور انجام شده است. روش پژوهش توصیفی پیمایشی بوده است. جامعه ی آماری این پژوهش متشکل از 836 دانش آموز پایه ی ششم ابتدایی شهرستان نور بود که برحسب جدول کرجسی و مورگان 270 نفر از آن ها به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شده اند. به منظور گردآوری داده ها از پرسش نامه ای محقق ساخته با ضریب پایایی 88/0 استفاده شده است. سؤال های پژوهش با آزمون های آماری تی تک نمونه ای و فریدمن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. یافته های پژوهش نشان داد که همه ی هدف های آموزشی درس تفکر و پژوهش پایه ی ششم ابتدایی تحقق یافته اند )01/0 . هم چنین، از نظر میزان تحقق این هدف ها، «مهارت تأمل در خود» در رتبه ی اول و «مهارت تخیل» در رتبه ی آخر قرار گرفته اند )01/0 . بنابراین، می توان نتیجه گرفت که دانش آموزان به هدف های آموزشی درس تفکر و پژوهش پایه ی ششم ابتدایی دست یافته اند.

یکی از کارکردهای اساسی نظام آموزشی که اجرای آن در مدارس و مراکز آموزشی کشور به دلیل تنگناها و سوء تفاهمات مختلف با مشکلات عدیده ای مواجه است، تربیت هنری دانش آموزان است. طی چند سال اخیر برخی تلاش های علمی و پژوهشی جهت معرفی و بازشناسی جایگاه تربیت هنری و ضرورت توجه جدی بدان در نظام آموزشی کشور انجام گرفته است. تألیف کتاب برنامه درسی و آموزش هنر در آموزش و پرورش از جمله این تلاش های علمی است. در این مقاله کتاب مذکور مورد بررسی و نقد قرار گرفته و امتیازها و کاستی های شکلی و محتوایی آن مشخص گردیده است. در مجموع می توان گفت که کتاب برنامه درسی و آموزش هنر در آموزش و پرورش از نظر ساختار و نوع سازماندهی مطالب، ملاحظات و ویژگی های نگارشی، طرح مباحث بنیادین تربیت هنری، تبیین نقش و ضرورت آن به ویژه از منظر آثار و دستاوردهای شناختی و ... دارای امتیازهای لازم است. از سوی دیگر، کتاب مذکور از نظر میزان تکرار و تشابه محتوای آن با برخی آثار دیگر مولفان، مبهم بودن قسمت هایی از مطالب، استفاده صرف از مقالات ترجمه شده و عدم توجه به واقعیات تربیت هنری در نظام آموزشی ایران و غیره دارای کمبودهایی است که قطعاً رفع آنها می تواند در افزایش اثرگذاری کتاب بر روی مخاطبان نقش قابل توجهی داشته باشد.

در پژوهش حاضر، سعی بر آن است تا دستاوردهای یادگیری مورد انتظار در رشته مدیریت آموزشی، در دوره ی کارشناسی ارشد، مورد شناسایی قرار گیرد. روش مورد استفاده در پژوهش، کیفی بوده و به منظور گردآوری داده های مورد نیاز از مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده شده است. پس از بررسی سوابق علمی و پژوهشی اعضای هیأت علمی مدیریت آموزشی، 25 عضو هیئت علمی از دانشکده های علوم تربیتی و روانشناسی شهر تهران (از جمله: تهران، شهید بهشتی، خوارزمی) از طریق نمونه گیری هدفمند همگون، به عنوان افراد مشارکت کننده انتخاب و از بین آن ها 11 نفر حاضر به انجام مصاحبه شدند. نظر به ضرورت کسب نظر کارفرمایان در شناسایی دستاوردهای یادگیری، با 5 نفر از کارفرمایان در حوزه های کاری مرتبط با آموزش و مدیریت آموزشی نیز مصاحبه شد. در خاتمه نیز، چارچوب پیشنهادی برنامه درسی کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی بر مبنای دستاوردهای یادگیری مورد انتظار(با برخورداری از چهار حوزه کلی دستاوردهای آموزشی- دانشگاهی، سازمانی- مدیریتی، اجتماعی- فرهنگی، انسانی)، ترسیم شده است.

یکی از وظایف مهم آموزش عالی ، توانمندسازی دانشجویان در برابر چالش ها، تقاضاها و نیازهای آینده است. توسعه آینده پژوهی دانشجویان می تواند از طریق آموزش بهبود یابد، بنابراین می توان ادعا نمود که یکی از متغیرهای مهم، کیفیت روش های تدریس و یادگیری است که می تواند بر توسعه توانایی آینده پژوهی دانشجویان تأثیرگذار باشد. هدف این پژوهش طراحی روش های تدریس مبتنی بر توسعه آینده پژوهی در آموزش عالی می باشد که به شیوه کیفی و با استفاده از راهبرد مبتنی بر نظریه داده بنیاد انجام شد. در این راستا با استفاده از رویکرد هدفمند و بکارگیری معیار اشباع نظری، مصاحبه هایی نیمه ساختار یافته با 14نفر از متخصصان برنامه درسی و آینده پژوهی انجام شد، برای بدست آوردن اعتبار و روایی داده ها از دو روش بازبینی مشارکت کنندگان و مرور خبرگان غیر شرکت کننده در پژوهش استفاده شد. نتایج تحلیل داده ها با کمک نرم افزار MAXQDA 12 در طی سه مرحله، کدگذاری باز، کدگذاری نظری و کدگذاری انتخابی حاکی از 15مقوله کلی است که این مقاله یافته های مطالعه را در چارچوب مدل پارادایمی شامل: موانع، استراتژی ها و پیامدها تحلیل کرده است

ریاضیات قومی: مطالعه قوم نگاری فرشبافان کرمانی افسانه مرادعلی زاده* دکتر ابوالفضل رفیع پور** چکیده تاریخ و تمدن ایران اسلامی، مفاخر علمی ایرانی، تقویمهای نجومی، آثار باستانی، ابزارآلات و صنایع دستی به جا مانده از پیشینیان همگی گواهی بر شایستگی و توانایی ایرانیان هم در عرصه علمی و هم در عرصه فرهنگی هستند؛ هرچند که در برهه ای از تاریخ جلوه واقعی خود را در جوامع غربی از دست داده اند اما هنوز می توان با افتخار آنها را جزء آثار تاریخی و باستانی ایرانی دانست. هدف از این مقاله، ارائه مفاهیم برنامه درسی در چارچوب ریاضیات قومی و معرفی کاربردهای ریاضیات با آثار به جا مانده از گذشتگان است. این امر می تواند بر جذابیت ریاضیات بیفزاید و همراه با آن سبب ایجاد علاقه در دانش آموزان شود به گونه ای که هم دانش آموزان را با مفاهیم حوزه ریاضی که بیشتر ریاضیات محض است آشنا کند و هم کاربردهای ریاضیات و بعد عملی کاربرد ریاضی را گسترش دهد. بنابراین پژوهشگر براساس چارچوب نظری ریاضیات قومی و با بهره گیری از قوم نگاری، داده ها را تجزیه و تحلیل کرده است. نتایج حاصله، نشان می دهد که هر چند گذشتگان ما تحصیلات آکادمیک و رسمی نداشتند اما کاربرد ریاضی در فعالیتهای روزانه آنها قابل توجه و در نوع خود بی نظیر بوده است. از همین رو، آموزش و حتی معرفی این فعالیتها، علاوه بر ایجاد علاقه و انگیزش در دانش آموزان، می تواند بر فرآیند یاددهی-یادگیری آنها تاثیری بسزا داشته باشد و تربیت شهروندی و ارزش بخشیدن به هویت ملی را توسعه ببخشد. همچنین ریاضیات قومی با ایجاد زیر ساختهای ریاضی در مدرسه می تواند به ارتقای سطح ریاضیات ما در جهان بینجامد. کلید واژگان: فرهنگ، ریاضیات، ریاضیات قومی، فرش بافان، برنامه درسی تاریخ دریافت: 95/3/18 تاریخ پذیرش: 95/10/22 * کارشناس ارشد آموزش ریاضی از دانشگاه شهید باهنر کرمان afsanemoradalizade@yahoo.com ** عضو هیات علمی بخش آموزش ریاضی، دانشکده ریاضی و کامپیوتر، دانشگاه شهید باهنر کرمان (نویسنده مسئول) Rafiepour@uk.ac.ir

پژوهش حاضر در راستای تقویت نظام آموزشی در زمینه پرورش تفکر، تلاش می کند تا یکی از الگوهای آموزشی تقویت تفکر را از منظر اسلامی مورد تحلیل فلسفی قرار دهد و بر اساس نتایج به دست آمده، طرحی برای تقویت تفکر ارائه دهد. باز تعریف هدف تقویت تفکر در راستای دست یابی به حیات طیبه، توجه به بلند دامنگی زندگی کودک و اقتضاهای آن، نگاه کل گرایانه به وجود کودک و در نظر گرفتن گرایش ها و اراده ورزی های وی در کنار مسائل شناختی، توجه به حقایق و نیز توجه به تنوع روش شناختی در دست یابی به حقیقت مهم ترین اصولی هستند که باید در تدوین نسخه بومی برنامه پرورش تفکر مدنظر قرار گیرند. نویسنده متناسب با این اصول، تجویزهای دیگری در بخش های محتوا، روش های تدریس و یادگیری، ارزش یابی و نیز گروه بندی پیشنهاد می کند.

مقاله حاضر با در نظر داشتن اهمیت خواندن به عنوان یکی از مهارتهای اساسی در نظام های آموزشی جهان، سعی در وضوح بخشی به آن دارد. روش مورد استفاده در این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی می باشد. در ابتدا مفهوم خواندن از دیدگاه وینچ ذیل عنوان "دانستن چگونه" مورد بررسی قرار می گیرد و مفاهیمی نظیر مهارت، توانایی های هم راستای آن و مدیریت پروژه تببین می شود. یافته ها نشان می دهد که تأکید وینچ بر خواندن به عنوان مهارت در تقابل با فن ، یکی از نقاط قوت دیدگاه است . در عین حال به نظر می آید در این دیدگاه با توجه با نظریه اسلامی عاملیت انسان که بر مبادی معرفتی و میل و اراده تأکید دارد ، از تقدم اقدام بر رغبت و انگیزه ی خواندن غفلت شده است و این امری است که می توان از آن به عنوان نقطه ضعف این نظریه یاد کرد.

هدف پژوهش حاضر، بررسی شادکامی و شناسایی اهداف برنامه درسی «مدرسه شاد» با تکیه بر آموزه های اسلامی است. این پژوهش از نوع مطالعات کیفی بوده و با رویکردی قیاسی استقرایی و روش تحلیل متن تهیه شده است؛ به این معنا که با بررسی مطالعات انجام شده مرتبط با شادکامی در حوزه های روان شناسی، علوم تربیتی و علوم اسلامی، مفهوم شادکامی، عوامل مؤثر بر آن و همچنین اهداف برنامه درسی مدرسه شاد در دانش متعارف شناسایی شده است. همچنین روایات مرتبط با عوامل شادکامی در اسلام، جمع آوری و تحلیل شده و بر اساس آن اهداف برنامه درسی مدرسه شاد بر پایه آموزه های اسلامی تبیین شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که اهداف برنامه درسی مدرسه شاد، ناظر بر جنبه های سه گانه «شناختی»، «نگرشی» و «توانشی» است. مقایسه یافته ها در دو دیدگاه نشان می دهد که برخی از مؤلفه های شناسایی شده در دیدگاه اسلام، در دانش متعارف دیده نمی شود که از آن جمله می توان به مدیریت احساسات و تمایلات در برابر امور دنیوی و خشنودی از تقدیر الهی در موقعیت های مختلف اشاره کرد. دیگر وجوه افتراق اهداف برنامه درسی مدرسه شاد در دیدگاه اسلام نسبت به دانش متعارف، ارتباط و به هم پیوستگی، جامعیت، شفافیت اهداف و محوریت تعالیم دینی است.

هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی کیفی یادگیری زبان انگلیسی برنامه درسی آموزش متوسطه بر اساس مدل وین شتین و فانتینی بود. روش تحقیق پژوهش حاضر، کیفی و برای گردآوری داده ها از روش مصاحبه ی ساختار نیافته استفاده شد. جامعه ی مورد بررسی در این پژوهش شامل کلیه ی دبیران انگلیسی زن و مرد شهر کرج بود. تعداد افراد نمونه با معیار اشباع نظری تعیین گردید که بعد از مصاحبه با 25 دبیر مصاحبه به حد اشباع رسید. یافته های حاصل از تجزیه وتحلیل داده ها نشان داد که عواملی چون قدیمی بودن کتاب های زبان ، مطلوب نبودن محتوای کتاب، عدم تمرکز برنامه ی درسی بر مهارت های چهارگانه زبان ، مجرب نبودن دبیران زبان خارجه و عدم تسلط آن ها بر روش های نوین و مؤثر تدریس، محتوای مبنی بر گرامر، تکیه بر محیط مبتنی بر متن، دانش آموزان بی علاقه و بی انگیزه ، تألیف کتاب بر مبنای روش ترجمه ی دستوری در یادگیری زبان انگلیسی مؤثر می باشند.