اخلاق در حسابداری

حسابداران مسوولیت حساس و دشواری درتفسیر مبادلات و ارایه آنها به شکل گزارش های مالی که قابل استفاده برای گروههای ذینفع جهت ارزیابی عملکرد شرکتها دارند. بنابراین انجام اعمال حرفه ای غیراخلاقی شامل ارایه اطلاعات مالی با کیفیت نامطلوب و مقلوب می تواند اعتماد عموم را به حسابداران از بین برده و به حیثیت کل حرفه لطفه وارد سازد. با افزایش توجه جهانی به مبحث اخلاق و نیز اهمیت کیفیت اطلاعات در حرفه حسابداری، در این تحقیق سعی شده است تا گوشه ای از خلا تحقیقاتی موجود در تبیین اثر دیدگاه اخلاقی مدیران مالی بر کیفیت گزارش های مالی پرشود.روش کار: در این تحقیق، دیدگاه اخلاقی مدیران مالی با استفاده از پرسشنامه موقعیت اخلاقی سنجیده شد. سپس، ضابطه کیفیت گزارشگری مالی با استفاده از متغیرهای مشاهده پذیر کمی شد. در نهایت، اثر دیدگاه اخلاقی مدیران مالی بر کیفیت اطلاعات در 105 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران مورد بررسی قرار گرفت. برای داده پردازی نیز از روش الگوی معادلات ساختاری، مبتنی بر روش حداقل مربعات جزیی استفاده گردید.یافته ها: نتایج تحلیل آماری نشان می دهد که دیدگاه اخلاقی مدیران بر کیفیت گزارش های مالی موثر است به طوری که 18% تغییرات این متغیر را تبیین می نماید. به علاوه، آرمان گرایی اثر مثبت معنی داری بر کیفیت گزارش های مالی دارد.نتیجه گیری: با توجه به اثر مثبت دیدگاه آرمانگرای مدیران بر کیفیت اطلاعات مالی، بنظر می رسد ضروری است که نهادهای حرفه ای و مراجع مسول درجهت تقویت آرمان گرایی مدیران و درنتیجه، ارتقای کیفیت گزارش های مالی برنامه ریزی نمایند.

هدف اصلی این پژوهش، شناسایی رویکردهای تصمیم گیری اخلاقی مدیران مالی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و عوامل مختلف تاثیرگذار بر آنهاست. به منظور رسیدن به این هدف، تعداد دوازده فرضیه تدوین شده است. در شش فرضیه اول، رویکردهای تصمیم گیری اخلاقی شامل منفعت گرایی، تفسیری، غیراخلاقی، مذهبی، وظیفه شناسی و عمل گرایی بررسی می شود. هدف شش فرضیه بعدی، شناسایی عوامل احتمالی تاثیرگذار بر این رویکردها است. داده های مورد نیاز برای تجزیه و تحلیل آماری فرضیه های پژوهش از 63 شرکت و با استفاده از پرسشنامه ای حاوی 24 سوال گردآوری شد. نتایج آزمون شش فرضیه اول نشان داد که مدیران مالی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، به رویکردهای تصمیم گیری اخلاقی منفعت گرایی، مذهبی و وظیفه شناسی معتقد هستند اما رویکردهای تصمیم گیری اخلاقی تفسیری، غیراخلاقی و عمل گرایی را باور ندارند. افزون بر این از نظر مدیران مالی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، قویترین رویکرد تصمیم گیری اخلاقی، منفعت گرایی و ضعیف ترین آن، عملگرایی است. سرانجام، تجزیه و تحلیل آماری فرضیه های هفتم تا دوازدهم پژوهش نشان داد که به جز تاثیر متغیر سن بر رویکرد مذهبی، سایر عوامل مفروض که انتظار می رفت رویکردهای تصمیم گیری اخلاقی مورد بررسی را تحت تاثیر قرار دهد از نظر آماری معنادار نبود

هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر مدیریت اخلاقی، عملکرد حسابرسی داخلی و گرایش های اخلاقیبر تصمیم گزارشگری مالی است. جامعة آماری این پژوهش، حسابداران شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار مستقر در استان فارس و حسابداران شرکت های فعال در شهرک صنعتی شیراز است و بین این دو گروه مقایسه صورت گرفته است. از تعداد 21 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران که دفتر آن ها در استان فارس مستقر بوده است، تعداد 167 پرسش نامه جمع آوری شده، و در گروه دوم تعداد 255 پرسش نامه جمع آوری و تحلیل گردیده است. در تحقیق حاضر، از روش توصیفی- پیمایشی استفاده شده است و جهت تحلیل داده ها، از آزمون های تحلیل کوواریانس، واریماکس و تست سوبل استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که مدیریت اخلاقی و عملکرد حسابرسی داخلی با هم تعامل دارند و بر انجام عمل غیراخلاقی تأثیر می گذارند. به طور خاص، یافته ها نشان می دهد احتمال این که حسابدار، در شرایط وجود مدیریت اخلاقی ضعیف و عملکرد حسابرسی داخلی قوی در مقایسه با شرایط دیگر، یک عمل غیراخلاقی انجام دهد، کمتر است. در مجموع، نتایج حاکی از آن است که گرایش های اخلاقی افراد بر تصمیم های گزارشگری مالی اخلاقی توسط آنان و جلوگیری از اعمال غیراخلاقی، مؤثر است.

در پیشگفتار آئین رفتار حرفه­ای جامعه حسابداران رسمی ایران آمده است که حرفه حسابداری یکی از متشکل­ترین و منضبط­ترین حرفه­های دنیاست و به دلیل نوع و ماهیت خدماتی که ارائه می­کند باید اعتبار و اعتماد خاصی داشته باشد. تداوم این اعتبار و اعتماد و تقویت آن، به پایبندی فکری و عملی اعضای حرفه به ضوابط رفتاری و اخلاقی آن بستگی دارد. از این­رو ماهیت حسابداری به عنوان یک حرفه، ضرورت توجه به اخلاق حرفه­ای را ایجاد و توجیه می­کند. برجستگی متمایز کننده حرفه حسابداری پذیرش مسؤولیت نسبت به عموم است. جامعه انتظارات فراوانی از اهل این حرفه دارد و مردم باید به کیفیت خدمات پیچیده ارائه شده توسط حرفه حسابداری اعتماد داشته باشند. در شرایطی که حرفه حسابداری در کشور ما نوپا بوده و هر روز با توجه به توسعه محیط­های مالی و سرمایه­گذاری، جایگاه و اهمیت آن افزوده می­شود. از این­رو این نوشتار قصد دارد تا با طرح اهمیت توجه به معیارهای اخلاقی در علوم اجتماعی به ویژه حسابداری به مبانی مربوط به سنجه­های مفاهیم اخلاقی برگرفته از علم روان­شناسی و آموزه­های دینی و اخلاقی پرداخته شود تا در راستای رسیدن به یک وحدت رویه برای سنجش خصیصه­های اخلاقی مطرح در حسابداری که سهم عمده­ای از تحقیقات رفتاری در حسابداری را برخود گرفته­اند گام مفیدی در توسعه پایدار حرفه برداشته شود.

هدف از انجام این مقاله بررسی رابطه اخلاق در حسابداری و اجرای مسئولیت های اجتماعی در شرکت های عضو بورس اوراق بهادار تهران است. مسئولیت اجتماعی بنگاه شامل تعهدات متداومی است که از طرف بنگاه ها و بصورت اخلاقی در محیط های اقتصادی رخ می دهد تا کیفیت زندگی نیروی کار و نزدیکان آن ها را بهبود دهند. ایفای مسئولیت اجتماعی بنگاه در راستای تامین منافع جامعه بگونه ای تلاش می کند که تمامی افراد جامعه از حقوق خود محافظت نموده و فعالیت های اقتصادی صرفا در راستای انتفاع مالی نباشد. تحقیق حاضر از لحاظ هدف یک تحقیق کاربردی و پس رویدادی است. همچنین برای بررسی رابطه بین متغیرها از تجزیه و تحلیل رگرسیون که زیر مجموعه تحقیق همبستگی استفاده می گردد، بنابراین پژوهش حاضر از نظر ماهیت و روش از نوع توصیفی همبستگی می باشد. جامعه آماری تحقیق شامل داده های شرکت های عضو بورس اوراق بهادار تهران می باشد. روش نمونه گیری در تحقیق حاضر بصورت تصادفی و با اعمال محدودیت هایی طبق قاعده حذف سیستماتیک141 شرکت بعنوان نمونه انتخاب شد. نتایج تحقیق نشان می دهد با توجه به سطح معنی داری کلیه متغیرهای تحقیق، می توان گفت که مسوولیت اختیاری، قانونی، اخلاقی و اقتصادی بر اخلاق حسابداری تاثیر می گذارند.

بر اساس تئوری اقتصاد سیاسی تمرکز مدیران شرکت ها نباید فقط متکی بر تامین منافع سازمانی و حقوق صاحبان سهام باشد. بلکه آن ها باید تحت عنوان یک امر اخلاقی در راستای تامین رفاه، آسایش، نیازها و علایق سایر آحاد جامعه نیز مشارکت داشته باشند. پس تصمیم های مدیریت نباید منجر به وارد کردن خسارات، زیان و آسیب به جامعه و افراد آن باشد. توسعه این چارچوب ریشه در پرورش اخلاق در حسابداری دارد. بنابراین، هدف از مطالعه حاضر بررسی تاثیر اخلاق در حسابداری بر مسئولیت پذیری اجتماعی شرکت ها می-باشد. جامعه آماری این پژوهش حسابداران رسمی در سال 1399 است که با توجه به سایت جامعه حسابداران رسمی بالغ بر 2817 نفر می باشند. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران از قرار 331 نفر مشخص شد. پرسشنامه ها طی سه مرحله توزیع و 337 مورد به صورت سالم دریافت گردید که مبنای تجریه و تحلیل آماری قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون t زوجی و تحلیل واریانس با استفاده نرم افزار SPSS نسخه 22 انجام شد. شواهد پژوهش حاکی از آن است که رفتار حرفه ای حسابداران رسمی، صداقت و درستکاری، عملکرد حرفه ای، استقلال و بی طرفی و رازداری حسابداران رسمی، مسئولیت پذیری اجتماعی شرکت ها را افزایش می دهد. از دیگر نتایج پژوهش، می توان گفت که افراد با مشخصه های مختلف، دیدگاه یکسانی نسبت به نظرات ابراز شده دارند. پس در نهایت می توان گفت که با رعایت اخلاق در بین حسابداران رسمی، مسئولیت پذیری اجتماعی شرکت ها بهبود می یابد.

حسابداری شاخص اصلی اقتصاد در بسیاری از کشورها محسوب می شود. بدون اتکا به حسابداری هیچ فعالیت اقتصادی امکان پذیر نخواهد بود. جامعه انتظارات متعددی از حسابداران دارند و سایر افراد باید به استاندارد خدمات ارائه شده توسط آنها اعتماد کنند. بنابراین، اطلاعات ارائه شده آنها باید واقعی، قابل اعتماد، صادقانه و بی طرفانه باشد. در سال های اخیر جامعه شاهد افزایش رسوایی های مالی مرتبط با تحریف ها و کلاهبرداری های مالی تعدادی از حسابداران و شرکت های بزرگ حسابداری بوده است. نارسایی در روش گزارش دهی و نظارت مدیریت به عنوان برخی از مشکلات اخلاقی عمده مورد توجه قرار گرفته است. بنابراین، این عصر مدرن و دنیای تجارت برای تداوم شفافیت و ارائه گزارش های مالی دقیق، به حرفه حسابداری نیاز دارد. از این رو حسابدارانی که مسئول تهیه گزارش های مالی صحیح، مختصر و به موقع هستند، باید بهترین استانداردهای پاسخگویی (مسئولیت) اخلاقی را رعایت کنند.