آموزش چندرسانه ای

مقدمه. امروزه آموزش به عنوان رکن اساسی در انتقال مفاهیم به فراگیران روش های گوناگونی پیدا کرده و گسترش روزافزون دسترسی به سخت افزارها و نرم افزارهای مناسب برای آموزش به شیوه چندرسانه ای، افق جدیدی را پیش روی دانشگاه ها و مراکز آموزشی نهاده است. به نظر می رسد که استفاده از این امکانات برای آموزش، به تحقق برخی از آرمان هایی که به عنوان ملاک های کیفیت آموزش از آن نامبرده می شود کمک می کند. هرچند برخی از دانشگاه ها و مراکز آموزشی، در سال های اخیر نسبت به استفاده از آموزش به شیوه چندرسانه ای اقدام نموده اند، اما هنوز شواهد زیاد در مورد نتایج ارزشیابی برنامه منتشر نشده است. آموزش از راه دور توسط شیوه های چندرسانه ای، توانسته است نیاز کاربران و فراگیران را در هر مکان و زمانی فراهم آورد، بی آن-که حتی نیاز به استاد درس مربوطه باشد. با این حال، روش آموزش چندرسانه ای محدودیت هایی نیز دارد که از آن جمله می توان به محدود شدن روابط اجتماعی فراگیران اشاره کرد. همچنین جایگزینی ارتباط غیرمستقیم به جای ارتباط چهره به چهره ممکن است به کاهش تجارب فراگیران بیانجامد. نتیجه گیری. با توجه به مزایای عمومی آموزش چندرسانه ای و قابلیت های ویژه آن در آموزش پزشکی و پیراپزشکی، به نظر می-رسد که ادغام آن در برنامه های جاری آموزشی دانشگاه های علوم پزشکی به طوری که آموزش متداول به شکل تلفیقی از آموزش سنتی و آموزش از راه دور به شیوه چندرسانه ای ارایه شود، اجتناب ناپذیر و مفید است.

این پژوهش با هدف بررسی اثر نشانه، فرمارائه(انیمیشن، تصاویرایستا) و کنش متقابل آنها بر درک مفاهیم و انتقال مطالب و بررسی نقش تعدیل کننده جنسیت در آموزش چندرسانه ای انجام شد. نمونه مورد پژوهش مشتمل بر120 دانشجوی دختر و پسر رشته های معماری، مهندسی برق، حقوق، عمران، الکترونیک و کامپیوتر دانشگاه آزاد مهدی شهر در استان سمنان بودند که در ترم تابستان سال تحصیلی 92-1391مشغول تحصیل بودند. از جامعه ی پسران 60 دانشجو، و از جامعه ی دختران نیز 60 دانشجو به روش تصادفی ساده انتخاب و به روش تصادفی به 8 گروه انتساب شدند. داده ها با آزمون درک و انتقال یادگیری در درس فیزیولوژی گردآوری و با تحلیل کوواریانس چندمتغیری تحلیل شد. یافته ها حاکی از برتری فرم ارائه انیمیشن از فرم تصاویر ایستا در هر دو آزمون درک و انتقال بود. از طرفی، درک و انتقال تحت نشانه رنگ، بالاتر از درک و انتقال تحت نشانه فلش بود. بین فرم ارائه و نشانه اثر تعاملی مشاهده نشد، اما بین جنسیت و فرمت ارائه،اثر تعاملی معنادار وجود داشت. در دختر ها میانگین یادگیری در فرم ارائه انیمیشن بالاتر از تصاویر ایستا بود ولی در پسرها تفاوت معناداری مشاهده نشد. افزون برآن، بین جنسیت و نشانه های دیداری اثر تعاملی مشاهده نشد. در طراحی محیط های چندرسانه ای و محتوا های الکترونیکی استفاده از انیمیشن در ترکیب با نشانه ی رنگ کارایی یادگیرندگان را افزایش می دهد. این مطلب به ویژه در مورد آموزش دختران موثرتر از آموزش پسران است. تلویحات کاربردی یافته ها مورد بحث قرار گرفته است.

پژوهش حاضر به منظور بررسی اثربخشی آموزش مهارت های اجتماعی با روش چندرسانه ای بر رشد مهارت های (عملکرد) اجتماعی دانش آموزان دختر ناشنوای پایه دوم راهنمایی تهران صورت پذیرفته است. این پژوهش به روش تجربی و استفاده از طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه گواه صورت گرفت. جامعه آماری کلی دانش آموزان دختر ناشنوای پایه دوم راهنمایی تهران در سال تحصیلی 92-91 بودند که از مدرسه نیمروز با روش نمونه گیری هدفمند 38 نفر انتخاب و به صورت تصادفی به دو گروه گواه (19 نفر) و گروه آزمایش (19 نفر) تقسیم شدند. ابزار پژوهش شامل فهرست بررسی ارزیابی مهارت های اجتماعی کودکان متسون و همکاران (1983) بود. برنامه آموزش چندرسانه ای در طول هشت جلسه 60 دقیقه ای، هفته ای دو جلسه به مدت یک ماه بر روی گروه آزمایشی اجرا گردید، در حالی که در طی این مدت، گروه گواه برنامه عادی روزانه خود را دنبال می کرد. پس از اجرای برنامه آموزشی (چندرسانه ای)، مجددا آزمون رشد مهارت های اجتماعی بر روی هر دو گروه اجرا گردید. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که برنامه آموزش چندرسانه ای بر رشد مهارت های اجتماعی دانش آموزان دختر ناشنوا، در گروه آزمایش به طور معناداری (در تمامی مؤلفه ها) مؤثر بوده است (001/0P<). همچنین، در پنج مؤلفه مهارت اجتماعی میانگین گروه آزمایش بیشتر از گروه کنترل بود. بنابراین، نتایج این پژوهش در راستای سایر پژوهش های مشابه انجام شده، بیانگر نقش مثبت استفاده از چندرسانه ای در رشد مهارت های اجتماعی دانش آموزان دختر ناشنوا بود.

این مطالعه تأثیر یادگیری از طریق تلفن همراه با نقش تعدیل کننده اندازه صفحه نمایش بر یادآوری لغت های انگلیسی را بررسی می کند. برای این منظور از یک طرح شبه آزمایشی چند گروهی و به صورت پیش آزمون - پس آزمون استفاده شد. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان (8 تا 14 سال) بودند که در سطح یک و دو مقدماتی کانون زبان آموزش وپرورش ناحیه 4 شهر مشهد شرکت کردند. تعداد 112 نفر از دانش آموزان این پایگاه انتخاب شدند و به طور تصادفی به دو گروه تحت شرایط تلفن همراه (صفحه نمایش کوچک) و تحت شرایط رایانه (صفحه نمایش بزرگ) تقسیم شدند. سپس در هر یک از شرایط افراد به طور تصادفی به چهار گروه گمارده شدند. همه شرکت کنندگان در یک آزمون یادآوری لغت پیش و پس از کاربندی شرکت کردند. یافته ها نشان داد بین گروه ها در یادآوری لغت تفاوت معنی داری وجود دارد. عملکرد گروه ارائه متن/ تصویر از گروه کنترل، و گروه متن در یادآوری لغت به طور معناداری بیشتر بود ولی با عملکرد گروه تصویر تفاوت معناداری نداشت. شرکت کنندگانی که توضیحات را با صفحه نمایش بزرگ دریافت می کردند در آزمون یادآوری لغات عملکرد بالاتری نشان دادند. اثر تعامل صفحه نمایش و نوع ارائه در یادآوری لغت معنادار نبود. در آموزش چندرسانه ای با ارائه مواد آموزشی از هر دو خرده سیستم کلامی و غیرکلامی، عملکرد یادگیرنده افزایش می یابد. اندازه کوچک صفحه نمایش هنگام ارائه مواد آموزشی ممکن است به بروز مشکلاتی در توجه و ادراک منجر شود.

در پژوهش حاضر اثر تکنیک تبیین گری (خودتبیین گری، تبیین های آموزشی و عدم تبیین گری) با توجه به میزان دانش قبلی یادگیرندگان (یادگیرندگان با دانش بالا و با دانش پایین) در یک محیط یادگیری چندرسانه ای مبتنی بر رایانه مطالعه شد. تعداد 120 نفر شرکت کننده (60 نفر با دانش بالا و 60 نفر با دانش پایین) به طور تصادفی از میان دانش آموزان مقطع متوسطه مدارس فرزانگان و عادی انتخاب شدند و افراد در هر مدرسه به طور تصادفی به دو گروه آزمایشی منتسب شدند. آموزش در مورد محاسبه ی مساحت اشکال پیچیده ی هندسی، به شیوه ی مثال های حل شده به دانش آموزان ارائه شد. شاخص های بار شناختی و عملکرد انتقال در تفسیر اثر این فعالیت روی یادگیرندگان استفاده شده و تحلیل آماری داده ها از طریق تحلیل واریانس دو راهه انجام گرفت. نتایج نشان داد که اثر سطوح تبیین گری بر بار شناختی هنگام آموزش به دانش قبلی یادگیرندگان وابسته است. همچنین دانش آموزان با دانش قبلی پایین از طریق دریافت تبیین های آموزشی عملکرد بهتری در آزمون انتقال داشتند و بار شناختی کمتری را تجربه کردند؛ در حالی که،  دانش آموزان با دانش قبلی بالا از طریق خودتبیین گری عملکرد بهتری در آزمون انتقال نزدیک نشان دادند و بار شناختی کمتری را تجربه کردند، اما این فرضیه در آزمون انتقال دور تأئید نشد. در مجموع دانش آموزانی که تبیین آموزشی دریافت کرده بودند عملکرد بهتری در آزمون ها داشته و بار شناختی کمتری را تجربه کردند.

براساس مشاهدات حضوری در خصوص دانش آموزانی که به دلایل ژنتیکی و محیطی و بیماری، دچار نابینایی گشته اند، یکی از جذاب ترین دروس در دوره های متفاوت تحصیلی، درس تاریخ است. هدف از این پژوهش، اثربخشی آموزش چندرسانه ای برانگیزش پیشرفت درس تاریخ دانش آموزان نابینا دوره اول متوسطه شهر تهران هست. جامعه آماری شامل همه دانش آموزان پسر نابینای دوره اول متوسطه شهر تهران هست که به شیوه نمونه گیری تصادفی تعداد 20 نفر انتخاب و در دو گروه کنترل و آزمایش به شیوه تصادفی ساده جایگزین شدند. ابزار گردآوری داده ها آزمون انگیزش پیشرفت ولدند (1991) بود. داده ها با استفاده از آزمون t مستقل و تحلیل واریانس چند متغیره مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها نشان داد بین گروه آزمایش و کنترل در پس آزمون تفاوت معنا داری وجود دارد (P=0/001)؛ همچنین بین گروه ها ازلحاظ انگیزش درونی در خرده مقیاس های انجام کار (008/0 p=) و فهمیدن (006/0 p=)، تنظیم همانندی سازی (p=0/010) و بی انگیزگی (p=0/001) از خرده مقیاس انگیزش پیشرفت، تفاوت معنا دار یافت شد؛ ولی این تفاوت ها در خرده مقیاس انگیزش درونی برای تجربه تحریک و انگیزش بیرونی برای تنظیم درونی شده و بیرونی شده معنا دار نبود. با توجه به ارتباط مثبت معنم دار بین متغیرهای مورد بررسی روش آموزش چندرسانه ای به منظور ارتقای انگیزش پیشرفت پیشنهاد می شود. هنر معلم استفاده از روش ها و دانش های گوناگون تدریس، جهت فهماندن و تلاش حداکثری برای عینی کردن مفاهیم و فصول درس تاریخ به دانش آموزان نابینا می باشدکه بر اساس نتایج این پژوهش، استفاده از تدریس چندرسانه ای همراه بازدید حضوری شده می تواند اثربخشی قابل توجهی در یادگیری درس تاریخ داشته باشد

آموزش از راه دور براساس نیازهای روزافزون جامعه به آموزش به وجود آمد. این نوع آموزش ابتدا به صورت پستی انجام می شد و بعدها رسانه های جدیدی همچون رادیو و تلویزیون و امروزه، اینترنت نیز برای آموزش به خدمت گرفته شدند. در کشور ایران اولین تجربه آموزش چند رسانه ای در سال 1352 و با تأسیس دانشگاه آزاد ایران آغاز شد. این دانشگاه فعالیت خود را با دو برنامه تربیت معلم و علوم تندرستی آغاز کرد. برنامه تربیت معلم برای ارائه آموزش بین رشته ای طراحی شده بود، به نحوی که دانش آموختگان بتوانند دو رشته را در سطح دبیرستان تدریس کنند. برنامه علوم تندرستی نیز به منظور پرورش افرادی تدوینشد که بتوانند ضروری ترین خدمات بهداشتی درمانی را در مناطق مختلف به مردم ارائه کنند. از ویژگی های بارز برنامه های آموزشی این دانشگاه آموزش بر مبنای مهارت بود. دانشگاه آزاد ایران در سال 1357 پذیرش دانشجو را به طور محدود آغاز کرد و پس از چندی، با رخداد انقلاب و به دنبال آن انقلاب فرهنگی، از فعالیت باز ایستاد. در این مقاله درباره این تجربه مهم در آموزش برنامه ریزی شده و مبتنی بر کاربرد و دستاوردهای حاصل از آن بحث شده است. در فاصله ای کوتاه نسل بعدی آموزش از راه دور ایران، با تأسیس دانشگاه پیام نور، آغاز شد.

مقدمه و هدف: هدف پژوهش حاضر تبیین اثربخشی آموزش به روش چندرسانه ای بر افزایش مهارت های اجتماعی دانش آموزان با اختلال روان شناختی برون نمود بود.روش شناسی پژوهش: روش پژوهش از نوع شبه تجربی بوده است. در این مطالعه 30 دانش آموز مبتلا به اختلال برون نمود به روش نمونه گیری در دسترس در شهرستان شاهرود انتخاب شدند، و با استفاده از برنامه آموزش چندرسانه ای در 10 جلسه مورد آموزش قرار گرفتند. ابزار پژوهش حاضر پرسشنامه آخنباخ، پرسشنامه مهارت های اجتماعی و بسته درمانی آموزش چند رسانه ای بود. جهت تجزیه و تحلیل یافته ها از آزمون کواریانس استفاده شد (05/0 ≥P).یافته ها: نتایج تحلیل کواریانس حاکی از اثربخشی آموزش به روش چندرسانه ای بر افزایش مهارت های اجتماعی دانش آموزان با اختلال روانشناختی برون نمود بوده است. (05/0≥P).لذا توصیه می گردد تا نظام آموزش و پرورش این سبک آموزش چندرسانه ای را در دستور کار قرار دهد.