تصویرسازی حرکتی

هدف: هدف این پژوهش ، مقایسه تصویرسازی دیداری و حرکتی دانش آموزان پسر نابینای مقطع راهنمایی با دانش آموزان عادی شهر تهران در این مقطع است. روش: در پژوهش پس رویدادی حاضر 60 نفر حضور داشتند، که از این تعداد30 نفر دانش آموز نابینای مادرزادی بودند و 30 نفر دیگر ازبین دانش آموزان عادی انتخاب شدند.نمونه گیری به صورت تصادفی خوشه ای از بین دانش آموزان مدارس عادی و به صورت تصادفی از مدارس نابینایان شهر تهران صورت گرفت. در این پژوهش از دو پرسشنامه ارزیابی تصویرسازی حرکتی(VMIQ) و پرسشنامه ارزیابی تصویرسازی دیداری(VVIQ) استفاده شد. جهت تحلیل داده ها از آزمون آماری tمستقل استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که دانش آموزان نابینا به لحاظ تصویرسازی دیداری در سطح پایین تر از گروه عادی عمل کردند و تفاوت بین آنها معنادار بود.بین دو گروه از لحاظ تصویرسازی حرکتی تفاوت معناداری وجود نداشت و هر دو گروه تقریباً در یک سطح عمل کردند. نتیجه گیری: در افراد نابینا نیز تصویرسازی دیداری و حرکتی وجود دارد، اما آنها عملکرد ضعیف تری در تصویرسازی دیداری نسبت به افراد عادی دارند.

هدف پژوهش حاضر، تعیین روایی و پایایی نسخه فارسی پرسشنامه تجدید نظر شده تصویرسازی حرکت است. به این منظور، از بین 761 آزمودنی از چهار دانشگاه، 200 نفر به صورت تصادفی انتخاب شدند و پرسشنامه مربوط را تکمیل نمودند. پس از یک هفته، آزمودنی ها مجدداً در شرایط مشابه، همان پرسشنامه را تکمیل کردند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه تجدید نظر شده تصویرسازی حرکت هال و مارتین (1997) با هشت سؤال و دو خرده مقیاس بود. برای تعیین اعتبار عاملی اکتشافی از روش تحلیل عاملی مؤلفه های اصلی، برای تعیین اعتبار عاملی تأییدی از الگوی معادلات ساختاری و برای تعیین ثبات درونی و پایایی زمانی از روش های ضریب آلفای کرونباخ و ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. نتایج نشان داد پرسشنامه تجدید نظر شده تصویرسازی حرکت با درصد واریانس 77/40 در عامل تصویرسازی ذهنی حرکتی و 99/23 در تصویرسازی ذهنی بینایی، از اعتبار سازه مطلوبی برخوردار است. دامنه بار عاملی در سؤال های خرده مقیاس حرکتی از 53/0 تا 78/0 و در خرده مقیاس بینایی از 56/0 تا 78/0 مشاهده شد. همچنین نتایج نشان داد ثبات درونی (73/0) و پایایی زمانی (77/0) پرسشنامه و خرده مقیاس های آن مورد تأیید است؛ بنابراین می توان نتیجه گیری کرد که نسخه فارسی پرسشنامه تصویرسازی حرکت از اعتبار و پایایی لازم برخوردار است و می تواند به عنوان ابزاری مناسب برای تعیین قابلیت تصویرسازی ذهنی آزمودنی ها استفاده شود. همچنین از این پرسشنامه می توان به منظور اهداف کاربردی برای ورزشکاران و محققان در محیط های آموزشی ـ ورزشی و پژوهشی استفاده کرد.

جایگاه کنترل دست ها و تصویرسازی ذهنی که دو عامل اثرگذار در اجرا و یادگیری مهارتهای حرکتی هستند در نیمکره های مغز، متفاوت است. بطوریکه جایگاه کنترل دست چپ و تصویرسازی ذهنی در نیمکره راست و جایگاه کنترل دست راست در نیمکره چپ است. لذا هدف از این پژوهش مقایسه تاثیر تصویرسازی ذهنی همراه با تمرین بدنی بر اجرا و یادگیری مهارت پرتاب آزاد بسکتبال در دو گروه دست برتر راست و چپ می باشد. روش پژوهش حاضر نیمه تجربی و از نوع میدانی می باشد. جامعه آماری دانشجویان تربیت بدنی عمومی بودند که از میان آنها 34 دانشجوی دختر در دو گروه دست برتر راست (17 نفر) و دست برتر چپ (17 نفر) که از پرسشنامه تصویرسازی حرکتی بالاترین امتیاز را کسب نموده و مایل به همکاری در این پژوهش بودند، انتخاب شدند. آزمودنی های هر دو گروه طی3 هفته، هر هفته 5 جلسه به تمرین بدنی (15 پرتاب) و ذهنی (15 پرتاب) مهارت پرتاب آزاد بسکتبال پرداختند. برای آزمون فرضیه ها از آزمون تحلیل واریانس با اندازه های تکراری و آزمون t استیودنت استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد هر دو گروه دست برتر راست و چپ در اجرا و یادگیری مهارت پرتاب آزاد، بهبود داشتند. اما تصویرسازی ذهنی همراه با تمرین بدنی بطور معنی داری در گروه چپ دست منجر به اجرای بهتر مهارت پرتاب آزاد بسکتبال شد. این فرضیه مطرح است که افراد چپ دست، نیمکره راست توسعه یافته تری داشته و از یک مزیت عصبی- آناتومیکی در اجرای تکالیف معین نظیر تکالیف بینائی- حرکتی و بینائی فضائی برخوردارند. همینطور چپ دست ها قادرند ارتباط عمیقی بین دو نیمکره مغزشان ایجاد کنند. از طرفی چپ دست ها هوش فضایی و هوش حرکتی بالاتر دارند در نتیجه بهتر تصاویر را می بینند و یا خلق می کنند.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی تأثیر ترکیب روش های تمرینی مشاهدة عمل، تصویرسازی حرکتی و تمرین جسمانی بر استواری حرکات درون مرحله و برون مرحله بود. نمونة آماری پژوهش حاضر را 64 دانشجوی دختر رشته تربیت بدنی با دامنة سنی 28 20 سال تشکیل دادند که به صورت تصادفی به چهار گروه 16 نفری (گروه تمرین جسمانی، گروه تمرین جسمانی مشاهده عمل، گروه تمرین جسمانی تصویرسازی حرکتی و گروه مشاهده عمل تصویرسازی حرکتی) تقسیم شدند. پروتکل اجرای پژوهش شامل: سه مرحله پیش از تمرین (پیش آزمون)، مرحله تمرین و مرحله آزمون (پس آزمون) بود. در این پژوهش، الگوی درون مرحله ترکیبی از چرخش داخلی و خارجی ساق پای راست و چپ به طور هم زمان بود، به صورتی که هر دو پا روی سطح افقی و حول محور عمودی بدن، هم زمان به سمت داخل و خارج بدن (نسبت به مرکز بدن) حرکت می کردند. الگوی هماهنگی برون مرحله نیز شامل حرکت دورانی هر یک از پاها روی سطح سهمی و حول محور عرضی بود. به منظور تحلیل داده ها از آزمون تحلیل واریانس یک راهه و آزمون تعقیبی بونفرونی در سطح P<0.05 استفاده شد. نتایج نشان می دهد که روش ترکیبی مشاهدة عمل تمرین جسمانی در هر دو حرکات درون مرحله و برون مرحله، دارای عملکرد بهتر و معناداری نسبت به گروه های دیگر می باشد (P<0.001). همچنین، گروه ترکیبی تمرین جسمانی تصویرسازی حرکتی نیز عملکرد بهتر و معناداری نسبت به گروه های تمرین جسمانی و مشاهدة عمل تصویرسازی حرکتی دارد (P<0.05). براساس نتایج پژوهش حاضر به مربیان پیشنهاد می شود جهت یادگیری این نوع مهارت های حرکتی و صرفه جویی در وقت و هزینه، از روش ترکیبی تمرین جسمانی مشاهدة عمل بهره گیرند.

مقدمه: هدف از اجرای پژوهش حاضر، تعیین تأثیر مشاهده و تصویرسازی پرتاب آزاد بسکتبال بر واکنش نورون های آینه ای بود. روش: 10 دانشجوی پسر مبتدی (میانگین سنی؛ 5/1 ±2/23 سال) به صورت داوطلبانه در این تحقیق شرکت کردند. ترتیب مشاهده و تصویرسازی به صورت موازنه متقابل کنترل شد. امواج مغزی شرکت کنندگان در چهار حالت استراحت با چشمان باز، بسته، مشاهده و تصویرسازی پرتاب آزاد به صورت بیرونی توسط دستگاه الکتروانسفالوگراف ثبت گردید. سرکوب ریتم میو به صورت نسبت توان موج آلفا در حالت مشاهده و تصویرسازی به توان موج آلفا در حالت استراحت با چشمان باز و بسته محاسبه شد. یافته ها: نتایج آزمون تحلیل واریانس درون گروهی 3×2 (شرایط آزمون: مشاهده و تصویرسازی؛ منطقه عصبی: 3C، 4C، Cz) در دو حالت استراحت با چشمان باز و بسته نشان می دهند که اثر اصلی شرایط آزمون معنادار است (01/0 ≥ P)، به گونه ای که بین سرکوب ریتم میو در دو حالت مشاهده و تصویرسازی تفاوت معناداری وجود دارد. به عبارت دیگر، ریتم میو در حالت مشاهده نسبت به تصویرسازی به طور معناداری بیشتر سرکوب شده است (01/0 ≥ P)، اما اثر اصلی منطقه عصبی و تعامل آن ها معنادار نبود. نتیجه گیری: نتایج تحقیق پیشنهاد می کنند که سرکوب بیشتر ریتم میو در حالت مشاهده نسبت به تصویرسازی نشان دهنده ی واکنش بیشتر نورون های آینه ای به مشاهده ی عمل است. لذا به نظر می رسد مشاهده نسبت به تصویرسازی راهبرد مؤثرتری در فرایند آموزش است.

هدف پژوهش حاضر، تعیین اثر زمان بندی تمرین و ریتم شبانه روزی بر یادگیری مهارت فورهند تنیس روی میزبود. پژوهش حاضر ازنوع نیمه تجربی بود. بدین منظور، 40 آزمودنی مبتدی، راست دست و با میانگین سنی 21/3± 22، براساس معیارهای ورود به مطالعه انتخاب شدند و براساس انواع مختلف شبانه روزی، افراد به صورت تصادفی در چهار گروه قرار داده شدند. گروه اول (افراد صبحگاهی) تمرین بدنی، گروه دوم (افراد صبحگاهی) تمرین ترکیبی (تصویرسازی حرکتی+ تمرین بدنی)، گروه سوم (افراد عصرگاهی) تمرین بدنی و گروه چهارم (افراد عصرگاهی) تمرین ترکیبی (تصویرسازی حرکتی+ تمرین بدنی) بودند. گروه ها به مدت پنج جلسه مهارت فورهند تنیس روی میز را تمرین کردند و در دو آزمون یادداری در صبح و عصر شرکت کردند. نتایج تحلیل واریانس مرکب با اندازه های تکراری در مرحله اکتساب نشان داد عملکرد آزمودنی ها در جلسات چهارم و پنجم بهتر از سایر جلسات است. بررسی میانگین ها نشان داد که گروه تمرین بدنی صرف صبح فعال ضعیف ترین عملکرد و گروه تمرین ترکیبی عصرفعال بهترین عملکرد را دارند (P<0.001). در آزمون یادداری اول، عملکرد آزمودنی های صبح فعال بهتر از عملکرد آزمودنی های عصرفعال است (P<0.001). نتایج آزمون یادداری دوم نشان داد که عملکرد آزمودنی های عصرفعال بهتر از عملکرد آزمودنی های صبح فعال است. بررسی میانگین ها نشان داد که در آزمون یادداری دوم، گروه تمرین ترکیبی عصرفعال بهترین عملکرد و گروه تمرین ترکیبی صبح فعال ضعیف ترین عملکرد را دارند (P<0.001). یافته ها نشان داد که میزان تأثیرگذاری تصویرسازی و تمرین بدنی بر یادگیری مهارت حرکتی تحت تأثیر گروه های مختلف شبانه روزی فرد و زمان تمرین فراگیر در صبح یا عصر است.

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثرات یک جلسه تحریک الکتریکی فرا جمجمه ای بر چرخش ذهنی تصاویر دست و حافظه دیداری-فضایی انجام گردید.روش: 54 نفر از دانشجویان راست دست دانشکده تربیت بدنی دانشگاه تهران، به صورت در دسترس انتخاب و سپس به شکل تصادفی به دو گروه تحریک(27نفر) و شم(27نفر) تقسیم و هر کدام از این دو گروه نیز در دو زیرگروه F4 و P4 توزیع شدند(در مجموع چهار گروه). قبل و بعد از تحریک الکتریکی، آزمودنی ها تکلیف چرخش ذهنی و آزمون کرسی را تکمیل نمودند.یافته ها: نتایج مشخص کرد که بین پیش آزمون و پس آزمون آزمودنی ها در زمان پاسخ و دقت پاسخ چرخش ذهنی و زمان پاسخ، فراخنا در حافظه دیداری-فضایی، در هر دو نقطه در گروه تحریک تفاوت معناداری وجود داشت. در گروه شم تفاوت معناداری مشاهده نشد. مقایسه اثرات دو نقطه در چرخش ذهنی نشان داد آزمودنی ها در نقطه F4 سریع تر و دقیق تر پاسخ داده اند. در آزمون کرسی هم تنها در زمان پاسخ رو به جلو تفاوت معنادار به نفع F4 مشاهده شد. نتیجه گیری: یافته های پژوهش حاضر نشان داد که می توان از تحریک هر دو نقطه F4 و P4 برای بهبود چرخش ذهنی و نیز حافظه دیداری-فضایی استفاده کرد اما F4 در مقایسه با P4 نتایج بهتری را به همراه داشت.

توانایی تصویرسازی حرکتی بر یادگیری و عملکرد حرکتی در ورزش و نیز باز توانی اثرگذار است. بر این مبنا پرسش نامه های خود گزارشی برای ارزیابی توانایی تصویرسازی حرکتی در بزرگسالان توسعه یافته و نیز در ایران اعتبار یابی شده اند، بااین حال تاکنون ابزاری مناسب برای استفاده کودکان در ایران وجود ندارد. برای پر کردن این شکاف تمرکز پژوهش حاضر بر تعیین ویژگی های روان سنجی پرسش نامه تصویرسازی حرکتی، فرم کودکان بود. 244 نفر از کودکان 7 تا 12 سال (135 پسر، 109 دختر) با روش خوشه ای تصادفی انتخاب شدند. ابتدا تحلیل عامل اکتشافی نشان داد که پرسش نامه شامل سه خرده مقیاس و 12 ماده است که همسو با پیشینه نظری و پرسش نامه اصلی است. در تعیین ویژگی های روان سنجی با نظریه سؤال پاسخ مشخص شد که تمامی سؤالات دارای ضریب تشخیص و ضریب دشواری مناسب و قابل قبولی هستند؛ بنابراین نسخه فارسی پرسش نامه حاضر برای سنجش توانایی تصویرسازی کودکان 7 تا 12 سال فارسی زبان توصیه می گردد.

تصویرسازی حرکتی، زمینه ویژه ای برای تکرار حرکات فراهم می کند. این قابلیت در کودکان با رشد بهنجار در تحقیقات متعددی بررسی شده است؛ اما در زمینه تصویرسازی حرکتی کودکان با اختلال طیف اتیسم، اطلاعات کمی وجود دارد.، لذا هدف تحقیق حاضر بررسی این مولفه در کودکان مبتلا به اختلال طیف اتیسم 8 تا 12 سال با عملکرد بالا در مقایسه با همتایان دارای رشد بهنجار بود. بدین منظور 40 کودک با اختلال طیف اتیسم و 40 کودک با رشد بهنجار که از نظر سن، سطح هوش با یکدیگر منطبق بودند، به صورت هدفمند و دردسترس انتخاب شدند. جهت بررسی تصویرسازی حرکتی، از پارادایم چرخش دست در قالب نرم افزار سه بعدی استفاده شد. به منظور تحلیل داده ها از دو آزمون تحلیل واریانس مرکب و آزمون یومان ویتنی استفاده گردید. یافته های تحقیق حاضر تایید کرد کودکان گروه اتیسم همانند گروه با رشد بهنجار قادر به استفاده از این قابلیت بودند ؛ هرچند این بهره برداری با دقت کمتر و صرف زمان بیشتری نسبت به همتایان عادی صورت پذیرفت . به گونه ای که در متغیر زمان واکنش و تعداد خطای مربوط به محرک های ارائه شده، گروه اتیسم عملکرد ضعیف تری نسبت به همتایان با رشد بهنجار خود داشتند. نتایج پیشنهاد می نماید هر چند بروز اختلال می تواند بر عملکرد شناختی زیربنای رفتارهای حرکتی در این کودکان تاثیر داشته باشد، اما ظرفیت های مورد نیاز به منظور یادگیری و رشد مهارت های حرکتی در این کودکان به نحو مطلوب وجود داشته و در راستای اهداف توانبخشی و ارتقاء عملکرد آن ها، قابل استفاده می باشد.

تصویرسازی حرکتی عمل شناختی پیچیده ای است که در طول آن فرایند اجرای یک حرکت (از آماده سازی تا رسیدن به هدف) در ذهن بازنمایی می شود. در پژوهش حاضر، تأثیر دستورالعمل درونی در مقابل بیرونی نزدیک و دور کانونی کردن توجه در طول تصویرسازی حرکتی بر زمان پاسخ چهار مهارت خوب تمرین شده کاراته ارزیابی شد. در یک طرح نیمه تجربی، 43 نفر ورزشکار ماهر (24 زن و 19 مرد، میانگین سنی: 50/4±88/15 سال) پیش آزمون را در مقابل یک دستگاه محقق ساخته انجام دادند. محرک های غیرمنتظره ی بینایی به صورت تصادفی توسط دستگاه ارائه و زمان های پاسخ هر کدام از مهارت ها در یک نرم افزار متصل به آن ثبت شد. سپس، هر کدام از کاراته کاها در یکی از سه گروه تمرینیِ تصویرسازی توجه درونی (7 زن، 7 مرد)، توجه بیرونی نزدیک (6 زن، 5 مرد) و توجه بیرونی دور (6 زن، 5 مرد) در 12 جلسه و یک گروه کنترل (5 زن، 2 مرد) شرکت کردند. پس از اجرای پس آزمون مشابه با پیش آزمون، با استفاده از تحلیل کوواریانس چند عاملی، نتایج مشخص کرد اثر جنسیت معنی دار نبوده و تنها تصویرسازی توجه بیرونی نزدیک برای فنون پایین تنه منجر به بهبود عملکرد شده بود (05/0>p). به هرحال، چنین اثری برای فنون بالاتنه مشاهده نشد و تأثیر نگه د-اشتن کانون توجه در طول تصویرسازی بر اندام های بدن (تصویرسازی توجه درونی) و بر پیامد دور حرکت (تصویرسازی توجه بیرونی دور) معنی دار نبود (05/0<p). پیشنهاد می شود مشابهت استراتژی توجهی بیرونی ورزشکار به تکلیف واقعی در طول مرور ذهنی نقش مهمی در اثربخشی تصویرسازی حرکتی دارد.