مطالب مرتبط با کلیدواژه

تقریب مذاهب


۱.

نقش حوزه های علمیه در تقریب مذاهب اسلامی

نویسنده:
منبع: اندیشه تقریب سال هفتم بهار ۱۳۹۰ شماره ۲۶

کلیدواژه‌ها: مذاهب اسلامی ح‍وزه ه‍ای ع‍ل‍م‍ی‍ه عالمان دین تقریب مذاهب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۰۸ تعداد دانلود : ۱۰۳۲
در فرایند تقریب مذاهب اسلامی چالش ها و موانع بسیاری وجود دارد. بر اساس نظریه «وحدت در عین کثرت» می توان این چالش ها و تهدیدات را به فرصت تبدیل کرد و یا از آنها عبور نمود. حوزه های علمیه شیعه و مدارس دینی اهل سنت به دلیل خواستگاه تاریخی و پایگاه علمی – دینی شان می توانند نقش مهم و ویژه ای در تقریب میان مذاهب اسلامی و اتحاد حداکثری میان مسلمانان و رفع چالش های موجود میان مذاهب ایفا نمایند. در این خصوص، حوزه های علمیه دو کارکرد متفاوت سخت افزاری و نرم افزاری خواهند داشت. نوشتار حاضر در پی آن است تا ابعاد و زوایای این دو کارکرد را تجزیه و تحلیل نموده و در قالب سه مبحث این رسالت را به انجام رساند.
۲.

آخوند خراسانی؛ طلایه دار تقریب و اتحاد در عرصه عمل

نویسنده:
منبع: اندیشه تقریب سال هفتم تابستان ۱۳۹۰ شماره ۲۷

کلیدواژه‌ها: استبداد آخوند خراسانی استعمار تقریب مذاهب اتحاد اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۲۳ تعداد دانلود : ۷۲۲
بدون شک در چارچوب گفتمان وحدت گرا و تقریبی شیعه، آخوند خراسانی جایگاه ویژه ای دارد. آخوند پس از تحکیم جایگاه علمی و فقهی خود در حوزه علمیه نجف، بر اساس مبانی فقهی و کلامی و با توجه به شرایط زمانه وارد پروسه استبداد زدایی و استعمارستیزی شد. این دو پدیده آخوند را به خودی خود به سمت موضوع اتحاد ملی ـ اسلامی و اتحاد بین المللی ـ اسلامی سوق داد و وی را به عنوان یکی از طلایه داران ایده اتحاد و تقریب و شخصیتی که فرایند اتحاد اسلامی را از قوه به فعل درآورد، معرفی نمود. بنابراین این نوشتار در صدد تبیین نقش و جایگاه آخوند خراسانی در فرایند اتحاد اسلامی و تقریب مذاهب و تشریح کارنامه نظری و عملی وی در این خصوص است.
۳.

آشنایی با پیش گامان بیداری اسلامی(1) علامه شیخ محمود شلتوت

نویسنده:
منبع: حبل المتین سال اول بهار ۱۳۹۱ پیش شماره اول

کلیدواژه‌ها: فتوا تقریب مذاهب شلتوت

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه اندیشه و فقه سیاسی فقه سیاسی آثار واندیشمندان سیاسی مسلمان
  2. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی مطالعات منطقه ای منطقه خاورمیانه بیداری اسلامی
تعداد بازدید : ۱۱۵۲ تعداد دانلود : ۴۰۵
علامه شیخ محمود شلتوت عالمی برجسته، فقیهی هوشمند و نام آور و مفسری توانا و از داعیان بزرگ وحدت مسلمانان به شمار می رود او یکی از بزرگان جهاد در راه خداوند بود که با قلبی خالص و پاک به ندای سیدجمال الدین اسدآبادی و شیخ محمد عبده که در شرق و غرب طنین انداز شده بود لبیک گفته و دریافت که اگر امر عقیده و شریعت در اسلام با روحی خالی از تعصب عرضه شود، قطعاً مسلمانان، اخوت و برادریشان را باز خواهند یافت و دین مبین اسلام به احسن وجه و در کامل ترین شکل ممکن بر جهانیان عرضه خواهد شد. تعصب و فرقه گرایی، ثمره ای جز تفرقه و جدایی بین مسلمانان نخواهد داشت. علامه شیخ شلتوت بیش از آن که به عنوان یک متفکر و متکلم برجسته شناخته شود، به عنوان یک فقیه و مصلح در راستای تقریب بین مذاهب اسلامی شناخته می شود. او با دیدگاه های مترقی خود در راستای اصلاح فکر دینی و تقریب مذاهب اسلامی گام های بسیار اساسی را برداشت و خدماتی که او در این عرصه داشته است مهم و اساسی است و در تاریخی ترین فتوای خود برای اولین بار به عنوان یک عالم بلند پایه اهل سنت جواز پیروی از مذهب شیعه را اعلام کرد
۴.

تقریب مذاهب اسلامی در چهل مجلس شیخ علاءالدوله سمنانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی (فروغ وحدت سابق) سال هشتم تابستان ۱۳۹۲ شماره ۳۲

کلیدواژه‌ها: تقریب مذاهب علاء الدوله سمنانی چهل مجلس محبت اهل بیت (ع)

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تصوف و عرفان اسلامی کلیات فلسفه‌ تصوف و عرفان
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تصوف و عرفان اسلامی کلیات شخصیت ها[زندگینامه ها؛ اندیشه ها و..]
تعداد بازدید : ۱۳۶۸ تعداد دانلود : ۴۰۱
شیخ علاء الدوله سمنانی از مشایخ بزرگ عرفان و تصوف ایران سده هشتم قمری، توانست با رویگردانی از جاه و مقام دربار ایلخانان مغول، به سیر و سلوک روی آورد و مروّج عرفان، تصوف و اخلاق زمانه خود شود. او با روحیه تسامح و تساهل، اعتقاد راسخ و عملی به تقریب، و تقارب و سازگاری مذهبی، زمینه ایجاد تقریب بین مذاهب اسلامی را فراهم ساخته است. نگاه احترام آمیز و بدون تعصب مذهبی نسبت به دو مذهب شیعه و سنی از وی ژگیهای برجسته زندگی، تقریرات و تألیفات وی است. در کتاب چهل مجلس که در مباحث مختلف سیر و سلوکی است، به نزدیک سازی دو مذهب تشیع و تسنن اهتمام نموده و اندیشه های تقریبی را در حالی دنبال کرده که عصر وی دوره تعصبات و نزاعهای مذهبی بوده است. وی در خلال مباحث خود، به موضوعاتی چون: منزلت و جایگاه اهل بیت(ع)، فقه اهل بیت(ع)، دفاع از دین مبین اسلام و پیامبر اکرم(ص) در برابر مبلغان بودایی، رد قول قائلان به تناسخ، جایگاه کمیل به عنوان صاحب سرّ امام علی(ع) و توجیه اختلافات کلامی سخنان امام شافعی و امام ابوحنیفه، توجه نشان داده است که بیانگر رویکرد تقریبی او در این اثر می باشد. نگارنده با روش توصیفی تحلیلی، مباحث فوق را مورد بررسی قرار داده است.
۵.

دیدگاه آیت الله مکارم شیرازی درباره وحدت اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی (فروغ وحدت سابق) سال دهم زمستان ۱۳۹۳ شماره ۳۸

کلیدواژه‌ها: تقریب مذاهب مکارم شیرازی ضرورت تقریب مذاهب موانع تقریب مذاهب راهکارهای تقریب مذاهب

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه اندیشه و فقه سیاسی اندیشه سیاسی اسلام فلسفه سیاسی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه اندیشه و فقه سیاسی فقه سیاسی آثار واندیشمندان سیاسی مسلمان
تعداد بازدید : ۱۲۸۹ تعداد دانلود : ۶۲۱
در این مقاله به بررسی دیدگاههای تقریبی و وحدت گرایانه آیت الله مکارم شیرازی پرداخته شده است. هدف از این بررسی آشنایی با خدمات بی وقفه این دانشمند بزرگ اسلامی در راستای تقریب و وحدت امت اسلامی است. ایشان در آثار و سخنرانیهای خود همواره قرآن را حلقه اتصال و وحدت امت اسلامی دانسته و کوشیده است با استفاده از آیات قرآن، ضرورت این امر را روشن ساخته و خطرات اختلاف و افتراق امت اسلامی را نشان دهد. مهم ترین راهکارهای تحقق وحدت اسلامی از دیدگاه ایشان: شناخت مذاهب اسلامی از افکار و عقاید یکدیگر، آگاهی از توطئه دشمنان، بازگشت به قرآن، عدم توهین به مقدسات مذاهب اسلامی، کنار گذاشتن تعصبات جاهلانه، مقابله با خطرات گروههای تروریستی تکفیری، بهره مندی از فرصت عظیم حج و وحدت علمای فریقین هستند. در این میان، فتاوی وحدت بخش ایشان، به عنوان گامی عملی در تحقق این امر نمود بیشتری دارد.
۶.

راهکارهای تقریب مذاهب در سیره و گفتار امام رضا(ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی (فروغ وحدت سابق) سال دهم بهار ۱۳۹۴ شماره ۳۹

کلیدواژه‌ها: راهکارها زمینه ها تقریب مذاهب منادیان تقریب سیره امام رضا (ع)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۰۱ تعداد دانلود : ۵۴۰
امت اسلامی برخلاف دستور و ارشاد الهی به دلایلی از همان روز نخستِ پس از رحلت پیامبر(ص)، دچار شکاف و انشقاق شد. این امر در طول سالیانِ دراز پس از پیامبر، آسیبهای بسیاری بر امت اسلام وارد نموده است. هرچند نباید این وضعیت به وجود می آمد، لیکن از نظر دانایان و دلسوزان، چاره این کار نشستن و گریستن و تماشای تداوم آسیبهای آن نبود. بنابراین از همان آغاز، امامان(ع) که دلسوزترین افراد به حال امت بودند، در صدد برآمدند، تا با تدارک راهکارها و در پیش گرفتن رفتارهایی، نه تنها مانع آسیبهای هرچه بیشتر آن شوند، بلکه نوعی از وحدت و همزیستی سودمند را درون امت اسلام شکل دهند. امام رضا(ع) از جمله این امامان گرامی است که با بررسی سیره زندگی ایشان پی می بریم نگرش و روش ایشان به جدّ تقریبی و هم گرا بوده است که با بیان اخوت ایمانی و گفتگوی سازنده، تأکید بر مشارکت پیروان اهل بیت در مراسم و مناسک عبادی و اجتماعی دیگر هم کیشان، سفارش به برقراری روابط اخلاقی و عاطفی با آنها، و ترویج خردورزی و آزاداندیشی، و با صیانت از یکپارچگی دینی حاکمیتی در جامعه اسلامی، در صدد تأمین تقریب و هم گرایی در میان امت اسلام برآمده است.
۷.

بررسی عملکرد متکلمان شیعة امامی در مواجهه با چالش های تقریب مذاهب در عصر سلجوقی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام و ایران دوره جدید بهار ۱۳۹۶ شماره ۳۳ (پیاپی ۱۲۳)

کلیدواژه‌ها: متکلمان اهل سنت سلجوقیان شیعه امامی تقریب مذاهب

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی سلجوقی فرهنگی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ تشیع
  3. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ ادیان
تعداد بازدید : ۱۳۶۳ تعداد دانلود : ۹۳۸
قدرت یابی سلجوقیان (429-552 ق) در ایران و عراق و ائتلاف نیروهای سیاسی مذهبیِ اهل سنت (سلطنت و خلافت)، موجب رشد نفوذ حدیث گرایانِ سنی مذهب شد. همچنین در اثر عملکرد واگرای انه برخی مراکز علمی عصر و تقابل رویکرد عقل گراییِ شیعی و سنت گراییِ اهل تسنن و... همگراییِ شیعه و سنی با چالش هایی مواجه گردید. در این اوضاع متکلمان اهل تسنن در عرصه تقریب شیعه و سنی موضع انفعالی داشتند ولی متکلمان شیعه در این عرصه فعال تر شدند، زیرا منازعات فرقه ای، ائتلاف نیروهای سیاسی مذهبی اهل سنت، عملکرد واگرایانه ی مراکز آموزشی نظیر نظامیه ها و... سبب گرایش کمترِ اهل تسنن به تقریب شده بود. درمقابل، متکلمان شیعه با علم به وضعیت شیعیان در بغداد و ری به دلیل مجاورت با مراکز سیاسی مذهبی اهل تسنن، تضعیف پشتوانه سیاسی و کسب تجربه از حوادث تلخ منازعات فرقه ای دریافتند که حفظ میراث شیعه با تقریب میسر است. البته در درون جوامع شیعی، تقابل مکتب متکلمان و محدثان، تندروی های اسماعیلیه و جریان غلّو، نیز بحث تقریب را به چالش می کشید. این پژوهش درصدد است با روش توصیفی تحلیلی و برپایه منابع کتابخانه ای، راهکارهای متکلمان شیعة امامی را درجهت تقریب، از طریق طرح مشترکات دینی، فقه مقارن، برگزاری کرسی درس مشترک، مناظره، پاسخگویی به شبهات و اتهامات علیه شیعه و آشکارساختن تفاوت شیعه امامی با سایر انشعابات تشیع و ... بررسی و تحلیل نماید.
۸.

ضرورت و راه کارهای وحدت مسلمانان و تشکیل تمدن نوین اسلامی

نویسنده:
منبع: اسفار سال سوم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۵

کلیدواژه‌ها: قرآن بیداری حدیث وحدت تمدن اسلامی اتحاد تقریب مذاهب

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه اندیشه و فقه سیاسی اندیشه سیاسی اسلام فلسفه سیاسی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه اندیشه و فقه سیاسی اندیشه سیاسی اسلام مسائل عام اندیشه سیاسی اسلام
تعداد بازدید : ۲۷۲۸ تعداد دانلود : ۱۲۶۳
یکی از مهم ترین مسائلی که از بدو خلقت انسان مورد توجه انبیاء عظام الهی بوده و از صدر اسلام به بعد نیز نبی مکرم اسلام (ص) و سپس ائمه معصومین علیهم السلام بر آن تأکید داشته اند، برادری و برابری، و یکپارچگی و وحدت امت اسلامی و شکوفایی جامعه بوده است. اما به رغم تلاش های آن حضرت، متأسفانه پس از رحلت ایشان، جامعه اسلامی به تدریج دچار آشفتگی و افتراق و در برخی موارد، گرفتار درگیری ها و نزاع های مهلک و خونباری شد. عناصر اولیه تشکیل تمدن نوین اسلامی عبارتند از: مجاهدتِ دائم همگانی و تلاش و کوشش مسلمانان، امید به فضل الهی و استمداد از او، بیداری اسلامی، لزوم ترسیم هدف بلندمدت، صبر و مقاومت، بهره مندی از همة ظرفیت های مادی و معنوی، پرهیز از تحجر و ارتجاع، گسترش اخلاق انسانی، نگاه اجتهادی و عالمانه داشتن به عرصه های گوناگون دانش بشری، پرهیز از سبک زندگی غربی، و نهایتاً پاسداری از بنیان های تاریخ و فرهنگ و زبان خود. در نوشتار حاضر، ضمن آسیب شناسی و تحلیل وضعیت اجتماعی و سیاسی جوامع اسلامی در طی دهه های گذشته و اشاره ای اجمالی به اقدامات صورت گرفته در باب وحدت جوامع اسلامی و تقریب مذاهب توسط اندیشمندان، مصلحان و علمای دینی شیعه و سنی، به بیان راه کارهای عملی وحدت مسلمانان و تشکیل تمدن نوین اسلامی پرداخته شده است.
۹.

نگرشی به وحدت و تقریب مذاهب در سیره و گفتار امام رضا(ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ رضوی سال چهارم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۱۵ 165-192

کلیدواژه‌ها: امام رضا (ع) تقریب مذاهب سیره و گفتار وحدت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۲۵ تعداد دانلود : ۸۱۷
تقریب مذاهب و مقوله وحدت در دین مبین اسلام اهمیت به سزایی دارد و از همین رو در قرآن کریم و سیره معصومین (ع) از جمله امام رضا (ع) بر آن تأکید شده است. قراین و شواهد حاکی است که امام رضا (ع) در طول حیات مبارک خود به عنوان رهبری شایسته با بینشی برگرفته از قرآن کریم و سنّت نبوی، در عرصه بیان، نظر و نیز در عمل بر تقریب مذاهب و وحدت اسلامی اهتمام ورزیده است. بنابراین فرضیه تحقیق عبارت است از این که در زندگی امام رضا (ع) مواردی نظیر محوریّت قرآن کریم، بازگشت به سنت پیامبر (ص) ، اصلاح اخلاق جامعه اسلامی، برابری انسان ها، آزادی اندیشه و جلوه هایی از توجه به تقریب مذاهب مشاهده می شود. روش پژوهش در این مقاله توصیفی تحلیلی است؛ به طوریکه ابتدا مطالب فیش برداری و دسته بندی و سپس واکاوی و تحلیل شده است.
۱۰.

بررسی روش فقه الحدیثی شیخ صدوق در چینش هندسی روایات ثقلین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: حدیث پژوهی سال دهم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱۹ 227-250

کلیدواژه‌ها: شیخ صدوق فقه الحدیث چینش روایات حدیث ثقلین کتاب الله و سنتی اخبار منتقله تقریب مذاهب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۴ تعداد دانلود : ۴۲۲
از رساترین وصایای پیامبر 2 حدیث صحیح ثقلین است که با عبارت «کتاب الله و عترتی، أهل بیتی» بیان شده است. این روایت که عمداً یا سهواً با عبارت «کتاب الله و سنتی یا سنه نبیه» در منابع معدودی از اهل سنت آمده و عدم صحت آن از سوی بزرگان ایشان مطرح گردیده، در اثر حدیثی شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه نیز نقل شده است. از آنجا که صدوق حدیث شناس و آگاه به رجال است، نقل این روایت از سوی ایشان سؤال برانگیز بوده و نویسنده را بر آن داشت تا علت، مورد بررسی قرار گیرد. با بررسی اسناد و محتوای این روایات، پذیرش آن غیرممکن و با بررسی آثار صدوق، علل نقل این روایت واضح و به یکی از سبک های وی در فهم حدیث دست یافتیم، بدین صورت که صدوق با گزینش متناسب روایات و عنایت در ساختار هندسی آن، در فهم و دستیابی به معنای مقصود روایات، مجدّانه کوشیده است.
۱۱.

اهمیت درک مهارت میان فرهنگی در تعاملات میان مذاهب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی سال سیزدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۴۸ 5 - 12

کلیدواژه‌ها: مهارت میان فرهنگی حساسیت میان فرهنگی تعامل دین داران تقریب مذاهب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۹ تعداد دانلود : ۲۶۴
تبیین و آسیب شناسی هم نشینی و تعامل اعضای مذاهب گوناگون و وابسته به یک دین، محل توجه فرهنگ پژوهان و دغدغه مندان مسئله همکاری و همزیستی جوامع و خرده تمدنها است. بررسی «مهارت میان فرهنگی» از شاخصه های کیفی برای سنجش این نوع کنشگریها است. نحوه ترویج و پیاده سازی اجرایی آن، راهی برای بالا بردن این نوع همزیستی است. اثر حاضر بنای آن دارد، تا به واکاوی مقوله شناختی این مهم پرداخته و کاربردپذیری آن را در تعاملات میان مذاهب، بررسی کند. در این نوشتار، از آن رو که مفاهیم پایه این پژوهش هنوز به طور جدی مورد بررسی پژوهشگران فارسی زبان قرار نگرفته، با روشی تبیینی و توصیفی براساس داده ها و ایده پردازیهای محققان فرهنگ دیگر جوامع، به تشریح و کاربست پذیری آن اقدام شده است. این مطالعه، توجه و تأمل در اصول شناختی مهارتهای میان فرهنگی و بارورسازی آن در گستره جوامع و مناطق چند مذهبی را خاطر نشان می کند.
۱۲.

بررسی مبانی قرآنی اندیشه تقریبی ملا سعید نورسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی سال سیزدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۴۸ 13 - 21

کلیدواژه‌ها: وحدت اسلامی تقریب مذاهب اتحاد محمدی ملا سعید نورسی رسائل النور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۹ تعداد دانلود : ۳۷۴
«وحدت» یکی از مهم ترین آموزه های اسلام است. به باور بسیاری از اندیشمندان، تحقق وحدت امت اسلام، عامل بازگشت شکوه و عظمت به آن است. «ملا سعید نورسی» عارف کردتبار ترکیه، از جمله مصلحان معاصر است که تلاش علمی درخور در زمینه وحدت دارد. نوشتار پیش رو که به شیوه توصیفی - تحلیلی نگاشته شده، می کوشد، تا با تمرکز بر اثر معروف نورسی « رسائل النور »، اهم مبانی قرآنی این دانشمند را در زمینه وحدت به بحث نشیند. براساس نتیجه پژوهش، مهم ترین این مبانی عبارتند از: ایمان به خدا، پیروی از رهبر واحد، پایبندی به اخلاق اسلامی و توجه به تفقه و اجتهاد.
۱۳.

فقه و سیاست در مکتب حله

نویسنده:
منبع: گفتمان فقه حکومتی دوره جدید سال دوم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۴

کلیدواژه‌ها: مکتب حله مغول مجتهد اعلم تقریب مذاهب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۱۱ تعداد دانلود : ۷۰۰
مکتب حله یکی از مکاتب مهم فقهی شیعه است که نزدیک به سه قرن در فاصله قرون ششم تا هشتم مهم ترین کانون فکر دینی شیعه و نقطه ثقل آن بوده است. در مکتب مذکور فقیهان بسیار برجسته ای از جمله ابن ادریس، ابن زهره، محقق حلی، علامه حلی، فخرالمحققین و... تربیت شده اند که آثار علمی آنان حتی تا به امروز مورد مراجعه فقیهان می باشد. اوج فعالیت های علمی مکتب حله مقارن با حمله مغول به ایران می باشد و از این روی، یکی از مهم ترین دغدغه های سیاسی آن، نحوه تعامل با مغولان می باشد. از طرف دیگر، تعامل علمی شیعه و اهل سنت در این دوره هم زیاد و هم در بسیاری از موارد هم دلانه صورت گرفته تا جایی که با مسامحه می توان گفت نخستین اقدامات در خصوص تقریب مذاهب در این دوره صورت گرفته است. از سوی سوم، برخی از تحولات درونی فقه شیعه از جمله گذار از فقه مأثور به فقه استدلالی و پرداخت سهم امام(ع) به فقیه جامع الشرائط به عنوان نائب امام(ع) و مسألة منصوب بودن او از طرف امام مطرح گردید و... که پیامدهای سیاسی ویژه ای را در پی داشته است.
۱۴.

گذری به هند: دیار مذاهبی دور امّا نزدیک(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات شبه قاره سال دوازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۳۸ 67 - 88
تعداد بازدید : ۳۸۹ تعداد دانلود : ۲۵۱
رمان «گذری به هند» (1926) نوشته ای. ام. فورستر به همان میزان که گذری است بین نژادها، مذاهب، و عقاید سیاسی، اتصالی میان انسان ها در این دو اقلیم نیز هست. به نظر می رسد فورستر در رمان خود تلاش می کند برای نزدیکی غرب و شرق راه حلی انسانی و متمدنانه پیشهاد کند، اما راز و روش شناختن و نزدیک شدن به شرق چگونه در رمان «گذری به هند» تصویر شده است؟ در مقاله حاضر هدف آن است که به روشی کیفی و هرمنوتیکی با تمرکز بر خود داستان و مطالعه و تفسیر ساختار، درون مایه ها، و نمادهای آن، آنچه در دنیای ذهن فورستر راز شناخت و نزدیکی به شرق بوده آشکار شود. راه حل البته رازی مگو، نهفته، و نایافته نیست، بلکه چنان که در این رمان به تصویر کشیده شده، پیشاپیش به صورت طبیعی در گونه گونی و رنگارنگی طبیعت و فرهنگ هند حضور دارد. ساختار، نمادها و درونمایه های اثر، با به تصویر کشیدن امکان وحدت در عین گونه گونی، همه در خدمت این اند که نشان دهند تقریب مذاهب امکان پذیر است، به شرط آنکه هرکس پایبند اعتقادات خود باشد و به اعتقادات دیگران احترام بگذارد.
۱۵.

کارکرد های تقریب مذاهب در تحقق تمدن نوین اسلامی

نویسنده:
منبع: تمدن اسلامی و دین پژوهی سال اول بهار ۱۳۹۹ شماره ۳ 94 – 111

کلیدواژه‌ها: اسلام تقریب مذاهب تمدن تمدن نوین اسلامی هم گرایی و گفت و گو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۹ تعداد دانلود : ۳۵۲
تمدن سازی اسلامی یکی از مهمترین کارکردهای اسلام در راستای تکامل جوامع انسانی است اما بعد از رحلت پیامبر اسلام(ص) مسلمانان به گروه ها و دسته های مختلفی تقسیم شدند و اختلاف بین این گروه ها فرصت های زیادی را که می بایست در مسیر شکوفایی جوامع اسلامی صرف شود، به هدر داد. این نوشتار با توجه به پیشینه اختلافات مذهبی در بین مسلمانان، به این پرسش پرداخته که تقریب مذاهب اسلامی چه کارکردهایی در شکوفایی تمدنی اسلام خواهد داشت؟ در این راستا سعی شده است تا با استفاده از منابع متعدد و با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی به کارکردهای مختلف تقریب مذاهب پرداخته شود و کارکردهای آن در جهت تحقق تمدن نوین اسلامی مورد بررسی قرار گیرد. در این خصوص، می توان گفت تقریب مذاهب اسلامی کارکردهای فراوانی در جهت تمدن سازی اسلامی خواهد داشت که می توان به کارکردهایی مانند بازگشت به اسلام اصیل، تشکیل امت واحده، گسترش فضای گفتمانی، پرهیز از تفرقه و واگرایی و کاهش تعصب و افراطی گری به عنوان عوامل زمینه ساز تمدن اسلامی اشاره کرد.
۱۶.

شناسایی و تبیین موانع وحدت اسلامی با تأکید بر دیدگاه علمای مذاهب اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تقریبی مذاهب اسلامی سال پانزدهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۵۳ 96 - 114

کلیدواژه‌ها: وحدت وحدت اسلامی تقریب مذاهب امت اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۶ تعداد دانلود : ۲۸۰
وحدت از مهمترین اصول و ارزشهای مورد تأکید قرآن و ائمه معصومان(ع) است. وحدت اسلامی در دوران معاصر بهعنوان ضرورتی اجتنابناپذیر در تعیین سرنوشت مسلمانان در عرصه سیاسی، فرهنگی و اجتماعی مطرح میشود که شکوفایی و توسعه امت اسلامی را فراهم میآورد. بنابراین، شایسته است مورد توجه نخبگان دینی و حکومتی و اندیشمندان فکری جهان اسلام قرار گیرد. فقها و علمای مذاهب اسلامی کشور نیز با تأکید بر اینکه تفرقه بین مذاهب اسلامی باعث میشود دشمنان اسلام از این تفرقه سود ببرند، بیان داشتند، حفظ وحدت در شرایط کنونی بیش از پیش ضروری است و وحدت اسلامی در جمهوری اسلامی ایران باید الگویی برای وحدت اسلامی در منطقه باشد، تا از گزند توطئه محورهای شرارت در امان بود. با توجه به اهمیت موضوع، نوشتار حاضر با روش اکتشافی تحلیلی به شناسایی و تبیین موانع وحدت اسلامی با تأکید بر دیدگاه علمای مذاهب اسلامی پرداخته است؛ شایان ذکر است بهمنظور شناسایی مؤلفههای پژوهش به مصاحبه با 35 نفر از علمای مذاهب اسلامی پرداخته شد و دیدگاه ایشان در خصوص موانع وحدت اسلامی اخذ شد. پس از استخراج نکات کلیدی در دیدگاه ایشان، نسبت به تجمیع و جرح و تعدیل مؤلفهها اقدام شد و 12 مؤلفه مبنای کار قرار گرفت. این مؤلفهها مجدد به خبرگان پژوهش ارائه شد و سپس توسط آزمون دوجملهای در نرمافزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در ادامه نیز به تشریح و تبیین هریک از مؤلفهها پرداخته شد.
۱۷.

آسیب شناسی گفتمان تقریب مذاهب(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: علوم سیاسی (باقرالعلوم) سال بیست و چهارم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۹۴ 7 - 30

کلیدواژه‌ها: گام دوم انقلاب کنش گری انقلابی تقریب مذاهب استراتژی وحدت و تحول

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۴ تعداد دانلود : ۲۲۸
گفتمان تقریب مذاهب یکی از مهم ترین استراتژی های جمهوری اسلامی ایران در خصوص جهان اسلام می باشد. سؤال مهم این پژوهش این است که آیا گفتمان مذکور در گام دوم انقلاب اسلامی نیز با همان مختصات پیشین خود کارآمد خواهد بود یا خیر؟ با رویکردی تحلیلی به تاریخ گفتمان تقریب در می یابیم که توفیق این گفتمان در گام دوم در صورتی ممکن می باشد که بتواند متناسب با الزامات تمدن نوین اسلامی گذشته خود را مورد بازنگری و آسیب شناسی قرار دهد. یافته های تحقیق گواه این است که تقلیل گرایی، درک حداقلی از مسأله وحدت و نهایتاً غیرتقریبی بودن حوزه های علمیه جهان اسلام از مهم ترین آسیب های گفتمان تقریب مذاهب می باشند که لازم است در گام دوم انقلاب اسلامی اصلاح گردند.
۱۸.

جمهوری اسلامی ایران و لزوم اتخاذ راهبردِ تأمین مذاهب اسلامی در راستای مهار جریان تکفیر و افراط گرایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بیداری اسلامی سال دهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۲۲) 95 - 114

کلیدواژه‌ها: جمهوری اسلامی ایران تقریب مذاهب تأمین مذاهب تفرقه تکفیر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۶ تعداد دانلود : ۱۲۹
با نظر به رسالت ذاتی جمهوری اسلامی ایران در تحقق امت واحده اسلامی از سویی و تلاش روز افزون قدرت های امپریالیست در جهت سد راه رسالت مذکور - با تقویت راهبرد تقابل شیعه و سنی و شعله ور ساختن حربه تکفیر در راستای پاره پاره ساختن امت اسلامی - از سوی دیگر، این سوال اساسی مطرح است که چه راهبردی در تعامل با اهل سنت می بایست فراروی جمهوری اسلامی قرار گیرد؟ (مسأله) با تحلیل و بررسی منابع کتابخانه ای - به ویژه سخنان امامَین انقلاب اسلامی - (روش)، می توان گفت: تا پیش از حاکمیت یافتن جمهوری اسلامی در ایران، شیعیان در تعامل با اکثریت اهل سنت به ترتیب سه راهبرد مدارا، تقابل و تقریب را آزموده اند (یافته ها)، اما ریشه این راهبردها به دوران حاکمانی باز می گردد که علی رغم مسلمان بودن، اعم از شیعه یا سنی، دارای مشروعیت تام و کاملی چون حاکمیت امروز جمهوری اسلامی ایران نبوده اند (فرضیه). لذا در راستای تحقق آرمان امت واحده، ارتقا راهبرد تقریب مذاهب اسلامی و اتخاذ راهبرد تامین مذاهب اسلامی از سوی نظام جمهوری اسلامی امری ضروری است (نتایج).
۱۹.

اخوت دینی مخالف در فقه امامیه(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: فقه سال بیست و نهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۱۱۰) 176 - 205

کلیدواژه‌ها: ایمان مخالف اخوت دینی اخوت مخالف تقریب مذاهب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۵ تعداد دانلود : ۱۴۵
یکی از ارکان مهم نظریه تقریب مذاهب اسلامی، اعتقاد به اخوت دینی مسلمانان است. برخی محدثان و فقهای امامیه با نفی اسلام و ایمان مخالف، به دلیل انکار ولایت، به عنوان اصلی از اصول دین یا یکی از ضروریات دین، اخوت دینی را تنها برای پیروان فرقه ناجیه ثابت می دانند. پژوهش حاضر با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و روش تحلیل محتوا در پی بررسی و میزان صحت ادله ارائه شده از سوی صاحبان این دیدگاه است؛ چراکه تبیین فقهی اخوت دینی، در شیوه تعامل و سبک زندگی اجتماعی مسلمانان مؤثر خواهد بود. یافته های این پژوهش نشان می دهد که غالب ادله ارائه شده از سوی طرفداران نفی اخوت دینی با مخالف، یا از نظر متن و سند مخدوش است و عمل به آنها از سوی فقهای امامیه مردود دانسته شده است، و یا از جهت دلالت اخص از مدعای موردنظر است؛ چنان که غالب فقهای امامیه با اثبات اسلام و مراتبی از ایمان، اخوت دینی با مخالف را ثابت می دانند.
۲۰.

مؤلّفه های تقریب گرایی درونی امّت اسلامی در پرتو تفسیر آیه 94 نساء(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تفسیری سال سیزدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۵۰ ۱۶۴-۱۴۷

کلیدواژه‌ها: آیه 94 نساء تفسیر کلامی تقریب مذاهب امت اسلامی مؤلّفه های تقریب گرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۲ تعداد دانلود : ۱۳۳
درون مایه آیه 94 سوره نساء، تمرکز بر مؤلّفه های تقریب گرایی امّت اسلامی است که همزیستی مومنان را از طریق تقویت دوستی و محبّت قلبی آنان در پی دارد. موضوع محوری آیه نهی از عوامل پدیدآورنده کشتار درونی و اهمیت تبیین رویدادها جهت جلوگیری از تکرار و پیامدهای پشیمان گر آن است. مقاله حاضر درصدد آن است تا به بیان مؤلّفه های تقریب امّت اسلامی بر پایه تفسیر آیه فوق بپردازد. یافته های مقاله بیانگر آن است که توجّه به مقتضیات ایمان ازجمله موضوع ولاء مثبت مؤمنان و ولاء منفی آنان، نسبت به دشمنان، مدنیّت یا همان فهم حدود روابط درونی و کاربست آن بر پایه آموزه های دینی، پرهیز از چالش های تقریب گرایی درصورتی که با دید راهبردی مورد توجّه قرار گیرد، بسیاری از اختلاف ها و تبعیدها را به تقریب درونی امّت اسلامی سوق خواهد داد.