شهر قم

هدف از پژوهش حاضر تعیین اثربخشی آموزش هوش معنوی بر بحران هویت دانش آموزان دختر دوره متوسطه اول شهر قم بوده است. روش تحقیق از نوع شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی دانش آموزان دختر دوره متوسطه اول شهر قم در سال 1399 1398بود. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چندمرحله ای 60 دانش آموز انتخاب و به طور تصادفی در گروه های آزمایش و کنترل جایگزین شدند. برای جمع آوری اطلاعات پرسش نامه ی «بحران هویت احمدی (1376)»، مورداستفاده قرار گرفت. گروه آزمایش طی 10 جلسه ی 90 دقیقه ای تحت آموزش بسته ی هوش معنوی کینگ (2008) قرار گرفتند. تحلیل داده ها با روش تحلیل کواریانس انجام شد. یافته ها نشان داد که تفاوت گروه کنترل و آزمایش با توجه به تأثیر هوش معنوی بر متغیر وابسته (کاهش بحران هویت)، معنادار است و آموزش هوش معنوی باعث کاهش بحران هویت می شود. براساس نتایج پیشنهاد می شود مشاوران و مربیان به منظور کاهش بحران هویت در نوجوانان برنامه هایی برای آموزش و رشد هوش معنوی در آن ها در نظر بگیرند.

مقدمه: کشور ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی و وسعت و تنوع اقلیمی یکی از کشورهای بلاخیز جهان است. از آنجا که این زلزله بدون هشدار قبلی رخ می دهد هرگونه امدادرسانی به افراد آسیب دیده را با مشکل مواجه می کند. از این رو، پیش بینی مناطقی که بیشترین آسیب را دارند به مدیریت بهتر این بلای طبیعی کمک می کند. لذا این مطالعه با هدف ارزیابی تلفات انسانی ناشی از زلزله بر اساس سطوح تریاژ در شهر قم انجام می شود. روش: داده های مورد نیاز برای تعیین تعداد و شدت آسیب ها از جمله زمان وقوع حادثه و پارامتر های مربوط به آن، داده های مربوط به مطالعات سازه ها و سطح آسیب آنها و جمعیت و کاربری هریک از سازه ها، از نقشه های GIS شهر قم استخراج و بعد از ورود به نرم افزار سلنا تحلیل و آنالیز شد. یافته ها: آنالیز داده ها نشان داد که در صورت وقوع زلزله، بیشترین آسیب در هر 4 سطح، در منطقه 6 و کمترین آسیب های جانی در منطقه 8 شهر قم رخ می دهد و بیشترین میزان آسیب دیدگی در سطح سه و در ساعت 2 بامداد است. نتیجه گیری: پیش بینی تعداد صدمات احتمالی و تأمین امکانات و تجهیزات با توجه به منطقه ای که بیشترین درگیری را از لحاظ تعداد افراد آسیب دیده خواهد داشت، یکی از راه های مؤثر برای کاهش آسیب های ناشی از زلزله محسوب می شود.

شهر های هوشمند به عنوان آینده شهر های انسانی، شهر فعال درزمینهٔ فناوری، انعطاف پذیری، پایداری، خلاقیت و قابل زندگی در جهان پیش بینی شده اند و در حال تبدیل شدن به بخشی از چشم انداز دولت های ملی اند، زیرا با هدف افزایش کیفیت زندگی شهروندان ظهور یافته اند. هدف پژوهش حاضر، شناسایی نماگرهای شهر هوشمند در بستر مؤلفه های کلیدی مؤثر قبل از اجرایی شدن آن در محلات حاشیه شهر قم، می باشد. این پژوهش، ازنظر هدف، جزء پژوهش های کاربردی و بنیادی و دارای ماهیتی تحلیلی-تبیینی، همچنین ازنظر روش، در گروه پژوهش های کمی و کیفی قرار گرفت. در این پژوهش مدیران و متخصصان شهر قم به عنوان جامعه آماری انتخاب شدند، و بر اساس نمونه گیری هدفمند تعداد 30 نفر به عنوان جامعه نمونه انتخاب شد. جهت تجزیه وتحلیل اطلاعات از مدل FAHP و تئوری زمینه ای استفاده شد. یافته ها نشان داد، از مصاحبه با کارشناسان در جهت شناخت نماگر های شهر هوشمند در بستر مؤلفه های کلیدی مؤثر قبل از اجرایی شدن آن در محلات حاشیه شهر قم، شامل 47 مفهوم، 21 واحد معنایی و 9 مقوله (هم آفرینی و مشارکت در توسعه شهر هوشمند، رهبری شهر قم به سمت هوشمند سازی، توانمندسازی نیروی کار، تدوین رویکرد های فرابخشی، از بین بردن شکاف دیجیتالی، نهادی، بهبود و توسعه اشکال جدید مدیریت، نوآوری، یکپارچگی)، استخراج شد. در نهایت نتایج مدل FAHP نشان داد، از میان مقولات، هم آفرینی و مشارکت در توسعه هوشمند، در اولویت قرار دارد.

شهر قم به عنوان مهم ترین پایگاه مذهبی تشیع و دومّین مرکز زیارتی کشور بیکی از شهرهایی می باشد که بیشترین مسافرت و تردد را در کشور به خود اختصاص داده است از اینرو شناسایی عوامل تاثیر گذار که موجب افزایش رضایت دیدارکنندگان گردد معمولاً به افزایش میزان ماندگاری،وفاداری و افزایش جذب گردشگر کمک می کند.این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی ، از نظر زمان مقطعی و از نظر ماهیت و روش توصیفی تحلیلی می باشد جامعه ی آماری پژوهش، دیدارکنندگان ورودی به شهر قم در تابستان 1396 می باشد که تعداد 384 نفربه عنوان افراد نمونه انتخاب شدند. روش تحلیل اطلاعات مبتنی بر آماره های توصیفی و استنباطی است،برای تعیین توزیع متغیرها از آزمون کلمگروف اسمیرنوف و برای اثبات فرضیه های تحقیق از آزمون T تک نمونه ای استفاده شده است به منظور سنجش داده ها و محاسبه میزان ضریب رضایتمندی دیدار کنندگان شهر قم از عناصراصلی، ثانویه و جانبی محصول گردشگری شهری بر اساس الگوی جانسون وربک که هدف از انجام این پژوهش می باشد از مدل کانو بهره گرفته شده است و کلیه عوامل در گروه های نیازهای اساسی، عملکردی و انگیزشی این مدل طبقه بندی شد.نتایج پژوهش نشان داد مهمترین اولویت های رضایت مندی در گروه الزامات عملکردی به ترتیب رفتار دوستانه احترام متقابل، پاسخگویی و میهمان نوازی مردم و تنوع بخشی به جذابیت های گردشگری شهری می باشد ، همچنین مهمترین اولویت ها در گروه الزامات انگیزشی به ترتیب شرکت در سرگرمی های شبانه و وجود علائم راهنمایی مسیر در سطح شهر می باشد.

  امنیت به عنوان اساسی ترین الزامات توسعه در جوامع شهری مطرح می باشد. احساس عدم ترس و تهدید در فضای جامعه به عنوان یکی از شاخص های کیفیت زندگی مطرح می باشد. در این ارتباط در شهر های بزرگ و در اصطلاح کلان شهرها این عامل از اهمیت مضاعف برخوردار می باشد. در این پژوهش هدف اساسی بررسی و تحلیل مجموعه عواملی است که به کاهش امنیت شهروندان منجر می گردد. برای این منظور در این پژوهش که با هدف کاربری و با روش توصیفی- تحلیلی صورت گرفته است، پرسشنامه ای تنظیم و در میان حجم نمونه بالغ بر 212 نفر از شهروندان منطقه دو توزیع شد. در تحلیل نتایج آن از آزمون هایی نظیرخی دو، T تک نمونه ای و تحلیل عاملی استفاده شده است که در نرم افزار SPSS پس از وارد نمودن مقادیر، گویه ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. البته در پیش از انجام تحلیل با استفاده از آزمون kmo تناسب گویه ها برای این منظور ارزیابی شده است که مقدار 0.73 به دست آمده که بیانگر تناسب گویه ها برای انجام آزمون است. در پایان این نتیجه حاصل گردیده است که عواملی نظیر فضاهای دارای دید حداقلی عدم مدیریت مناسب شهری، فضا های کم نور، عدم برنامه ریزی شهری مناسب، حمل و نقل نامناسب و نارسایی های دستگاه انتظامی منجر به بروز این نابهنجاری ها و کاهش دهنده امنیت در منطقه دو شده است.

وجود تله های فضایی فقر باعث عدم توسعه شهری منسجم و مؤثر می شود و به جامعه شهری بسیار آسیب می رسانند. ساکنان تله های فقر شهری از محروم ترینِ شهروندان هستند؛ از کمترین امکانات و خدمات شهری برخوردار هستند و یکپارچگی بسیار ضعیفی با بافت شهری و ساکنان شهری دارند. توجه سیاست گذاری های شهری به تله های فقر و جلوگیری از پیدایش و عمیق تر شدن آن ها بسیار مهم و ضروری است که بر این اساس ابتدا باید عوامل مؤثر شناخته شوند تا سیاست هایی مطابق با آن ها طراحی و اجرا شوند. در این مطالعه به تحلیل فضایی تله های فقر در شهر قم پرداخته شد. در این فرآیند، برای بررسی عوامل مؤثر و سپس سنجش میزان فقر و محرومیت محدوده ها از مدل تحلیل عاملی نوع R استفاده شد، نتایج یافته ها نشان داد که 5 عامل از عوامل اصلی و تأثیرگذار بر پیدایش تله های فقر در شهر قم می باشند و این عوامل در مجموع 93/88 درصد از فقر شهری را تبیین می کنند. با استفاده از امتیاز عاملی محدوده ها، گونه ها به 5 طیف از محدوده هایی با میزان فقر بسیار کم تا محدوده هایی با شدت فقر بسیار زیاد طبقه بندی شدند. در این دسته بندی تله های شهرک صاحب الزمان، جمکران و اسماعیل آباد دارای بیشترین میزان فقر و محرومیت شهری بودند. برای سنجش پراکنش فضایی تله های فقر از ضریب موران و آماره عمومی G استفاده شد. نتایج نشان داد که این الگو در شهر قم خوشه ای و با تمرکز بالاست و همچنین نتایج تحلیل همبستگی نشان داد میزان محرومیت تله ها با شاخص های تعداد شاغلان در گروه کارگران ساده، نرخ اجاره نشینی، نرخ بی سوادی، فقدان تسهیلات اولیه مسکن، مسکن ناپایدار و بی کیفیتی محیط مسکونی همبستگی بسیار قوی دارند. بنابراین مهمترین اقدامات باید در جهت بهبود وضعیت مسکن، بهبود وضعیت اشتغال و بهبود دسترسی به خدمات عمومی از جمله خدمات آموزشی صورت گیرد.

هدف پژوهش حاضر تعیین رابطه برنامه درسی پنهان با مسئولیت پذیری اجتماعی دانش آموزان مدارس متوسطه است. روش پژوهش ازنظر رویکرد کمّی و ازنظر هدف کاربردی و به لحاظ شیوه گردآوری اطلاعات پیمایشی و ازنظر نوع تحلیل توصیفی- همبستگی بود. جامعه آماری کل دانش آموزان مقطع متوسطه اول و دوم ناحیه ۳ شهر قم (20918دانش آموز) بودند که مبتنی بر جدول مورگان-کرجسی تعداد 385 نفر به عنوان نمونه و با شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه استاندارد برنامه درسی پنهان (نعمتی، 1387) و مسئولیت پذیری نوجوانان (تقی پور و غفاری، 1388) با پایایی آلفای کرونباخ 89/0 و 91/0 استفاده شد. برای تحلیل داده ها علاوه بر آمار توصیفی از آزمون های استنباطی، همبستگی پیرسون و z فیشر استفاده شد. یافته ها نشان می دهد بین برنامه درسی پنهان در مدارس و مسئولیت پذیری اجتماعی دانش آموزان رابطه مثبت و معنی دار وجود داشت. بین مؤلفه های برنامه درسی پنهان یعنی ساختار فیزیکی مدرسه، جوّ اجتماعی، روابط موجود در مدرسه، تشویق و تنبیه با مسئولیت پذیری اجتماعی همبستگی مثبت و معنی دار وجود داشت؛ لکن بین مؤلفه فناوری اطلاعات و ارتباطات در تدریس با مسئولیت پذیری اجتماعی رابطه ای وجود نداشت. درنتیجه باتوجه به اینکه مسئولیت پذیری اجتماعی اکتسابی است و با برنامه درسی پنهان رابطه مثبت و معناداری دارد، متولیان تعلیم وتربیت در مدارس باید بر روی مؤلفه های تأثیرگذار برنامه درسی پنهان تمرکز کنند و زمینه اجرای بهتر آن را که منجر به افزایش مسئولیت پذیری اجتماعی می شود فراهم آوردند. 

در سالیان اخیر مطالعات ویژه ای در جهت شناخت و شناسایی مزارع مسکون تاریخی در فلات مرکزی ایران آغاز شده است. جغرافیای فرهنگی شهرهایی مانند قم مأمن این گونه از معماری ایران است. مزرعه قاضی بالا در کنار مزارع دیگری چون سزاوار، البرز، کَهَک وچشمه علی در برهه ای از تاریخ به ویژه دوره قاجار به وجود آمدند، توسعه یافتند و هم اکنون نیز بقایای آن ها در پیرامون قم دیده می شود. مسئله اصلی تحقیق آگاهی اندک جوامع در شناسایی و شناخت مزارع مسکون تاریخی است. بسیاری از مزارع اربابی بدون توجه به هویت آن ها در حال بازسازی نادرست هستند و یا با نام ها و عناوین دیگری در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده اند. مزرعه قاضی بالا در قم نیز دچار این مسائل بوده است. دو پرسش در این تحقیق مطرح می شود: 1. مجموعه قاضی بالا با کدام یک از معیارهای شناسایی مزارع اربابی ایران انطباق دارد؟ 2. شناسایی قاضی بالا به عنوان یک مزرعه اربابی چه کمکی به حفاظت از آن می کند؟ هدف تحقیق معرفی مزرعه قاضی بالا به عنوان یک مزرعه اربابی در ایران است. بنابراین سعی می شود با رهیافت تفسیری و راهبرد تفسیری تاریخی به موضوع پرداخته شود و در قالب مطالعات میدانی و سندپژوهی، یافته های تحقیق محقق شود. یافته ها نشان می دهد تاکنون شش معیار برای شناسایی مزارع اربابی در ایران شناخته شده است و مزرعه قاضی بالا در انطباق با معیارهایی چون استقرار عناصرکالبدی، سندیت تاریخی، تداوم تاریخی، مالکیت اربابی، وجود جمعیت ثابت و وضعیت پایدار به عنوان یک مزرعه اربابی شناخته شده است. شناسایی این اثر به عنوان یک مزرعه اربابی می تواند معرفی، حفاظت و احیاء آن را تحت تأثیر قراردهد و از دخالت های کالبدی و کارکردی نامناسب ذیمدخلان و ذینفعان جلوگیری کند. 

هدف: هدف پژوهش حاضر، تحلیل پیوندهای وب سایت های مراکز علوم اسلامی مستقر در شهر قم با استفاده از شیوه وب سنجی است. روش پژوهش: روش پژوهش تحلیل پیوندهاست که یکی از روش های وب سنجی است. در این روش با استفاده از سایت اکسپلورر یاهو، پیوندهای دریافتی، کل پیوندها، تعداد صفحه های وب نمایه شده، عامل تأثیر خالص و کلی، محاسبه و تحلیل شد . جامعه پژوهش 79 وب سایت از وب سایت های مراکز پژوهشی علوم اسلامی شهر قم است . یافته پژوهش: نتایج پژوهش نشان داد وب سایت مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی دارای بالاترین و مؤسسه پیام امام هادی دارای پایین ترین میزان رویت بودند. وب سایت  شبکه رافد للتنمیه الثقافیه دارای بالاترین و وب سایت انجمن مدیریت اسلامیپایین ترین رتبه را در مجموع پیوندها دارند. وب سایت مرکز تخصصی امامت و مهدویت دارای بالاترین عامل تأثیرگذار کلی و خالص، و وب سایت های دفترمطالعات و تحقیقات زنان و مرکز حقایق اسلامی به ترتیب دارای پایین ترین عامل تأثیرگذارکلی و خالص هستند. در این بررسی20 وب سایت به عنوان وب سایت هسته انتخاب شدند. نتیجه گیری: سه وب سایت دارای بالاترین میزان رویت 17/32 % از پیوندها را تشکیل می دهند. علت این امر چند زبانه بودن، دسترسی آسان، امکانات جستجو، داشتن منابع تمام متن و اطلاع رسانی مناسب است. 8/70 % از وب سایت ها دارای حجم صفحاتی کمتر از 1% هستند.2/1 % از وب سایت ها دارای عامل تأثیرگذار خالص و کلی بیشتر از 1000 و 7/98 % دارای عامل تأثیرگذار خالص و کلی کمتر از 1000 هستند. دلیل آن نیز تأثیر کم 99 درصد از وب سایت های مورد بررسی در محیط وب است.  

امروزه تضعیف ماهیت مکان یکی از مهمترین چالش های پیشِ روی شهرهای معاصر است. به گونه ای که ادراکات ساکنان را در رابطه خاصِ بین فرد و محیط، تحت الشعاع قرار داده است. مقاله حاضر در نظر دارد تا با شناسایی شاخص های تأثیر گذار به سنجش حس مکان در توسعه های جدید شهری بپردازد. به این منظور شهرک قدس واقع در شهر قم به عنوان نمونه مطالعاتی این پژهش انتخاب شده است. این مطالعه، ابتدا به تشریح مفهوم حس مکان، سطوح و مؤلفه های تشکیل دهنده آن از دیدگاه صاحبنظران حوزه های مرتبط علمی می پردازد و سپس در قالب چارچوبی مفهومی، متشکل از سه مؤلفه اصلی (کالبد، فعالیت و ادراک)، 12 شاخص و 45 زیرشاخص، به ارزیابی حس مکان در ساکنان شهرک قدس می پردازد. روش تحقیق مقاله حاضر از نوع توصیفی_تحلیلی و از نظر هدف، کاربردی است که از نظام آمیخته بهره می برد. روش گردآوری اطلاعات از طریق مطالعات کتابخانه ای و میدانی است که در بستری پیمایشی با جامعه آماری 245 نفر از ساکنان شهرک قدس و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی انجام شده است. روش های تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز در قالب دو گونه تحلیل توصیفی و استنباطی و با بهره از روش های آماری مدل سازی معادلات ساختاری و آزمون همبستگی پیرسون در نرم افزارهای SPSS23 و Amos Graphic26 صورت گرفته است. بر اساس یافته های پژوهش از میان سه مؤلفه سازنده حس مکان، مؤلفه های کارکردی_ فعالیتی، ادراکی_معنایی و کالبدی_بصری به ترتیب وزن بیشتری در سنجش حس مکان ساکنان کسب کرده اند. همچنین مطلوبیت برازش مدل مفهومی پژوهش با توجه به شاخص های طرح شده در مدل سازی معادلات ساختاری تأیید می گردد.

در ادوار مختلف نقش و اهمیت طراحی عناصر و المان های شهری، در جهت ساماندهی فضا، زیباسازی و ارتقای تصویر ذهنی شهروندان، به اشکال گوناگونی مد نظر طراحان بوده است. ولیکن بسیاری از این عناصر و ایده ها، با هویت و آموزه های اسلامی مغایرت داشته و بر غفلت و توجه صرف به مادیات در فضاهای شهری تاکید داشته اند. بدین جهت توجه به اصول و مبانی طراحی شهر اسلامی به طور عام و همچنین توجه و بکارگیری اصل ذکر (به عنوان یکی از صفات شهرسازی اسلامی) به طور خاص، در طراحی عناصر زیباسازی شهری ضروری به نظر می رسد. از این رو در نوشتار حاضر با روش تحقیق توصیفی، تحلیلی و اکتشافی، با بررسی و توصیف اهمیت ذکر و یاد خدا در شهر و طراحی عناصر شهری، به بررسی نمونه ها و مصادیق این اصل خواهیم پرداخت؛ پس از تبیین اهمیت موضوع و شناسایی معیارها و بایسته های مورد نظر و تدوین مدل مفهومی، با کمک روش تحلیلی، تلاش در جهت تحلیل نمونه های موجود در شهر قم (32 المان شهری)خواهیم نمود؛ در ادامه با استفاده از نتایج تحلیل مصادیق و مبانی نظری مطرح شده، و طرح پرسشنامه هایی در راستای اهداف تحقیق، در جامعه آماری 383 نفر جهت سنجش و ارزیابی سطح ادراک شهروندان (افراد عادی و متخصصان) از عناصر یاد شده در راستای ایجاد فضای ذکر پرداخته می شود. یافته های پژوهش حاکی از آن است که دیدگاه حاصل از نظر هر دو گروه بر لزوم انتقال معانی و مفاهیم و نقش تذکردهی در عناصر شهری تاکید دارند؛ ولیکن تفاوت دیدگاه در نوع نگرش و ادراک می باشد؛ بدین معنا که شهروندان عادی در درک نمادپردازی و نشانه های مورد نظر طراحان به نسبت افراد متخصص (دانشجویان و مهندسان معماری و شهرسازی) ضعیف تر بوده اند؛ و این موضوع لزوم تقویت عناصر نام آشناتر، بومی و قابل درک تر را در کنار نمادپردازی های تخصص گرایانه و هنرمندانه طراحان تاکید می نماید. و علاوه بر این پاسخگویان بر لزوم در نظر داشتن عناصر طبیعی و نیز عناصری که علاوه بر معنا و زیبایی دارای عملکرد هم باشند؛ تاکید نموده اند.

در طی سال های اخیر، سیاست ها و برنامه های متعددی برای ارتقاء کیفی و بازآفرینی بافت های نابسامان شهری به اجرا گذاشته شده است. یکی از سیاست های نوین در توسعه شهری به طور عام و در بازآفرینی بافت های نابسامان شهری به طور خاص، به کارگیری اقدامات و پروژه های محرک توسعه با هدف تسریع و تسهیل فرایند تحول در این بافت ها است. بافت تاریخی شهر قم به عنوان قلب تپنده این شهر در برگیرنده غنی ترین ارزش های کالبدی، فرهنگی و تاریخی در سطح استان و حتی در سطح ملی است. تحقیق پیش رو با هدف تحلیل و ارزیابی تحقق یافتگی و میزان اثرگذاری این پروژه ها بر توسعه بافت تاریخی شهر قم  صورت پذیرفته است؛ که به لحاظ ماهیت از نوع پژوهش های ارزیابی- تحلیلی با بهره گیری از پیمایش میدانی (مصاحبه و پرسشنامه) می باشد. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون های آماری (تی تک نمونه ای، فریدمن، آنوا) مورد تحلیل قرار گرفت. یافته های تحقیق و پاسخ دهی به سؤالات نشان داد که هیچ یک از پروژه های عمرانی انتخاب شده به طور کامل و همه جانبه از نظر اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی، زیست محیطی و کالبدی نتوانسته به عنوان محرک توسعه شهری در محدوده بافت تاریخی شهر عمل کند. از نظر پیامدهای اقتصادی(پروژه محور عماریاسر، محور شهید روحانی و پارکینگ طبقاتی) موفق ظاهر شده اند؛ از نظر پیامدهای اجتماعی- فرهنگی، همه پروژه ها به جز پروژه محور عماریاسر موفق عمل کرده اند؛ از لحاظ پیامد زیست محیطی، همه پروژه ها به جز پروژه محور عماریاسر و محور شهید روحانی به اهداف خود رسیده اند و از نظر پیامد کالبدی، همه پروژه ها تأثیرگذار بوده اما بیشترین تأثیر را پروژه های محور عماریاسر و شهید روحانی داشته اند.

رشد و گسترش کالبدی شهر فرآیندی است که بر تمام ساختارهای شهر اثر می گذارد. یکی از عوامل اثرگذار بر رشد و توسعه کالبدی شهرها اقدامات سیاسی دولت است. هدف مقاله حاضر بررسی و تحلیل پدیده ی پراکنده رویی شهری در شهر قم با تأکید بر تغییر و تحولات تقسیمات سیاسی است. پژوهش حاضر ازنظر هدف کاربردی، از حیث روش ترکیبی از روش های اسنادی و پیمایشی در سطح اکتشافی می باشد که با به کارگیری ترکیبی از مدل های کمی و کیفی صورت گرفته است. روش جمع آوری اطلاعات مطالعات کتابخانه ای و میدانی است. در این پژوهش برای بررسی پراکنده رویی شهری از مدل های هلدرن، درجه توزیع متعادل، درجه تجمع، شاخص تمرکز هرفیندال، تراکم جمعیت و برای بررسی اثرات تحولات تقسیمات سیاسی بر پراکنده رویی شهری از مدل تحلیل ساختاری استفاده شده است. نرم افزارهای مورداستفاده در این پژوهش MIC MAC و ARC GIS می باشد. نتایج مدل های کمی نشان داد که بعد از ارتقا شهر قم به مرکز استان در سال 1375، روند پراکنده رویی شهری بسیار تشدید شده است. نتایج مدل تحلیل ساختاری هم نشان داد که تحولات تقسیمات سیاسی، می تواند از طریق عواملی مانند مستقر شدن نمایندگان سیاسی دولت، تمرکز شدید سرمایه ها، قوانین و سیاست های دولتی و افزایش میزان مهاجرت میزان پراکنده رویی شهری را افزایش دهد.

گردشگری به عنوان یک صنعت در آمدزا و از همه مهمتر وسیله ای ارتباطی بین ملتها و اقوام مختلف در جهان و آشنایی با مردم دنیا با همدیگر مورد توجه همه کشورها بوده است. صنعت گردشگری استراتژی اقتصادی و فرهنگی دوران مدرن و پسامدرن محسوب می شود و تاثیرات زیادی را در حیطه های فرهنگی و اجتماعی جامعه برجای می گذارد و هر جامعه بنا بر موقعیت خودش می تواند بر گردشگران تاثیر بگذارد و یا از آن متاثر بشود. در سالهای اخیر شهر قم بدلیل موقعیت ویژه اش در مرکز ایران و نیز رشد گردشگری ناشی از وجود بارگاه مطهر حضرت معصومه(ع) و مسجد مقدس جمکران، سالیانه 18-20میلیون گردشگر را از نقاط مختلف کشور و دنیا به خود جلب کرده است و تحقیق حاضر، تاثیرات گردشگری بر فرهنگ و اجتماع شهر قم را مورد توجه قرار داده که بصورت پرسشنامه ای و تصادفی بین 200 نفر از گروه های مختلف فرهنگی توزیع و بعد از گردآوری اطلاعات، بر اساس سامانه spss تجزیه وتحلیل شده است و مشخص شده که فرهنگ شهر قم تحت تاثیر روابط، ارتباطات، نوع پوشش، روحیه مهمانوازی، بهداشت و غیره گردشگران قرار گرفته است و رابطه معناداری وجود دارد.

با توجه به رابطه فعالیت های انسان با فرهنگ، شهر بستری است که در آن فرهنگ از طریق فعالیت ها و ارتباطات انسانی به جریان در می آید. کالبد شهر، بالأخص نماهای شهری به بازنمایی این رابطه پرداخته و ارزش ها را عینیت می بخشند. در این راستا توجه شهرداری ها، سازمان های نظام مهندسی و دیگر ارگان های موثر در طراحی نمای ساختمان ها با هویت ایرانی اسلامی و تلاش این ارگان ها در جهت هماهنگ سازی نماهای شهری و توجه به طرح های راهبردی به جای طرح های ساختاری در طراحی نماهای شهری ضروری است. این پژوهش به بررسی محور میدان مطهری تا تقاطع حجت در شهر قم که از خیابان های مرکزی و اصلی مجاور با حرم مطهر می باشد، پرداخته است و با استفاده از روش تحقیق ترکیبی و آمیخته ای از روش های کمی و کیفی بررسی را صورت داده است. متاسفانه این محور با وجود بناهای شاخص دارای ویژگی های مناسب در طراحی نما و شکل دهی به منظر شهری نبوده است. با توجه به اینکه منظر شهری تنها به کالبد شهر و اجزای آن مربوط نبوده، بلکه به درک شهروندان از شهر نیز بستگی دارد. از این رو در این تحقیق، منظر شهری از سه منظر عملکردی، هویتی و زیباشناسانه مورد بررسی قرار می گیرد. در نهایت به ارائه راهکارها و تبیین عوامل موثر بر شکل گیری نما و منظر شهری اشاره می گردد.

گردشگری سالمندان به دلیل قابلیت و مزیت های رقابتی از توجه زیادی برخوردار است. شهر قم دومین مرکز زیارتی کشور بعد از شهر مشهد در سطح ملی است، بازار بالقوه ای که با برطرف کردن موانع سفر برای سالمندان می توان از مزیت رقابتی آن در عرصه جذب گردشگر سالمندان استفاده کرد. هدف این پژوهش ارائه چارچوبی برای شناسایی تأثیرات مستقیم و غیر مستقیم موانع مؤثر بر عدم توسعه گردشگری سالمندان در شهر قم است. موانع توسعه گردشگری سالمندی در چهاربخش اصلی یعنی موانع اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، مدیریتی و سازمانی، نگرش دولتی دسته بندی شدند. نوع تحقیق کاربردی و روش بررسی توصیفی– تحلیلی است. برای جمع آوری داده ها از روش پیمایشی و کتابخانه ای استفاده شده. جامعه آماری شامل گردشگران سالمند و کارشناسان و متخصصان حوزه گردشگری است. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS انجام شد. نتایج حاکی از آن است که چهار عامل مورد بررسی بر عدم توسعه گردشگری سالمند اثر مثبتی دارند. نتایج آزمون T نیز نشان داد که همه موانع در سطح معناداری 0/05، بالاتر از میانگین معیار هستند و در این میان بالاترین میانگین به موانع اقتصادی (5/17) و موانع مدیریتی و سازمانی (2/10) کمترین میانگین را به خود اختصاص داده است. اثرگذارترین عامل بر عدم توسعه گردشگری سالمند، موانع اقتصادی است (با ضریب بتای0/643) که 52 درصد از واریانس عدم توسعه گردشگری سالمند را تبیین می نماید. ضریب تولرانس 0/923 نیز حاکی از آن است که موانع اقتصادی پیش بینی کننده قوی و ملاک است.

هدف از پژوهش حاضر تعیین اثربخشی آموزش هوش معنوی بر تنظیم شناختی هیجان دانش آموزان دختر دوره متوسطه اول شهر قم بوده است. روش تحقیق از نوع «شبه آزمایشی» با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری این پژوهش شامل تمام دانش آموزان دختر دوره متوسطه اول شهر قم در سال تحصیلی 1400-1401 بود. با استفاده از روش «نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای» 60 دانش آموز انتخاب و به طور تصادفی در گروه های آزمایش و گواه جایگزین شدند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه «تنظیم شناختی هیجان» گارنفسکی و همکاران (2001) استفاده شد. گروه آزمایش طی 10 جلسه 90 دقیقه ای تحت آموزش بسته هوش معنوی کینگ (2008) قرار گرفت. تحلیل داده ها با روش «تحلیل کواریانس» انجام شد. یافته ها نشان داد تفاوت بین عملکرد دانش آموزان دختر دوره متوسطه اول در راهبردهای مثبت و منفی تنظیم شناختی هیجان در دو گروه آزمایش و گواه معنادار است. به عبارت دیگر می توان گفت: آموزش هوش معنوی سبب افزایش راهبردهای مثبت تنظیم شناختی هیجان و کاهش راهبردهای منفی تنظیم شناختی هیجان می شود. مطابق یافته ها، آموزش هوش معنوی می تواند به مثابه یک روش مؤثر در بهبود راهبردهای تنطیم شناختی هیجان به کار گرفته شود.

زندگی موهبتی است که انسان ها در طول عمر خویش از آن بهره مند می شوند. قرن حاضر شاهد تغییرات چشمگیری در مورد دیدگاه آدمی نسبت به زندگی بوده است. در این قرن، تنها حفظ زندگی به شکل معمول مطلوب نبوده، بلکه ارتقای کیفیت زندگی در زمینه های متعدد، تلاش جوامع تلقی می شود. داشتن کیفیت زندگی مطلوب، همواره آرزوی بشر بوده و هست. کیفیت زندگی امروزه در زمره مهم ترین عواملی است که به عنوان یک سد در راه رشد و ترقی جوامع و سازمان ها وجود دارد. بنابراین باید با شناخت وضع کیفیت زندگی موجود و ریشه ها و علل وجودی آن ها، تصمیمات لازم را برای ارتقای آن اتخاذ نمود؛ در این راستا، هدف تحقیق حاضر بررسی بعد عینی و معیار های کالبدی کیفیت زندگی و زیست شهروندان در شهر قم و رتبه بندی مناطق شهر با دو معیار: «سرانه ی کاربری های هفت گانه ی پشتیبان سکونت» و «فاصله دسترسی به این کاربری ها» می باشد. این تحقیق از لحاظ هدف کاربردی و از جهت ماهیت، تحلیلی است. جامعه مورد بررسی در این پژوهش، مناطق هشت گانه شهر قم می باشد که برای تجزیه و تحلیل داده ها از امکانات داده پردازی در محیط نرم افزارArcGIS ، فرایند تحلیل سلسله مراتبیAHP و اخذ نظرات کارشناسانه در فرایند مقایسه دوبدویی استفاده شده است. یافته ها نشان می دهد مناطق 1 و 7 و 4 به ترتیب دارای رتبه های 1 و 2و 3 و پایین ترین رتبه نیز مربوط به منطقه 8 است. مطابق نتایج تحقیق، ایجاد خدمات بیشتر، بخصوص جانمائی مناسب کاربری ها به منظور سهولت دسترسی ساکنان به خدمات پشتیبان سکونت ازجمله درمانی، آموزشی، مذهبی، فرهنگی، تجاری، ورزشی، پارک و فضای سبز می تواند باعث کاهش مشکلات شهروندان، افزایش سطح رضایت مندی و ارتقای کیفیت زندگی آنان گردد.