مطالب

جایگاه نظام اداری در پیشرفت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی هر کشور بسیار بالاست و سالم سازی آن از خطاها و انحراف ها تأثیر بسزایی در تحقق اهداف کلان جامعه دارد. سلامت اداری یعنی نظام اداری با رعایت اصول و مقررات اداری حاکم و با توجه به نظم اداری از قبل طراحی شده، وظایف خود را به خوبی و برای رسیدن به بهره وری سازمانی اجرا می نماید. سلامت اداری یکی از خواست ها و آرزوهای دیرینه جوامع مختلف بوده و تحقیقات زیادی درزمینه کشف راهکارهای ارتقای آن در کشورهای مختلف (با رویکردهای مختلف) انجام شده است. با دقت در منابع اسلامی و به ویژه سیره حکومتی امام علی (علیه السلام) می توان به راهکارهای بسیاری در این باره دست یافت. براساس مدل سه شاخگی، سازمان، دارای سه بعد ساختاری، زمینه ای و رفتاری است. هدف اصلی تحقیق حاضر این است که راهکارهای مفید جهت ارتقای سلامت اداری در بعد رفتاری (با استفاده از متون دینی) با تأکید بر نهج البلاغه ارائه کند. نتایج تحقیق گویای آن است که سه راهکار ایجاد نظارت مؤثر، رعایت عدالت و افزایش شفافیت، از مهم ترین راهکارهای ارتقای سلامت اداری از منظر نهج البلاغه است.

نهج البلاغه از آثار مهم شیعیان می باشد که حاوی مطالب مفیدی در زمینه های مختلف است. شامل خطبه ها، اوامر، نامه ها و ..... از امام علی(ع) می باشد. مطالب متعددی نیز درباره ی سه مفهوم عقل، دانش و دنیا طلبی در بر دارد. زیرا تعقل و تفکر و نیز جست و جوی علم همواره در آیین اسلام مورد اکرام بوده است. این مقاله می کوشد تا با استفاده از نهج البلاغه و نیز سایر کتب مرتبط با امام علی(ع) سه مفهوم نام برده را در سیره ی امام علی (ع) بررسی کرده و به روش توصیفی تحلیلی بیان نماید.

انسان برای رسیدن به موفقیت و رستگاری موانعی دارد. برخی از این موانع دشمنانی هستند که نمی خواهند انسان به هدفش برسد. پس شناحت دشمن یکی از ضروریات مسیر موفقیت است همان طور که شناخت زمان و مکان عملیات دشمن نیز از ضروریات است در نتیجه هوشیاری در همه زمان ها و مکان ها در برابر دشمن لازمه موفقیت می باشد. دشمن گاهی به وسیله جنگ سرد، گاهی از راه جنگ نظامی و گاهی از راه جنگ نرم هدف خود را دنبال می کند. بنابراین افزون بر شناخت دشمن، و زمان و مکان عملیات آن، شناخت روش ها و ابزاری که او به کار می گیرد نیز ضروری است. یک روش دشمن جنگ نرم است که قدمت طولانی و پیچیدگی خاص خود را دارد و یکی از مهم ترین ابزار آن شایعه پراکنی است. این پژوهش که به روش توصیفی تحلیلی است دشمن و جنگ نرم از منظر نهج البلاغه را با تمرکز بر سلاح شایعه مورد بررسی قرار داده تا با آشکار شدن کیفیت مقابله با دشمن در جنگ نرم، از ضربه زدن آن به جبهه حق جلوگیری کند.

در همۀ سازمان ها، مدیریت، همچنانکه اساسی ترین عنصر پیشران درجهت نیل به اهداف سازمانی است، در جهت اخلاقی نیز، مهم ترین عنصر تأثیرگذار بوده و مدیران راهبردی، مؤثرترین بازیگران عرصۀ اخلاق در همۀ کشورها از جمله، جمهوری اسلامی ایران می باشند. بنابراین، نیاز است که مدیران راهبردی کشور، از همۀ بیماری های اخلاقی از جمله از بیماری نفاق مبرّا باشند؛ چراکه آلودگی مدیران به نفاق، بدلیل تأثیرگذاری مستقیم آنان بر رفتار و نگرش مردم، موجب انحطاط اخلاقی جامعه، آلوده شدن مردم به نفاق در تعاملات اجتماعی و اداری و سلب اعتماد عمومی مردم از نظام اسلامی و اسلام می گردد. هدف این تحقیق که کاربردی بوده و گردآوری اطلاعات آن به دو روش کتابخانه ای و میدانی می باشد، تبیین نفاق مدیران راهبردی با رویکرد کیفی، در سه بعد چیستی، چرایی و چگونگی نفاق مدیران و ارائۀ راه کارهای تنزّه آنها از این پدیده می باشد. با رویکرد کمّی نیز، شاخص های نفاق مدیران راهبردی با دیدگاه خبرگی آسیب سنجی شده است. نتایج تحقیق در بُعد چیستی نشانگر آن است که مدیران راهبردی در سه حوزۀ اعتقادی، عبادی و اخلاقی، احتمال آلودگی به نفاق دارند. در بُعد چرایی؛ ضعف ایمان، حقارت نفس، غرور و تکبر، دنیاپرستی، نفوذ شیطان و ناتوانی از رویارویی مستقیم، دلایل آلودگی برخی مدیران به نفاق است و در بُعد چگونگی،20گونه نفاق محتمَلِ مدیران راهبردی عبارتنداز: رشوه دادن(درشکل هدیه)، ظاهرسازی، عالِم نمایی، زبان بازی، بی تأمّل سخن گفتن، تضاد در کلام و عمل، ایجاد یأس و تردید در مردم، رخوت، کثرت موافقت، غیبت، خیانت، حق کشی، حسادت و زیان رساندن پنهانی به دیگران، تظاهر به ایمان، کینه ورزی با صالحان ، آراستگی دروغین، عمل نکردن مطابق دانش خود، دنیاطلبی، چاپلوسی و چندرنگی. همچنین، 6 راه کارِ هدایت یافتن در پرتو تعالیم اسلام و قرآن، مداومت در آموزش های دینی حین خدمت، توجه سلسله مراتب به نظارت های درون سازمانی، رعایت عدالت سازمانی و توجه به اصل شایسته گزینی، شناخت واقعی از ماهیت دنیا و آخرت و میدان ندادن به افراد منافق، برای درمان نفاق ارائه شده است.

در منابع دین اسلام به خصوص قرآن و نهج البلاغه به همه بایدها و نبایدها و الزامات زندگی فردی و اجتماعی انسان پرداخته شده است. اصول و بسترهای اخلاق حرفه ای نیز که بحث نسبتاً جدیدی در مشاغل، ادارات و سازمان ها می باشد حدود 1400 سال پیش توسط دین اسلام مورد توجه قرار گرفته است و می توان با رجوع به منابع اسلامی پاسخ های تخصصی و کارشناسی برای مسایل مرتبط با اخلاق حرفه ای به دست آورد. نامه ی امیرالمؤمنین علی (ع) به مالک اشتر فرماندار مصر، از بارزترین مصادیق مؤلفه های اخلاق حرفه ای مدیران و کارگزاران حکومتی در منابع اسلامی می باشد که در آن ویژگی های اساسی یک مدیر و کارگزار حکومتی بیان گردیده است. هدف تحقیق حاضر شناسایی و اولویت بندی مؤلفه های اخلاق حرفه ای مدیران از دیدگاه حضرت علی (ع) می باشد. ابزار جمع آوری اطلاعات در این تحقیق مصاحبه و پرسش نامه ی محقق ساخته است که سؤال های پرسش نامه پس از مطالعه و مرور ادبیات موضوع و استخراج مؤلفه های اخلاق حرفه ای از کتاب شریف نهج البلاغه که شامل خطبه ها، نامه ها و حکمت های امیرالمؤمنین (ع) تنظیم و برای نظریه آزمایی؛ سوال های پرسش نامه پس از سنجش روایی و پایایی آن، بین نمونه آماری توزیع شد. اطلاعات حاصل از پرسشنامه با استفاده از روش های آماری توصیفی و استنباطی مورد طبقه بندی و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل نشان می دهد که مؤلفه ی «تأمین مالی کارکنان» اخلاق حرفه ای بیشترین اهمیت و مؤلفه ی «شایسته سالاری و اهلیت گرایی» اخلاق حرفه ای کمترین اهمیت را نسبت به سایر مؤلفه ای 25 گانه اخلاق حرفه ای را دارد

بررسی عوامل سیاسی اقتدار در حکومت اسلامی به عنوان یک راهبرد مؤثر در اعتلای جوامع اسلامی جهت نیل به قله های عزت و اقتدار مطرح می باشد. در این پژوهش عوامل اقتدار در حوزه سیاسی موردتوجه قرار می گیرند. در این حوزه، عوامل اقتدار در حوزه های سیره حکومتی، رهبری مقتدر، اصول حکومت اسلامی، شایسته سالاری، بازرسی، تشویق و تنبیه و جهاد بررسی شده اند. وجود رهبری مقتدر و عدالت پیشه برای تحقق و احیای اصول حکومت اسلامی و به سامان رساندن مشکلات جامعه و مدیرانی شایسته به همراهی مردمان بصیر و شهادت طلب و تمسک عملی به آموزه های قرآن، پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و اهل بیت علیهم السلام، در رسیدن به اقتدار در حکومت اسلامی ضروری است. هدف این پژوهش تعیین عوامل سیاسی اقتدار در حکومت اسلامی با تأکید بر رهنمودهای امام علی علیه السلام در نهج البلاغه است و روش تحقیق این پژوهش، توصیفی- تحلیلی می باشد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که علاوه بر نقشی که هر یک از عوامل سیاسی اقتدار هم چون وجود رهبری مقتدر، احیای اصول حکومت اسلامی، رعایت اعتدال، امنیت و عدالت بر جوامع دارد؛ مجموع این عوامل همگی در اعتلای اقتدار حکومت اسلامی مؤثر می باشند.

إنّ التعامل السلمی الذی یسمو بالإنسان إلی مستوی عالٍ، هو أحد المؤشرات المهمه للصحه الشخصیه والاجتماعیه، ویعتبر التعایش السلمی أحد مکونات الصحه الروحیه. إن الحاجه إلى تحسین مستوى جوده الصحه الروحیه تتطلب استخلاص التعالیم الروحیه والمعرفیه من نص محفوظاتنا الدینیه وتقدیمها بطریقه عملیه. وبناء على تأکید أمیر المؤمنین علیه السلام فی نهج البلاغه على التحلی بهذه الفضیله الأخلاقیه، فقد تمت فی هذه الدراسه الوصفیه التحلیلیه دراسه أبعاد السلام فی المجالات الفردیه والاجتماعیه، وأهمها: التنازل عن حق من أجل مصالح المسلمین، التعامل الحَسَن مع المعتدی، إکرام المواطنین، إخفاء کتمان الأسرار، التأکید على کرامه الإنسان، النهی عن الفتنه، التسامح والمرونه مصحوبا بالحزم، النقد العقلانی للعدو، عدم الإکراه فی البیعه، الحوار، التفاوض مع النقاد، العلاقه البنّاءه بین الأمه والإمام، التسامح مع منتهکی العهد فی بدایه الخلافه، النصیحه بالعفو عن المجرمین، العفو عن نقض العهد، الصبر وحمایه الحقوق الاجتماعیه للمعارضین. وبالتدقیق فی کلمتی التسامح والسلام تبینت أن التسامح یعنی الرفقه من باب المصلحه والضروره، أما فی السلام فهناک علاقه أعمق مصحوبا بالطمأنینه والرغبه. ویتبین من حیاه الإمام علی (علیه السلام) أن التعامل السلمی والمرونه الإیجابیه المذکوره فی الصحه الروحیه، یختلف تماماً مع التراجع والطاعه غیر اللازمه والانفعالیه. فالسلام والوئام فی مکانه یؤدی إلى الکمال، وتعتبر التنازلات التصالحیه والنفعیه، حرکه فی اتجاه التراجع والانحدار.

در دهه های قبل و پس از انقلاب اسلامی، احزاب و گروه های بسیاری پدید آمدند که برای عضوگیری از مردم ایران، لازم بود ایدئولوژی خاصی را تهیه و ارائه کنند. بخش معتنابهی از این گروه ها، یا مدعی بودند همه مبانی خود را از دین گرفته اند و یا آنکه در کنار دیگر منابع، به آموزه های مذهبی نیز توجه داشته اند. یکی از این احزاب، گروه فرقان بود که بیش از همه، چهره خشونت بارش در ترور ها در ذهن متبادر می شود و کمتر به مبانی فکری آنها پرداخته شده است. در اعتقادنامه این گروه با نام خودخوانده «ایدئولوژی توحیدی»، بیش از همه از آیات قرآن استفاده شده است. در رتبه بعد، این سخنان حضرت علی(ع) بود که بسیار بدان استناد می شد تا جایی که این ضرورت به نگارش شرحی به نام «فروغ نهج البلاغه» انجامید. حال این نوشتار که به روش توصیفی تحلیلی سامان یافته، تلاش می کند نگرش فرقانیسم به نهج البلاغه را مورد مداقه قرار داده، مهم ترین نقدهای وارد بر آن را نشان دهد. مروری بر آثار رهبران این گروه نشان می دهد نه تنها تأویل گزاره های سیاسی اجتماعی، بلکه مفاهیم اعتقادی و اخلاقی نیز سرلوحه فعالیت آنها بوده است. نتایج نشان می دهد مهم ترین نقدها به استنباط های این گروه، تسلط رویکرد کارکردگرایی و بی توجهی به اصول و قواعد فقه الحدیث است.

برای درک جایگاه و منزلت زن در اسلام، باید به بررسی آن در اندیشه بزرگان دین پرداخت.این مقاله، به دنبال پاسخ به این سؤال است که زن در سیره امیرالمؤمنین (ع)، چه جایگاهی دارد.یکی از منابعی که از دیرباز در مباحث انتقادی درباره جایگاه و منزلت زن در نگرش دینی مورد استفاده قرار گرفته، کلام امیرالمؤمنین (ع) در نهج البلاغه است. برخی، با تمسک به ظاهر کلام حضرت در خطبه های 79 و 80 در خصوص نقص عقل، نقص ایمان و نقص سرمایه، و همچنین منع مشورت با زنان،کمال پذیری زن و وجود ارزش های والای انسانی او را انکار کرده و او را موجودی بی ارزش می دانند. عده ای دیگر، با تأکید بر منزلت و کرامت والای زن، کلام حضرت را منافی با منزلت و جایگاه حقیقی اش پنداشته اند.تحلیل جایگاه زن در نهج البلاغه و سیره حضرت، ثابت می کند که ایشان با وجود سنت جاهلیت، به شخصیت و مقام زن احترام بسیار گذاشته و او را مظهر جمال و عطوفت الهی معرفی کرده اند. در کلامی دیگر، زن را امانت الهی دانستهکه ارزشمند و قابل احترام است و باید آنچنان که شایسته امانت گذاری است، از او محافظت و نگهداری شود.

ابن ابی الحدید معتزلی به عنوان مشهورترین شارح کتاب نهج البلاغه، کتاب خود را با نام «شرح نهج البلاغه» سامان داده که از نیکوترین شروح نهج البلاغه به شمار است، وی در جهت شرح کلام امیرمؤمنان% از روش هایی بهره جسته تا شرح کلام در جایگاه خویش، خوش نشیند، در تفسیر آن توجه ویژه ای مبذول داشته، و اساس شرح خود را بر پیاده نمودن قواعدی بنا نهاده است. این مقاله، به بررسی روش های مهم موجود نزد شارح از قبیل استخراج روش قرآنی، حدیثی، ادبی، تاریخی، کلامی و شرح بر پایه ی علوم فرعی دیگر نسبت به شرح و تفسیر کلام امام پرداخته و درصدد است نشان دهد که وی در استخراج این روش ها با اصول، معیارها و گزاره هایی اقدام به شرح کلام امیرمومنان% نموده که در خور توجه است.همچنین در پایان با نگاه آماری جداول فراوانی و گراف ها ارائه گردیده است. منابعی که وی در آنها تکیه کرده پایه ی کاربست چنین روش هایی است، که می توان نتیجه گرفت شارح، کلام امام را چونان یک مجتهد منتقد تفسیر می کند و در اجتهادش به قرآن، حدیث، ادبیات، تاریخ، کلام و دیگر موارد از این دست استناد می ورزد، ضمن این که سه منهج ادبی، تاریخی و کلامی او را می توان در میان روش های او ویژه دانست.

زبان بدن از جمله مهم ترین ابزارهای ارتباطی جامعه بشری است که انسان ها از آن برای بیان احساسات و دلالت های مختلف بهره می گیرند. نقش زبان بدن در بستر متون ادبی برای کشف مقاصد و داده های مفهومی و آرایه های ادبی که به صورت زبان بدن مجسم شده است، درخور توجه می باشد. کتاب نهج البلاغه مملوّ از صنایع ادبی و لطافت های کلامی است. در این مقاله، موضوع زبان بدن (دست) در نهج البلاغه از نظر دلالت های مفهومی بلاغی به روش توصیفی تحلیلی بررسی می شود. از دلالت های مفهومی و بلاغی دست در کلام امام علی (ع) می توان به گزاره های بی یاور بودن، پافشاری بر عدم اطاعت، اعلام بیعت، بخل ورزی، نفرین، میزان نعمت و بخشش، آماده حمله کردن، قبول بیعت، ندامت و حسرت، مساعدت و هماهنگی، اندوه فراق، بی تابی تأسف بار، حالات اظهار پشیمانی، جدّیت و خستگی ناپذیری در طلب امر، فاصله بین حق و باطل، مغلوب شدن و خطاکار بودن، استعاره، تشبیه، تمثیل، کنایه و اقتباس اشاره نمود.

هدف: هدف از انجام تحقیق حاضر، طراحی الگوی بازدارنده از تخلفات اداری با اتکا به آموزه های نهج البلاغه در میان کارکنان سازمان تأمین اجتماعی تهران بزرگ بود. روش: روش این پژوهش، آمیخته(کیفی و کمّی)، از نوع اکتشافی بود. جامعه آماری بخش کمّی تحقیق، شامل مدیران، سرپرستان و کارشناسان مبارزه با تخلفات اداری سازمان تأمین اجتماعی تهران بزرگ به تعداد 245 نفر بود که حجم نمونه آن با استفاده از جدول مورگان، 150 نفر تعیین شد. از ابزار پرسشنامه محقق ساخته در بخش کمّی بهره برداری شد. برای سنجش روایی، از روایی محتوایی به شکل کمّی استفاده شده است. پایایی پرسشنامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ، 848 درصد محاسبه شد که نشان دهنده روایی و پایایی بالای ابزار به کار رفته در پژوهش(پرسشنامه) است. تجزیه و تحلیل و دستیابی به مدل نهایی با آزمون تحلیل معادلات ساختاری در نرم افزار پی.ال.اس صورت گرفت. از تکنیک حداقل مربعات جزیی، برای سنجش مدل کلی تحقیق استفاده شد. یافته ها: بر اساس یافته های تحلیلی، 348 تم فرعی با رعایت اصل معناشناسی و در سه سطح(پیشگیری، تعالی بخشی و مواجهه/درمان)، در خصوص بازدارندگی از تخلفات اداری استخراج شد که در نهایت، طی هم اندیشی با خبرگان و با توجه به همپوشانی ها، در هفت تم اصلی و 34 تم فرعی دسته بندی شدند. بین تمامی محورها و گزاره های سه سطح، رابطه مستقیم و معنادار وجود دارد. نتیجه گیری: مدل بازدارندگی تخلفات اداری با اتکا به آموزه های نهج البلاغه، بر اساس روابط به دست آمده و هم پوشانی این روابط در حوزه های فردی، سازمانی و اجتماعی- فرهنگی طراحی شد.

زمینه و هدف: ادراک عدالت مفهومی است تجمعی، برآمده از کنش های اجتماعی که در قالب چرخه های ادراکی رفتاری بین کنشگران اجتماعی در گذر زمان تعریف و بازتعریف می شود. این چرخه های ادراکی رفتاری بین فرادست و فرودست در سازمان ها، ادراکات و به تبع آن، رفتارهای هر دو سوی رابطه را در چرخه ای نامتناهی متأثر می سازد. با توجه به کمتر بودن فرادستان و در مرکز قرار گرفتن آن ها در تعاملات سازمانی، بهترین نقطه مداخله برای مدیریت این چرخه ها، ادراکات فرادستان و به تبع آن، رفتار متأثر از این ادراک است. هدف این پژوهش، شناسایی ویژگی های شخصیتی ای است که بر ادراک عدالت در رهبران و در ادامه رفتار آن ها تأثیرگذار است. روش: این پژوهش از نظر نتیجه بنیادی، از نظر هدف اکتشافی و از نظر روش کیفی است و با رویکرد استقرایی صورت گرفته است. داده ها به روش کتابخانه ای و بر اساس تحلیل مضمون بر متن نهج البلاغه جمع آوری شده است. بدین منظور کل متن نهج البلاغه ، به عنوان مجموعه ای مدون و شناخته شده از بیانات امام علی (ع) با هدف تعیین شده بارها مطالعه شد و پس از گزینش بخش های مرتبط با هدف پژوهش، کدگذاری ها انجام گرفت. در ادامه با استفاده از ابزار شبکه مضامین و تحلیل مقایسه ای، کدها پیرایش و در چند مرحله دسته بندی و خلاصه شدند. اعتبار یافته ها با استفاده از ضریب هولستی (92 درصد) و پنل خبرگان به تأیید رسید. اجماع در خصوص دسته بندی کدها با شیوه دلفی انجام شد. یافته ها: دستیابی به دو مجموعه کد، یافته های این پژوهش است. یک مجموعه، 25 کد رابط را دربرمی گیرد که به چگونگی ارتباط ویژگی های شخصیتی و رفتاری با اعتقادها، ارزش ها و باورها اشاره می کند و مجموعه دیگر، 505 شناسه (کد) پایه احصاشده را شامل می شود که در قالب دو مضمون سازمان دهنده اصلی با عنوان بزرگواری وکرامت و استواری وصلابت دسته بندی شدند. مضمون بزرگواری وکرامت، خود سه مضمون سازمان دهنده فرعی را پوشش می دهد که عبارت اند از: احترام به دیگران، لطف و مهربانی و بزرگ منشی. مضمون سازمان دهنده اصلی استواری وصلابت، نیز سه مضمون سازمان دهنده فرعی را دربرمی گیرد: خودکنترلی، بصیرت و ثبات شخصیت. این یافته ها گویای سبک خاصی از رهبری است که از طریق دو مجموعه ویژگیِ ذیلِ بزرگواری وکرامت و استواری وصلابت متوازن می شود.

نظریه انسجام متنی هلیدی و حسن، یکی از مقوله های مهم زبان شناسی معاصر است که برخلاف نظریات صِرف ساخت گرایی، توجه مهمی به ساختارهای زبانی در بافت موقعیتی دارد و به واسطه آن می توان نتایج قابل تأملی را در زمینه میزان انسجام متن ارائه داد. در نظرگاه آنان، عوامل انسجام متن در سه دسته دستوری، واژگانی و پیوندی قرار می گیرد. در پژوهش حاضر، ابعاد سه گانه انسجام در خطبه 181 نهج البلاغه، بررسی شد؛ به طوری که انسجام دستوری با بسامد 44 درصد، بیشترین سهم انسجام را در خطبه داشته است و انسجام واژگانی با بسامد 43 و انسجام پیوندی با بسامد 13 درصد به ترتیب در جایگاه بعدی اهمیت قرار دارند. این فراوانی نشانگر آن است که برجستگی کلام امیرالمؤمنین، علاوه بر محتوای ژرف آن، مرهون کاربست هوشمندانه عوامل پیوندسازی است که از این همایش و تفکر در کنه معانی و مضامین آن  حاصل می گردد و از عظمت جایگاه آن پرده برمی دارد.

اخلاق یکی از محوری ترین ارکان جامعه به حساب می آید؛ انبیاء الهی مبعوث شدند تا اخلاق را در عالم فراگیر نمایند چنانکه پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله) هدف مبعوث شدنشان را تکمیل کردن مکارم اخلاق بیان می کنند؛ از طرفی کتاب شریف نهج البلاغه به این مسأله به طور ویژه پرداخته است تا جاییکه امیرالمومنین (علیه السلام) در عهدنامه مالک اشتر در کنار هر دستور حکومتی یک یا چند دستور تربیتی اخلاقی دارند؛ وجود مضجع شریف امام رضا(علیه السلام) و امامزادگان عظیم الشأن در ایران اسلامی به ویژه بارگاه ملکوتی شاهچراغ(علیه السلام) نعمت های بزرگ و ظرفیت های ملکوتی و نورانی هستند که خداوند تبارک و تعالی برای هدایت جامعه در اختیار ما قرار داده است؛ بنابراین بر افرادی که سهمی در تولیت این اعتاب مقدسه دارند لازم است که در جهت معرفی هرچه بهتر این ذوات مقدسه تلاش نمایند؛ از سویی ظرفیت خدمت رسانی در این آستان بسیار حائز اهمیت است به طوریکه در نگاه عوام مردم ایشان نماینده ذوات مقدسه محسوب میگردند پس شایسته است در راستای ارتقای اخلاقی این ظرفیت مهم گامی برداشته شود؛ در این نوشتار سعی شده است که اصول اخلاقی لازم جهت اعتلای اخلاقی خدمت رسانی به اعتاب مقدسه از منظر نهج البلاغه در قالب سه مهارت مبنایی-شناختی و مهارت رفتاری و مهارت معنوی تبیین گردد تا سهمی هرچند ناچیز در اعتلاء فرهنگ خدمت رسانی اعتاب مقدسه داشته باشد.

این مقاله به صورت توصیفی تحلیلی و نقادی به بررسی «عرفان پائولو کوئیلو» و تطبیق آن با نهج البلاغه پرداخته است. عرفان در اصطلاح راه و روش رسیدن به خداست، در عصر حاضر عصر انفجار عرفان هاست که از عمر آنها کمتر از دو دهه می گذرد و در فراروی بشر انواع تفکر که هر کدام نوعی جذابیت دارد، گسترده شده است. پائولو کوئیلو با خلق داستان های جذاب مخاطبان زیادی را به خود جذب کرده است. با این که در ادبیات مختص به خودش گاهی مبانی صحیح و قابل درکی را ارائه داده است، ولی در بین آنها مباحثی که تعداد آن ها نسبتاً زیاد است افکاری مانند خدای خطاکار! رسیدن به رؤیای شخصی، تعریفی اشتباه از عشق و اعتقاد به سحر و جادو را به ذهن مخاطب القا می کند. و چون ادعای عرفانی نو و تفکری جدید ندارد و ضوابط خاصی در نظر نگرفته است، فرد بدون این که متوجه باشد دستخوش این القائات می شود. تاکنون کتاب خاصی در مورد این عرفان به نگارش در نیامده است و کتاب «جریان شناسی انتقادی عرفان های نوظهور» نوشته حمیدرضا مظاهری سیف به صورت گذرا و سطحی همه عرفان ها را بررسی کرده و کتاب «کژ راهه» نیز مجموعه ای از مقالات در مورد همه عرفان هاست. بخصوص این که کسی مبانی فکری پائولو کوئیلو را به توجه به نهج البلاغه مورد نقد قرار نداده است. کتاب های پائولو کوئیلو از طریق اینترنت در دسترس عموم است حتی با ممنوعیت نشر و توزیع این کتب همچنان براحتی قابل خرید هستند. این تحقیق سعی بر آن دارد پوچی و بی اساس بودن این تفکر را به تشنگان حقیقت و معرفت بشناساند.

برای پاسخگویی به شرایط پرچالش محیط کسب وکار و نیاز مبرم سازمان ها به تفکر کسب و کار در پست های عالی سازمان، یکی از جدیدترین مفاهیم حوزه رهبری به عنوان مدیریت کسب و کار مطرح شده و در حال گسترش است. مدیریت کسب و کار رویکرد بررسی و بهبود مداوم استراتژی، ساختار و سیستم توسط مدیریت کل سازمان است. در این تحقیق سعی شده شاخص های مدیریت کسب و کار متناسب با نیازهای جامعه اسلامی ارائه گردد. برای این کار در مرحله اول با گردآوری و تحلیل محتوای تعاریف مدیریت کسب و کار بیست سال گذشته، یک تعریف جامع از مدیریت کسب و کار ارائه گردید. در گام بعد با کمک وجوه تمایز مدیریت با مدیریت کسب و کار ، از میان واژگان متناظر با تعاریف رهبری و مدیریت با توجه به بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی و آموزه های دینی، کلمات مرتبط با مفهوم مدیریت کسب و کار انتخاب شد. سپس جهت استخراج و تفسیر متون از روش شناسی مطالعاتی در آموزه های دینی و در جهت کدگذاری مطالب استخراج شده، از روش داده بنیاد استفاده شد. برای تکمیل ابعاد محیطی الگو نیز با کمک روش تحقیق تاریخی، شش واقعه مهم حکومت امام بررسی شد و جهت دستیابی به فرآیند مدیریت کسب و کار، مجموع رفتارها و بیانات ایشان در این شش واقعه، مورد بررسی مجدد قرار گرفت. حضرت علی علیه السلام دستاورد این تحقیق، شاخص های مدیریت کسب و کار (شامل ابعاد فردی، سازمانی و محیطی) و فرآیند مدیریت کسب و کار با توجه به بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی و آموزه های دینی موجود است

زندگی اجتماعی انسان ها در دنیا با مشکلات عجیبی آمیخته است که اگر در برابر آن بایستند و شکیبایی به خرج دهند، به یقین پیروز خواهد شد و اگر ناشکیبایی کنند و در برابر حوادث زانو زنند، به مقصد نخواهند رسید. صبر یکی از فضیلت های بسیار ارزشمند اخلاقی است که در قرآن کریم تأکید فراوان شده است. این فضیلت، علاوه بر اینکه در زندگی فردی تأثیر گذار است، در زندگی اجتماعی نیز جایگاهی خاص دارد. صبر اجتماعی، به معنای تحمل سختی ها و دشواری های یک امت برای رسیدن به هدف پیروزی در برابر دشمن است. از توصیه های مقام معظم رهبری(مد ظله العالی)، انس با نهج البلاغه است که در آن بر صبر تأکید فراوان شده است و شکیبایی را عامل پیروزی ملت ها دانسته است. مقام معظم رهبری، بیانات و سیره عملی حضرت علی(ع) را که نمونه بی نظیر صبر بوده اند، الگوی خود قرار داده اند و بیانات خود را بر محور آن پی ریزی نموده اند. هدف این مقاله، بررسی آثار اجتماعی صبر در بیانات مقام معظم رهبری با استفاده از نهج البلاغه است. این نوشتار از روش کتابخانه ای و توصیفی استفاده نموده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که نجات از توطئه و فتنه دشمن، بهترین راه مقابله با دشمن، پیروزی ملت مسلمان، حفظ ایمان، نجات از استبداد جهانی و شکست تحریم ها، از آثار اجتماعی صبر ملت مسلمان در نهج البلاغه و بیانات مقام معظم رهبری است.

یکی از آفات زندگی دنیوی میل به اشرافی گری است. این آفت هم نسبت به حاکمان و هم نسبت مردم یک جامعه یک تهدید جدی به شمار می رود. اشرافی گری که با خودبرتربینی همراه است روی آوردن به تجملات و اموری از جلوه های مختلف زندگی است که وجود آن ها برای ادامه یک زندگی عزت مندانه و حتی مرفه لزومی ندارد. این نوع زندگی باعث ایجاد یا تعمیق شکاف طبقاتی اقشار جامعه گردیده و در نهایت منجر به فروپاشی اجتماعی می گردد، از این رو لازم است با عوامل ایجاد آن مبارزه گردد. این پژوهش که به روش توصیفی تحلیلی است در صدد آن است تا با شناسایی عوامل ایجاد اشرافی گری راه مبارزه با آنها را هموار ساخته و از این طریق گامی در راه ریشه کن کردن اشرافی گری در جامعه بردارد.

اخلاق سازمانی در نظام اداری از موضوعات بسیار مهمی است که باید مورد توجه اندیشمندان قرار گیرد. بسیاری از رفتارها و اقدامات مدیران و کارکنان، متأثر از ارزشهای اخلاقی بوده، ریشه در اخلاق دارد. توجه به اخلاق سازمانی در سازمانها، در جوامعی مانند ایران که دارای هویت اسلامی و ارزشهای اخلاقی غنی ایرانی و اسلامی است، می تواند، در پیشرفت سازمانها نقش اساسی ایفا نماید. پژوهش حاضر به طراحی الگوی اخلاق سازمانی مبتنی بر آموزه های نهج البلاغه پرداخته است. روش پژوهش، روش آمیخته است. در بخش کیفی، از روش تحلیل مضمون و از نرم افزار Maxqda استفاده شده است. روش کار در نهج البلاغه چنین بود، محقق با جستجوی مضامینی که معرف اخلاق سازمانی بودند، با همکاری خبرگان به 896 کد دست یافته، در نهایت کدهای مستخرج به روش تحلیل مضمون در قالب مضامین پایه و 4 مضامین سازمان دهنده که شامل، مؤلفه تخصصی و حرفه ای و مؤلفه ارزشی و معنوی و مؤلفه زمینه ساز و مؤلفه بنیادین و ایدئولوژیک تقسیم شدند. ماحصل، ارائه الگوی اخلاق سازمانی در پرتو نهج البلاغه می باشد. بر اساس یافته ها، پرسشنامه بخش کمی تدوین شد و بین کارکنانی که به صورت طبقه ای نسبی انتخاب شده بودند، توزیع شد. با توجه به نتایج حاصله، مولفه زمینه ساز، ضعیف ترین مولفه در بین مولفه های مورد سنجش انتخاب شده است.