خدمت رسانی

ضرورت توجه به منافع عمومی در مدیریت دولتی ایجاب می‌کند که مدیران دولتی در فراگردها و رفتارهای روزمره خود، نوعی جهت گیری عمومی داشته باشند. ضرورت تاکید بر اعتماد عمومی و اعتماد درون سازمانی که روز به روز در حال کاهش است و همچنین الزام توزیع قدرت و توانمند سازی در کشورهایی که فراگرد دموکراتیزه شدن را طی می‌کنند? وجود رهبری خدمتگزار را ضروری ساخته و ایده خدمات دولتی نوین دنهارت به مثابه مفهومی که در سال‌های اخیر مورد توجه قرار گرفته است? بر ضرورت توجه الگوی رهبری خدمتگزار افزوده است. در این راستا این تحقیق در صدد است تا اثرات الگوی رهبری خدمتگزار را بر اعتماد و توانمندسازی در سازمان‌های دولتی بررسی نموده و رهنمودهایی را برای اثربخشی هر چه بیشتر مدیران دولتی ارائه کند. از این رو رابطه متقابل رهبری خدمتگزار با اعتماد سازمانی و توانمند سازی از طریق تحلیل تحقیق همبستگی مورد بررسی قرار گرفته، نتایج حاصله بر وجود رابطه‌ای قوی میان رهبری خدمتگزار? اعتماد سازمانی و توانمندسازی دلالت دارند. همچنین یافته‌های تحقیق بیانگر آنند که تفاوت معناداری میان ادرک کارکنان و مدیران از رهبری خدمتگزار وجود دارد.

با تغییر و تحولاتی که در محیط کار روی داده است، مدل ها ی سنتی رهبری دیگر پاسخگوی نیازها و الزامات عصر و دوره حاضر نیستند و نیاز به مدل های جدید رهبری بیش از هر زمان دیگری به چشم می خورد. تا کنون مدل ها و تئوری های متفاوتی از رهبری ارائه شده است که در این میان تئوری رهبری خدمتگزار از جمله تئوری هایی به شمار می رود که می تواند برای مدیران و رهبران سازمان ها کمک بزرگی باشد و برای مشکلاتی که سازمان ها با آن روبرو هستند راه حل های مناسبی ارائه دهد. در این مقاله سعی شده است با توجه به ادبیات تحقیق و ویژگی های ارائه شده توسط نویسندگان و نظریه پردازان مختلف ،ابزاری به منظور سنجش رهبری خدمتگزار ارائه گردد. به منظور استخراج عامل ها از روش تحلیل عاملی استفاده شد. بدین منظور از نرم افزارهای Spss و لیزرل Lisrelبرای تحلیل داده ها کمک گرفته شد. در نهایت نیز چهار عامل(خدمت رسانی، تواضع و فروتنی، قابلیت اعتماد و مهرورزی) برای رهبری خدمتگزار استخراج شد.

اگر اختلالی در امر خدمت به خلق ا... مشاهده می‏شود، به یکی از دو امر برمی‏گردد: الف) به لحاظ مکانیکی مشکلی در دستگاه جامعه به وجود آمده است. ب ) نیروی انسانی خوب کار نمی‏کند. اگر در مشاهدات خود به مورد دوم رسیدیم باز خالی از یکی از این دو نیست: ب - 1 ) مشکل در توده‏ی مردم است. ب - 2 ) مشکل در خواص است؛ و مشکل خواص امر معنوی است. با این چند گزاره‏ی کوتاه بحث موانع درونی خدمت رسانی، خود به خود، به نقطه‏ی مشخص و محدودی فرو می‏کاهد؛ غفلت خواص از معنویات. اما، این غفلت، ابعاد مختلفی دارد که در طول مقاله بدان‏ها اشاره می‏شود ابعادی همچون: 1 ) ضعف معرفت؛ 2 ) دنیا گرایی؛ 3 ) غرایز نفسانی؛ 4 ) فریب موقعیت و قدرت؛ 5 ) گروه گرایی کهنه و پیشرفته. و در پایان مقاله دو نگاه پدیدار شناختی به خیر و فساد، چارچوبی را می‏سازد که شخص را در ارائه‏ی خدمت یاری می‏رساند.

هدف از اجرای این پژوهش، بررسی رابطه رهبری خدمتگزار با تعهد سازمانی کارکنان و مولفه های آن می باشد. جامعه ی آماری این تحقیق شامل کلیه ی کارکنان رسمی و قرار دادی سازمان بهزیستی استان اصفهان در پاییز 1389 است. روش نمونه گیری، تصادفی ساده با استفاده از جدول اعداد تصادفی و بر مبنای فهرست اسامی کارکنان انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها و اطلاعات مربوط به آزمون فرضیات پژوهش از دو پرسشنامه استفاده شده است: برای سنجش تعهد سازمانی از پرسشنامه سه مولفه ای آلن و همکاران(1993) که شامل سه جزء تعهد یعنی تعهد سازمانی مستمر ، هنجاری و عاطفی است، استفاده شده است. پایایی این پرسشنامه بر اساس ضریب آلفای کرونباخ 763 /0 بدست آمد. برای سنجش رهبری خدمتگزار با استفاده از پرسشنامه قلی پور و همکاران (1388) که دارای چهار مولفه ی خدمت رسانی، تواضع و فروتنی، قابلیت اعتماد و مهرورزی است، مورد استفاده قرار گرفت. برای تعیین پایایی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که میزان آن 948 / 0 بدست آمد. نتایج مربوط به همبستگی ساده بین متغیرهای پژوهش نشان داد که : رابطه بین رهبری خدمتگزار و تعهد سازمانی کارکنان در سازمان بهزیستی استان اصفهان، معنادار است (01/0 > P). نتایج تحلیل رگرسیون همزمان نشان داد که متغیر تواضع و فروتنی بطور معناداری می تواند تعهد سازمانی را تبیین کند.

هدف از اجرای این پژوهش، بررسی رابطه رهبری خدمتگزار با تعهد سازمانی کارکنان و مولفه های آن می باشد. جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه کارکنان رسمی و قراردادی سازمان بهزیستی استان اصفهان در پاییز 1389 است. روش نمونه گیری، تصادفی ساده با استفاده از جدول اعداد تصادفی و بر مبنای فهرست اسامی کارکنان انتخاب شده است. برای جمع آوری داده ها و اطلاعات مربوط به آزمون فرضیه های پژوهش از دو پرسشنامه تعهد سازمانی سه مولفه ای آلن و همکاران (1993) که شامل 24 سوال است و سه جزء تعهد، یعنی تعهد سازمانی مستمر، هنجاری و عاطفی را می سنجد، استفاده شده است. برای سنجش رهبری خدمتگزار با استفاده از پرسشنامه قلی پور و همکاران (1388) که دارای 28 سوال می باشد و دارای چهار مولفه خدمت رسانی، تواضع و فروتنی، قابلیت اعتماد و مهرورزی است، مورد استفاده قرار گرفت. نتایج مربوط به همبستگی ساده بین متغیرهای پژوهش نشان داد که : بین رهبری خدمتگزار و تعهد سازمانی کارکنان در سازمان بهزیستی استان اصفهان، رابطه معنادار است. نتایج تحلیل رگرسیون همزمان نشان داد که متغیر تواضع و فروتنی به طور معناداری می تواند تعهد سازمانی را تبیین کند.

هدف پژوهش حاضر ساخت و اعتباریابی مقیاسی برای اندازه گیری میزان وظیفه شناسی سازمانی کارکنان و کارمندان سازمان ها و مراکز گوناگون بر اساس ویژگی های فرهنگی ایران بود. پژوهش از نظر هدف کاربردی و از حیث روش در زمینه طرح های غیرتجربی و از نوع ساخت آزمون است. نمونه پژوهش 1176 نفر از کارمندان بانک مسکن در سراسر کشور ایران بودند. برای تحلیل داده های پژوهش، ضریب همبستگی پیرسون، آزمون های کرویت بارتلت، کفایت نمونه برداری (KMO)، آلفای کرونباخ، تحلیل عاملی اکتشافی با چرخش واریماکس با نرم افزار SPSS به کار برده شد. یافته ها نشان داد آزمون وظیفه شناسی ساخته شده سه عامل مسئولیت پذیری، انتظارات سطح بالا، و ارزیابی شخصی را می سنجد. پایایی پرسشنامه با روش آلفای کرونباخ 81/0 بود. در کنار آن، داده ها نشان داد آزمون وظیفه شناسی همبستگی بالایی با خدمت رسانی دارد. با توجه به میزان پایایی و روایی به دست آمده از پرسشنامه اندازه گیری وظیفه شناسی ابزاری مناسب به شمار می رود.

هدف این تحقیق بررسی ارتباط سبک رهبری خدمتگزار بر بهبود عملکرد کارکنان با توجه به نقش میانجی توانمندسازی می باشد. جامعه ی آماری تحقیق تمامی کارکنان ادارات ورزش و جوانان استان کرمانشاه (228 نفر) بودند که طبق جدول گرجسی و مورگان 140 نفر به صورت تصادفی به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند.ابزار مورد استفاده تحقیق،سه پرسشنامه استاندارد رهبری خدمتگزار پترسون(2003)، توانمندسازی روانشناختی اسپریتزر(1992) و عملکرد شغلی پاترسون(1992)بود. تمامی تحلیل ها با استفاده از نرم افزارهای 21 SPSS و SMART PLS نسخه7. 2. 3 انجام گرفت.نتایج تحقیق حاکی از آن بود که رهبری خدمتگزار به طور مستقیم و نیز به صورت غیر مستقیم و به واسطه توانمندسازی بر بهبود عملکردشغلی کارکنان تأثیر معنی داری دارد.لذا به مدیران توصیه می گردد که با بهره گیری از ویژگی های رهبری خدمتگذار هم چون خدمت رسانی، مهرورزی، قابلیت اعتماد و فروتنی، زمینه ساز توانمند شدن کارکنان خود از طریق ایجاد جوی آرام و پیشرو در سازمان شوند و در پرتو توانمندی کارکنان شاهد بهبود عملکرد آنان باشند.

خدمت رسانی به هم نوعان یکی از صفات اخلاقی در همه جوامع بشری و ادیان آسمانی است که ریشه در فطرت انسان ها دارد. بیان ویژگی های اعتقادی- اخلاقی این گروه از انسان های خدمت رسان و شریف می تواند دیگران را ترغیب نماید تا به این گروه بپیوندند. هدف این نوشتار تبیین این ویژگی ها از منظر قرآن و حدیث و عهدین (تورات و انجیل) است. منابع اسلامی و هم چنین برخی از آموزه های عهدین، مولفه ها و اوصاف مومنان خدمت رسان را معرفی کرده است. سوال تحقیق این است که: اوصاف اعتقادی و اخلاقی خدمت رسانان از نگاه آموزه های دینی چیست؟ در همین راستا این نوشتار در پی آن است تا با یک مطالعه تطبیقی، نقبی به مقوله اوصاف خدمت رسانان در آموزه های دینی زده تا جایگاه و مقام آنان را بهتر بشناساند. از این رو این تحقیق با استفاده از روش تحلیلی و کتابخانه ای به تبیین هریک از اوصاف خدمت رسانان پرداخته است تا گامی درجهت بسط و گسترش این ویژگی ها در سطح جامعه برداشته باشد.

خدمت رسانی از جمله اعمال صالحی است که در اسلام مورد توجه و عنایت خاص قرار گرفته است. از آنجا که خدمت رسانی به عنوان یک صفت عالی نفسانی نقش هدایت گری را در حیات آدمی دارد، فی نفسه سازنده اندیشه پاک آسمانی است که در زندگی انسان آثار و برکات فراوان مادی و معنوی به جای می گذارد.در راستای تحقق چنین امر مهمی است که نخبگان و اندیشمندان جامعه باید در اولین گام تلاش کنند تا «خدمتگزاری» در روح و جان انسان ها به عنوان یک هنجار و ارزش اجتماعی و فرهنگ عمومی، جایگاه خود را بیابد و در مقابل خیانت، به عنوان امری ضد ارزش و ضد باورهای دینی  مورد نکوهش قرار گیرد، در این صورت است که می توان سرمایه های مادی و معنوی جامعه را به تحرک و پویایی واداشت و آنها را شکوفا نمود. این نوشتار در صدد است تا جایگاه ارزشمند خدمت رسانی و شاخص های آن  در فرهنگ اسلامی و باورهای دینی را نشان دهد.

اخلاق یکی از محوری ترین ارکان جامعه به حساب می آید؛ انبیاء الهی مبعوث شدند تا اخلاق را در عالم فراگیر نمایند چنانکه پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله) هدف مبعوث شدنشان را تکمیل کردن مکارم اخلاق بیان می کنند؛ از طرفی کتاب شریف نهج البلاغه به این مسأله به طور ویژه پرداخته است تا جاییکه امیرالمومنین (علیه السلام) در عهدنامه مالک اشتر در کنار هر دستور حکومتی یک یا چند دستور تربیتی اخلاقی دارند؛ وجود مضجع شریف امام رضا(علیه السلام) و امامزادگان عظیم الشأن در ایران اسلامی به ویژه بارگاه ملکوتی شاهچراغ(علیه السلام) نعمت های بزرگ و ظرفیت های ملکوتی و نورانی هستند که خداوند تبارک و تعالی برای هدایت جامعه در اختیار ما قرار داده است؛ بنابراین بر افرادی که سهمی در تولیت این اعتاب مقدسه دارند لازم است که در جهت معرفی هرچه بهتر این ذوات مقدسه تلاش نمایند؛ از سویی ظرفیت خدمت رسانی در این آستان بسیار حائز اهمیت است به طوریکه در نگاه عوام مردم ایشان نماینده ذوات مقدسه محسوب میگردند پس شایسته است در راستای ارتقای اخلاقی این ظرفیت مهم گامی برداشته شود؛ در این نوشتار سعی شده است که اصول اخلاقی لازم جهت اعتلای اخلاقی خدمت رسانی به اعتاب مقدسه از منظر نهج البلاغه در قالب سه مهارت مبنایی-شناختی و مهارت رفتاری و مهارت معنوی تبیین گردد تا سهمی هرچند ناچیز در اعتلاء فرهنگ خدمت رسانی اعتاب مقدسه داشته باشد.

توسعه شهری زمانی می تواند در مسیر پایداری قرار گیرد که بتواند راهکارهایی مشخص را برای تأمین مطلوب نیازهای خدماتی ساکنان ارائه کند، اما متأسفانه تاکنون به دلیل نگرش بخشی، ضعف ساختاری مدیریت شهری و فقدان مشارکت مردمی، سازمان های خدمات رسان شهری، توزیع فضایی عادلانه خدمات انجام نشده است. این در حالی است که تمرکز مراکز خدمات رسانی در یک موقعیت جغرافیایی علاوه بر ایجاد مناطق دو قطبی و بالا و پایین در شهرها، جمعیت بالای مصرف کننده را به آن مناطق سرازیر می کند و باعث فشار زیست محیطی، ترافیکی و آلودگی صوتی و هوا می شود؛ به طوری که اکنون در شهرها شاهد محیط های متراکم و نامطلوب و ناسازگار با توسعه پایدار هستیم. هر کدام از طبقات و تقسیمات کالبدی شهر بر اساس نیازهای شهروندان خدمات مختلفی را می طلبد و بر این اساس با توجه به میزان گنجایش جمعیت مورد نیاز در سطح مناطق باید خدمات مختلف توزیع شود، از این رو توزیع ناعادلانه امکانات و خدمات مفهوم شهر پایدار را به چالش می کشاند. امروزه کلانشهرها برای پاسخگویی به نیازهای شهروندان خود نیازمند مدیریت منسجم و هماهنگ هستند که می توان با تعامل سازنده سازمان ها و نهادهای دولتی و خصوصی و البته به دور از موازی کاری و اتلاف منابع برای تحقق آن گام برداشت. پیرو این دیدگاه که مدت ها در مراکز تصمیم گیری و مجامع فکری کشور مطرح بوده همچنین احساس ضرورت و فوریت در مورد لزوم تحول در ساختار نظام مدیریت کشور، مواد ۱۳۶ و ۱۳۷ برنامه سوم و چهارم توسعه به دولت اجازه داده تا وظایف مدیریت شهری را به نهادهای محلی واگذار کند. از طرفی وسعت و پراکندگی کلان شهرها طالب تعادل در حجم عملیات مدیریت شهری با توان آن است؛ به طور کلی، قلمرو خدمات شهری، پیچیدگی زیادی در انواع و تعداد کارگزاران تأمین خدمات شهری به وجود آمده که این مورد، وظایف مدیریت شهری را در هماهنگی سنگی تر می کند.