امام علی ع

یکی از آفات زندگی دنیوی میل به اشرافی گری است. این آفت هم نسبت به حاکمان و هم نسبت مردم یک جامعه یک تهدید جدی به شمار می رود. اشرافی گری که با خودبرتربینی همراه است روی آوردن به تجملات و اموری از جلوه های مختلف زندگی است که وجود آن ها برای ادامه یک زندگی عزت مندانه و حتی مرفه لزومی ندارد. این نوع زندگی باعث ایجاد یا تعمیق شکاف طبقاتی اقشار جامعه گردیده و در نهایت منجر به فروپاشی اجتماعی می گردد، از این رو لازم است با عوامل ایجاد آن مبارزه گردد. این پژوهش که به روش توصیفی تحلیلی است در صدد آن است تا با شناسایی عوامل ایجاد اشرافی گری راه مبارزه با آنها را هموار ساخته و از این طریق گامی در راه ریشه کن کردن اشرافی گری در جامعه بردارد.

جنگ صفین یکی از سه جنگی بود که حضرت علی (ع) در زمان کوتاه خلافت خود با آن روبرو شد. این جنگ بر خلاف دو جنگ دیگر یعنی جمل و نهروان با پیروزی قاطع لشکر حضرت علی (ع) پایان نیافت و همین امر موجب ظهور مشکلات اساسی برای امت اسلامی گردید. هدف این پژوهش شناسایی فرماندهان و افراد شاخص سپاه حضرت علی ع و تبیین شیوه رزم آن حضرت در نحوه به کاری گیری ایشان است تا اثبات کند حضرت علی ع تدابیر لازم برای پیروزی در این جنگ را نیز به درستی لحاظ کرده بود. این پژوهش که به روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع اصیل تاریخی انجام شده به این نتیجه رسیده که آن حضرت با تدابیر خویش در نحوه به کارگیری فرماندهان ارشد و افراد شاخص لشکر خویش، موفق شدند جنگ را تا آستانه پیروزی به پیش ببرند و اگر مکر و حیله جبهه دشمن و فریب جبهه خودی و خیانت برخی از لشکریان حضرت علی (ع) نبود، پیروزی قریب الوقوع صحنه نبرد به تسلیم در برابر حکمیت تغییر پیدا نمی کرد.

هیچ جامعه ای بدون وجود حاکم به عنوان ناظم و مجری قانون نمی تواند به اهدافش برسد. قدرت بلامنازع حاکم اگر محدود به قوانین کنترل کننده نشود، می تواند موجبات بحران و ناامنی و نارضایتی را ایجاد کند و به اقشار مختلف جامعه آسیب های جدی وارد کند. امام علی ع گرچه یک نظریه پرداز سیاسی به معنای مدرن نبوده است؛ اما شخصیت و شیوه حکومتی وی از دو جهت در این زمینه قابل ملاحظه است. نخست اینکه، دوره پنج ساله حکومت وی، یکی از درخشان ترین ادوار سیاست گذاری و مدیریت در تاریخ بشری است و دوم اینکه، مجموعه ای گران سنگ از گفتارها و نوشتار ایشان به جای مانده که دلالت های سیاسی و مدیریتی و اجتماعی روشنی دارد. اگر بتوان زبان حکومتی امام علی ع را در شرایط مختلف بررسی و ویژگی های هر کلام را براساس دلایل و زمینه های ظهور آن مشخص کرد، می توان الگویی کلی برای حکومت داری در شرایط و موقعیت های مختلف را به دست آورد. روش مورد استفاده در این مقاله،روش تحلیل تماتیک می باشد؛ به گونه ای که این شیوه ی تحلیل مبتنی بر استقراء تحلیلی است و از طریق طبقه بندی داده ها و الگویابی درون داده ای و برون داده ای به یک سنخ شناسی تحلیلی دست می یابد.