جغرافیای اجتماعی شهری (مطالعات نواحی شهری سابق)
جغرافیای اجتماعی شهری سال 11 بهار و تابستان 1403 شماره 1 (پیاپی 24) (مقاله علمی وزارت علوم)
مقالات
حوزه های تخصصی:
مقدمه: کاربست بومگردی به عنوان رویکرد در گردشگری شهری در جهت توسعه پایدار و با تاکید بر حفاظت از محیط زیست، آموزش گردشگران، کمک به اقتصاد محلی و مشارکت شهروندان می باشد. گرچه استفاده از این رویکرد تضادهایی را در درون خود نشان می دهد اما ضرورت کاهش اثرات منفی گردشگری سبب توجه به آن در ابعاد مختلف علمی و عملی شده است.داده و روش: روش پژوهش از نوع کیفی و مبتنی بر روش فرا ترکیب هفت مرحله ای سندلوسکی، باروسو و وویلس بوده که با استفاده از نرم افزار مکس کیودا انجام شده است.یافته ها: روش پژوهش از نوع کیفی و مبتنی بر روش فرا ترکیب هفت مرحله ای سندلوسکی، باروسو و وویلس بوده که با استفاده از نرم افزار مکس کیودا انجام شده است.نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاکی از این است که داشتن رویکرد بومگردی در گردشگری شهری در مقوله های کالبدی، مدیریتی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و محیط زیستی به پایداری شهرها کمک می نماید.
واکاوی ابعاد هویت برند گردشگری شهر کرمان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
مقدمه: پایه و اساس برندسازی شهری، معرفی ظرفیت ها و جاذبه های شهرها از طریق ارائه هویت بارز آن شهر است. یک مقصد زمانی می تواند برند شود که ابزار و هویتی مناسب برای برجسته کردن آن از رقبا، انتخاب کرده باشد. پژوهش حاضر با هدف شناسایی ابعاد هویت برند گردشگری کرمان و ارائه راهکارهای مناسب به منظور برندسازی شهر کرمان انجام شده است.داده و روش: روش پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از حیث روش، توصیفی است. در این پژوهش به منظور گردآوری اطلاعات مورد نیاز تحقیق از روش های اسنادی (کتابخانه ای و بررسی اسناد فرادستی) و میدانی (مصاحبه) و به منظور تجزیه و تحلیل داده ها، از روش شناسی کیفی تحلیل مضمون استفاده شده و تحلیل داده ها از طریق تحلیل شبکه مضامین اتراید-استرلینگ صورت گرفته است. بر اساس مسیری که این پژوهش طی نموده است، ابتدا با بیست و دو نفر از خبرگان و متخصصین گردشگری کرمان مصاحبه نیمه ساختاریافته و عمیق انجام گرفت و تحلیل داده ها از طریق نرم افزار MAXQDA صورت پذیرفت. در فرآیند شش مرحله ای، در گام نخست 314 کد اولیه از مصاحبه ها استخراج شد. سپس این کدها به 70 مضمون (تم) پایه، 12 مضمون سازمان دهنده و 7 مضمون فراگیر (ابعاد) تقلیل پیدا کرد.یافته ها: هویت برند گردشگری کرمان، ابعاد متنوعی دارد که در این پژوهش، برساخته شده اند. این ابعاد شامل «بعد روان شناختی»، «بعد اجتماعی-فرهنگی»، «بعد بازاریابی»، «بعد اقتصادی»، «بعد مدیریت شهری و کالبدی»، «بعد حاکمیتی» و «بعد محیطی» که حول سازه «هویت برند گردشگری شهر کرمان» قرار گرفته اند. هر کدام از این ابعاد، مولفه ها و مفاهیمی دارند که جزئیات الگوی هویت برند را تشریح می کنند.نتیجه گیری: تحلیل نتایج حاکی از آن است که فقدان تلاش برای برندسازی شهری در شهر کرمان سبب شده است تا در بسیاری موارد به جای تصاویر مطلوب و مثبت از کرمان تصاویری متناقص و متضاد به مخاطبان مخابره شود.
اعتبار برند مقصد گردشگری: بررسی نقش فرهنگ پذیری، هویت، شهرت و دلبستگی به برند(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
مقدمه: امروزه ایجاد برند معتبر و با اعتبار در نزد گردشگران به یکی از جذاب ترین و جنجال برانگیزترین مباحث در حوزه جغرافیای اجتماعی و بازاریابی گردشگری تبدیل شده است. زیبایی جغرافیای یک منطقه در کنار فرهنگ و سنت های اجتماعی جوامع منجر به رشد صنعت گردشگری و افزایش گردشگران شده است.داده و روش: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از لحاظ جمع آوری داده ها، توصیفی - پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش، گردشگران شهر مشهد می باشند. حجم نمونه بر اساس جدول مورگان و با استفاده از روش غیر تصادفی در دسترس 384 نفر تعیین شد. ابزار گردآوری داده ها در این پژوهش، پرسشنامه استاندارد پژوهش مونیلینو و همکاران (2022) است که جهت تأیید پایایی پرسشنامه از آلفای کرونباخ و برای روایی پرسشنامه از تحلیل عاملی تاییدی استفاده گردید که مقادیر به دست آمده بیانگر تأیید پایایی و روایی پرسشنامه است. علاوه براین، روایی واگرا نیز مورد تأیید قرار گرفت، جهت تحلیل داده ها به روش معادلات ساختاری و با استفاده از نرم افزار smart pls انجام پذیرفت. یافته ها: نتایج حاکی از آن است که دلبستگی به برند، تاثیر هویت برند، شهرت برند و فرهنگ پذیری مقصدگردشگری بر اعتبار برند را میانجی گری می کند. همچنین، فرهنگ پذیری، هویت برند مقصد و شهرت برند مقصد بر اعتبار برند و دلبستگی به برند مقصد گردشگری تاثیر مثبت و معناداری دارد. علاوه براین، دلبستگی به برند مقصد گردشگری بر اعتبار برند مقصد گردشگری تاثیر مثبت و معناداری دارد.نتیجه گیری: نشان دهنده اهمیت جایگاه و خاستگاه یک مقصد گردشگری است که جغرافیای اجتماعی باعث تفاوت ها و سنن مختلف گشته که برای گردشگران و ملل دیگر جذابیت ویژه ای به همراه دارد.
معرفی روشی برای انتخاب مسیر پیاده روی در شهرها با رویکرد معیارهای اجتماعی با استفاده از سیستم های اطلاعات مکانی (مطالعه موردی: شهر سیرجان)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
این پژوهش از نوع پیمایشی و با رویکردی توصیفی- تحلیلی با هدف کابردی تنظیم و اطلاعات به صورت میدانی و با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته به دست آمده است. جامعه آماری، شهروندان شهر سیرجان بوده و حجم نمونه 510 نفر برآورد شده است. در همین راستا، هدف از انجام پژوهش حاضر، پیشنهاد روشی است که هر شهروند ساکن در شهرها، برای انتخاب مسیری برای پیاده روی با در نظر گرفتن پارامترهای موردنظر خود بتواند براحتی انتخاب نماید. در روش ارایه شده، از تصمیم گیری چند معیاره و سیستم اطلاعات مکانی استفاده شده است. یافته ها: معیارهایی که برای انتخاب مسیر پیاده روی در شهرها می توان در نظر گرفت، عوامل اجتماعی هستند که می توان آن ها را در پنج گروه طبقه بندی نمود که عبارتند 1- فاصله از مراکز تفریحی، بهداشتی و استراحتی 2- فاصله از فضای سبز 3- معیار ایمن بودن مسیر 4- معیار نسبت کاربری های غیر مسکونی به کل کاربری های موجود در مسیر 5- معیار شلوغی جمعیت در مسیر. تجزیه و تحلیل داده ها بوسیله تصمیم گیری چندمعیاره و روش وزندهی معیارها بوسیله تحلیل سلسله مراتبی و تاپسیس، در تحقیق حاضر، نشان داد که از بین معیارهای در نظر گرفته شده (تراکم فضای سبز و معیار ایمن بودن مسیرها)، بیشترین و معیارهای نسبت کاربری های غیر مسکونی به کل کاربری ها و معیار تراکم و شلوغی جمعیت ، کمترین وزن را به خود اختصاص داده است.
تحلیل نابرابری فضایی در ایجاد نقاط داغ سرقت خانه های دوم در شهرستان چالوس(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
مقدمه: توسعه گردشگری خانه های دوم از طریق ساخت خانه های ویلای در حومه های روستایی پیرامون شهرچالوس یکی از مهم ترین اشکال توسعه گردشگری در منطقه است. تامین امنیت و کاهش سرقت جرم در این گونه اقامت گاه های گردشگری می تواند تاثیر بسزایی بر توسعه گردشگری خانه های دوم در سطح منطقه ای داشته باشد..داده و روش: این پژوهش ازنوع توصیفی- تحلیلی است. برای انجام شناسایی وضعیت اقتصادی و اجتماعی محلات شهر چالوس از پرسشنامه استفاده شده است. ابزار گردآوری با استفاده از منابع کتابخانه ای از طریق آمار و اطلاعات کسب شده از مرکز آمار فراجا استفاده شده است.برای روش های تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش های آماری وتحلیل آمار وگرافیکی،سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS)T ابزار رگرسیون وزنی جغرافیایی((GWR و SPSS جهت تجزیه و تحلیل داده های مرتبط در راستای ارتباط جرائم سرقت با سایر مولفه ها و شناسایی الگوهای جرم سرقت خانه های دوم در شهر چالوس استفاده شد.جهت مقایسه هر یک از شاخص ها در محلات مختلف شهر چالوس از آزمون T تک نمونه ای استفاده شده است.یافته ها: براساس شاخص های کیفیت زندگی در سطح محلات شهر چالوس ،شاخص های کیفیت زندگی در سطح نسبتا مطلوبی قرار دارند. در محلات 8 (به عنوان محله مرفه نشین) و محله 6 (به عنوان محله مرکزی شهر چالوس) شاخص های کیفیت زندگی در سطح بسیار بالایی قرار گرفته اند..نتیجه گیری: مدل رگرسیونی وزنی جغرافیایی ((GWR نشان داد که رابطه ضعیفی بین کیفیت زندگی و سرقت از خانه های دوم در شهر چالوس وجود دارد واین الگو به صورت پراکنده و خوشه ای در تمامی نقاط شهری قرار گرفته-است.
عوامل مؤثر بر گرایش به رفتارهای وندالیسم شهری(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
مقدمه: وندالیسم به مثابه یک رفتار مخرب؛ باعث تخریب، آسیب فیزیکی و خسارات مادی به سرمایه عمومی ئ کاهش انتظام اجتماعی می شود. بر این اساس، هدف پژوهش، فراتحلیل پژوهش های مرتبط با رفتارهای وندالیسم شهری است.داده و روش: روش پژوهش با توجه به ماهیت پیماشی-کمی؛ از فراتحلیل کمی استفاده شده است. در گام اول با جستجوی کلیدواژه اصلی؛ در منابع علمی داخلی؛ 45 مقاله و آثار علمی گردآوری شد که با کنترل و ارزیابی آن, به گونه ای تعمدی از 45 مقاله(جامعه آماری)؛ 41 سند(به دلیل پیمایشی بودن و کیفیت علمی) در بازه زمانی 1372 الی 1401 به عنوان نمونه نهایی باقی ماندند. بعد استخراج متغیرهای مستقل و ضریب همبستگی و حجم نمونه آن ها؛ در نرم افزار cma2 با آزمون کوهن و فیشر ارزیابی و نتیجه آن تحلیل شد.یافته ها: نتایج نشان می دهد که سرمایه فرهنگی (0.281)؛ سرمایه اجتماعی (0.219)، تعلق اجتماعی (0.156)؛ پیوند اجتماعی (0.241)؛ انسجام اجتماعی (0.124) و سرمایه اقتصادی (0.136)؛ اختلاط فرهنگی (0.413)؛ تضاد طبقاتی (0.124)؛و ناهمگونی طبقاتی (0.124)؛ ناکامی اجتماعی (0.154)؛ سرکوب اجتماعی (0.233)؛و نارضایتی اجتماعی (0.293)؛ امید اجتماعی (0.163)؛ تاب آوری اجتماعی (0.200)؛کنترل رسمی (0.316) و غیررسمی (0.345)؛ هم نشینی افتراقی (0.145) و ارزش خشونت در همسالان (0.177)؛ آنومی اجتماعی – اقتصادی (0.294)؛ بی نظمی فیزیکی- اجتماعی (0.395)؛محرومیت نسبی (0.129)؛ خانواده ازهم گسیخته (0.381)؛ تبعیض اجتماعی (0.104)؛ و فشار اجتماعی (0.361)؛ منزلت اجتماعی (0.114)؛منزلت شغلی (0.318 )؛ سطح تحصیلات (0.105)؛ تعلقات مذهبی (0.204)؛ فقر فرهنگی (0.160) و سبک زندگی پرخطر (0.314) در گرایش به وندالسیم شهری تأثیر معنی داری داشته استنتیجه گیری: نتایج نشان می دهد که وندالیسم در جامعه ایرانی مطابق نظریه فشار ساختاری، ناشی از ناهمگونی فرهنگی- اجتماعی، نظارت اجتماعی، سطح سرمایه، الگوی مرجع، فشار اجتماعی، بی سازمانی اجتماعی و مسائل فرهنگی است. این متغیرها،0.354 از تغییرات رفتارهای وندالیسم را تبیین کرده اند.
نقش عوامل اجتماعی-اقتصادی روی رفتار بهداشتی زنان در ارتباط با بیماری کووید-19 (مطالعه موردی: منطقه ۴ و ۸ شهرداری تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
مقدمه: هدف این مطالعه بررسی و تحلیل نقش عوامل اقتصادی-اجتماعی روی رفتار بهداشتی زنان در ارتباط با بیماری کووید-19 در دو منطقه ۴ و ۸ شهرداری تهران بوده است. داده و روش: این مطالعه به صورت مطالعه موردی با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی روی 120 زن بزرگسال تهرانی (60 نفر از منطقه 4 و 60 نفر از منطقه 8 شهرداری تهران) انجام شده است. اطلاعات وضعیت اجتماعی-اقتصادی و همچنین اطلاعات عملکردهای بهداشتی افراد برای مقابله با کووید-19 با استفاده از پرسشنامه استاندارد جمع آوری شده است. ضریب همبستگی بین متغیرها با استفاده از تست پیرسون گزارش شده است.یافته ها: زنان منطقه 8، وضعیت اجتماعی-اقتصادی بهتر شامل وضعیت درامد، مساحت مسکن و سطح سواد آکادمیک بالاتری نسبت به زنان منطقه 4 داشتند. همچنین بعد خانوار در زنان منطقه 8 کوچکتر از زنان منطقه 4 بود. زنان منطقه 8 نسبت به زنان منطقه 4، عملکرد بهتری در مورد شاخص های مربوط به رفتارهای بهداشتی از جمله استفاده از ماسک، دستکش و مواد ضدعفونی کننده، رعایت فاصله اجتماعی، ایجاد محدودیت در رفت وآمدهای خانوادگی، ایجاد محدودیت در سفرهای خارج شهری داشتند. همچنین ضریب همبستگی بین متغیرها هم نشان داد که در منطقه 8، ضریب همبستگی بالاتری بین وضعیت درآمد، قومیت (فارس)، مساحت مسکن، سطح تحصیلات و اشتغال با عملکرد بهتر شاخص های بهداشتی ذکر شده در بالا برای جلوگیری از کووید -19 در مقایسه زنان منطقه 4 مشاهده شد.نتیجه گیری: مطالعه حاضر نشان داد که رفتارها، دیدگاه ها و عملکردهای بهداشتی زنان منطقه 4 و 8 براساس موقعیت جغرافیایی متفاوت است که دلایل عمده ی آن می تواند تفاوت در وضعیت اجتماعی و اقتصادی آنها باشد.
مفهوم سازی فراگیری اجتماعی مرتبط با پیاده روی، تلاشی در دستیابی به شهرهای انسانی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
توسعه ناموزون فرم شهری در سالیان اخیر سبب تشدید مخاطرات عمده ای از جمله کاهش قابلیت پیاده روی گردیده است. کاهش قابلیت پیاده روی نه تنها ریشه در محیط انسان ساخت دارد، بلکه بصورت ساختاری دلایل غیرفیزیکی و از جمله زمینه های اجتماعی داشته که کمتر مورد توجه قرار گرفته است. از طرف دیگر، غالب برنامه ریزی های شهری برای افراد پیاده، برای استفاده تمامی گروه های جامعه نبوده، به گونه ای که عدم امکان بهره گیری از خدمات و تسهیلات شهری برای همگان، منجر به تقویت طرد اجتماعی گردیده است. این پژوهش از نظر هدف و نوع آن، از نوع تحقیقات کاربردی است. از نظر روش، پژوهش کمی و توصیفی-تحلیلی است. در این مقاله با استفاده از روش دلفی دومرحله ای و نظرخواهی خبرگان، ابعاد و عوامل اجتماعی مرتبط با پیاده روی شناسایی و پس از آن میزان اثرگذاری هر عامل بر فراگیری اجتماعی با استفاده از تحلیل های آماری در نرم افزار SPSS تعیین شده است (n=28). مطابق با آزمون فریدمن، در بعد اجتماعی پیاده مداری، تمایلات افراد و نگرش های افراد با ضرایب رتبه ای 7.71 و 6.74 دارای درجه اهمیت بالایی هستند. همچنین، دسترسی فراگیر، برابری و شمول و تحرک-پذیری و حضور با ضرایب رتبه ای 4.40 و 4.36 و 4.30 از درجه اهمیت بالایی برخوردار بوده اند (05/.>p). با این وصف، مفهوم فراگیری اجتماعی مرتبط با پیاده روی به عنوان مفهومی نوین در دستیابی به شهرهای انسانی معرفی شده است.نتایج تحقیق نشان می دهد، توجه به تمایلات و نگرش های افراد می تواند اثرات مثبتی در بهبود دسترسی فراگیر، تحرک پذیری، حق انتخاب، تعامل و مشارکت شهروندان و در نهایت، دستیابی به WRSI قلمداد گردد. در زمینه فراگیری اجتماعی، توجه به دسترسی فراگیر و برابری و شمول در طرح های توسعه شهری از درجه اهمیت بالاتری برخوردار است. نتایج تحقیق نشان می دهد، توجه به زمینه های اجتماعی انتخاب شیوه پیاده روی بتواند بواسطه تشویق تمامی گروه ها و افراد به حضور فعال در جامعه و تقویت مشارکت و تعاملات شهروندی، محرک فراگیری اجتماعی محسوب شود.
ارزیابی فرم کالبدی و عملکردی شهر بر مبنای رویکرد شهر فشرده در مناطق 22 گانه شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
مقدمه: شهر فشرده یک فرم شهری پایدار است. هدف اصلی این ایده خلق شهرهایی با فشردگی و تراکم بالا اما به دور از مشکلات موجود در شهر مدرنیستی است. هدف از پژوهش حاضر، ارزیابی فرم کالبدی و عملکردی شهر بر مبنای رویکرد شهر فشرده در مناطق 22 گانه شهر تهران می باشد.داده و روش: از هشت شاخص اختلاط و تنوع کاربری ها، تراکم ساختمانی مسکونی، درصد احیا و نوسازی بافت فرسوده، تراکم جمعیتی، تراکم خیابان، پوشش دهی مترو، پوشش دهی اتوبوس، مسیرهای دوچرخه استفاده شده است. روش پژوهش از نظر هدف، کاربردی بوده و یافته های به دست آمده از تحلیل شبکه در ArcGis و آنتروپی شانون به دست آمده و سپس از طریق روش Merec برای وزن دهی سنجه ها و از روش Cocoso برای رتبه بندی گزینه ها که همان مناطق شهر تهران بود استفاده شده است.یافته ها: به منظور رتبه بندی مناطق شهر تهران از نظر فرم کالبدی و عملکردی شهر فشرده، در ابتدا داده های مرتبط با هر سنجه برای مناطق 22 گانه جمع آوری گردید و سپس امتیاز مربوط به هر سنجه به نمره استاندارد تبدیل شد. در نهایت مناطق شهر تهران به لحاظ سطح برخورداری از سنجه های فرم کالبدی و عملکردی شهر فشرده، به پنج گروه تقسیم گردید.نتیجه گیری: نتایج بیانگر آن است که میزان برخورداری هر کدام از مناطق از سنجه های 8 گانه فرم کالبدی و عملکردی شهر فشرده متفاوت بود که منطقه 6 با k=2.154 بالاترین اولویت و منطقه 19 با k=1.333 کم ترین اولویت و پتانسیل جهت فرم فشرده شهری را دارد. همچنین مناطق دیگر نیز با توجه به امتیاز نهایی رتبه بندی شدند.
بررسی چالش های مدیریت شهری در دستیابی به پایداری اجتماعی شهر با تأکید بر تنوع قومی و خرده فرهنگ ها (مطالعه موردی: شهر اهواز)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
داده و روش: پژوهش حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ روش توصیفی- تحلیلی می باشد. برای گردآوری اطلاعات از روش کتابخانه ای(کتب، مقالات، اسناد و ...برای چارچوب نظری) و میدانی (پرسش نامه برای دریافت نظر شهروندان) استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش شهروندان شهر اهواز در سال 1395 برابر با 1,184,788 نفر می باشد. تعداد نمونه با استفاده از نمونه گیری کوکران، 384 نفر تعیین شده است. برای تجزیه و تحلیل داده های پژوهش از آزمون های آماری تی تک نمونه ای، رگرسیون گام به گام و تحلیل مسیر استفاده شده است.یافته ها: نتایج حاصل از آزمون تی تک نمونه ای برای سنجش وضعیت پایداری شهری اهواز با تأکید بر قومیت ها نشان می دهد که بین میانگین به دست آمده (81/1) اختلاف معناداری وجود دارد به گونه ای که زیر حد استاندارد (3) می-باشد. بنابراین وضعیت این شاخص در حالت مطلوب قرار ندارد. نتایج آزمون رگرسیون گام به گام حاکی از آن است که شاخص امنیت اجتماعی با ضریب بتای 247/0 دارای بیشترین تأثیر و شاخص اقتصادی با ضریب 166/0 دارای کمترین تاثیر در پایدار کردن شهر اهواز برای قومیت های مختلف. نتایج تحلیل مسیر نشان می دهد که تمامی ضرایب این متغیرها در سطح اطمینان 95 درصد معنی دار هستند بدین معنی که متغییرها در پایداری شهر اهواز در زمنبه قومیت گرایی تاثیر دارند که لزوم توجه به آن ها، این مسئله را بهوبد خواهد بخشید. نتیجه گیری: به دلیل سیاست ها و راهکارهای نه چندان مناسب مدیریت شهری در اهواز، خرده فرهنگ ها و تنوع قومیتی دارای چالش های خاصی برای مدیران شهری می باشد که اصلی ترین چالش برای مدیران شهری برای دستیابی به پایداری اجتماعی، اقتصادی، کالبدی-فیزکی و زیست محیطی می باشد و طبق پژوهش های میدانی که انجام شده باید به این مسائل هرچه زودتر رسیدگی کنند که به چالش های بدتری منتهی نشود.
مدل سازی و شناسایی کانون های شیوع ویروس کووید-19 در شهرهای گردشگری مذهبی با استفاده از مدل مکان مبنا در GIS (مطالعه موردی: کلانشهر مشهد)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
اپیدمی کووید-19 از جمله بیماری های عفونی واگیردار با میزان شیوع بسیار زیاد است که منجر به ایجاد تحولات عمیق و پیچیده ای در فضاهای شهری شده است. به همین منظور، مقاله حاضر با هدف شناسایی مکان های باقابلیت انتشار همه گیری بیماری کووید-19 در شهر مشهد انجام گرفته است.داده و روش: پژوهش حاضر به لحاظ هدف از نوع تحقیقات کاربردی و به لحاظ روش از نوع توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر تحلیل های فضایی است. در این مطالعه جهت شناسایی فضاهای شهری که امکان شیوع بیماری کووید-19 بالایی دارند، از مدل سازی بر مبنای تحلیل های فضایی و براساس مدل مکان مبنا با استفاده از نرم افزار ArcGIS انجام گرفته است.یافته ها: مدل سازی فضایی مکان های شیوع کووید-19 در شهر مشهد نشان داد که در بخش مرکزی مشهد (مناطق 1، 2، 3، 6 و 8) به ویژه پیرامون حرم مطهر رضوی میزان شیوع کووید-19 بسیار بالا است. همچنین نتایج حاصل از مدل خودهمبستگی فضایی موران نشان داد که در فاصله 1482 متری از مرکز شهر خوهمبستگی مکانی مثبت و قوی است و از فاصله 4850 متری خودهمبستگی مکانی مثبت اما ضعیف بوده که بیانگر آن است از این فاصله به بعد از میزان شیوع کرونا کاسته می شود.نتیجه گیری: شیوع ویروس کرونا در شهرهای گردشگری مذهبی بخصوص کلانشهر مشهد (پیرامون حرم مطهر رضوی) در اثر ورود زائران و گردشگران زیاد است که این عامل می تواند منجر به شیوع و پخشایش فضایی این اپیدمی به کل کشور شود. لذا شناخت کانون های شیوع کووید-19 در فضاهای شهری می تواند به مدیریت و انجام اقدامات پیشگیرانه در این زمینه کمک شایانی نماید.
ادراک گردشگران از تجربه گردشگری هوشمند در مقاصد شهری (مطالعه موردی: کلان شهر تبریز)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
مقدمه: با توسعه پایدار فناوری و نوآوری در سبک های سفر مردم، فناوری های گردشگری هوشمند به طور گسترده در زمینه های مختلف گردشگری مورداستفاده قرار می گیرد. فناوری های هوشمند به خصوص نرم افزارهای مرتبط با گردشگری تجربه سفر سنتی را تغییر و درعین حال رقابت مقاصد را نیز افزایش داده است. هدف این مطالعه شناسایی ابعاد تجربه گردشگران از گردشگری هوشمند در شهر تبریز است.داده و روش: در این مطالعه از رویکرد کیفی با روش تحلیل محتوا و به منظور گردآوری داده های موردنیاز، ضمن مطالعه منابع کتابخانه ای، از روش میدانی با تکنیک مصاحبه های عمیق جهت شناسایی شاخص های فناورانه، خدمات، روانشناسی و حوزه های نوین استفاده شد. ذی نفعان کلیدی تجربه گردشگری هوشمند با روش نمونه برداری گلوله برفی انتخاب شدند که بعد از مصاحبه با 18 نفر از آنان، اشباع نظری به دست آمد. در ادامه از نرم افزار مکس کیودا برای تحلیل محتوا استفاده شد.یافته ها: یافته های پژوهش حاکی از آن است که 32 شاخص در قالب 8 مقوله فرعی شامل خدمات شخصی سازی شده (5 شاخص)، دسترسی (3 شاخص)، آگاهی (4 شاخص)، تعامل (3 شاخص)، امنیت و حریم خصوصی (4 شاخص)، تحولات فناوری (6 شاخص)، هم آفرینی (3 شاخص) و جنبه های روان شناختی (4 شاخص)، ابعاد تجربه گردشگری هوشمند را تشکیل می دهند. نتایج این مطالعه تایید کرد که گردشگران در هنگام استفاده از فناوری های هوشمند، تجربه غنی تری را به دست می آورند که می تواند بر رضایت کلی آنان از سفر و تمایلات رفتاری آن ها در آینده تاثیر بگذارد. نتیجه گیری: نتایج این مطالعه، اطلاعات و پیشنهادهای ارزشمندی را برای مدیریت مقاصد گردشگری شهری که نگران توسعه گردشگری هوشمند شهر خود هستند، فراهم نموده است. همچنین، با ارائه جزئیات تجربه گردشگران، به مدیران و صاحبان کسب و کارهای حوزه گردشگری دیدگاهی روشن درباره آنچه که باید مورد توجه قرار دهند، ارائه داده است.
توسعه پایدار رویکردی برای توازن بخشی به ظرفیت های نابرابر برای تاب آوری اقلیمی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
مقدمه: تغییر اقلیم باعث افزایش فراوانی و شدت رویدادهای شدید آب و هوایی شده است. بی شک همه کشورها از این پدیده متاثر و متضرر خواهند بود. با این حال، به دلیل موقعیت جغرافیایی، تکیه بر منابع طبیعی حساس به اقلیم و شکاف های توسعه به طور کلی، کشورهای در حال توسعه و به طور خاص کشورهای کم درآمد، در معرض بیشترین خطرات اقلیمی قرار دارند؛ جایی که منابع و ظرفیت کمتری برای سازگاری وجود دارد. تاب آوری تغییرات اقلیمی و تعیین مهمترین عوامل مؤثر بر آن هدف این پژوهش است. داده و روش: پژوهش حاضر توصیفی – تحلیلی و نوع آن کاربردی است. برای تحلیل، محتوای نظرات و دیدگاه های معتبر و مرجع درباره-ی تاب آوری در مقابل تغییرات اقلیمی و توسعه پایدار و مؤلفه های آن مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. عوامل و مولفه ها، از روش تاپسیس استفاده شده است. یافته ها: یافته های مربوط به مطالعات نظری در سه حوزه تاب آوری، تغییرات اقلیمی و ارتباط بین این دو موضوع (تاب آوری اقلیمی) صورت گرفت. مطالعات بخش نظری نشان داد که تغییرات اقلیمی عمدتاً تحت تاثیر فعالیت های انسانی قرار دارد. دیدگاه متعدد اندیشمندان، بیانگر آن است که تأثیر این تغییرات بر مناطق مختلف به نسبت توسعه یافته و کمتر توسعه یافته، متنوع و متفاوت است. همچنین یافته های حاصل از مطالعات بخش کارکردی پژوهش در خصوص مؤلفه های اصلی تاب آوری در پاسخ به تغییرات اقلیمی در ابعاد بوم شناسانه، اجتماعی، کالبدی و نهادی مربوط به توسعه پایدار نشان داد که مهمترین عامل اثرگذار عوامل نهادی و اجتماعی هستند.نتیجه گیری: نتایج کلی پژوهش نشان می دهد برای موفقیت، کاهش ریسک بلایا و مدیریت بلایا، استراتژی های حفاظت اجتماعی و تاب آوری، باید بخشی از یک چارچوب توسعه گسترده تر باشد که تدریجا راه را برای توانمندسازی گروه های محروم امروزی، با بهبود موقعیت اقتصادی آنان و دسترسی به نیازمندهای بیشتر، هموار می کند.
امکان سنجی تأمین درآمدهای پایدار شهری (مطالعه موردی: شهر زرند)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
تأمین منابع مالی از مهمترین وظایف شهرداری ها می باشد و درآمدزایی پایدار یکی از دغدغه هایی است که شهرداری ها در سالهای اخیر با آن روبه رو هستند. بنابراین شهرداری به عنوان یک نهاد عمومی باید با توجه به تجارب کشورهای توسعه یافته اتکای خود را به درآمدهای ناپایدارکم کرده، آنچه تمامی شهرداری ها در حوزه درآمدی در پی آن هستند ایجاد ساختاری نظام یافته و منسجم است که منجر به کسب درآمدی پایدار برای شهرداری شود.هدف اصلی در پژوهش حاضر، شناسایی منابع مالی و درآمدی پایدار شهرداری زرند می باشد که براساس مطالعات توصیفی- تحلیلی در طی سالهای 1397 تا 1401 انجام شده است.روش پژوهش حاضر، توصیفی- تحلیلی می باشد، که پس از بررسی روش های کسب درآمد و تأمین مالی شهرداری-های دنیا، پرسشنامه استانداردی جهت تحلیل پایداری منابع درآمدی، و میزان اجرایی بودنشان در شهر زرند تهیه و تدوین گردید و در میان متخصصان امر توزیع شد. سپس داده های مربوطه در نرم افزار Excel,SPSSمورد تجزیه و تحلیل و بررسی قرار گرفت و پایایی و استنباط داده های مورد استفاده با بهره گیری از آلفای کرونباخ، آزمون کولموگروف - اسمیرنوف(K-S)، آزمون میانگین تک جامعه(t-test) ، آزمون همبستگی پیرسون انجام شد. در آخر با استفاده از مدل saw به رتبه بندی داده ها پرداختیم.در پژوهش حاضر، نتیجه تحقیق چنین به دست آمد که، در مقوله میزان پایداری درآمدها به ترتیب، مالیات بر عوارض نوسازی، سایر عوارض، مشارکت بخش غیردولتی جهت تأمین پروژه های انتفاعی شهر، و در آخر استفاده از کمک های بلاعوض دولت در مقوله پایداری جای دارند.