مطالعات روانشناختی

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه سیستم بازداری و فعال ساز رفتار و نشخوار و ابراز خشم با میانجی گری دشواری در نظم دهی هیجان در دانشجویان انجام شد. این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه مطالعه شامل تمامی دانشجویان 18 تا 22 ساله مشغول به تحصیل در دانشگاه های دولتی شهر تهران در سال 1402 بود که با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس تعداد 384 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند و به مقیاس سیستم بازداری و فعال ساز رفتار کارور و وایت، مقیاس نشخوار خشم ساکودولسکی و همکاران، مقیاس ابراز خشم باس و پری و همکاران و نسخه کوتاه مقیاس دشواری در نظم دهی هیجان بیوربرگ و همکاران پاسخ دادند. به منظور تحلیل داده ها، از تحلیل مسیر به روش رگرسیون سلسله مراتبی مطابق با پیشنهاد بارون و کنی و آزمون سوبل استفاده شد. نتایج نشان داد سیستم های بازداری و فعال ساز رفتار با واسطه دشواری در نظم دهی هیجان، به ترتیب قادر به پیش بینی نشخوار و ابراز خشم هستند. یافته های پژوهش برای درک مکانیسم پیچیده رابطه سیستم بازداری و فعال سازی رفتار و نشخوار و ابراز خشم مفید است و پیامدهایی عملی برای مداخلات پیشگیرانه و درمانی در مدیریت هیجان خشم دارد.

این پژوهش با هدف تعیین اثربخشی طرحواره درمانی بر استرس، سازگاری اجتماعی و انسجام روانی زنان مبتلا به سرطان انجام شد. روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون پس آزمون با گروه کنترل و مطالعه پیگیری بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی زنان مبتلا به سرطان شهر دزفول در سال 1401 بودند و نمونه شامل 30 نفر از این زنان بود که با روش نمونه گیری در دسترس و با توجه به ملاک های ورود و خروج مطالعه انتخاب شدند. گروه آزمایش مداخله آموزشی را هشت جلسه 90 دقیقه ای هفتگی دریافت نمودند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش، از پرسش نامه های استرس ادراک شده، سیاهه سازگاری اجتماعی و پرسشنامه حس انسجام در سه مرحله (قبل، بعد و دو ماه بعد از اجرای طرحواره درمانی) استفاده شد. داده ها با تحلیل واریانس آمیخته مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها نشان داد بین گروه های آزمایش و کنترل از نظر استرس، سازگاری اجتماعی و انسجام روانی در زنان مبتلا به سرطان تفاوت معنی داری وجود داشت. منطبق با یافته های این پژوهش می توان طرحواره درمانی را به عنوان یک روش کارا جهت کاهش استرس و افزایش سازگاری اجتماعی و انسجام روانی در زنان مبتلا به سرطان پیشنهاد داد.

هدف پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر شفقت خود و زوج درمانی هیجان مدار بر عملکرد خانواده در زنان با تجربه خشونت خانگی بود. روش این پژوهش نیمه آزمایشی با دو گروه آزمایشی و  یک گروه کنترل بود که از طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری استفاده شد. 60 نفر از بین زنان با تجربه خشونت خانگی مراجعه کننده به مراکز بهزیستی شهر تهران در سال 1401 به صورت هدفمند انتخاب و به صورت تصادفی در سه گروه ، هر گروه 20 نفر، گمارده شدند. ابزارپرسشنامه عملکرد خانواده بود که در سه مرحله استفاده شد در ابتدا از شرکت کنندگان پیش آزمون به عمل آمد. سپس، مداخله درمان شفقت خود با گروه آزمایشی 1 و زوج درمانی هیجان مدار با گروه آزمایشی 2 بصورت گروهی اجرا شد. پس آزمون با فاصله یک هفته پس از مداخله و مرحله پیگیری 2 ماه بعد با گروه ها اجرا گردید. تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر برای داده ها استفاده شد. یافته ها نشان داد که هر دو روش عملکرد خانواده را در زنان کاهش داده و مداخله زوج درمانی هیجان مدار نسبت به درمان مبتنی بر شفقت خود تأثیر بیشتر و معنادارتری دارد.

این مطالعه با هدف بررسی نقش میانجی نگرش به زمان و درک استعاری زمان در رابطه ذهن آگاهی با اهمال کاری انجام شد. روش این مطالعه توصیفی- همبستگی بر اساس معادلات ساختاری بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی- واحد کرج در سال 1402 بود که از بین آنها 300 دانشجو به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب شد. در این پژوهش شرکت کنندگان مقیاس اهمال کاری، مقیاس ذهن آگاهی، پرسش نامه ادراک استعاری زمان و مقیاس نگرش به زمان را تکمیل کردند. داده ها با استفاده از همبستگی پیرسون و معادلات ساختاری تحلیل شد. نتایج نشان داد؛ اهمال کاری با ذهن آگاهی رابطه منفی و معنی دار داشت. اثر نگرش مثبت به زمان و ادراک استعاری زمان بر ذهن آگاهی مثبت و به طور مستقیم معنادار بود و اثر نگرش منفی به زمان بر ذهن آگاهی به طور منفی معنادار بود. همچنین، نگرش به زمان و ادراک استعاری زمان نقش میانجی در رابطه بین اهمال کاری با ذهن آگاهی دانشجویان داشت. از طرفی، اهمال کاری با میانجی گری نگرش منفی به زمان با ذهن آگاهی رابطه منفی و معنی داری داشت. لذا پیشنهاد می شود پژوهشگران حوزه علوم رفتاری برای مطالعه زیربنای اهمال کاری دانشجویان به عوامل مربوط به زمان از ابعاد مختلف توجه داشته باشند.

پژوهش حاضر با هدف تعیین نقش میانجی طرحواره های ناسازگار اولیه در رابطه بین ترومای کودکی و ویژگی های شخصیت مرزی انجام گرفت. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی (معادلات ساختاری) بود. از میان دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی شاهرود در سال تحصیلی 1402-1401، از طریق فراخوان اینترنتی، 300 نفر به شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش شامل مقیاس شخصیت مرزی (کلاریدگ و بلورکز)، پرسشنامه ترومای دوران کودکی (برنستاین و همکاران) و پرسشنامه طرحواره های ناسازگار اولیه (یانگ) بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون همبستگی پیرسون و روش معادلات ساختاری استفاده شد. یافته ها نشان داد که ترومای کودکی بر ویژگی های شخصیت مرزی اثر مستقیم و معنادار داشت و طرحواره های بریدگی و طرد، خودگردانی و عملکرد مختل، دیگر-جهت مندی، گوش به زنگی و بازداری و محدودیت مختل در رابطه ترومای کودکی و ویژگی های شخصیت مرزی نقش واسطه ای داشت. در مجموع نتایج نشان داد که مدل از برازش مطلوبی برخوردار بود. بر اساس نتایج این پژوهش پیشنهاد می شود که رابطه بین طرحواره های ناسازگار اولیه، ترومای کودکی و ویژگی های شخصیت مرزی در مداخله های مرتبط با سلامت روانی دانشجویان موردتوجه قرار گیرد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین نگرانی از بدشکلی بدنی، ایده های برداشت اجتماعی و همدلی با اختلال اضطراب اجتماعی با نقش میانجی آگاهی هیجانی انجام شد. روش پژوهش توصیفی- همبستگی (معادلات ساختاری) بود. جامعه آماری کلیه دانش آموزان دختر 16 و 17 ساله مقطع متوسطه دوم شهرستان جوین بودند که تعداد 369 دانش آموز با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. شرکت کنندگان به پرسشنامه های اضطراب اجتماعی، نگرانی از بدشکلی بدنی، افکار پارانویا، واکنش پذیری بین فردی و آگاهی هیجانی پاسخ دادند. تجزیه و تحلیل داده ها با روش تحلیل مسیر انجام شد. تحلیل داده ها نشان دهنده برازش مطلوب مدل پس از اصلاح بود. اثر مستقیم نگرانی از بدشکلی بدنی، ایده های برداشت اجتماعی و همدلی بر اختلال اضطراب اجتماعی معنادار بود. همچنین، فقط مسیرهای غیرمستقیم نگرانی از بدشکلی بدنی و همدلی با نقش میانجی آگاهی هیجانی به اختلال اضطراب اجتماعی معنادار بود. هر چند مقدار ضریب آن ضعیف بود. بر اساس نتایج این پژوهش می توان گفت، نگرانی از بدشکلی بدنی، ایده های برداشت اجتماعی و همدلی بر اضطراب اجتماعی دختران نوجوان اثرگذار است و پیشنهاد می شود در مداخله های مرتبط با اضطراب اجتماعی نوجوانان مورد توجه قرار گیرد.

مطالعات اخیر اختلالی به نام کندگامی شناختی را شناسایی کرده اند که در مشکلات توجه با اختلال نقص توجه/ بیش فعالی شباهت هایی دارد. هدف پژوهش حاضر مقایسه هوش هیجانی و مشکلات خواب در نوجوانان دارای نشانگان اختلال کندگامی شناختی و نوجوانان عادی بود. پژوهش مقطعی با طرح پس رویدادی است، جامعه آماری شامل تمامی نوجوانان دختر دوره متوسطه اول شهرستان تبریز در سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۱ بود و نمونه پژوهش ۱۸۰ دانش آموز که بر اساس پرسش نامه کندگامی شناختی پنی در ۲ گروه ۹۰ نفری: عادی و دارای کندگامی شناختی قرار گرفتند را شامل می شد. جهت گردآوری داده ها از پرسش نامه های هوش هیجانی سیبریا و شرینگ و پرسش نامه کیفیت خواب پیتزبورگ استفاده شد. داده ها از طریق تحلیل واریانس چندمتغیری تحلیل شدند. نتایج نشان داد که خرده مقیاس های خودانگیزی، خودآگاهی، هشیاری اجتماعی و مهارت های اجتماعی در گروه ۱ به طور معناداری بالاتر از گروه ۲ بود. همچنین، اختلال در کیفیت کلی خواب، کارایی خواب و عملکرد روزانه (عملکرد صبحگاهی) در گروه ۲ به شکل معناداری بالاتر از گروه ۱ بود. بر اساس یافته های پژوهش، می توان نتیجه گرفت که نوجوانان دارای نشانه های اختلال کندگامی شناختی در مقایسه با نوجوانان عادی، هوش هیجانی پایین تر و مشکلات خواب بیش تری دارند.

نوجوانی از بحرانی ترین دوره های زندگی می باشد. و بیشترین ناسازگاری های رفتاری، از جمله گرایش به رفتار های پر خطر در این دوره نمود می یابد. این پژوهش با هدف پیش بینی رفتارهای پرخطر بر اساس سبک های هویتی و نظارت والدین در نوجوانان با نقش واسطه ی خودکارآمدی انجام گرفت. روش پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی بود. جامعه شامل تمامی دانش آموزان مقطع متوسطه دوم شهرستان کوهپایه در سال تحصیلی 1400 بود. تعداد 260 نفر به شیوه نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای  به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل مقیاس های خطر پذیری نوجوانان ایرانی، سبک های هویت بروزنسکی، نظارت والدینی سینگر و خودکارآمدی عمومی شرر بود. تحلیل آماری داده ها، از روش همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر انجام شد. نتایج تحلیل مسیر نشان داد سبک هویت هنجاری،  نظارت والدین و خودکارآمدی بر رفتارهای پرخطر به صورت مستقیم اثر داشت. نتایج آزمون بوت استراپ نشان داد که متغیر خودکارآمدی نقش میانجی در رابطه بین نظارت والدین، سبک هویتی با رفتارهای پرخطر ایفا کرد. در نتیجه، برنامه ریزی نهادهای مربوطه و آموزش والدین، با توجه به نقش مهم نحوه ی نظارت والدین، سطح خودکارآمدی و سبک هویتی نوجوان در بروز رفتارهای پرخطر ضروری است.