مطالعات روانشناختی

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش واسطه ای هوش هیجانی در رابطه بین سبک های فرزندپروری با قلدری بود. روش پژوهش همبستگی و جامعه آماری دانش آموزان پسر کلاس هفتم و هشتم مدارس شهر اراک در سال تحصیلی 95-1394 بوده اند. از این میان با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای، 484 دانش آموز به همراه مادرانشان انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از مقیاس قلدری ایلی نویز،، پرسشنامه خودگزارشی هوش هیجانی شاته و دیگران و پرسشنامه فرزندپروری بامریند استفاده شد. در تحلیل داده ها، شیوه های آمار توصیفی، ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون به شیوه سلسله مراتب به کار رفت. نتایج حاصل ازتحلیل رگرسیون نشان داد هوش هیجانی در رابطه بین فرزندپروری مستبدانه و قلدری دارای نقش واسطه ای جزیی و در رابطه بین فرزندپروری مقتدرانه و قلدری دارای نقش واسطه ای کامل است. نتیجه اینکه سبک های فرزندپروری و نوع نگرش والدین نسبت به رفتار کودکان، می تواند به شکل گیری تعارضات رفتاری بین فردی در کودکان به شکل قلدری، منجر شود. از سوی دیگر هوش هیجانی می تواند به مدیریت خشم، احساس مثبت در خویشتن و جرأت مندی در روابط بین فردی کمک کند. از این رو برای پیشگیری و مقابله با قلدری، آموزش نحوه فرزندپروری بهینه به والدین که سبب رشد روانی-هیجانی مثبت و سازگارانه در کودک یاری می رساند، ضروری به نظر می رسد.

اینترنت کیفیت زندگی و بهزیستی بسیاری از افراد را ارتقا می دهد امّا استفاده بیش از اندازه از آن پیامدهای نامطلوبی برای سلامت روان و رشد آنان دارد . هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه میان آسیب های دوران کودکی وتجارب تجزیه ای با اعتیاد به اینترنت بود. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شامل دانشجویان دانشگاه بین المللی امام خمینی قزوین در سال تحصیلی 1396-1395 بود.295 دانشجو به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند و به پرسشنامه های مورد نظر پاسخ دادند. ابزار پژوهش پرسشنامه اعتیاد به اینترنت یانگ، پرسشنامه تجارب تجزیه ای برنشتاین و پوتنام وپرسشنامه کودک آزاری و بی توجهی فاطمه نوروزی چهار قلعه بود. تحلیل داده ها با استفاده از همبستگی گشتاوری پیرسون و رگرسیون چند متغیره استاندارد انجام شد. نتایج نشان داد که در پسران و در دختران واریانس اعتیاد به اینترنت باآسیب های کودکی و تجارب تجزیه ای تبیین می شود. همچنین تحلیل رگرسیون در دو گروه دختر و پسر به تفکیک نشان داد که بین دو گروه از لحاظ اعتیاد به اینترنت و متغیرهای پیش بین آن تفاوت وجود دارد. در دختران هردو متغیر پیش بین، قادر به پیش بینی اعتیاد به اینترنت هستند اما در پسران تنها آسیب های کودکی قدرت پیش بینی دارد و این رابطه در پسران قوی تر از دختران است. بنابراین به منظور پیشگیری و درمان اعتیاد به اینترنت می توان مداخله هایی با تمرکز بر آسیب های کودکی و تجارب تجزیه ای انجام داد.

هدف از انجام این پژوهش مقایسه سرسختی روانشناختی و تنظیم شناختی هیجان در دانشجویان دارای اضطراب اجتماعی و بهنجار بود. نمونه ی پژوهش شامل 301 نفر( 250 دختر و 51 پسر)دانشجو بود که به صورت خوشه ای تصادفی و با تخصیص مناسب انتخاب شدند. شرکت کنندگان مقیاس های سیاهه اضطراب اجتماعی، تنظیم شناختی هیجان و سرسختی روانشناختی را تکمیل کردند. داده های جمع آوری شده با استفاده از آمار توصیفی، تحلیل واریانس چند متغیره و یک طرفه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های پژوهش حاکی از آن بود که راهبردهای تنظیم شناختی هیجان در دانشجویان عادی و دارای اضطراب اجتماعی متفاوت است. میزان تمرکز مجدد مثبت، تمرکز مجدد بر برنامه ریزی و ارزیابی مجدد مثبت در دانشجویان عادی نسبت به دانشجویان دارای اضطراب اجتماعی بیشتر بود. در حالی که دانشجویان دارای اضطراب اجتماعی در رابطه با میزان فاجعه سازی و ملامت دیگران امتیاز بالاتری را کسب کردند. همین طور بین سرسختی روانشناختی در دانشجویان عادی و دارای اضطراب اجتماعی تفاوت معنی داری وجود داشت. به طوریکه میانگین امتیازات محاسبه شده برای مولفه های سرسختی روانشناختی شامل تعهد، کنترل و مبارزه جویی در دانشجویان دارای اضطراب اجتماعی نسبت به دانشجویان عادی بالاتر بود. ضمنا با توجه به اهمیت استفاده از راهبردهای تنظیم شناختی هیجان در کاهش و مدیریت استرس به خصوص در شرایط و محیط های اجتماعی یشنهاد می شود تا استفاده از این راهبردها آموزش داده شود.

پژوهش حاضر به منظور تعیین روابط ساختاری قدردانی و اضطراب مرگ با نقش میانجی گری حمایت اجتماعی و شادکامی در میان سالمندان ساکن آسایشگاه کهریزک استان تهران انجام شده است. 352 نفر از سالمندان آسایشگاه کهریزک به شیوه نمونه گیری تصادفی طبقه ای به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از مقیاس های اضطراب مرگﺗﻤﭙﻠﺮ، قدردانی مک کالو و همکاران، حمایت اجتماعی ادراک شده زیمت و همکاران و شادکامی آکسفوردآرگیل و لو استفاده شد. بعد از بررسی تحلیل تأییدی مقیاس ها، ارزیابی الگوی پیشنهادی از طریق الگو یابی معادلات ساختاری مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان داد که الگوی تدوین شده از برازش و برازندگی مطلوبی برخوردار است؛ همچنین متغیرهای قدردانی، حمایت اجتماعی ادراک شده و شادکامی به طور معناداری اضطراب مرگ را پیش بینی کردند. این متغیرها به طور منفی و معنادار پیش بین های اضطراب مرگ هستند. همچنین روش تحلیل میانجی به روش بوت استرپ انجام گرفت که نتایج تحلیل گویای آن بود که متغیر قدردانی می تواند از طریق افزایش حمایت اجتماعی ادراک شده و شادکامی میزان اضطراب مرگ را کاهش دهد. با توجه به یافته های پژوهش می توان نتیجه گرفت که اضطراب مرگ سالمندان متأثر از حمایت اجتماعی ادراک شده و میزان شادکامی آن هاست. بنابراین توجه به نقش حمایت اجتماعی ادراک شده و میزان شادکامی در تبیین رابطه قدردانی و اضطراب مرگ در سالمندان حائز اهمیت است و می توان با ایجاد ظرفیت هایی برای افزایش این متغیرها اضطراب مرگ را در سالمندان کاهش داد.

پژوهش حاضر به منظور بررسی اثربخشی آموزش برنامه افق زمانی بر تاب آوری و ناگویی هیجانی در مادران کودکان ناشنوا در شهر تهران انجام شد. این پژوهش، یک مطالعه شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و گروه شاهد بود. در این پژوهش 30 نفر از مادران ناشنوا شرکت داشتند که به روش نمونه گیری در دسترس از مدرسه باغچه بان شماره 5 در شهر تهران انتخاب شده بودند. آزمودنی ها به دو گروه آزمایش و شاهد تقسیم شدند به نحوی که هر گروه از 15 نفر تشکیل شده بود. گروه آزمایش در 10 جلسه آموزش برنامه افق زمانی (هفته ای 2 جلسه؛ هر جلسه 60 دقیقه ) شرکت کردند در حالی که به گروه شاهد در لیست انتظار قرار گرفتند. ابزارهای پژوهش مقیاس تاب آوری و مقیاس ناگویی هیجانی بودند. داده ها با استفاده از تحلیل کوواریانس چندمتغیری تحلیل شدند. نتایج نشان داد که آموزش برنامه افق زمانی اثر معناداری بر تاب آوری و ناگویی هیجانی در مادران کودکان ناشنوا داشت. همچنین نتایج بیانگر اثر معنادار آموزش برنامه افق زمانی بر همه خرده مقیاس های ناگویی هیجانی (دشواری در شناسایی احساسات، دشواری در توصیف احساسات و تفکر عینی) در آزمودنی ها بود. بنابراین، برنامه ریزی به منظور استفاده از آموزش برنامه افق زمانی برای مادران کودکان ناشنوا اهمیت ویژه ای دارد.

پرخاشگری سایبری رفتارهای پرخاشگرانه ای هستند که در فضای سایبری به صورت مخفیانه اتفاق می افتد و چهره به چهره نیستند. هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه ی ابعاد خشم و ویژگی های انحرافی شخصیت با پرخاشگری سایبری در دانشجویان بود. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی و نمونه پژوهش شامل 220 دانشجو بود که به صورت نمونه گیری تصادفی خوشه ای از میان دانشجویان مشغول به تحصیل در سال تحصیلی 97- 96 در دانشگاه محقق اردبیلی انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه های ابعاد خشم، انحراف شخصیت و پرخاشگری سایبری استفاده شد. داده های گرد آوری شده با استفاده از آزمون های همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که پرخاشگری سایبری با خشم بیرونی و خشم انگیختگی از ابعاد خشم و بدنام سازی، اعمال خصمانه و سلطه گری از انحراف شخصیت همبستگی مثبت دارد. نتایج رگرسیون نشان داد که ابعاد خشم و انحراف شخصیتی می توانند 22 درصد از پرخاشگری سایبری را پیش-بینی کنند. به نظر می رسد هرچه خشم و انحرافات شخصیتی در افراد بالاتر باشد احتمال انجام رفتارهای پرخاشگرانه در اینترنت بیشتر است لذا پیشنهاد می گردد که دانشگاه ها کارگاه هایی را جهت کاهش پرخاشگری های اینترنتی با تاکید بر کنترل مولفه های خشم و انحراف شخصیتی برگزار نمایند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر خوددلسوزی و تنظیم هیجانی در زوجین مبتلا به افسردگی شهر آبدانان انجام گرفت. روش پژوهش نیمه تجربی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه زوجین افسرده شهر آبدانان در سال تحصیلی 1396-1395 بود. به منظور اجرای پژوهش غربالگری انجام گرفت که ابتدا 700 زوج شرکت کننده پرسشنامه افسردگی را تکمیل نمودند و از میان آنها 30 زوج مبتلا به افسردگی انتخاب گردید. سپس 30 زوج منتخب به صورت تصادفی به دو گروه 15 تایی آزمایش و گواه تقسیم شدند. گروه آزمایش 8 جلسه 4 ساعته(هفته ای یک جلسه) به مدت 2 ماه به صورت گروهی تحت درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد قرار گرفتند. اطلاعات از طریق پرسشنامه خوددلسوزی نف و تنظیم هیجانی گروس جمع آوری و با استفاده از روش کوواریانس تجزیه و تحلیل شدند. یافته های حاصل از این پژوهش نشان داد که آموزش مبتنی بر پذیرش و تعهد بر افزایش میزان خوددلسوزی و تنظیم هیجانی تاثیر معنی داری داشته است. مشاهدات حاضر مؤید اثربخشی آموزش درمان مبتنی بر تعهد و پذیرش در تغییر سطح خوددلسوزی و میزان تنظیم هیجانی زوجین مبتلا به افسردگی است.

هدف از پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی آموزش مهارت تنظیم هیجان مبتنی بر مدل گراس و مدل لینهان بر افکار خودکشی در نوجوانان دارای نشانگان بالینی شخصیت مرزی بود. این پژوهش شبه آزمایشی از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل و پیگیری دو ماهه بود. جامعه آماری پژوهش نوجوانانی بودند که در سال 1396 به مراکز مشاوره و روانشناسی، خدمات روان-پزشکی و همچنین مراکز مربوط به اورژانس های خودکشی در تهران مراجعه نمودند و از میان آن ها تعداد 45 نفر به روش نمونه-گیری هدفمند انتخاب و به روش تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل در انتظار درمان، جای داده شدند. هر دو گروه آزمایش در طی 8 جلسه، هفته ای دو جلسه 90 دقیقه ای، به صورت گروهی تحت درمان قرار گرفتند. پرسشنامه ی افکار خودکشی (BSSI) پیش از آغاز درمان و پایان جلسات درمان به طور گروهی اجرا شد. نتایج نشان داد که مدل لینهان اثربخشی بیشتری در کاهش افکار خودکشی نوجوانان دارای نشانگان بالینی شخصیت مرزی، نسبت به مدل گراس دارد و این اثربخشی بعد از گذشت دو ماه از آموزش، همچنان پایدار است. دو مدل آموزش مهارت تنظیم هیجان به دلیل مؤلفه های مشترک درمان بر کاهش افکار خودکشی موثر بودند. در مجموع، نتایج حاکی از اثربخشی بیشتر مدل لینهان بر افکار خودکشی بود. بنابراین می توان از آن در جهت بهبود افکار خودکشی استفاده کرد.

طرحواه درمانی، درمانی است ابتکاری وتلفیقی که هدف اصلی آن تغییرو بهبود طرحواره های ناسازگار اولیه وکمک به توسعه طرحواره های سالم است. پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی طرحواره درمانی گروهی بربهزیستی اجتماعی وادراک اعتماد اجتماعی انجام شد. جامعه آماری پژوهش دانشجویان مرد دانشگاه تهران بودند که ازمیان آنها نمونه مورد نیاز پژوهش به صورت دردسترس انتخاب شدند. از میان دانشجویان پاسخ دهنده به پرسشنامه بهزیستی اجتماعی کیز و ادراک اعتماد اجتماعی صفاری نیا و شریف که نمرات پایین تری کسب کردند،20 نفر انتخاب شده و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. 12 جلسه طرحواره درمانی (هر جلسه ۹۰ دقیقه) برای گروه آزمایش اجرا شد، سپس به منظور تعیین اثربخشی مداخله، نمرات افراد در مراحل پیش آزمون و پس آزمون با استفاده از پرسشنامه های بهزیستی اجتماعی و پرسشنامه ادراک اعتماد اجتماعی ارزیابی گردید. داده ها با استفاده از روش تحلیل کوواریانس یک راهه تحلیل شد. یافته ها نشان داد که طرحواره درمانی گروهی می تواند به طور معناداری موجب بهبود بهزیستی اجتماعی و ادراک اعتماد اجتماعی افراد گردد. طرحواره درمانی گروهی را می توان به عنوان یک مداخله موثر در کنار سایر درمان هایی که به منظور بهبود مشکلات افراد در روابط اجتماعی ارائه می شوند مد نظر قرار داد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی ترکیب دو روش درمانی راه حل مدار و روایتی بر تعدیل طرحواره های ناسازگاری اولیه و کاهش گرایش به روابط فرازناشویی زنان متقاضی طلاق انجام شد. طرح پژوهش، نیمه آزمایشی همراه با پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه زنان متقاضی طلاق مراجعه کننده به مراکز مشاوره و مددکاری شهر کرمانشاه در سال 1395 بود که از میان آنها 30 نفر به روش نمونه گیری مبتنی بر هدف، انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (15 نفر) و کنترل (15 نفر) گمارده و به پرسشنامه های طرحواره یانگ و گرایش به روابط خارج از ازدواج در دو مرحله پیش آزمون و پس آزمون پاسخ دادند. رویکردهای درمانی راه حل مدار و روایتی به صورت تلفیقی بر روی گروه آزمایش به مدت 8 جلسه 2 ساعته گروهی در هر هفته یک جلسه انجام شد. یافته ها حاکی از اثربخشی معنادار تلفیق این دو رویکرد درمانی بر طرحواره های ناسازگاری اولیه و گرایش به روابط فرازناشویی زنان متقاضی طلاق بود. با استناد به یافته های حاصل از پژوهش پیشنهاد می شود که در مراکز مشاوره و روان درمانی، جهت تعدیل طرحواره های ناسازگاری اولیه و کاهش گرایش به روابط فرازناشویی زنان متقاضی طلاق از تلفیق دو روش درمانی راه حل مدار و روایتی استفاده شود.