مطالعات روانشناختی

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش نگرانی، طرحواره های هیجانی و سیستم های مغزی-رفتاری (BIS- BAS) در پیش بینی باورهای وسواسی بود. در قالب یک طرح همبستگی، 152 دانشجوی مقطع کارشناسی دانشگاه خوارزمی (81 دانشجوی دختر و 71 دانشجوی پسر) با دامنه سنی 18 تا 22 سال از طریق روش نمونه گیری غیرتصادفی در دسترس انتخاب شدند و پرسشنامه های نگرانی پنسیلوانیا، سیستم های مغزی-رفتاری، طرحواره های هیجانی و باورهای وسواسی را تکمیل نمودند. برای تحلیل نتایج پژوهش حاضر از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه به روش گام به گام استفاده شد. نتایج نشان داد بین متغیرهای نگرانی و سیستم های مغزی -رفتاری با باورهای وسواسی رابطه مثبت و معنادار وجود داشت. همچنین نتایج نشان داد بین اغلب مؤلفه های طرحواره های هیجانی با باورهای وسواسی رابطه معنی دار وجود داشت. در ادامه نتایج رگرسیون نشان داد متغیرهای پیش بین پژوهش حاضر توانستند 4/41 درصد از تغییرات متغیر باورهای وسواسی را تبیین کنند. طبق نتایج پژوهش حاضر می توان گفت وجود نگرانی زیاد و همچنین استفاده از طرحواره های هیجانی ناسازگار در افرادی که سطوح بالایی از فعالیت سیستم های مغزی-رفتاری را نشان می دهند، می تواند پیش بینی کننده ی گرایش آنها به سمت باورهای وسواسی باشد.

افسردگی از شایع ترین اختلالات خلقی است که عوامل گوناگون هیجانی، شناختی، رفتاری و فیزیولوژیک در بروز آن نقش دارند. از جمله عوامل شناختی مؤثر در بروز آن می توان به خودانتقادی ، کمال گرایی ناسازگار، خودمجذوبی خصوصی و عمومی اشاره کرد. هدف از پژوهش حاضر آزمایش برازندگی الگوی پیشنهادی رابطه علّی انواع خودمجذوبی و کمال گرایی ناسازگار با افسردگی از طریق میانجی گری خودانتقادی در دانشجویان بود. به این منظور نمونه ای شامل 236 نفر از دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز که به روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای انتخاب شده بودند در این پژوهش شرکت کردند. از دانشجویان خواسته شد به مقیاس خودمجذوبی، خرده مقیاس کمال گرایی ناسازگار، پرسشنامه افسردگی بک و مقیاس سطوح خودانتقادی پاسخ دهند. نتایج نشان داد که تمام ضرایب مسیر بین متغیرها از لحاظ آماری معنی دار بودند. از سوی دیگر، طبق نتایج پژوهش، رابطه غیر مستقیم کمال گرایی ناسازگار، خودمجذوبی عمومی و خودمجذوبی خصوصی با افسردگی از طریق میانجی گری خودانتقادی معنی دار به دست آمد. بر این اساس چنین به نظر می رسد که رابطه ی علّی انواع خودمجذوبی و کمال گرایی ناسازگار با افسردگی از طریق نقش میانجی گری خودانتقادی در دانشجویان قابل تبیین است و انواع خودمجذوبی، کمال گرایی ناسازگار و خودانتقادی را می توان به عنوان پیش بین های افسردگی در نظر گرفت.

پژوهش حاضر به هدف بررسی رابطه هیجان ابراز شده با سلامت روان و دانش از اسکیزوفرنیا در خانواده بیماران مبتلا به اسکیزوفرنیا در شیراز انجام شد. این مطالعه توصیفی و از نوع همبستگی بود. نمونه پژوهش شامل50 نفر (31 نفر زن و 19 نفر مرد) از خانواده های بیماران مبتلا به اسکیزوفرنیا بود که به صورت دردسترس انتخاب شدند و به پرسشنامه های هیجان ابراز شده، دانش از اسکیزوفرنیا و سلامت روان پاسخ دادند. برای تحلیل داده ها از رگرسیون چندگانه استفاده شد. نتایج نشان داد که دانش از اسکیزوفرنیا همبستگی منفی و سلامت روان همبستگی مثبت و معناداری با هیجان ابراز شده دارند. به طور کلی یافته ها حاکی از این بود که دانش نسبت به بیماری اسکیزوفرنیا و سطح سلامت روان با میزان هیجان ابراز شده توسط خانواده بیماران اسکیزوفرن ارتباط داشت. به نحوی که افراد دارای دانش بیشتر از سطح سلامت روان بیشتر و هیجان ابراز شده کمتری برخوردار بودند. در این میان میزان دانش از اسکیزوفرنیا نسبت به بهداشت روان بهتر قادر به پیش بینی میزان هیجان ابراز شده بود. لذا پیشنهاد می گردد به مداخلات حمایت اجتماعی از خانواده نظیر آموزش روانشناختی خانواده توجه بیشتری گردد.

هدف از انجام این پژوهش بررسی اثربخشی بازتوانی شناختی مبتنی بر رایانه بر بهبود حافظه کاری و عملکرد اجرایی بیماران زن مبتلا به مالتیپل اسکلروزیس بود. در این مطالعه که با طرح پیش آزمون-پس آزمون با پیگیری دو ماهه اجرا شد؛ 36 زن مبتلا به ام اس با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به طور تصادفی در 3 گروه 12 نفره جایگزین شدند و گروه های آزمایش و پلاسیبو به ترتیب، تحت آموزش توان بخشی شناختی مبتنی بر رایانه و توان بخشی فیزیکی قرار گرفتند و گروه گواه نیز مداخله ای دریافت نکرد. کلیه شرکت کنندگان جلسه اول و آخر توسط آزمون های ویسکانسین و پاسات ارزیابی شدند. پژوهش در مدت 21 جلسه و در شهر اراک اجرا و داده ها با مدل تحلیل واریانس چند متغیره با اندازه گیری مکرر توسط نرم افزار SPSS-24 تحلیل شدند. یافته ها حاکی از آن بود که اثر اصلی عامل زمان(پیش آزمون، پس آزمون، پیگیری) بر نمرات حافظه کاری و عملکرد اجرایی معنادار است.همچنین اثر تعامل زمان در گروه بر نمرات حافظه کاری و عملکرد اجرایی معنادار می باشد. نتیجه گرفته می شود بازتوانی شناختی مبتنی بر رایانه بر بهبود عملکردهای اجرایی بیماران زن مبتلا به مالتیپل اسکلروزیس اثربخش است؛ لذا توصیه می شود این مداخله در مراکز درمانی در کنار سایر روشهای درمانی به کار گرفته شود.

قلدری در میان دانش آموزان یک مشکل رایج با عواقب جدی و ناراحت کننده برای قربانیان است. هدف از این پژوهش بررسی اثربخشی درمان گروهی متمرکز بر هیجان بر افزایش مهارت های اجتماعی – هیجانی، کاهش افسردگی وکاهش قلدری در دانش آموزان قلدر، بود. پژوهش به روش نیمه تجربی با طرح پیش آزمون پس آزمون با گروه کنترل انجام پذیرفت. جامعه پژوهش شامل کلیه دانش آموزان قلدر مقطع تحصیلی متوسطه اول شهرستان بوکان در سال(95-1394). نمونه شامل 30 دانش آموز افسرده و قلدر با مهارت اجتماعی – هیجانی پایین بودند که به صورت نمونه گیری خوشه ای از جامعه پژوهش انتخاب، سپس با جایگزینی تصادفی به دو گروه آزمایش(15نفر) و کنترل(15نفر)، تقسیم شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه قربانی قلدری( ایلی نویز، مهارت اجتماعی – هیجانی (SEL) و پرسشنامه افسردگی کودکان و نوجوانان (CADS) بود. مداخله بر روی گروه آزمایش به مدت 8 جلسه 2 ساعته انجام شد. پس از مداخله پرسشنامه ها دوباره به عنوان پس آزمون اجرا گردید. داده ها با تحلیل کوواریانس چند متغیره (مانکوا) تحلیل شد. نتایج نشان داد که درمان گروهی متمرکز بر هیجان باعث کاهش افسردگی و قلدری و افزایش مهارت های اجتماعی – هیجانی به طور معنادار (05/. p≤) شده است. نتیجه گیری می شود درمان متمرکز بر هیجان می تواند در کاهش افسردگی و رفتارهای قلدرانه مؤثر باشد و آموزشی مناسب برای افزایش مهارت های اجتماعی و هیجانی است.

هدف پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی دو رویکرد مشاوره گروهی مبتنی بر پذیرش و تعهدو مشاوره گروهی راه حل مدار بر عملکرد خانواده های در آستانه طلاق بود. در این پژوهش روش مداخله ای نیمه آزمایشی با استفاده از دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل انجام شد.جامعه آماری شامل کلیه زوجین دارای تعارض زناشویی و مشکلات سازگاری، که به مراکز مشاوره شهر اصفهان مراجعه نمودند بود. نمونه تحقیق شامل 30زوج(60نفر)از مراجعین مراکز مشاوره شهر اصفهان بود که با روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدندو در سه گروه ده خانواده ای جایگزین شدند. برای 10 زوج گروه اول آموزش مبتنی بر پذیرش و تعهد و برای 10 زوج گروه دوم مشاوره گروهی راه حل محور اجرا شد. 10 زوج گروه کنترل هیچ نوع آموزشی دریافت نکردند. برای ارزیابی عملکرد خانواده ها از پرسشنامه عملکرد خانواده 60 سوالی مک مستر استفاده گردید.داده های بدست آمده با استفاده از روش تحلیل کوواریانس تحلیل شد. نتایج نشان داد هر دو رویکرد مشاوره گروهی مبتنی بر پذیرش و تعهدو مشاوره گروهی راه حل مدار بر عملکرد خانواده های در آستانه طلاق به طور معناداری اثربخش بودند. همچنین اثربخشی رویکرد راه حل محور در مقایسه با رویکرد پذیرش و تعهد، در افزایش عملکرد مطلوب خانواده های در آستانه طلاق، بیشتر بود.با توجه به یافته ها می توان از دو رویکرد مشاوره گروهی مبتنی بر پذیرش و تعهدو مشاوره گروهی راه حل مدار به عنوان رویکردهایی موثر، کم هزینه و کارآمد با قابلیت کاربرد وسیع در بهبود عملکرد خانواده و ترمیم روابط زوجین دارای مشکل ارتباطی، استفاده نمود.

هدف پژوهش حاضر، بررسی اثر آموزش شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی بر ابعاد بهزیستی روان شناختی دانش آموزان بود. طرح پژوهش نیمه تجربی از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری کلیه دانش آموزان پیش دانشگاهی مدارس ناحیه 3 آموزش و پرورش شهر کرج بودند که در سال تحصیلی 1394-1393 مشغول به تحصیل بودند. برای انتخاب نمونه دو مدرسه به طور تصادفی انتخاب شدند و پس از اجرای آزمون بهزیستی روان شناختی 30 نفر دانش آموز که در آزمون نمره پایینی کسب کرده بودند (کم تر از 36) به طور تصادفی 15 نفر در گروه آزمایشی و 15 نفر در گروه کنترل جایگزین شدند. برای گروه آزمایش طی 8 جلسه 90 دقیقه ای آموزش شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی برگزار گردید، در صورتی که برای گروه کنترل هیچ جلسه ای برگزار نشد. ابزار پژوهش پرسش نامه بهزیستی روا ن شناختی ریف بود. برای تحلیل داده ها از تحلیل کوواریانس چند متغیره استفاده شد. آزمون تحلیل کوواریانس بین گروهی پس از حذف اثر پیش آزمون در هر یک از خرده مقیاس های پذیرش خود، روابط مثبت با دیگران، خودمختاری، تسلط بر محیط، زندگی هدفمند، رشد فردی و بهزیستی روان شناختی کل نشان داد که آموزش شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی، بهزیستی روان شناختی و ابعاد آن را به طور معناداری افزایش داده است. نتایح پژوهش نشان می دهد که بهزیستی روان شناختی از عوامل فردی به ویژه حالات ادراکی و هیجانی تأثیر پذیرفته و باعث توانمندی افراد در شناخت و پذیرش محیط بلافصل و هیجانات خود، زمینه رشد شخصی، ارتباط مثبت با دیگران و تحقق هدفمندی در زندگی می گردد.

 هدفِ این پژوهش تعیین برازش مدل مفهومیِ نقش واسطه ای تنظیم شناختی هیجان در ارتباط بین فرآیندهای ارتباطی خانواده و کمال گرایی با پرخاشگری بود. روش پژوهش توصیفی-همبستگی و جامعه آماری شامل دانش آموزان دختر دوره متوسطه دوم شهر تهران در سال 1394 بود. چهارصد و نود و هفت شرکت کننده به روش تصادفی چندمرحله ای انتخاب و پرسشنامه های پرخاشگری، فرآیندهای خانواده، کمال گراییِ چندبعدی و تنظیم شناختی هیجان را تکمیل کردند. نتایج مدل یابی معادلات ساختاری نشان داد که مدل مفهومی با داده ها برازش دارد. اثر کل نگرانی افراطی و اثر غیرمستقیم آن، بواسطه ی تنظیم شناختی هیجان، بر پرخاشگری معنادار بود، اما اثر مستقیم آن بر پرخاشگری معنادار نبود. اثر کل پیگردی کمال بر پرخاشگری منفی و معنادار، اما اثر مستقیم و غیرمستقیم آن معنادار نبود. اثر کل و اثر مستقیم استاندارهای فردی بر پرخاشگری مثبت و معنادار، اما اثر غیرمستقیم آن معنادار نبود. هم چنین اثر کل، مستقیم و غیرمستقیمِ (بواسطه ی تنظیم شناختی هیجان) فرآیندهای خانواده بر پرخاشگری معنادار بود. پیشنهاد می شود که روان شناسان تربیتی و روان شناسان مدرسه از مداخلات مبتنی بر هیجان برای کاهش پرخاشگری دانش آموزان دختر دوره ی متوسطه استفاده کنند؛ همچنین، در آموزش خانواده بر اهمیت نقش تعاملات اعضای خانواده، اهداف واقع بینانه، و آسیب های ناشی از نگرانی افراطی در نوجوانان دختر تأکید کنند.

پژوهش حاضر به منظور اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) بر تنظیم هیجان و معناداری زنان افسرده انجام شد. این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی و با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. با استفاده از پرسشنامه های افسردگی بک، تنظیم هیجانی گراس و جان و معناداری زندگی استیگر و همکاران، 30 نفر از زنان افسرده که از تنظیم هیجانی و معناداری زندگی پایینی بهره مند بودند، به طور تصادفی ساده انتخاب و به طور داوطلبانه در دو گروه آزمایشی و کنترل (15 نفر در هر گروه) جایگزین شدند. گروه آزمایش هشت جلسه (هفته ای یکبار) فنون ACT را به طور گروهی بر اساس بسته آموزشی هیز دریافت نمودند و گروه کنترل آموزشی دریافت نکرد. پس از اجرای مداخله ACT ، مجدداً تنظیم هیجانی و معناداری زندگی اعضای هر دو گروه مورد اندازه گیری قرار گرفت. از تحلیل کوواریانس چندمتغیری(مانکوا) برای تحلیل داده ها استفاده شد. F محاسبه شده برای متغیرهای تنظیم هیجان و معناداری در زندگی در هر دو گروه تفاوت معناداری را نشان داد. به طور کلی یافته های این پژوهش حاکی از آن است، روش ACT را می توان مداخله ای مؤثر در افزایش تنظیم هیجان و معناداری زندگی زنان افسرده به حساب آورد

هدف ازپژوهش حاضر بررسی اثربخشی دو شیوه مداخله ای درمانی نظریه ذهن و تحلیل رفتار کاربردی درکاهش رفتارهای نامطلوب کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی/ نقص توجه شهردزفول بود.نمونه شامل 30 کودک 6 تا12 ساله بود که با توجه به معیارهای DSM-5 به عنوان کودک دارای اختلال بیش فعالی/ نقص توجه معرفی شده بودند و به صورت تصادفی به 3 گروه 10نفری (دو گروه آزمایش ویک گروه کنترل ) تقسیم شدند.ابزاراندازه گیری شامل مقیاس درجه بندی اختلال کاستی توجه و بیش فعالی کانرزبود. ابتدا برای هر سه گروه پیش آزمون برگزار شد،سپس یکی از گروه های آزمایشی، آموزش نظریه ذهن و دیگری آموزش تحلیل رفتار کاربردی را به مدت سه ماه ،هرماه ۵ جلسه یک ساعته می دیدند و گروه کنترل برنامه های عادی خود را بدون هیچ آموزشی می گذراند.داده ها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس یک راهه تجزیه و تحلیل شد ،نتایج نشان داد گروه آزمایشی که آموزش تحلیل رفتار کاربردی را دیده بودند به طور معنی داری رفتارهای نامطلوب آنها کاهش یافته بود,اما رفتارهای نامطلوب گروهی که آموزش نظریه ذهن را دیده بودندکاهش معنی داری نداشتند.