پژوهش در ورزش تربیتی (دانشگاهی)

هدف مطالعه حاضر بررسی و مقایسه رویکردهای انتخاب و بکارگیری معلّمان تربیت بدنی و ورزش در ایران با کشورهای آمریکا، انگلستان، ژاپن، مالزی بود. تحقیق از نوع کیفی-کاربردی و مبتنی بر رویکرد تطبیقی است. سطح مکانی تطبیق، کشورهای آمریکا، انگلیس، ژاپن، مالزی و ایران است که به شکل هدفمند انتخاب شده اند. داده ها از طریق اسناد کتابخانه ای، جستجو در شبکه های جهانی، گزارش ها و مقاله های علمی جمع آوری و در چهارچوب الگوی بِرِدی، توصیف، تفسیر، هم جوار و مقایسه گردیده است. نتایج نشان داد در کشورهای آمریکا، انگلیس، ژاپن و مالزی مسئول آماده سازی معلّمان تازه کار تربیت بدنی و ورزش، کالج ها، دانشگاه ها، مراکز آموزشی و نهادهای اجتماعی و خصوصی هستند، در حالی که در ایران این مسئولیت در انحصار دانشگاه فرهنگیان است. کسب گواهی صلاحیت تدریس تربیت بدنی و ورزش در کشورهای منتخب بجز ایران الزامی است. دانشجو معلّمان ایرانی، با شروع تحصیل متعهّد به خدمت اند و به استخدام دولت در می آیند در حالی که در دیگر کشورهای مورد مقایسه، چنین نیست. وضعیت حقوق و دستمزد معلّمان در کشورهای آمریکا، انگلیس، ژاپن و مالزی از سایر کارمندان دولت مناسب تر است، در حالی که در ایران، از شرایط مناسبی برخوردار نیست. در مجموع معلّمان ایرانی در حوزه حقوق و دستمزد، با چالش ها و مشکلات اساسی مواجه هستند. تدوین مسیرهای متفاوت آموزش معلّم تازه کار تربیت بدنی، تبیین فراشدهای اعطاءِ گواهی صلاحیت تدریس، توجّه بیشتر به مهارت های تدریس در شرایط واقعی و ارزیابی ها، ارتقاءِ تسهیلات سخت افزاری و نرم افزاری نومعلّمان، ترمیم وضعیت اقتصادی و معیشتی معلّمان و انتفاع از ویژگیِ استخدام دائم معلّمان و شرایط شبانه روزی دوره های دانشگاه فرهنگیان به مثابه یک فرصت ازجمله راهکارهای پیشنهادی است.

سند تحول بنیادین آموزش و پرورش از معلم به عنوان اسوه ای امین و مؤثرترین عنصر در تحقق ماموریت های نظام تعلیم و تربیت یاد کرده است. برند شخصی متعالی و هوشمندانه می تواند مزایای حرفه ای زیادی را برای معلمان تربیت بدنی فراهم آورد. هدف از این تحقیق، طراحی مدل برند شخصی معلمان تربیت بدنی در ایران و شناسایی مؤلفه های اثرگذار بر آن بود. این پژوهش از نوع کیفی بود و در آن از رویکرد نظریه داده بنیاد با رهیافت ظاهرشونده، استفاده شد. جامعه آماری این تحقیق شامل کارشناسان، اساتید، خبرگان و متخصصان حوزه تربیت بدنی و ورزش دانش آموزی در نظر گرفته شد. نمونه گیری با استفاده از شیوه نمونه گیری گلوله برفی انجام شد و تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. گردآوری داده ها با ابزار مصاحبه عمیقِ نیمه ساختار یافته صورت گرفت. بر اساس یافته های پژوهش، 62 کد،12 مقوله، 4 بعد و یک پدیده محوری مورد شناسایی قرار گرفت. همچنین یافته های پژوهش نشان داد برند شخصی معلمان تربیت بدنی، از چهار مؤلفه اصلی شامل مؤلفه های فردی، حرفه ای، سازمانی، و کلان محیطی تأثیرپذیری دارد. شخصیت، رفتار و ظاهر، در جنبه فردی، مقوله های بنیادین، عمومی و تخصصی در مؤلفه حرفه ای، مقوله های درون و برون سازمانی، در بُعد سازمانی و نهایتاً مقوله های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فناوری در مؤلفه های کلان محیطی، عواملی هستند که در برند شخصی معلمان تربیت بدنی اثرگذار هستند.

هدف تحقیق حاضر تبیین جایگاه ورزش در تامین امنیت پایدار محیط زیست بود؛ پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ نحوه گرداوری داده ها توصیفی از نوع کیفی (تحلیل محتوا) بود که بصورت میدانی اجرا گردید. جامعه آماری شامل متخصصین حوزه علوم سیاسی و علوم ورزشی بود که با استفاده از نمونه گیری گلوله برفی و بر اساس اشباع نظری با 13 نفر مصاحبه گردید؛ در این پژوهش برای اعتباربخشی به یافته ها از دو راهبرد استفاده شده است. نخست، بازبینی توسط همکار پژوهشی و در مرحله دوم از راهبرد بازبینی همتایان استفاده گردید؛ یافته های پژوهش حاضر نشان داد ورزش در سه مقوله ادبیات سازی، تکنولوژی و ترویج در تقویت امنیت پایداری محیط زیست نقش دارد؛ مضافا 15 مفهوم استفاده از سیستم های بازیافتی مناسب، توسعه حمل ونقل عمومی عاری از آلاینده های فسیلی، استفاده از فناوری ها و تجهیزات ورزشی همسو با حفظ محیط زیست، کاهش مصرف انرژی های تجدید پذیر، ادبیات سازی با برگزاری کنفرانس های علمی، نشست ها و هم اندیشی ها، استفاده از انرژی پاک در تامین سرمایش،گرمایش و روشنایی اماکن، استفاده از برنامه های کاربردی تقویت پایداری، معرفی نخبگان ورزشی به عنوان سفیران زیست محیط، ترویج و توسعه ورزش های سازگار با محیط زیست، پرهیز از شعارزدگی، آموزش حفظ زیست محیط، ارایه جشنواره های ملی، جهت دهی به افکار عمومی از طریق رویدادهای ورزشی، استفاده از نمادهای خاص محیط زیستی و در نهایت استفاده از فلسفه ورزش و آمیختگی روح ورزش با محیط زیست به ترتیب مهمترین کارکردهای ورزش در توسعه امنیت پایدار محیط زیست بود. تصمیمات دفعی و مقطعی اگرچه تا حدودی موجب کم رنگ شدن واژه بحران محیط زیست شده اما لزوم توجه مضاعف به پدیده ورزش به عنوان ابزاری پرمخاطب و کم هزینه می تواند گره گشای بسیاری از مسائل امروز محیط زیست ایران باشد.

هدف از این پژوهش شناسایی شاخص های بهبود هویت قومی از طریق ورزش حرفه ای ایران بود. این پژوهش دارای رویکردی کیفی بود و از روش نظریه داده بنیاد (گراندد تئوری) به عنوان روش پژوهش استفاده شد. روش گردآوری داده ها، مطالعه مبانی نظری و مصاحبه های عمیق و باز با 16 نفر از اساتید برجسته حوزه مدیریت ورزشی متخصص در حوزه جامعه شناسی بود. روش نمونه گیری به صورت هدفمند از نوع معیاری و تا حد اشباع نظری ادامه یافت. روایی این پژوهش توسط مصاحبه شوندگان و سپس اساتید متخصص مورد بررسی قرار گرفت و تأیید شد. پایایی نیز پس از محاسبه ضریب توافق، میزان 3/70% مشخص گردید. برای تحلیل داده ها از روش مقایسه مداوم در طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد توجه به عوامل علی، زمینه ای و مداخله گر می تواند در کنار پیاده سازی راهبردها، منجر به شکل گیری پیامدهایی شامل پیامدهای اجتماعی و غرور ملی گردد. به صورت کلی در جهت دستیابی به پیامدهای اجتماعی و غرور ملی می بایستی راهبردهایی در چارچوب شکل گیری منشور هویت قومی اجرایی گردد.

هدف از انجام این پژوهش بررسی تأثیر الگو " تدریس بازی برای فهمیدن " بر سواد جسمانی و حوزه های زیر مجموعه آن بوده است. بدین منظور دانش آموزان دو کلاس چهارم (میانگین سنی7/0 ± 2/10سال) در یک مدرسه در شهر سیرجان به طور تصادفی در دو گروه کنترل و تجربی قرار گرفتند (هر گروه 22 نفر). در مرحله اول از کلیه دانش آموزان شرکت کننده تست ارزیابی کانادایی سواد جسمانی نسخه دوم گرفته شد و گروه تجربی در یک دوره مداخله با الگو " تدریس بازی برای فهمیدن " به مدت 36 جلسه و هر جلسه 45 دقیقه شرکت کردند و گروه کنترل برنامه کلاسی همیشگی خود را انجام دادند. سپس ارزیابی سواد جسمانی برای بار دوم در پایان مداخله برای هر دو گروه انجام شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون تک متغیره من ویتنی برای مقایسه نمره های هر فاکتور بعد از مداخله استفاده شد و همچنین برای بررسی گروه های مطالعه با حذف اثر هر فاکتور قبل از مداخله با توجه به نوع مقیاس از آزمون های چند متغیره آنالیز کواریانس و یا آنالیز رگرسیون پواسن با استفاده از روش "جی.ای.ای" در سطح معناداری (05/0 P ≤ ) استفاده شد. نتایج نشان داد این الگو تأثیر معناداری بر سواد جسمانی، رفتار روزمره، درک و فهم و انگیزه و اعتماد به نفس دارد، اما تفاوت معناداری بر توانمندی جسمانی مشاهده نشد. این نتایج حمایت از این فرضیه را فراهم می کنند که استفاده از این الگو می تواند در تسهیل رشد مؤلفه های سواد جسمانی کودکان مؤثر باشد .

سازمان های ورزشی در جهت دستیابی به اهداف خود نیاز به بهره گرفتن از ظرفیت های بخش خصوصی دارند. هدف از پژوهش حاضر آزمون مدل شاخص های راهبردی مؤثر بر جلب مشارکت بخش خصوصی در توسعه ورزش همگانی کشور بود. تحقیق حاضر به لحاظ هدف از نوع تحقیقات کاربردی و از حیث روش تحلیل از نوع توصیفی-همبستگی بود که به صورت میدانی انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه سرمایه گذاران در پروژه های کلان ورزش همگانی کشور و مسئولین وزارت ورزش و جوانان و فدراسیون ورزش های همگانی به تعداد کل 154 نفر بود که نمونه آماری بر اساس جدول مورگان و کرجسی تعداد 113 نفر به صورت تصادفی ساده انتخاب شد. جمع آوری داده ها با استفاده از پرسش نامه محقق ساخته 52 سئوالی شاخص های مؤثر بر مشارکت بخش خصوصی در توسعه ورزش انجام شد. تحلیل داده ها با استفاده از روش های آمار توصیفی و آمار استنباطی با کمک نرم افزار اس.پی.اس.اس نسخه 21 و لیزرل نسخه 8/8، انجام شد. یافته ها نشان داد که مدل شاخص های راهبردی مؤثر (اداری و رویه ای، حقوقی و قانونی، اطلاعاتی و دانشی، عملیاتی و اجرایی، مالی، حمایتی و پشتیبانی، مدیریتی و برنامه ریزی، نظارتی و کنترلی، اقتصادی و سازماندهی و هماهنگی) بر جلب مشارکت بخش خصوصی در توسعه ورزش همگانی دارای برازش است. مدل تحقیق حاضر می تواند مسئولین ورزش کشور را در جهت جلب مشارکت بخش خصوصی در جهت توسعه ورزش همگانی کشور یاری نماید.

پژوهش حاضر با هدف آسیب شناسی ارزشیابی در درس تربیت بدنی دوره متوسطه انجام شد. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش پیمایشی بود که با تکنیک دلفی (با دو هدف اکتشاف و تبیین روابط) انجام شد . جامعه آماری در بخش کیفی شامل اسناد و منابع کتابخانه ای و 16 نفر از متخصصان تربیت بدنی و در بخش کمی، معلمین تربیت بدنی دوره اول متوسطه کشور بود. نمونه پژوهش، 544 نفر از معلمین تربیت بدنی کشور بودند که با روش نمونه گیری طبقاتی از 32 استان انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسش نامه محقق ساخته بود که روایی و پایایی آن مورد تأیید قرار گرفت. بر اساس نتایج پژوهش، " شرایط اجرای ارزشیابی در مدارس " دارای بیشترین آسیب و در حد ضعیف گزارش شد و " طراحی شیوه نامه ارزشیابی " و " سواد ارزشیابی معلمان " در حد متوسط گزارش شد. در بخش " شیوه نامه ارزشیابی " ، مؤلفه های هدف، محتوا، روش ارزشیابی و نمره گذاری بیشتر از میانگین فرضی، مؤلفه ارزیابان کمتر از میانگین فرضی و مؤلفه های اصول و ابزار ارزشیابی در محدوده میانگین فرضی قرار گرفت. در بخش " ا جرای ارزشیابی " ، مؤلفه های فضا و تجهیزات، همکاری و نظارت کمتر از میانگین فرضی و مؤلفه سازمان دهی بیشتر از میانگین فرضی قرار گرفت. همچنین در بخش " سواد ارزشیابی معلمان " مؤلفه های دانش، مهارت، تفسیر و تعامل انتقادی در محدوده میانگین فرضی قرار گرفت. یافته های این پژوهش به برنامه ریزان در رفع کاستی های تدوین شیوه نامه، به معلمان در ارتقای سواد ارزشیابی و به کارشناسان تربیت بدنی و مدیران مدارس در رفع کاستی ها و فراهم سازی شرایط مطلوب اجرای ارزشیابی کمک می کند.

هدف این تحقیق تحلیل المپیادهای ورزش دانشجویی و ارائه الگو بود. روش پژوهش، کیفی با رویکرد سیستماتیک طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری و گزینشی بود. جامعه آماری، مدیران و کارشناسان ورزش دانشجویی بودند. مشارکت کنندگان به صورت هدفمند انتخاب شدند که تا نقطه اشباع داده ها ادامه یافت و در نهایت تعداد 21 مصاحبه عمیق و نیمه ساختار یافته به شکل میدانی و مجازی جهت جمع آوری داده ها انجام شد. همچنین اسناد، گزارشات و مقالات مرتبط با موضوع مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت. پس از تجزیه و تحلیل مصاحبه ها، 22 عامل شناسایی شد که در کدگذاری محوری در قالب های الگوی پارادایمی قرار گرفت. المپیادهای ورزش دانشجویی به عنوان مقوله محوری در نظر گرفته شد. در عوامل علی مقوله هایی مثل تشکیل تیم های ملی، سلامتی و تندرستی، بهبود زیرساخت و نمایش و گردهمایی قرار داشت. عوامل زمینه ای دربرگیرنده توجه فدارسیون ملی ورزش دانشگاهی، پژوهش و نیازسنجی، حضور و همراهی ذینفعان، عوامل محیطی و حامیان مالی قرار داشت. عوامل مداخله گر شامل تربیت نیروی انسانی متخصص، بازنگری در آیین نامه ها، منابع مالی و عوامل فنی می شد. از نظر خبرگان مهم ترین راهبردها شامل گزینش رشته ها، بازاریابی، انتخاب میزبانی، عوامل مدیریتی، برنامه ریزی و منابع مالی بودند و پیامدهای آنها، توسعه سرمایه اجتماعی، توسعه ساختاری و مدیریتی ، توسعه فنی و توسعه فرهنگی ورزش دانشجویی بود. در مرحله کدگذاری انتخابی با توجه به اطلاعات به دست آمده الگویی جهت برگزاری المپیاد ورزشی دانشجویان با رویکرد کاهش هزینه ها و افزایش بهره وری و تغییراتی در نحوه رقابتهای انتخابی و گزینش رشته ها ارائه شد.

پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل مؤثر بر اجرای موفق واحد عمومی درس تربیت بدنی اجرا شد. روش تحقیق به صورت کیفی و با استفاده از طرح نظام مند نظریه داده بنیاد انجام گرفت. برای گردآوری اطلاعات از مصاحبه های عمیق و باز استفاده شد. آماری پژوهش شامل خبرگان و صاحب نظران ورزش و تربیت بدنی دانشگاه ها، مدیران ارشد تربیت بدنی وزارت علوم و روسای دانشکده های تربیت بدنی، اساتید درس تربیت بدنی و هم چنین اعضای هیئت علمی که مقالات و تحقیقاتی در خصوص موضوع تحقیق داشته اند، بود. تعداد 18 نفر برای انجام مصاحبه با بهره گیری از تکنیک گلوله برفی انتخاب شدند. جهت تجزیه و تحلیل داده ها، از کدگذاری باز، محوری و گزینشی استفاده گردید. برای تضمین معتبر بودن، یافته های این مطالعه به اساتید ارائه شد تا نظرات خود درباره هماهنگی یافته ها با تجربیات خود را به محققان ابراز نمایند. همچنین تعمق مشارکتی بیشتری توسط گروه پژوهش در مراحل مختلف مطالعه، پیرامون مضمون های شناسایی شده انجام گرفت. بر اساس نتایج حاصل از مصاحبه، شاخص های مؤثر بر اجرای موفق واحد عمومی درس تربیت بدنی، شامل عوامل علی (آموزش فعال)، چالش ها (چالش های آموزشی، زیرساخت)، بسترها (تفکر مدیریتی)، راهبردها (ساختارمندی، بهسازی)، پیامدها (سلامت، رضایت از زندگی) بود. از این رو، پیشنهاد می شود در خصوص کارآمدی الگوی اجرای واحد تربیت بدنی با استفاده از راهبردهای رهبری، ساختارمندی و بهسازی، چالش های موجود را مرتفع ساخت تا از این طریق سلامت و رضایت از زندگی را برای دانشجویان به وجود آورد.

بهره مندی از فواید فعالیت بدنی مستلزم داشتن سبک زندگی فعال و مشارکت مستمر در انواع فعالیت بدنی به خصوص فعالیت بدنی اوقات فراغت و نهایتاً نهادینه شدن آن در افراد است. از این رو، هدف تحقیق حاضر شناسایی عوامل مؤثر بر نهادینه سازی فعالیت بدنی اوقات فراغت و ارائه الگو بود. روش انجام تحقیق آمیخته از نوع اکتشافی بود که در دو بخش کیفی و کمی و به روش میدانی اجرا گردید . جامعه آماری در بخش کیفی و کمی کلیه افرادی بودند که به مدت 5 سال در اوقات فراغت خود فعالیت بدنی مداوم داشتند که با 16 نفر به روش گلوله برفی تا رسیدن به اشباع نظری در بخش کیفی مصاحبه شد و طبق جدول مورگان 384 نفر برای اجرای بخش کمی به صورت در دسترس به عنوان نمونه انتخاب شد. ابزار تحقیق در بخش کیفی مصاحبه و در بخش کمی پرسش نامه حاصل از مصاحبه بود که روایی و پایایی آنها مورد بررسی قرار گرفت. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی (میانگین، انحراف استاندارد) و روش های آمار استنباطی (ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل عاملی اکتشافی و تحلیل عاملی تأییدی مرتبه دوم) استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد در مجموع 27 عامل بر نهادینه سازی فعالیت بدنی اوقات فراغت تأثیر دارند که با شناخت، برنامه ریزی و ایجاد سازوکارهایی برای عملیاتی سازی این عوامل می توان روند نهادینه سازی فعالیت بدنی اوقات فراغت را در افراد جامعه تسهیل کرد و شاهد جامعه ای سالم و پویا بود.