پژوهش در ورزش تربیتی (دانشگاهی)

پژوهش حاضر با هدف شناسایی راهکارهای توسعه مشارکت فرا بخشی در ورزش دانش آموزی انجام شد. روش پژوهش، از نوع تحلیل محتوای کیفی بود. جامعه آماری شامل تمام مسئولین ورزش دانش آموزی، دبیران تربیت بدنی باتجربه، قانون گذاران و شخصیت های حقیقی و حقوقی مرتبط با آموزش وپرورش ایران بودند. نمونه گیری به صورت هدفمند تا اشباع داده ها ادامه یافت. فرایند گردآوری داده ها مشتمل بر 14 مصاحبه نیمه ساختاریافته و بررسی اسناد و مدارک مرتبط با ورزش دانش آموزی بود. تحلیل داده ها هم زمان با جمع آوری داده ها و به روش تحلیل محتوای کیفی با استفاده از نرم افزار مکس کیودا انجام شد. در مرحله کدگذاری باز تعداد 62 مفهوم، 9 مقوله فرعی و درنهایت 3 مقوله اصلی استخراج شد. نتایج این پژوهش نشان داد که سه راهکار عمده توسعه مشارکت فرا بخشی در ورزش دانش آموزی عبارت اند از؛ ایجاد پیش زمینه های رسمی توسعه مشارکت، فرهنگ سازی مشارکت و تدوین نظام مشارکت، بنابراین، توسعه مطلوب مشارکت فرا بخشی در ورزش دانش آموزی مستلزم کاربست این سه دسته فعالیت های اجرایی است که نیازمند درگیرشدن همه گروه های ذینفع است.

هدف از این پژوهش ارائه چارچوب تحلیلی الگوی تضمین کیفیت سیستم آموزش تربیت بدنی و ورزش در مدارس کشور بود. روش تحقیق از نوع کیفی با رویکرد تحلیل سیستماتیک می باشد. جامعه آماری شامل دو بخش جامعه انسانی (اساتید مدیریت ورزشی، معاونین و کارشناسان وزارت آموزش و پرورش و معلمان تربیت بدنی) و جامعه اطلاعاتی بود. نمونه آماری به تعداد قابل کفایت بر مبنای اشباع نظری به صورت هدفمند و دردسترس نمونه گیری و نظرخواهی گردید (16 نفر و 30 سند). ابزارهای پژوهش شامل مطالعه کتابخانه ای نظام مند و مصاحبه نیمه ساختاریافته بود. روایی ابزار با استفاده از روش های روایی سنجی کیفی مطلوب ارزیابی شد (روایی محتوایی، ضریب کاپا). از روش کدگذاری و چارچوب بندی مفهومی برای تحلیل یافته ها استفاده گردید. چارچوب تحلیلی ارائه شده شامل سه بخش اصلی ورودی، فرایند و خروجی یا پیامد می باشد. بخش ورودی شامل اهداف، منابع، فرصت ها و ضرورت ها و فرایند شامل کیفیت مدیریت آموزش، کیفیت محیط آموزشی، کیفیت برنامه آموزشی، کیفیت امکانات آموزشی، کیفیت مدرس در فرایند تدریس، کیفیت مشارکت فراگیر، کیفیت تدریس و ارزشیابی مبتنی بر کیفیت می باشد. در نهایت پیامدهای سیستم شامل پیامدهای فردی، سازمانی و اجتماعی می باشد. بنابراین می توان گفت که عوامل تعیین کننده در کیفیت بخشی آموزش درس تربیت-بدنی و ورزش در مدارس محدود به بخش خاصی مانند برنامه ریزی کیفیت آموزش، فرصت ها، ضرورت ها و یا فرایندها آن نیست بلکه در سر تا سر سیستم وجود دارد و هر بخش جهت اجرای الگوی تضمین کیفیت آموزش، نیازمند یک راهبرد خاصی می باشد.

پژوهش حاضر با هدف ارائه مدل کیفی عوامل موثر بر جذب خیّرین ورزش دانشجویی کشور مبتنی بر نظریه پردازی داده بنیاد اجرا شده است. روش تحقیق به شیوه کیفی و مبتنی بر نظریه پردازی داده بنیاد است. برای جمع آوری داده ها از روش مصاحبه نیمه ساختار یافته استفاده شد، که انعطاف پذیری و عمیق بودن از ویژگی های بارز آن بوده و مناسب پژوهش های کیفی است. تجزیه و تحلیل اطلاعات به روش اشتراس و کوربین و مدل پارادایمی انجام گرفت. جامعه آماری پژوهش شامل 15 نفر از صاحب نظران و مطلعان کلیدی شامل اساتید دانشگاهی و مدیران اجرایی ورزش دانشگاهی کشور بودند که به روش نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی انتخاب شدند. در تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از تکنیک کدگذاری باز، 73 مفهوم اولیه تعیین شد که با دسته بندی این مفاهیم 58 مقوله فرعی شکل گرفت و در مرحله کدگذاری محوری، پیرامون 20 مقوله اصلی دسته بندی صورت گرفت. در قالب مدل پارادایمی، شرایط علّی (باورهای دینی، وظیفه اجتماعی، نگرش خیّرین، نوع دوستی، فرهنگ خیریه در ورزش دانشگاهی)، شرایط زمینه ای (نیازهای اجتماعی، همواربودن مسیر، حس اعتماد)، شرایط مداخله گر (جذابیت و کسب منافع)، مقوله محوری (رفتارخیرانه در ورزش دانشجویی)، راهبردها (سازماندهی، فعالیت رسانه ای، فعالیت بازاریابی، تدوین راهبرد عملیاتی، رویدادهای خیریه)، پیامدها (کمک به دولت، سلامت و تندرستی دانشجویان، تاثیر ورزش دانشجویی بر کشور، توسعه پایداری در ورزش دانشجویی) شناسایی شدند.

پژوهش حاضر به منظور بررسی نقش مشارکت ورزشی در تدوین الگوی جامعه پذیری نوجوانان انجام شد. جامعه آماری این پژوهش را نوجوانان 13- 11 سال شرق ایران که تجربه ورزش منظم (حداقل سه بار در هفته به مدت یک ساعت و بیشتر)، حداقل در شش ماه اخیر را داشتند، تشکیل می دادند که 719 نوجوان به صورت خوشه ای چندمرحله ای به عنوان نمونه انتخاب گردیدند. ابزار مورداستفاده در این پژوهش به منظور جمع آوری داد ه ها، پرسشنامه محقق ساخته ای است که بر مبنای طیف لیکرت و با 42 گویه طراحی شده بود. از روش معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار PLS جهت تجزیه وتحلیل داده های تحقیق استفاده شد. نتایج نشان داد که مشارکت ورزشی تحت تأثیر سه عامل نگرش ها، هنجارهای ذهنی و کنترل رفتار درک شده است که ازاین بین نگرش نوجوانان به ورزش بیشترین تأثیر را بر مشارکت ایفا می کند. یافته های پژوهش نشان داد که هرچه میزان مشارکت نوجوانان در ورزش افزایش یابد احتمال مواجه آن ها با برخی ارزش های رایج در محیط ورزشی افزایش یافته و به دنبال آن راحت تر می توانند به این ارزش ها توجه نمایند و در خود تطابق ایجاد نمایند، به دنبال افزایش میزان توجه به ارزش های گروه های مختلف همچون خانواده، دوستان، و ... در غالب هنجارهای ذهنی شرایط را برای فراگیری این ارزش ها و به دنبال آن انتقال ارزش ها محیا می کنند. هرچه این آموزش و فراگیری ارزش ها به صورت عمیق تر صورت پذیرد، نوجوانان نسبت به این ارزش ها وفادار شده و آن را جذب نموده با گذشت زمان این ارزشها را جذب و بدنبال آن درونی نموده و جزئی از هویت فردی و اجتماعی او قلمداد می گردد.

خودرهبری یکی از نظریات حوزه رهبری است که بر فرآیند تأثیرگذاری بر خود اشاره دارد. بر این اساس هدف پژوهش پیش رو طراحی الگوی خودرهبری ورزشکاران نخبه بود تا مشخص شود که ورزشکاران نخبه چگونه می توانند از این پدیده استفاده کنند. پژوهش حاضر از نوع کیفی و با روش داده بنیاد کلاسیک (ظاهر شونده) اجرا شد، 19 نفر از خبرگان به روش نمونه گیری هدفمند مورد مصاحبه های نیمه ساختاریافته قرار گرفتند و با رسیدن به معیار اشباع نظری جمع آوری داده ها به اتمام رسید. مجموع روش های کدگذاری باز، انتخابی و نظری به کار گرفته شد تا داده های مصاحبه ها تجزیه وتحلیل شود. قابلیت اعتماد یافته ها با روش های مختلف و محاسبه ضریب توافق کدگذاری مورد تائید واقع شد. مطابق نتایج 93 کد نهایی ایجاد شد و خودرهبری ورزشکاران نخبه شامل چهار نوع کنترل شناختی (13 کد)، کنترل رفتاری (15 کد)، کنترل هیجانی (8 کد) و کنترل مدیریتی (10 کد) است که کنترل رفتاری به عنوان مقوله اصلی انتخاب شد. همچنین دو نوع محدودکننده های محیطی و شخصی (17 کد) تأثیرات سوء بر توانایی خودرهبری افراد ورزشکار دارند که با راهبردهای (15 کد) آموزش و تقویت می توان ظرفیت های خودرهبری ورزشکاران را توسعه داد. در نهایت خودرهبری ورزشکاران نخبه پیامدهای مثبت سه گانه (15 کد) بهبود عملکرد، خودباروی و موفقیت را به دنبال دارد که موفقیت نسبت به دو نتیجه دیگر غایی تر محسوب می شود. یافته ها می تواند مبنای پژوهش های بیشتر و راهنمایی برای کاربردی کردن تلقی شود.

پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل موثر بر ماندگاری فرهنگ اوقات فراغت ورزشی سالمندان در پی شیوع ویروس کویید-19 اجرا گردید. روش پژوهش از نوع آمیخته (کیفی-کمی) بود که بخش کیفی آن به صورت تحلیل مضامین انجام گردید. جامعه آماری در بخش کیفی شامل افراد آگاه به موضوع پژوهش بودند که بر حسب انتخاب هدفمند، تعداد 15 نفر به عنوان نمونه مشخص گردیدند. همچنین جامعه آماری در بخش کمی شامل سالمندان فعال در حوزه اوقات فراغت ورزشی در شهر شیراز بودند که در دوران شیوع ویروس کویید-19 فعالیت های تفریحی ورزشی خود را لغو کرده بودند. ابزار پژوهش شامل مصاحبه های نیمه ساختارمند و پرسشنامه محقق ساخته بود. روایی محتوایی این پرسشنامه با استفاده از نظر اساتید دانشگاهی و روایی سازه آن به وسیله روش تحلیل عاملی مورد بررسی قرار گرفت. پایایی این پرسشنامه پس از محاسبه آلفای کرونباخ میزان 87/0 مشخص گردید. در بخش کیفی جهت بررسی روایی از قابلیت باور پذیری، انتقال پذیری و تایید پذیری و همچنین جهت بررسی پایایی از کمیته های تخصصی استفاده گردید. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از کدگذاری و روش معادلات ساختاری استفاده گردید. تمامی روند تجزیه و تحلیل داده ها در نرم افزارهای اس پی اس اس، پی ال اس و مکس کیو-دی ای انجام گرفت. نتایج نشان داد که عوامل شناسایی شده شامل عوامل ارتباطی، عوامل اقتصادی، عوامل انگیزشی، عوامل بهداشتی و عوامل زیرساختی بود. نتایج همچنین نشان داد که عوامل ارتباطی با تاثیر 930/0 بیشترین اهمیت را دارا می باشد. بهبود مسائل ارتباطی از جمله ایجاد گروه های اجتماعی، اطلاع رسانی از فعالیت های ورزشی جدید و بهره گیری از رسانه های جمعی، نقش مهمی در ماندگاری فرهنگ اوقات فراغت ورزشی سالمندان در پی شیوع ویروس کویید-19 دارد.

هدف از پژوهش تحلیل رابطه بین رضایت شغلی با نشاط اجتماعی و فرسودگی شغلی دبیران تربیت بدنی و غیر تربیت بدنی استان مازندران بوده است. روش پژوهش توصیفی- همبستگی و از منظر روش جمع آوری داده ها از نوع پیمایشی است.جامعه آماری شامل کلیه دبیران زن و مرد مقطع متوسطه اول و دوم استان مازندران (16000نفر) بودند که با استفاده از جدول مورگان 384 نفر در نظر گرفته شد. نمونه ها با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای- تصادفی انتخاب شدند و داده ها با استفاده از سه پرسشنامه رضایت شغلی مینه سوتا، شادکامی آکسفورد، فرسودگی شغلی مسلش جمع آوری شد. با استفاده از نرم افزار spss نسخه 22 تجزیه تحلیل و Lisrel نسخه 8/8 مدلسازی صورت گرفت. تحلیل ها نشان داد بین نشاط اجتماعی با مطلوبیت نوع شغل، جو سازمانی، شرایط فیزیکی شغل رابطه معنی داری وجود دارد. همچنین بین فرسودگی شغلی با نظام پرداخت و شرایط فیزیکی شغل رابطه معنی داری وجود دارد. رابطه رضایت شغلی با نشاط اجتماعی مستقیم و مثبت اما رابطه رضایت شغلی با فرسودگی شغلی معکوس و منفی است. با توجه به اهمیت و نقش مهم رضایت شغلی در افزایش نشاط اجتماعی و کاهش میزان ابتلا به فرسودگی شغلی سازمان باید در تلاش باشد با فراهم کردن زمینه های ایجاد رضایت شغلی نشاط افراد را فراهم کند و کارکنان را از ابتلا به فرسودگی شغلی بازدارد.

هدف از تحقیق حاضر بررسی مدل انتقال زمینه ای نقش تربیت بدنی در مدراس بر انگیزش و رفتار فعالیت بدنی نوجوانان بود. روش تحقیق از نوع توصیفی-همبستگی بود که به روش مقطعی انجام شد. آزمودنی های تحقیق شامل 513 نوجوان پسر و دختر تشکیل بودند که به-صورت نمونه گیری دردرسترس انتخاب شدند. متغیرهای اصلی تحقیق شامل متغیرهای مربوط به نظریه خودتعیین گری (شامل حمایت خودمختاری ادراک شده، انگیزش درونی در کلاس تربیت بدنی، و انگیزش درونی در اوقات فراغت)، و متغیرهای مربوط به نظریه رفتار برنامه ریزی شده (شامل نگرش، هنجارهای ذهنی، و کنترل رفتاری ادراک شده)، تمایل به فعالیت بدنی، و رفتار فعالیت بدنی بودند. داده-های تحقیق با استفاده از پرسشنامه های استاندارد گردآوری شدند. برای تحلیل آماری داده ها از آزمون همبستگی و روش معادلات ساختاری استفاده شد. نتایج نشان داد که حمایت خودمختاری ادراک شده با انگیزش درونی در کلاس تربیت بدنی ارتباط معناداری داشته و متعاقباً انگیزش درونی ایجاد شده در محیط ورزش تربیت بدنی در مدرسه به انگیزش درونی برای انجام فعالیت بدنی در اوقات فراغت منتقل شده است. همچنین، نتایج نشان داد که انگیزش درونی در اوقات فراغت با مولفه های نظریه رفتار برنامه ریزی شده ارتباط معناداری دارند. به علاوه، مولفه های نظریه رفتار برنامه ریزی شده (به جز نگرش) با تمایل به فعالیت بدنی ارتباط معناداری دارند. درنهایت، تمایل به فعالیت بدنی با بروز رفتار فعالیت بدنی ارتباط معناداری داشت. این نتایج از مدل انتقال زمینه ای حمایت می کند و نشان دهنده اهمیت محیط تربیت بدنی در مدرسه برای ایجاد انگیزه برای انجام فعالیت بدنی در زمان اوقات فراغت می باشد. این نتایج می تواند برای معلمین تربیت بدنی و مربیان ورزش از اهمیت زیادی برخوردار باشد.

تصویر ذهنی دانشجویان از مفهوم ادامه تحصیل نمایانگر انتظارات و جهت گیری هایشان در آموزش عالی است. این تحقیق با هدف تحلیل لایه های تصویر ذهنی دانشجویان کارشناسی ارشد مدیریت ورزشی از ادامه تحصیل در مقطع دکتری انجام شد. با استفاده از روش کیفی و کاربرد استراتژی موردپژوهی داده هایی از طریق مصاحبه و گروه های کانونی جمع آوری شد. از طریق روش نمونه گیری هدفمند مشارکت کنندگان در این تحقیق را 59 نفر از دانشجویان کارشناسی ارشد رشته مدیریت ورزشی تشکیل می دهند. به منظور تجزیه وتحلیل داده ها از تحلیل مضامین و تکنیک تحلیل لایه ای علّی(CLA) استفاده شد. نتایج نشان داد که دانشجویان کارشناسی ارشد مدیریت ورزشی دارای سه دسته تصویر ذهنی از مفهوم ادامه تحصیل در مقطع دکتری بوده که متأثر از بن مایه های تصویر ذهنی شان است. این سه دسته تصویر ذهنی شامل 1) ادامه تحصیل دهندگان ناچار،2) ادامه تحصیل دهندگان دلباخته علم، و 3) ادامه تحصیل دهندگان ریسک کننده" هستند. به صورت کلی می توان این گونه نتیجه گیری کرد که این تصاویر ذهنی دانشجویان رشته مدیریت ورزشی از ادامه تحصیل در مقطع دکتری برآیند سیاست های آموزشی و فعل وانفعالات موجود در زیست جهان های دانشجویان در محیط های علمی مدیریت ورزشی است که بدین صورت نمایان شده است. نتایج این تحقیق می تواند راهگشای خوبی برای گسترش حوزه های مطالعاتی در مقاطع تحصیلات تکمیلی و همچنین انطباق سیاست های اشتغال و فناوری کشور با سیاست های آموزشی مربوط به رشته مدیریت ورزشی باشد.

پژوهش حاضر با هدف آینده نگاری در ورزش تربیتی ایران به کشف آینده های پیش روی ورزش تربیتی و تدوین سناریوهای آن برای سال 1414 و ارائه استراتژی پرداخته است. آینده نگاری با رویکرد سناریونگاری بر اساس روش منطق شهودی به کار گرفته شده است و برای طراحی سناریوها از روش تحلیل روندها و عدم قطعیت ها و الگوی شش مرحله ای سناریونگاری تلفیقی استفاده گردید. ابتدا، محدوده پروژه مشخص، سپس عوامل اصلی توسعه و نقاط کور با یک بازخورد 360 درجه شناسایی گردید. پس از آن، دو عدم قطعیت کلیدی به عنوان پایه و اساس طراحی سناریوها تدوین شد. در گام بعد تعریف تفصیلی و کامل چهار سناریوهای ممکن صورت پذیرفت. در مرحله پنجم یک استراتژی کلی بر اساس سناریوها ارائه گردید و گام آخر شامل پایش و کنترل استراتژی هاست. مشارکت کنندگان پژوهش حاضر شامل 44 نفر از ذینفعان داخلی و خارجی ورزش تربیتی ایران بودند که بر اساس نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. گردآوری داده ها با مصاحبه و پرسش نامه های باز صورت گرفت. بر اساس یافته ها، تحلیل 30 عامل اصلی بدست آمده در نهایت منجر به تولید دو عدم قطعیت کلیدی "شبکه سازی در بین بازیگران کلیدی" و "هم افزایی خانواده و اجتماع" شد که پایه و اساس چهار سناریوی اصلی ورزش تربیتی ایران گردیدند. در نتیجه پیشنهاد می گردد به منظور توسعه ورزش تربیتی ایران، شبکه سازی و هم افزایی نهادهای متولّی با محوریت وزارت ورزش و جوانان، صورت پذیرد.