پژوهش در ورزش تربیتی (دانشگاهی)

روند کاربرد ورزش و فعالیت بدنی در دستیابی به اهداف توسعه پایدار از جمله هدف سلامت و تندرستی، برای سالیانی متمادی در دستورکارهای مختلف توسعه دیده می شود. این روند، با دستورکار ۲۰۳۰ سازمان ملل و دستورکارهای پس از آن؛ شکل تازه ای به خود گرفته است. از این رو، هدف پژوهش حاضر بررسی چگونگی دستیابی به هدف اطمینان از زندگی سالم و تندرستی برای همه و در همه سنین و ارایه ی مدلی برای دستیابی به این هدف، از طریق ورزش و فعالیت بدنی است. روش پژوهش حاضر کیفی و از نوع نظریه زمینه ای است که در آن با ۱۳ نفر از صاحب نظران حوزه توسعه ورزش و سلامت از مرکز تحقیقات پزشکی ورزشی، فدراسیون ورزش همگانی و اساتید دانشگاهی ایران و دانشگاه لیل فرانسه، مصاحبه هایی صورت گرفت و تعداد ۶۶ کد مستقل اولیه در قالب ۱۲ مفهوم، ۶ سازه اصلی مدل را تشکیل دادند. اعتبار یافته های تحقیق از طریق بازنگری مداوم متن و کدها بوسیله صاحب نظران و اعضای تیم تحقیق در برهه های زمانی مختلف انجام گرفت. در نهایت، مدل نهایی پژوهش ارائه شد که در آن عوامل علی (نقش پیشگیری و درمان)، شرایط زمینه ای (موانع سطح خرد و کلان)، شرایط مداخله ای (عدالت اجتماعی)، راهبردها (توسعه سیستم های فعال، توسعه محیط فعال و رشد فردی) و پیامدها (کاهش هزینه های سلامت، ترویج سبک زندگی فعال) شناسایی شدند. مدل نهایی پژوهش نشان می دهد دستیابی به پیامدهای سلامتی و تندرستی از طریق ورزش، نیاز به برطرف ساختن موانع فردی و سطح کلان؛ از طریق هم افزایی و همکاری متقابل آژانس های ورزش و تندرستی و سیاست های کلان توسعه کشور دارد.

هدف تحقیق حاضر تبیین عوامل موثر بر طراحی ساختارهای سازمانی سازگار برای ادارات تربیت بدنی دانشگاه های ایران بود. از نظر هدف این پژوهش کاربردی و از منظر متغیرها یک پژوهش آمیخته است که در دو مرحله انجام شد. ابتدا توسط نظریه داده بنیاد و رویکرد گلیزر به شناسایی عوامل مؤثر بر طراحی ساختارهای سازمانی سازگار برای ادارات تربیت بدنی دانشگاه ها پرداخته شد و در مرحله بعدی با روش دیمتل فازی اولویت بندی عوامل انجام شد. خبرگان حوزه مدیریت سازمانی در ورزش، مدیران و معاونان حال یا سابق ادارات تربیت بدنی دانشگاه های دولتی کشور و اساتید مدیریت ورزشی که مطالعاتی در زمینه تحقیق داشتند؛ جامعه اماری تحقیق را تشکیل دادند. روش نمونه گیری به صورت هدفمند بود. در مجموع 16 مصاحبه به صورت سوالات باز و عمیق انجام شد تا داده ها به اشباع نظری رسیدند. در قسمت دیمتل فازی بر اساس نظر 8 نفر از خبرگان تعیین شد. تحلیل ها در محیط نرم افزار اکسل انجام گرفت. یافته ها نشان داد از 11 مقوله اصلی شناسایی شده توسط رویکرد گلیزر، شش مقوله ارکان جهت ساز، ساختار فکری، انعطاف و جامعیت ساختار، منابع مالی و سرمایه ای، حکم رانی مطلوب و زیرساخت فیزیکی به عنوان عوامل تاثیرگذار و پنج مولفه تشکل های دانشجویی، منابع انسانی، عوامل فرهنگی، عوامل تکنولوژیکی و شبکه های ارتباطی به عنوان عوامل اثرپذیر شناسایی شدند. بنظر می رسد ساختار تربیت بدنی فوق برنامه دانشگاه ها بایستی از سوی برنامه ریزان ستادی باز مهندسی شود و در این بازنگری به عوامل تاثیرگذار توجه اساسی شده و آنان را در اولویت قرار دهند.

هدف پژوهش حاضر طراحی الگوی مدیریت ایمنی در رویدادهای ورزش دانش آموزی ایران بود. روش این تحقیق به صورت کیفی و براساس رویکرد داده بنیاد به شیوه رهیافت گلیزری انجام شد. مشارکت کنندگان در پژوهش شامل 17 نفر از خبرگان آشنا با حوزه ایمنی رویدادهای ورزشی، ورزش مدارس و متخصصان مدیریت ورزشی بودند که برای مصاحبه های بدون ساختار تا رسیدن به اشباع نظری به شیوه هدفمند انتخاب شدند و داده ها به صورت همزمان با استفاده از مجموعه ای از کدگذاری های باز، محوری و انتخابی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. جهت اعتبار و روایی از مقبولیت، انتقال پذیری و تأییدپذیری استفاده گردید. همچنین برای سنجش پایایی از روش پایایی بازآزمون مصاحبه ها که برابر 0/85 بدست آمد. نتایج نشان داد که مدیریت تخصصی فرآیند ایمنی به عنوان مقوله محوری و شایستگی و تخصص فرهنگ ایمنی، تعهدات حرفه ای و مسئولیت ها، بخشنامه ها و دستور العمل ها، مدیریت و برنامه ریزی، مدیریت صحیح بکارگیری منابع انسانی، نگرش توسعه ورزش دانش آموزی، خدمات پزشکی و اورژانسی، وضعیت آمادگی جسمانی و روانی، تجهیزات ورزشی، مدیریت بهداشت و نظافت، استاندارد بودن فضاها و امکانات ورزشی به عنوان مقولات تاثیرگذار در الگوی مدیریت ایمنی رویدادهای ورزش دانش آموزی تعیین شدند. بر اساس این مدل پیشنهاد می شود که مقوله های مختلف مستخرج از این پژوهش با تاکید بر پیشگیری از بروز حوادث، ترویج فرهنگ ایمنی، برنامه ریزی و مدیریت ایمنی در رویدادهای ورزشی دانش آموزی مدنظر قرار گیرد.

تربیت بدنی و ورزش مدرسه ای مقوله ای است که در هر اجتماعی جایگاه ویژه ای دارد و نقش آن در شکوفایی استعداد های مختلف افراد و متعاقب آن تقویت و افزایش ظرفیت های جسمانی و ذهنی افراد انکار ناپذیر است. هدف از این پژوهش تحلیل گفتمان مدیران ورزشی در حوزه ورزش مدارس بود. تحقیق از نوع توصیفی بود که با رویکرد کیفی و تحلیل گفتمان از مرور سخنرانی و مصاحبه های 30 نفر از مدیران ارشد در حوزه ورزش و جوانان و کدگذاری آن در یکسال و نیم اخیر از فرورین 1399 تا مهر 1400 مورد بررسی قرار گرفت. داده های حاصل از مصاحبه و سخنرانی ها در سه مرحله کدگذاری باز، محوری و گزینشی و در قالب 20 مفهوم و 7 مقوله ی بهداشت روح و تن، ظرفیت سازی، فعالیت های مکمل و فوق برنامه، توسعه الزامات ورزشی، مساعدت دولت، فراوری مضمون و تقسیم کار اجتماعی طبقه بندی شدند. به نظر می رسد گفتمان رایج در حوزه ورزش مدارس به خصوص در هر سه بخش درونداد، فرایند و برونداد در راستای بهبود وضعیت جسمی و روحی دانش آموزان متمرکز است. همچنین مدارس باید در جهت توسعه اجتماعی و فرهنگی تلاش نماید تا با هم افزایی بهتر بتوانند به اهداف متعالی دانش آموز تندرست دست پیدا کنند.

هدف از این پژوهش بررسی تأثیر آموزش غیرخطّی هندبال بر خلّاقیت حرکتی دانش آموزان دختر شهرستان رباط کریم بود. در این پژوهش، ابتدا 30 دانش آموز کلاس ششم (گروه های تجربی و کنترل) به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شد، ولی متأسفانه با شیوع کووید 19 و افزایش نگرانی خانواده ها از احتمال ابتلاء فرزندان به این بیماری، عده زیادی از آزمودنی ها از پژوهش خارج شدند و تنها 8 نفر (12-11سال) باقی ماندند. روش این پژوهش نیمه تجربی و از لحاظ هدف کاربردی بود که با استفاده از طرح پیش آزمون - پس آزمون انجام شد. ابزار پژوهش، آزمون خلّاقیت حرکتی برچ شامل4 ایستگاه (پرتاب، موازنه، جابه جایی و حمل حلقه هولاهوپ) بود. آزمودنی های پژوهش مبتدی بودند و تجربه بازی هندبال نداشتند. آنها جهت آشنایی با مهارت های اولیه هندبال، به مدت 8 هفته، هر هفته دو جلسه، و هر جلسه 60 دقیقه آموزش دیدند. سپس وارد فرایند آموزش غیرخطی شدند و به مدت 8 هفته، هر هفته دو جلسه، و هرجلسه 60 دقیقه با استفاده از اصول بازی های زمین کوچک (تغییر در تعداد بازیکنان) به بازی هندبال پرداختند. نتایج آزمون ویلکاکسون، تحلیل واریانس چندمتغیره با اندازه های مکرر و تحلیل واریانس تک متغیره با اندازه های مکرر نشان داد که آموزش غیرخطّی بر خلّاقیت حرکتی تأثیرمعناداری ندارد. در واقع رویکرد غیرخطّی نتوانست زمینه پویایی برای ادراک مستقیم فراهم کند و در شرایط متغیر خلاقیت حرکتی را توسعه دهد. به عبارتی این رویکرد تحت تأثیر شرایط قرنطینه، غیرفعال شدن افراد و افت آزمودنی قرار گرفته است و پیشنهاد می شود سایر قیود نیز دستکاری و اثر آنها برخلاقیت حرکتی دانش آموزان مطالعه شود.

هدف تحقیق حاضر شناسایی و اولویت بندی عوامل پیش برنده و بازدارنده در توسعه والیبال فوق برنامه مدارس دخترانه شهر مشهد بود. روش پژوهش حاضر کاربردی و از نوع اکتشافی و آمیخته محسوب می شد. جامعه آماری این تحقیق در بخش کیفی و کمی مجزا بود. در بخش کیفی، افراد مورد مطالعه شامل اساتید مدیریت ورزشی و خبرگان حوزه والیبال (مربیان، پیشکسوتان و فعالان والیبال در حوزه آموزش و پرورش و مدیران ورزشی آموزش و پرورش شهرستان مشهد) بودند. روش نمونه گیری در مصاحبه به شیوه گلوله برفی بود (12 مصاحبه) تا داده ها به اشباع نظری رسید و در بخش پرسشنامه کیو به صورت هدفمند بود (26 نفر). جامعه آماری بخش کمی تحقیق در جهت تکمیل پرسشنامه کیو شامل طیف بالا به همراه معلمان تربیت بدنی شهرستان مشهد و خبرگان والیبال (مربی، بازیکن، داور و ...) بود. از روش شناسی کیو و چرخش عاملی ماتریس ها و چرخش واریماکس برای تحلیل داده های تحقیق در محیط نرم افزار SPSS انجام شد. یافته ها نشان داد 5 الگوی ذهنی در عوامل پیش برنده و 6 الگوی ذهنی در عوامل بازدارنده توسعه والیبال فوق برنامه مدارس متوسطه نقش دارد. در نهایت با توجه به عوامل بازدارنده پیشنهاداتی همچون عقد قرارداد با سایر ارگان ها، برگزاری مسابقات بیشتر در مدارس و استفاده از سالن های تخصصی والیبال جهت برگزاری کلاس ها و با توجه به عوامل پیش برنده پیشنهاداتی همچون تبلیغات بیشتر، برگزاری در مکان های عمومی و استفاده از دانش آموزان مستعد و مقام آور در برگزاری کلاس ها ارائه شد.

هدف از این پژوهش امکان سنجی اضافه شدن کتاب کار دانش آموز در بسته های تربیت و یادگیری برنامه درسی تربیت بدنی بود.روش تحقیق کیفی و از نظر هدف کاربردی بود.مصاحبه شوندگان شامل مدیران و کارشناسان برنامه ریزی درسی،مولفین کتابهای راهنمای تربیت بدنی،اساتید دانشگاه فرهنگیان،سرگروه های آموزشی و معلمان خبره درس تربیت بدنی بودند.نمونه گیری به روش هدفمند نظری انجام شد و فرایند مصاحبه با افراد نمونه تا رسیدن به اشباع(35نفر)ادامه یافت.ابزار پژوهش مصاحبه نیمه ساختاریافته بود.برای اعتباربخشی به فرایند تحقیق از راهبردهای همسوسازی تحلیل گران، اعتباریابی پاسخ دهنده و بررسی توسط همتایان استفاده شد.تحلیل داده ها به روش تماتیک انجام شد.در مجموع 498کد اولیه،80 مفهوم،18مقوله و4مضمون احصا شد.دستاوردها، پشتیبانهای کتاب،فرایند تولید کتاب و تمهیدات اجرایی، چهار مضمون اصلی مستخرج از یافته های تحقیق را تشکیل می دهند.در تم تولید کتاب، مقوله های انتخاب تیم تولید کننده قوی،تبعیت از اصول برنامه ریزی درسی و اسناد تحولی،تناسب با اقتضائات اجرایی،و توجه به ویژگی های فنی و محتوایی کتاب مورد تاکید قرار گرفت. همچنین در تم تمهیدات اجرایی نیز مقوله های منابع مالی و انسانی،اشاعه و ترویج،ارتقای زیرساخت ها،مشارکت و همکاری،مدیریت زمان و بهره مندی از ساختار و سازماندهی مطلوب باید مورد توجه مسئولین قرار گیرد.در صورت تدارک و در نظر گرفتن تمهیدات اجرایی لازم،انجام پشتیبانیهای کافی و بهره مندی از فرایندی علمی و اصولی در طراحی و تولید کتاب کار دانش آموز،می توان انتظار داشت دستاوردها و پیامدهای مطلوبی در راستای توسعه درس تربیت بدنی و افزایش سوادبدنی دانش آموزان حاصل شود.بررسی اثربخشی دقیق این امر نیاز به پژوهشهای بیشتری دارد.

هدف از این پژوهش شناسایی چالش های پیش روی آموزش درس تربیت بدنی در مدارس پس از کرونا در افق 1405 بود. این پژوهش ازلحاظ راهبرد هدف گذاری کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی و براساس روش های آینده پژوهی، تبیینی است. جامعه آماری این پژوهش را صاحب نظران حوزه تربیت بدنی و برنامه ریزی درسی تشکیل می دادند. انتخاب این افراد به صورت هدفمند بود و تعداد آن ها برابر با 20 نفر بود. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه بود و جهت تجزیه و تحلیل داده ها از روش کدگذاری و روش تحلیل ساختاری با کمک نرم افزار میک مک استفاده شد. براساس یافته های تحقیق شش عامل به نام های افزایش کم تحرکی و بی تحرکی، کاهش محسوس تعداد دانش آموزان ورزشکار، کاهش مهارت کار گروهی، گرایش دانش آموزان به ورزش های الکترونیکی، شیوع ناهنجاری های قامتی، کاهش علاقه و تمایل به انجام فعالیت های ورزشی از بیشترین تأثیرپذیری و بیشترین تأثیرگذاری برخوردار بودند درنتیجه چون هم اهمیت و عدم قطعیت بالایی نیز برای خود ثبت کرده بودند به عنوان پیشران های آینده چالش های پیش روی آموزش درس تربیت بدنی پس از کرونا در افق 1405 مشخص شدند. بر این مبنا در تدوین برنامه ها و سناریوهای آتی لازم است به پیشران های فوق مبنی بر اینکه محتمل است در آینده آموزش درس تربیت بدنی پس از کرونا پدیدار شوند توجه شود.

پژوهش حاضر با هدف نظارت و ارزیابی عملکرد ادارات کل تربیت بدنی و فوق برنامه دانشگاه های کشور تدوین شده است. روش پژوهش حاضر از نوع توصیفی پیمایشی بوده که جمع آوری داده ها به صورت میدانی صورت پذیرفت. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل تمامی مدیران ادارات تربیت بدنی و فوق برنامه دانشگاه های کشور بوده است که از بین آنان دانشگاه اصفهان، دانشگاه رازی کرمانشاه، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشگاه قم، دانشگاه شهید باهنر کرمان، دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل، دانشگاه لرستان، دانشگاه مازندران، دانشگاه تهران و دانشگاه شهید بهشتی به صورت تصادفی به عنوان نمونه انتخاب شدند. جهت جمع آوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته حاصل از مصاحبه با مدیران تربیت بدنی و مسئولین اداره کل تربیت بدنی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی (میانگین، انحراف معیار) و استنباطی (تحلیلی سلسله مراتبی AHP) با نرم افزارهای Excel و Expert Choice استفاده گردید. در نهایت جهت ارزیابی عملکرد ادارات تربیت بدنی دانشگاه ها، 11 مولفه و 76 شاخص شناسایی شد.

این پژوهش با هدف شناسایی عوامل مؤثر بر کارآفرینی دانش آموزان هنرستان های تربیت بدنی کشور بر پایه مدل سه شاخگی و اولویت بندی این عوامل با رویکرد تحلیل سلسله مراتبی فازی انجام شد. این تحقیق براساس نوع جهت گیری و هدف پژوهشی کاربردی، از منظر ماهیت و نحوه گردآوری داده ها توصیفی- پیمایشی و به لحاظ نوع داده ها آمیخته کیفی- کمی بود که از طریق مطالعه و بررسی ادبیات موضوع و پیشینه تحقیق و همچنین از طریق توزیع پرسش نامه خبره و نظرسنجی از 20 تن خبره حوزه مورد مطالعه که به روش نمونه گیری هدف مند انتخاب شدند، به شناسایی عوامل مؤثر بر کارآفرینی دانش آموزان هنرستان های تربیت بدنی کشور در سه شاخه عوامل رفتاری، ساختاری و زمینه ای پرداخت و جهت وزن دهی و اولویت بندی این عوامل از تکنیک تحلیل سلسله مراتبی فازی چانگ استفاده کرد. نتایج تحلیل داده های پژوهش که در نرم افزار اکسل طراحی شده برای پیاده سازی و اجرای تکنیک سلسله مراتبی فازی چانگ انجام شد، نشان می دهد عوامل زمینه ای با 4 عامل اصلی و وزن 464/0 در اولویت اول، عوامل رفتاری با 6 عامل اصلی و وزن 361/0 در اولویت دوم و عوامل ساختاری با 9 عامل اصلی و وزن 175/0 در اولویت سوم عوامل مؤثر بر کارآفرینی دانش آموزان هنرستان های تربیت بدنی کشور قرار دارند.