فرآیند مدیریت و توسعه

هدف: کارآفرینی شهری می تواند چالش های شهرنشینی را با استفاده از شناسایی، ارزیابی و بهره برداری از فرصت های شهری حل نماید. هدف پژوهش حاضر، تبیین مدلی برای کارآفرینی شهری در ایران با شناخت عوامل اثرگذار، با لحاظ نمودن اثر زمینه ای و اثر متغیرهای میانجی است. طرح پژوهش/ روش شناسی/ رویکرد: پژوهش از نظر ماهیت داده ها، آمیخته است. در بخش کیفی، جامعه آماری شامل 50 شهر کلان و بزرگ ایران با جمعیت بالای 200 هزار نفر است. داده ها از طریق بررسی مبانی نظری استخراج شده و با تشکیل گروه کانونی از خبرگان مصاحبه کیفی انجام گرفته است. در بخش کمّی، جامعه آماری شامل مدیران، معاونان، و کارکنان سازمان های دولتی، خصوصی، و مردم نهاد است. رویکرد این پژوهش قیاسی است و افق زمانی گردآوری داده های پژوهش تک مقطعی بین سال های 1396 تا 1397 است. داده ها به وسیله پرسشنامه گردآوری شدند و به منظور طراحی مدل کمّی از سیستم استنتاج فازی بهره گرفته شد. یافته ها: شهر خلاق، زیست بوم کارآفرینانه، و شرایط تولید/ خدمات کارآفرینانه بر کارآفرینی شهری اثرگذار هستند. همچنین، نقش تعدیل گری منفی متغیرهای تراکم شهری و مثبت پیچیدگی محیطی در رابطه بین متغیرهای مستقل و کارآفرینی شهری مشخص گردید. نیاز به اشاره است که متغیرهای رقابت شهری و واکنش گری شهری کارآفرینانه در شرایط محیطی کلان و بزرگ شهرهای ایران در نقش میانجی ظاهر نمی شوند.

هدف: هدف پژوهش حاضر، شناسایی و دسته بندی چالش های اجرای سیاست های توسعه در ایران (برنامه های پنج ساله توسعه) است. اجرای سیاست ها یکی از مراحل مهم فرایند سیاست گذاری است که نتایج مراحل قبل و بهینه شدن خروجی و نتایج سیاست ها به موفقیت این مرحله بستگی دارد. طرح/ روش شناسی پژوهش/ رویکرد: در این پژوهش با استفاده از روش تحلیل مضمون، داده های پژوهش به روش کدگذاری باز و محوری تحلیل شده اند. داده ها شامل مقالات علمی، گزارش های سازمان ها و مراکز پژوهشی مرتبط با اجرای سیاست های توسعه است که با روش اسنادی گردآوری شده اند. نمونه گیری پژوهش حاضر هدفمند است. همچنین از مثلث سازی منابع داده ها و مثلث سازی پژوهش گر برای کدگذاری داده ها، نامگذاری و دسته بندی مفاهیم در مضامین پنج گانه استفاده شده است. یافته ها: نتیجه دو مرحله کدگذاری داده ها، چالش های اجرای سیاست های توسعه در ایران است که در پنج دسته چالش های مربوط به 1) ماهیت سیاست های تدوین شده؛ 2) ویژگی های مجریان؛ 3) ساختار و سازمان های اجرایی؛ 4) شرایط و محیط اجرا؛ و 5) ابزار اجرای سیاست ها دسته بندی شده اند. شناسایی چالش های اجرای سیاست های توسعه در ایران می تواند به سیاست گذاران و مجریان سیاست ها کمک نماید که در تدوین و اجرای برنامه های توسعه به چالش های اشاره شده توجه نمایند تا مرحله اجرا با مشکلات کم تری روبه رو شوند. ارزش و اصالت پژوهش: استفاده از روش کیفی تحلیل مضمون و طیف گسترده منابع داده ها باعث می شود که دسته بندی پنج گانه و جدیدی از چالش های اجرایی سیاست های توسعه در ایران ارائه شود که ابعاد مختلف اجرای سیاست ها را پوشش می دهد.

هدف: گسترش اینترنت و شبکه های اجتماعی، تعداد و سرعت انتقال شایعات برخط (آنلاین) را افزایش داده است. برای انجام اقدامات موثرتر برای مقابله با تاثیرات منفی شایعات، پژوهشگران و سازمان ها باید نسبت به سازوکار اصلی انتقال شایعات برخط شناخت داشته باشند. هدف از پژوهش حاضر، بررسی تبادلات کارکنان در گروه های مجازی و اعتقاد به شایعه و انتشار آن در فضای مجازی با توجه به رویکرد آبشار اطلاعاتی و قطب بندی گروهی است. طرح/ روش شناسی/ رویکرد: به منظور جمع آوری داده ها از شیوه پیمایشی و تحلیل داده ها از نوع همبستگی استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش، مجموعه مدیران و کارکنان شرکت نفت پخش فرآورده های نفتی استان همدان با حجم نمونه 236 نفر است. یافته ها: نتایج تحلیل مسیر نشان می دهد که حجم استدلال ها بر سازگاری با استدلال ها و سازگاری با استدلال ها بر تغییر باور ناشی از استدلال ها تاثیر مثبت و معناداری دارد. حجم استدلال ها و سازگاری با استدلال ها بر اعتقاد به شایعه تاثیر مثبت و معناداری دارند. تغییر باور ناشی از استدلال ها بر اعتقاد به شایعه و اعتقاد به شایعه بر قصد انتشار شایعه تاثیر مثبت و معناداری دارند. همچنین، سازگاری با استدلال ها نقش میانجی گری در رابطه بین حجم استدلال ها و اعتقاد به شایعه ایفا می کند. تغییر باور ناشی از استدلال ها نقش میانجی گری در رابطه بین سازگاری با استدلال ها و اعتقاد به شایعه بازی می کند. اضطراب شایعه نیز نقش تعدیل گری در رابطه بین اعتقاد به شایعه و قصد انتشار شایعه دارد.

هدف: این پژوهش به منظور شناسایی عوامل موثر بر کیفیت زندگی کاری و بررسی میزان اهمیت آن ها از منظر تیپ های شخصیتی مختلف در سازمان های دولتی ایران انجام شده است. طرح پژوهش/ روش شناسی/ رویکرد: پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت داده ها، آمیخته است. در بخش کیفی، جامعه آماری شامل خبرگان دانشگاهی و سازمانی در حوزه مدیریت دولتی است و داده ها از طریق بررسی مبانی نظری و با تشکیل گروهی از خبرگان از طریق فن دلفی به دست آمد. در بخش کمّی، جامعه آماری شامل مدیران، معاونان، و کارکنان سازمان های دولتی ایران هستند و این داده ها به وسیله پرسش نامه گردآوری می شوند. به منظور شناسایی و استخراج عوامل از تحلیل عامل اکتشافی، و از تحلیل عاملی تاییدی برای سنجش ارتباط بین عوامل و شاخص ها بهره گرفته شد. یافته ها: در این پژوهش شش بُعد اجتماعی، فرهنگی، روان شناختی، اقتصادی، ساختاری، و مدیریتی شناسایی و نتایج به دست آمده بر اساس تیپ های شخصیتی اولویت بندی شده اند. در تیپ شخصیتی گشودگی بالا، بُعد فرهنگی و مولفه اخلاق کاری در رتبه اول و در تیپ های شخصیتی روان رنجورخویی بالا، برون گرا، مسئول، نرم خوی بالا، بُعد اجتماعی و مولفه ارتباط کار و زندگی در رتبه اول قرار گرفته اند.

هدف: پژوهش حاضر با هدف تدوین مدل اجرای موفقیت آمیز خط مشی عمومی در شرکت های دولتی پروژه محور در ایران انجام شده است. طرح پژوهش/ روش شناسی/ رویکرد: این پژوهش از نظر روش شناسی، یک پژوهش کیفی محسوب می گردد. همچنین از آن جا که درصدد ارائه مدل اجرای خط مشی های عمومی در شرکت های پروژه محور نفتی دولتی ایران است، در زمره پژوهش های اکتشافی قرار می گیرد. جامعه آماری شامل مدیران ارشد شرکت های پروژه محور نفتی دولتی ایران فعال در حوزه های نفت و گاز و استادان دانشگاه در حوزه خط مشی است. حجم نمونه به روش گلوله برفی تعیین شده و با توجه به چارچوب پژوهش، برای گردآوری داده های مورد نیاز از مصاحبه نیمه ساخت یافته استفاده شده است. یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد که اجرای موفقیت آمیز خط مشی عمومی در پرتو معیارهایی چون کارایی، اثربخشی، برآورده سازی انتظارات، کفایت در حل مسئله، عدالت توزیع، و انطباق با شرایط صنعت نفت سنجش پذیر است. ارزش/ اصالت پژوهش: مطابق چارچوب به دست آمده سه خوشه متغیر تحت عناوین عوامل علّی، مداخله گر، و زمینه ای شناسایی شده که اجرای موفقیت آمیز خط مشی های عمومی به شدت از آن ها تاثیر پذیرفته است. پیشنهادهای اجرایی/ پژوهشی: چارچوب به دست آمده نشانگر آن است که اجرای موفقیت آمیز خط مشی های عمومی به افزایش اعتماد و رضایت عمومی، و همچنین ارتقای مشروعیت شرکتی در میان ذی نفعان منجر می شود.

هدف: برخلاف تصور عامه که انحرافات محیط کاری را مختص فضاهای کارگری می دانند، این گونه انحرافات در محیط های دانشی نیز وجود دارد و خود را به شیوه های خاصی در شرکت های دانش بنیان نشان می دهد. خودداری از مشارکت در کارهای تیمی و به اشتراک گذاری دانش حاصل از فعالیت های پرهزینه تحقیق وتوسعه نمونه هایی از این رفتارهای انحرافی است. هدف این پژوهش، بررسی تاثیر انحصارگرایی تخصصی بر انحرافات محیط کار با نقش میانجی پنهان سازی دانش با تاکید بر نقش تعدیل گری انگیزه کار تیمی است. طرح پژوهش/ روش شناسی/ رویکرد: این پژوهش بر اساس هدف، کاربردی و از منظر نحوه جمع آوری و تحلیل داده ها در حوزه مطالعات توصیفی از نوع میدانی علّی است. جامعه آماری را کلیه مدیران و متخصصان شرکت های دانش بنیان مستقر در پارک علم و فناوری شهر تهران تشکیل می دهند که با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی 220 پرسشنامه صحیح با استفاده از روش مدلسازی معادلات ساختاری با رویکرد حداقل مربعات جزئی تحلیل می شوند. یافته ها: نتایج نشان می دهد که انحصارگرایی تخصصی از طریق متغیر میانجی پنهان سازی دانش بر انحرافات بین فردی و سازمانی اثر مثبت و معنادار می گذارد. همچنین، یافته ها نشان می دهد که انگیزه کار تیمی اثر انحصارگرایی تخصصی کارکنان را بر پنهان سازی دانش تعدیل می کند. ارزش/ اصالت: این پژوهش ثابت می کند که انگیزه کار تیمی می تواند نقش معناداری در کاهش پنهان سازی دانش ایفا نماید. این نتیجه به توسعه نظریه منجر شده است. همچنین، نتایج این پژوهش می تواند در جهت تدوین راهبردهای تسهیم دانش در جهت کاهش رفتارهای تلافی جویانه کارکنان در محیط کاری بسیار اثرگذار باشد.

هدف: هدف این پژوهش بررسی یک مورد از شرکت های تولیدی خصوصی سازی شده واگذارشده بر اساس اصل 44 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران است که پس از خصوصی سازی به دلایل مختلف وارد بحران گردیده و موجب ایجاد چالش های امنیتی و اجتماعی متعددی شده است. طرح پژوهش/ روش شناسی/ رویکرد: روش پژوهش مبتنی بر مردم نگاری انتقادی به روش کارسپیکن است که طی آن پژوهشگر بیش از یک سال به بررسی دقیق شرکت مورد مطالعه پرداخته است. یافته ها: بر اساس یافته های این پژوهش مشخص گردید که امکان قرار گرفتن یک شرکت در فهرست خصوصی سازی با برنامه و شگرد خاصی توسط افرادی وجود دارد که از مدتی قبل شرکت مربوطه را تحت رصد خود قرار می دهند تا انتفاع لازم را به دست آورند. در هنگام بروز بحران در اثر سوء مدیریت مبتنی بر منافع خاص غیرتولیدی مالکان جدید نیز مشخص شد که برخی سازمان ها نه تنها کمکی به حل بحران نمی کنند، بلکه ابعاد بحران را نیز تشدید می کنند و عملاً خود به عاملی برای افزایش تنش بین سازمان های دخیل در بحران و به منبع چالش درون شرکت بحران زده تبدیل می گردند. ارزش/ اصالت پژوهش: این پژوهش به طور دقیق و برای اولین بار به ارزیابی یک شرکت خصوصی سازی شده از درون پرداخته و معضلات پیش آمده برای چنین شرکت هایی را به صورت تحلیلی ارائه کرده است. همچنین، راهکارهای برون رفت از چنین چالشی را به طور دقیق و روشن بیان می دارد. پیشنهادهای اجرایی/ پژوهشی: نتایج پژوهش و پیشنهادهای ارائه شده بستر مناسبی را برای جلوگیری از واگذاری های فسادزا فراهم می آورد و در صورت بروز بحران ناشی از رخ دادن چنین معضلی، رهیافت خروج از بحران چنین شرکت هایی را ارائه می کند.