مصطفی لطفی جلال آبادی

بر اساس فرمایشات مقام معظم رهبری(مدظله العالی) دستیابی به تمدن اسلامی، فرایندی قابل شناسایی است که در آن تشکیل نظام اسلامی، دولت اسلامی و امت اسلامی، مقدمه دستیابی به تمدن نوین اسلامی است و فرهنگ نقش مهمی در ایجاد آن دارد. در این راستا، هدف از انجام پژوهش شناسایی الزامات اجتماعی- فرهنگی تمدن سازی انقلاب اسلامی می باشد. این پژوهش کاربردی و با روش کیفی انجام شده است. رهنمودها و تدابیر رهبر انقلاب اسلامی مرتبط با موضوع تحقیق وارد نرم افزار مکس. کیو. دی. ای. شد و به روش تحلیل مضمون تجزیه و تحلیل گردید. الزامات اجتماعی – فرهنگی شناسایی شده در هفت مقوله دسته بندی شدند: استفاده از مدیریت جهادی، توسعه سبک زندگی اسلامی، توسعه علمی، حفظ آرمانهای انقلاب، دفع تهدیدها، عدالت محوری و مبارزه با فساد، پیاده سازی اقتصاد مقاومتی. توجه به موارد اشاره شده می تواند در سیاست ها و راهبردهای کلان مورد توجه مسئولین و تصمیم گیرندگان قرار گرفته و باعث توسعه و تمدن سازی انقلاب اسلامی شود.

امروزه شبکه های اجتماعی مروج طیف مختلفی از سبک های زندگی هستند که گاهی گونه های آرمانی آن از منظر طراحان این شبکه ها به شدت نیز تبلیغ می شود. بدیهی است که این طیف از سبک زندگی، بسیار گسترده تر از سبک زندگی ای است که انسان ها در واقعیت، در قالب آن جای می گیرند و در زندگی روزمره خویش با آن مواجه می شوند. در این راستا پژوهش هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر شبکه های اجتماعی بر سبک زندگی دریکی از دانشگاه های کشور است. این پژوهش کاربردی با روش آمیخته متوالی کیفی-کمی انجام شده است. مرحله کیفی باهدف شناسایی مؤلفه ها و شاخص های سبک زندگی انجام شده است. مشارکت کنندگان این مرحله 15 نفر از اساتید با روش هدفمند قضاوتی (داشتن تألیفات در زمینه سبک زندگی و شبکه های مجازی) بوده است. اطلاعات این مرحله با مصاحبه نیمه ساختاریافته گردآوری و با روش تحلیل مضمون تجزیه وتحلیل شدند. این الگو در بخش کمی اعتبارسنجی شد و تأثیر شبکه های اجتماعی بر سبک زندگی رتبه بندی شدند. جامعه آماری این مرحله را 380 نفر از دانشجویان یکی از دانشگاه های دولتی تشکیل داده اند. نمونه گیری با استفاده از فرمول کوکران و روش تصادفی انجام شد. داده های این مرحله با کمک پرسشنامه گردآوری و با روش مدل معادلات ساختاری در نرم افزار پی.آل.اس تجزیه وتحلیل گردید. تأثیر شبکه های اجتماعی در سه طبقه اصلی دسته بندی شدند: باورها و اعتقادات (خداباوری، اخلاق باوری، هویت و خودباوری)، ارزش ها و هنجارها (ارزش های کاری، ارزش های خانواده) و عوامل رفتاری و نمادها (مد، مصرف، وظایف اجتماعی، مسئولیت اجتماعی). یافته های کمی نیز نشان داد دسته بندی انجام شده قابل تأیید است. رتبه بندی میزان تأثیرگذاری این عوامل نیز به ترتیب عبارت اند از اعتقادات و باورها، ارزش ها و عوامل رفتاری. توجه به شبکه های اجتماعی می تواند به ارتقای سبک زندگی دانشجویان مساعدت کند. توجه به این موضوع در این دانشگاه ها موجب بهبود سلامت روانی دانشجویان، ارتقای پویایی و نشاط در این محیط ها خواهد شد.

پژوهش حاضر به شناسایی عوامل مؤثر بر تقویت بهزیستی و شادکامی دانشجویان نظامی در یک دانشگاه های سازمانی دفاعی انجام شده است. این پژوهش کاربردی با روش آمیخته متوالی کیفی-کمی انجام شده است. مرحله کیفی با هدف شناسایی پیشایندهای بهزیستی و شادکامی انجام شده است. مشارکت کنندگان این مرحله شماری از دانشجویان منتخب دانشگاه مورد نظر بوده است. اطلاعات این مرحله با مصاحبه نیمه ساختاریافته گردآوری و با روش تحلیل مضمون تجزیه و تحلیل شدند. این الگو در بخش کمی اعتبارسنجی شد و پیشایندهای شناسایی شده رتبه بندی شدند. جامعه آماری این مرحله را دانشجویان همان دانشگاه تشکیل داده اند. نمونه گیری با روش تصادفی انجام شد. داده های این مرحله با کمک پرسشنامه گردآوری و با روش تحلیل عاملی در نرم افزار پی.آل. اس تجزیه و تحلیل شد. پیشایندهای شناسایی شده برای تقویت شادکامی در سه طبقه اصلی دسته بندی شدند: عوامل فردی (عوامل شخصیتی، عاطفی، نگرشی و رفتاری)، عوامل گروهی (روابط دانشجویان با هم و با فرماندهان) و عوامل سازمانی (برنامه های مذهبی، فرهنگی، آموزشی، ورزشی و نظامی و امکانات رفاهی). یافته های کمی نیز نشان داد دسته بندی انجام شده قابل تأیید است رتبه بندی میزان تأثیرگذاری این عوامل نیز به ترتیب عبارت اند از پیشایندهای سازمانی، فردی و گروهی. بهسازی وضعیت موجود این پیشایندها در میان دانشجویان نظامی می تواند به ارتقای سطح بهزیستی و شادکامی آن ها مساعدت کند. توجه به این موضوع در این دانشگاه ها موجب بهبود سلامت روانی دانشجویان، ارتقای پویایی و نشاط در این محیط ها و کاهش آسیب های ناشی از شرایط تحصیل در محیط های شبانه روزی خواهد شد.

این پژوهش با هدف شناسایی مهارت های مدیریتی فرماندهان رده عملیاتی ارتش جمهوری اسلامی ایران انجام شده است. نوع پژوهش از نظر هدف کاربردی، از نظر ماهیت داده ها کیفی و رویکرد آن استقرایی است که با روش نظریه پردازی داده بنیاد انجام شده است. مشارکت کنندگان در پژوهش، کلیه مدیران و فرماندهان خبره یکی از یگان های ارتش ج.ا.ا بودند که با بهره گیری از روش نمونه گیری غیراحتمالی هدفمند و گلوله برفی انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده جهت جمع آوری داده ها مصاحبه نیمه ساختاریافته با خبرگان بود. تحلیل داده ها با استفاده از سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی انجام شد. بر اساس نتایج به دست آمده از تحلیل داده ها 127 کد باز شناسایی شد که در قالب 29 مقوله فرعی و 13 مقوله اصلی و 6 طبقه اصلی شامل شرایط علی، پدیده محوری، شرایط زمینه ای، شرایط مداخله گر، راهبردها و پیامدها دسته بندی، و بر این اساس مهارت های مدیریتی فرماندهان رده عملیاتی بدین شرح تعیین شدند: مهارت های فنی با دو مؤلفه مهارت های شغلی و نتیجه گرایی (مدیریت عملکرد)، مهارت های انسانی با چهار مؤلفه مدیریت افراد، هوش اجتماعی، رهبری تغییر و پایداری و پاسخگویی و مهارت های ادراکی با دو مؤلفه قابلیت های تصمیم گیری و مهارت های بینشی. به کارگیری الگوی ارائه شده در این تحقیق می تواند در تعیین نیازهای آموزشی، ارزیابی عملکرد و انتصاب و ارتقا فرماندهان رده عملیاتی استفاده شود.

دانشگاه های سازمانی امکانات آموزشی درون سازمانی هستند که از طریق ایجاد یکپارچگی راهبردی بین یادگیری و کار سازمانی، بر افزایش مهارت ها و دانش کارکنان تأکید دارند بر این اساس بهسازی شرایط ارتقای پیشرفت تحصیلی دانشجویان جزو مسئولیت های اساسی مسئولان سازمان به شمار می رود. در این راستا پژوهش حاضر به شناسایی عوامل مؤثر بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان دانشگاه های آجا در قالب یک الگو پرداخته است. این تحقیق از نظر هدف، پژوهشی اکتشافی و از نظر نوع استفاده، کاربردی است و در آن روش پژوهش داده بنیاد استفاده شده است. داده ها با استفاده از نمونه گیری غیر احتمالی با 20 نفر از خبرگان آموزش گردآوری شد. برای تجزیه وتحلیل داده ها نیز از نرم افزار مکس کیودا استفاده گردید. بر اساس تحلیل داده ها، مقوله علی شامل ویژگی های روان شناختی، رفتاری، مکتبی و آمادگی جسمانی داوطلبان ورود به آجا، مقوله محوری شامل دانش، مهارت، ویژگی های جسمانی و پیشرفت تحصیلی، مقوله مداخله گر شامل ارتباطات خارجی، محیط اجتماعی، محیط خانوادگی، مقوله زمینه ای شامل نظارت، محتوای آموزشی، پشتیبانی از آموزش، اساتید، فناوری، امکانات، راهبردها شامل توسعه تسهیلات پژوهشی، توسعه برنامه های آموزشی، توسعه برنامه های مشاوره ای و توسعه اساتید و سرانجام پیامدها شامل فارغ التحصیلان شایسته، توانایی بدنی فارغ التحصیلان و افزایش توان رزمی بودند. مدل ارائه شده می تواند به پرورش دانشجویان نظامی برای ایفای نقش مؤثرتر در یگان های عملیاتی یاری برساند و باعث افزایش قدرت دفاعی کشور شود.

نیروهای مسلح به عنوان نهادی است که امنیت، ثبات، آرامش و حفاظت از ارزش های اساسی و منافع حیاتی ملت و برقراری نظم عمومی را برای جامعه فراهم می آورند، بر همین اساس باید در بهترین شرایط کارکردی باشند. یکی از عوامل تأثیرگذار، نیروی انسانی است که اگر از بهره وری بالایی برخوردار باشد باعث افزایش توان رزمی نیروهای مسلح خواهد شد. پژوهش حاضر به بررسی مهم ترین عوامل مؤثر بر بهره وری نیروی انسانی می پردازد. این پژوهش ازنظر هدف کاربردی است و ازنظر شیوه جمع آوری اطلاعات توصیفی- پیمایشی و ازنظر نوع داده ها کمی  است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه کارکنان ستادی یکی از یگان های دفاعی است که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده و حجم نمونه (با استفاده از روش کوکران در جامعه محدود) به تعداد 160 نفر انتخاب گردید. رواییپرسشنامه با نظر متخصصین و پایایی پرسشنامه با استفاده از آلفای کرونباخ مقدار (89/0) مورد تائید قرار گرفت و به منظور تجزیه وتحلیل داده ها نیز از مدل معادلات ساختاری استفاده شد. بر اساس یافته های تحقیق، عوامل مدیریتی، عوامل سازمانی و عوامل فردی  به ترتیب اولویت به عنوان عوامل مؤثر بر بهره وری نیروی انسانی احصا و در پایان پیشنهادهای کاربردی ارائه شد.

تهدیدات نوپدید در محیط بین الملل، ایجاد تحول در نیروهای مسلح را ضروری ساخته است و فرهنگ سازمانی همگرا زیربنایی ترین پیش نیاز تحول سازمانی به شمار می رود. بر این اساس، پژوهش حاضر بر آن است تا بر مبنای بیانات فرماندهی معظم کل قوا (مدظله العالی) الگویی ماهیت شناختی از فرهنگ تحول در نیروهای مسلح ج.ا.ا ارائه کند. این پژوهش ازنظر هدف کاربردی و از نوع تحقیق آمیخته متوالی (کیفی-کمی) است. ساخت الگو به روش کیفی و با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی انجام شده است. آزمون الگو نیز به روش کمی و با استفاده از مدل یابی معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار پی ال اس انجام شده است. یافته​های پژوهش نشان می​دهد فرهنگ تحول از شش مقوله اصلی تشکیل شده است: فرصت گرایی (فرصت یابی و بهره گیری از فرصت ها)، تحول گرایی (انعطاف گرایی و پویایی مداری)، انسان گرایی (اهمیت سرمایه های انسانی و توسعه سرمایه های انسانی)، معنویت گرایی (ارزش های انقلابی و ارزش های دینی)، شایسته گرایی (شایستگی های شناختی و رفتاری) و وحدت گرایی (وحدت درون سازمانی و میان سازمانی). توسعه این ابعاد فرهنگی می تواند به ارتقای اثربخشی و موفقیت طرح های تحول سازمانی در راستای راهبردهای آینده سازمان های دفاعی یاری رساند.

نیروی انسانی و مدیریت آن از مولفه های غیر فیزیکی موثر بر توان رزمی نیروهای مسلح به شمار می رود. بر این اساس،این تحقیق به شناسایی و اولویت بندی اقدامات مدیریت منابع انسانی موثر بر هویت یابی سازمانی جهت افزایش توان رزمی نیروهای مسلح می پردازد. این پژوهش از نظر هدف، توصیفی- پیمایشی و از نظر نوع استفاده، کاربردی است. جامعه آماری پژوهش، شامل کارکنان یکی از واحدهای صنعتی دفاعی در شهر تهران بود که با استفاده از نمونه گیری تصادفی ساده تعداد 350 نفر از آنان انتخاب گردیدند. پس از طراحی و تعیین روایی و پایایی ابزار، برای تجزیه و تحلیل داده ها از الگوی معادلات ساختاری استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که خط مشی های هویت ساز، سبک های اخلاقی رهبری، ابزارها و مهارت های هویت ساز و سیاست های هویت ساز از اقدامات مدیریت منابع انسانی موثر بر هویت یابی سازمانی هستند. همچنین، یافته ها نشان داد که هویت یابی سازمانی بر عوامل غیر فیزیکی توان رزمی تاثیر دارد. بر این اساس، مدیران و فرماندهان باید از طریق مشارکت کارکنان، توانمند سازی، توسعه گروه های کاری، سبک های اخلاقی رهبری، ارتباطات رضایت بخش موجب هویت یابی سازمانی شده و توان غیر فیزیکی رزمی نیروهای مسلح را افزایش دهند.

 محیط سازمان به یک محیط آشفته مبدل شده و پیچیدگی تصمیم و تغییر و تحولات بنیادی در محیط سازمانی، آینده پژوهی را در مدیریت ضروری ساخته و بودجه ریزی به عنوان ابزار و عامل استراتژیک برای رویارویی با حوادث غیرقابل پیش بینی مورداستفاده قرارگرفته است. انحراف فرآیند بودجه ریزی از مسیر دستیابی به اهداف اصلی سازمان و بروز خطا و اشتباه در تعیین زمینه های صرف منابع مالی مسئله ای است که در بسیاری از سازمان ها به یک مسئله حاد و دائمی تبدیل شده و بسیاری از مدیران و برنامه ریزان با سؤالاتی مانند چگونگی پیش بینی و تخصیص منابع و تعیین مجموعه عواملی که در زمان تدوین بودجه می بایست موردتوجه قرار گیرند، مواجه هستند. بر این اساس هدف اصلی این پژوهش تبیین الزامات بودجه ریزی سازمان های دفاعی آینده با استفاده از روش دلفی است. بدین منظور بعد از انجام مطالعات کتابخانه ای و بررسی های میدانی گسترده، با بهره گیری از روش دلفی، تدوین و تجزیه وتحلیل پرسشنامه و انجام مصاحبه با صاحب نظران و خبرگان بعد اقتصادی به عنوان مؤثرترین بعد و درباره اثرگذاری ابعاد فناوری، اسناد بالادستی، مدیریت استراتژیک سازمان و تهدیدات و آسیب های احتمالی، به ترتیب و بافاصله ای کم، پس از بعد اقتصادی اجماع به عمل آمد.

نیروهای مسلح به عنوان نهادی است که امنیت، ثبات، آرامش و حفاظت از ارزش های اساسی و منافع حیاتی ملت و برقراری نظم عمومی را برای جامعه فراهم می آورند، بر همین اساس باید در بهترین شرایط کارکردی باشد. یکی از عوامل تأثیرگذار، بودجه ریزی است اهمیت وجود بودجه مانند خون در رگ های سازمان می باشد که اگر با طرح ریزی و برنامه درستی همراه نباشد و همچنین کنترل مناسبی بر روی آن وجود نداشته باشد، باعث اتلاف آن و از بین رفتن اعضای حیاتی سازمان خواهد شد. بر این اساس درک موانع و آسیب های بودجه ریزی به وظیفه مدیران در سازمان ها تبدیل شده است. پژوهش حاضر به بررسی مهم-ترین آسیب های فراروی بودجه ریزی در سه شاخه ساختاری، رفتاری و زمینه ای می پردازد. این پژوهش از از نظر هدف کاربردی است و از نظر شیوه جمع آوری اطلاعات توصیفی- پیمایشی و از نظر نوع داده ها کمی است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه کارکنان آماد یکی از یگان های دفاعی است و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده و حجم نمونه با استفاده از روش کوکران با جامعه محدود، 95 نفر انتخاب گردید. پس از طراحی و تعیین روایی و پایایی(89/) پرسشنامه ، به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون اسمیرنوف و کولموگروف، آزمون t و آزمون F استفاده شد. براساس یافته های تحقیق، اولویت های آسیب-های بودجه ریزی عبارت اند از: 1- عوامل ساختاری 2- عوامل رفتاری 3- عوامل زمینه ای در پایان نیز پیشنهادهای کاربردی ارائه شده است.

احساس هویّت کارکنان با سازمان تأثیر زیادی بر رفتارها و نگرش های کارکنان و افزایش توان غیر فیزیکی رزمی نیروهای مسلح دارد. مدیران برای غلبه بر چالش های محیطی بایستی هویّت یابی سازمانی کارکنان را تقویت کنند. بر این اساس، درک عوامل مؤثر بر احساس هویّت کارکنان با سازمان به وظیفة مهم مدیران تبدیل شده است. پژوهش حاضر به بررسی تأثیر سبک رهبری اصیل بر هویّت یابی سازمانی می پردازد. این پژوهش از نوع علی است. جامعة آماری پژوهش کارکنان یکی از واحدهای صنعتی دفاعی کشور مستقر در شهر تهران است و با استفاده از نمونه گیری تصادفی تعداد 400 نفر انتخاب گردید. پس از طراحی و تعیین روایی و پایایی ابزار پژوهش، به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از الگوی معادلات ساختاری استفاده شد. نتایج به دست آمده از آزمون فرضیه های تحقیق نشان می دهد که کلیة ابعاد رهبری اصیل بر هویّت یابی سازمانی تأثیرگذار است. در پایان محققان پیشنهادهای کاربردی ارائه داده اند.

این پژوهش با هدف بررسی مقایسه ای دو رویکرد آموزش داخل و خارج از نهاجا بر بهبود بهره وری نیروی انسانی آغاز شد. پس از بررسی ادبیات مرتبط با موضوع در داخل و خارج کشور و انجام مصاحبات مقدماتی مدل تحقیق تدوین شد و پس از تدوین پرسش نامه روایی آن مورد قبول خبرگان قرار گرفت و پایایی آن نیز از طریق الفای کرونباخ 821/0 بدست آمد که از پایایی خوبی برخوردار می باشد سپس100 پرسش نامه بین کارکنانی که در داخل و خارج از نهاجا آموزش دیده بودند توزیع گردید. جهت تجزیه و تحلیل داده های حاصل از پرسش نامه، در بخش آمار استنباطی از آزمون T و آزمونZ  و از آزمون فریدمن جهت اولویت بندی انواع آموزش استفاده شده است. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها حاکی از آن است که از نظر پاسخ دهندگان آموزش های داخل نهاجا و آموزش های خارج از نهاجا بر بهره وری نیروی انسانی تاثیرگذار است لیکن تاثیر آموزش های خارج از نهاجا بر بهبود بهره وری نیروی انسانی از آموزش های داخل نهاجا بیشتر است .