پژوهش های مدیریت عمومی (پژوهش های مدیریت سابق)

     هدف اصلی این پژوهش، تبیین شایستگی های عمومی مدیران ارشد سازمان های دولتی افغانستان است. با توجه به ماهیت توصیفی تحقیق، این پژوهش مبتنی بر راهبرد داده بنیان و مدل نظری استراوس و کوربین به عنوان رویکرد پژوهشی استفاده شده است. در این رویکرد مقولات فرعی در سلسله روابطی به یک مقوله مرتبط می شوند که بیانی از شرایط علی، پدیده، شرایط مداخله گر، شرایط زمینه ای، تعامل ها و پیامدهاست. گردآوری اطلاعات پژوهش مصاحبه ساخت یافته و نیمه ساخت یافته با 20 نفر از مدیران ارشد سازمان های دولتی استادان هرات افغانستان بوده است که با روش نمونه گیری گلوله برفی انتخاب شده اند. نتایج نشان داده است که مهارت های ارتباطی، توانایی های حل تعارض، توانایی مدیریت استرس، توانایی مدیریت بحران، مدیریت زمان، حل مساله، توانایی تفویض اختیار، مهارتهای مذاکره و گفتگو، مهارت های غیرکلامی و مهارتهای کوانتمی به عنوان پدیده محوری. تجربه و تخصص، آگاهی ها، هوش و ذکاوت، روحیه و خط مشی فکری و ویژگی های شخصی به عنوان شرایط علی مطرح بوده که دارا بودن آنها برای مدیران ارشد شایسته سالاری، توسعه پایدار، بهره وری و عدالت اجتماعی را در پی خواهد داشت. هر چند در این الگو، عوامل زمینه ای (نظیر مهارتهای مدیریتی، مهارت های ادراکی، مهارت های فنی و مهارت های سیاسی) و شرایط مداخله گر (موانع فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، شناختی و اقتصادی) روابط را تحت تاثیر قرار داده است.  

     یکی از ساز و کارهای مهمی که در سال های اخیر برای ایجاد انگیزه در کارکنان مورد توجه نظریه پردازان و کارگزاران مدیریت قرار گرفته است سازه مالکیت روان شناختی است. هدف این پژوهش شناسایی و اولویت بندی پیشآیندها و پسآیندهای مالکیت روان شناختی در سازمان های دولتی است. پژوهش حاضر از حیث هدف توسعه ای، و استراتژی آن پیمایشی از نوع اکتشافی تحلیلی می باشد. در مرحله اول پژوهش که ماهیتی کیفی دارد جهت احصاء مولفه های پیشآیند و پسآیند از روش مرور نظام مند استفاده شد. برای گردآوری داده ها و اندازه گیری متغیرهای مدل از پرسشنامه هایی که روایی و پایایی آن مورد تایید قرار گرفت استفاده شد. جامعه آماری بخش کیفی را خبرگان حوزه مدیریت 8 دانشگاه برتر کشور و دانشگاه خلیج فارس بوشهر (به دلیل بافت بومی) و همچنین مدیران کل و معاونین حوزه منابع انسانی سازمان های دولتی تحت نظر 16 وزارتخانه در شهر بوشهر و در بخش کمی کارکنان شاغل در این سازمان ها تشکیل دادند که به روش تصادفی طبقه ای تعداد 333 نفر آنها به عنوان نمونه انتخاب شد. برای تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده از روش مدل یابی معادلات ساختاری توسط نرم افزار آموس استفاده شد. نتایج نشان داد که با به کارگیری پیشآیندهای حاصل از این پژوهش می توان امکان ارتقاء سطح مالکیت روان شناختی و به تبع آن پیامدهای مورد نظر را در سازمان های مورد مطالعه انتظار داشت

     پیدایی قدرت های نوظهور، یکی از مختصات و مشخصه های مهم چشم انداز بین المللی روزگار جدید است. با توجه به نتایج قابل قبول این کشورها در ابعاد توسعه، واکاوی ماهیت عملکرد این کشورها ضرورتی انکار ناپذیر بوده که می تواند به عنوان الگویی در کشورهای در حال توسعه مطرح شود. این پژوهش درصدد است با مطالعه نحوه مدیریت توسعه در کشورهای کره جنوبی، چین و هندوستان مدلی مناسب برای مدیریت توسعه در ایران ارائه دهد. با بررسی تاریخی- تطبیقیِ عملکرد کشورهای منتخب، مدل مفهومی مدیریت توسعه در 5 گروه و 32 زیرشاخص شامل: توسعه اقتصادی (بومی سازی تکنولوژی، توسعه صادرات، آزادسازی و رقابت، جهانی شدن اقتصاد، عدم استفاده از منابع زیرزمینی، ایجاد فضای امن اقتصادی و قوانین تسهیلگر کسب و کار)، توسعه سیاسی (شکل گیری احزاب، گسترش فعالیت گروه های سیاسی، یکپارچگی سیاسی، اعتماد شهروندان به حاکمیت و مشروعیت)، توسعه فرهنگی- اجتماعی (استفاده از فرهنگ بومی، بهداشت، اشتغال و آموزش های اجتماعی، فساد اداری، فاصله قدرت و جمع گرایی)، بوروکراسی (کیفیت بالای قوانین اداری، شایسته سالاری، تمرکززدایی، لغو انحصارات، اندازه مناسب دولت، کیفیت بالای تصمیمات حاکمیت در مسائل داخلی و خارجی، پاسخگویی مدیران و اجرای دولت الکترونیک) و جهانی شدن (داشتن روابط سازنده با جهان، عضویت در سازمانهای بین المللی، بی طرفی در مناقشات بین المللی، نگرش نخبگان سیاسی به نظام بین الملل و نحوه تعامل با کنشگران غالب بین المللی) طراحی شد. سپس برای اعتباربخشی به مدل، پرسشنامه طراحی شده بین تعداد 56 نفر خبرگان حوزه ی توسعه توزیع شد، و سپس به کمک مدلسازی معادلات ساختاری و نرم افزار SMART PLS، مدل تایید و ابعاد و زیر شاخص های مدیریت توسعه رتبه بندی شدند. نتایج پژوهش نشان داد به ترتیب توسعه فرهنگی- اجتماعی (فاصله قدرت)، بوروکراسی (کیفیت قوانین)، سیاست (شکل گیری احزاب)، اقتصاد (بومی سازی تکنولوژی های وارداتی)و جهانی شدن (نگرش نخبگان سیاسی به نظام بین الملل)بیشترین نقش را در توسعه یافتگی کشورهای نوظهور ایفا می کنند.

     موفقیت سازمان در تحقق اهداف و در گرو چگونگی اعمال مدیریت و سبک های اثربخش رهبری مدیر است. سازمان ها در هر اندازه ای نیازمند رهبری اثربخش برای بقاء هستند و سازمان هایی که دارای رهبرانی اثربخش هستند تمایل به نوآوری، پاسخ به تغییرات در بازارها و محیط، ارائه پاسخی خلاقانه به چالش ها و حفظ عملکرد بالا را دارا می باشند. از سویی دیگر فقدان رهبری اثربخش تاثیر قابل توجهی در توانایی سازمان برای اجرا و تحکیم ابتکارات استراتژیک دارد. هدف اصلی تحقیق حاضر شناسایی عوامل سازمانی موثر بر توسعه رهبری اثربخش است که در قالب مدل ساختاری-تفسیری ارائه می شوند. در این تحقیق ابتدا با بررسی ادبیات تحقیق و همچنین به کارگیری تحلیل محتوا، عوامل اصلی موثر بر توسعه رهبری اثربخش شناسایی شدند و در گام بعدی مدلسازی ساختاری-تفسیری روابط بین عناصر مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان دادند که در مجموع 5 عنصر شناسایی شده در سه سطح قرار می گیرند و با هم در تعامل هستند. در سطح اولیه و بالاترین سطح مهارتهای ادراکی، در سطح دوم سه عامل؛ مدیریت استراتژیک سازمان، تحلیل محیط و ساختار سازمانی، در سطح سوم نیز هدفگذاری قرار گرفته است.

     هرچند تفکر استراتژیک مفهومی ناشناخته در حوزه مدیریت استراتژیک نیست، لیکن مرور پیشینه نشان داد در خصوص چیستی آن اجماع نظری مشخصی وجود نداشته و همچنین در پژوهش هایی که به تبیین پیامدها و عوامل تاثیر گذار بر  توسعه این نوع از تفکر پرداخته اند، نیز نگاه چندجانبه ای حاکم نبوده است. لذا در مطالعه حاضر تلاش شد تا با بکارگیری استراتژی نظریه داده بنیاد چندگانه(MGT) که به نوعی روش تکمیلی و توسعه یافته نظریه داده بنیاد (GT) بوده و با ترکیب رویکردهای قیاسی و استقرایی، چارچوب جامعی برای توسعه نظریه فراهم می آورد؛ به پیکربندی و آزمون مدلی یکپارچه برای تبیین پیشران ها، عناصر و پیامدهای تفکراستراتژیک پرداخته شود. تحلیل داده های حاصل از مرور نظام مند 171 مطالعه در بازه زمانی 40 سال اخیر و مصاحبه با 27 نفر از خبرگان که با ترکیب روش های نمونه گیری هدفمند قضاوتی و روش گلوله برفی انتخاب شدند؛ منجر به تدوین مدلی شد که ضمن تبیین تفکر استراتژیک در قالب ویژگی های «دوراندیشی چشم انداز محور»، «ذینفع محوری»، «تحول گرایی خلاقانه»، «راه حل جویی نظام مند»، «الگویابی» و «تصمیم گیری هوشمندانه»؛ پیشران های این نوع از تفکر را در سه گروه عوامل سازمانی ، عوامل فردی و عوامل محیطی فرموله نموده و نشان می دهد حاکمیت تفکر استراتژیک در سازمان ها منجر به «توسعه ظرفیت های سازمان»، «کسب نتایج مالی پایدار» و «بهبود جایگاه سازمان در محیط» خواهد شد. همچنین به منظور تعیین اعتبار نتایج و ارزیابی مدل از منظر «قابل فهم بودن»، «جامع بودن»، «کاربردی بودن» و «نوآوری»؛ در مرحله مجزایی به نظرسنجی از خبرگان پرداخته شد که نتایج آن نشان از اعتبار نتایج و مناسب ارزیابی شدن مدل با توجه به چهار معیار مذکور دارد .

پارک های علم و فنّاوری سازمان هایی هستند که با ایجاد زیرساخت های لازم برای توسعه نوآوری و فنّاوری از طریق ایجاد رقابت سالم و هم نشینی شرکت های فناور، فعالیت دارند و برای دستیابی به این هدف به وسیله متخصصین حرفه ای مدیریت می شوند. هدف از این پژوهش بررسی تأثیر متقابل پیشران هایی است که علاوه بر تأثیرگذاری و تأثیرپذیری از سایر پیشران ها، بیشترین اهمیت را برای توسعه سازمان های مذکور دارند. پژوهش حاضر با توجه به کثرت عوامل موثر بر مدیریت پارک های علم و فنّاوری، تأثیر این عوامل بر یکدیگر و هم چنین بر مدیریت این پارک ها به عنوان یک متغیر وابسته را بررسی می کند. روش پژوهش برحسب هدف، کاربردی است. داده های مورد نیاز برای تحلیل تاثیر متقابل علت ها، از طریق نظرات خبرگان و با روش دلفی به دست آمده و تأثیر متقابل پیشران ها با نرم افزار "MicMac" تحلیل شده است. جامعه آماری این پژوهش را خبرگان و مدیران حوزه علم و فناوری مربوطه تشکیل می دهند و نمونه گیری بصورت متوالی براساس روش گلوله برفی تا رسیدن به حد کفایت از پاسخگویان انجام شده است. با توجه به نتایج حاصله، عواملی همچون حمایت موثر از پارک به عنوان کانون توسعه، ایجاد زنجیره ارزش فناوری، تجاری سازی علم و فناوری، توانایی در انتقال، اشاعه و جذب فناوری، ریسک های بازار و تسهیل صادرات محصولات فناورانه در مدیریت پارک های علم و فناوری بیشترین موقعیت استراتژیک را در توسعه سازمان های مذکور دارند.

پژوهش حاضر با هدف مطالعه سیستماتیک با روش فراتحلیل از الگوهای نظری و پژوهش های انجام شده در حوزه مهارت های مدیران حرفه ای است که روش پژوهش از نظر هدف کاربردی با متدلوژی کیفی  از نوع سنتزپژوهی با کمک تحلیل محتوا و فراتحلیل انجام شده است. جامعه آماری پژوهش؛ منابع پژوهشی گردآوری شده در ده سال اخیر در حوزه مهارت های مدیران است. از مجموع 86 مقاله ای که از پایگاه های معتبر داخلی و خارجی انتخاب شدند، تعداد 46 نمونه به صورت هدفمند انتخاب، از این تعداد؛ 21 شاخص شناسایی و در نهایت 5 مؤلفه به عنوان مؤلفه های نهایی استخراج گردید. در این تحقیق ابتدا با تحلیل های انجام شده در حوزه مهارت های مدیران، کدگذاری و طبقه بندی اطلاعاتی از پژوهش های انجام شده صورت گرفته و الگوها، پایه های نظری حوزه مهارت های مدیران و مقولات و مضامین اصلی استخراج شدند. در مرحله بعد تحلیل محتوای استقرایی و ترکیبی از این مقولات انجام و نتایج این تحلیل و ترکیب ها، استخراج یک چهارچوب مفهومی در حوزه مهارت های مدیران حول پنج محور اصلی، مولفه های اقتصادی، اجتماعی ارتباطی، فناورانه، سیاسی و فرهنگی است.  

علی رغم جذابیت بسته بندی به عنوان ابزاری برای خلق ارزش و تمایز برند همواره از پیامدهای منفی آن بر محیط و جامعه که ناشی از مصرف بی رویه منابع طبیعی و ایجاد آلودگی های زیست محیطی است غفلت می شود. لذا در این مطالعه کوشش شد نقش نوآوری بسته بندی در پایداری زنجیره ارزش تبیین گردد. به منظور طراحی مدل از مطالعات کتابخانه ای و برای سنجش اعتبار مدل از تکنیک مدل سازی معادلات ساختاری با نرم افزار Smart PLS استفاده شد. جامعه آماری این پژوهش مدیران صنعت بسته بندی مواد غذایی می باشد، نمونه گیری به روش هدفمند در دسترس انجام شد و 267 نفر پرسشنامه را تکمیل نمودند. نتایج نشان داد نوآوری بسته بندی با عرضه نسل جدید بسته بندی های قابل بازیافت یا استفاده مجدد، ملاحظه نیاز گروه های مختلف مشتری، و کاهش مصرف مواد و هزینه فرآیند به ترتیب با بهبود شاخص های محیطی، اجتماعی و اقتصادی به زنجیره ارزش پایدار منجر می شود. همچنین ارزش عملی حاصل از نوآوری بسته بندی به دو شکل معرفی محصول جدید و بهبود محصول موجود درک می گردد. نقش میانجی گر قابلیت دو سوتوانی نیز در رابطه نوآوری بسته بندی، زنجیره ارزش پایدار و نتایج عملی نوآوری اثبات گردید. از آنجا که کسب سود بلندمدت اقتصادی در یک زنجیره ارزش پایدار مستلزم دستیابی به اعتماد مشتری و تحقق اهداف زیست محیطی است، پیشنهاد می شود سازمان ها در سراسر زنجیره تامین با بسته بندی نوآورانه برای جامعه و محیط ارزش در حین استفاده خلق کنند و فرآیندهای ارزش آفرین را تسهیل نمایند.

     تاکنون مدل های نظری متعددی در عرصه روابط کار / صنعتی با ادعای جهان شمولی، طراحی شده اند که اجرای آن ها در بافت صنعت کشور جای تردید دارد. بر همین اساس، هدف اصلی این پژوهش، ارائه مدل بومی از روابط کار / صنعتی با محوریت مؤلفه های کار شایسته به عنوان دغدغه و نیاز دنیای نوین صنعت است؛ بنابراین در ابتدا بامطالعه گسترده منابع نظری و برگزاری مصاحبه های عمیق با خبرگان؛ اجزای مدل بومی روابط کار / صنعتی شناسایی گردید و سپس مدل علت– معلولی و انباشت-جریان ترسیم و فرمول بندی روابط موجود، انجام شد. با استفاده از روش های روایی سنجی، اعتبار مدل نیز مورد تائید قرار گرفت. در ادامه، با تأکید خبرگان بر اهمیت متغیرهای برون زایی همچون اعتماد، تلاش جهت جذب منابع و گسترش ارتباطات اجتماعی، سناریوسازی برای این متغیرها انجام و تأثیر آن ها بر متغیرهای کلیدی مانند میزان تعارض، احتمال مصالحه، وضعیت صنعت استان و ...آزمون گردید. بررسی نمودارها، تأثیر قابل توجه این متغیرهای برون زا بر سایر متغیرهای مدل را نشان می دهد.

ارتقای دانش و شایستگی نیروی انسانی هر کشور مشروط به ارتقای دانش و شایستگی مدرسان دانشگاه است و عملکرد مدرس و مدیر دانشگاه نیز از کاربرد مجموعه‌ای بزرگ از مهارت‌ها و شایستگی‌ها نشأت می‌گیرد. در همین راستا ارائه مدلی به منظور ارتقاء شایستگی‌های حرفه‌ای مدرسان دانشگاه جامع علمی– کاربردی در این پژوهش مد نظر قرار گرفته است. روش پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ نحوه گردآوری اطلاعات از نوع کمی می‌باشد. از روش تحلیل استنباطی و توصیف داده‌ها و استفاده از تحلیل عاملی(اکتشافی و تاییدی)، برای تحلیل داده‌های پرسشنامه و ارائه نتایج استفاده شد.با توجه به تایید سوالات توسط خبرگان، روایی محتوای پرسشنامه مورد تایید قرار گرفته است.جامعه آماری به تعداد 54،000 نفر و حجم نمونه391 نفر از مدرسان دانشگاه جامع علمی– کاربردی کشور بود.برای محاسبه حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شدضریب آلفای کرونباخ پرسشنامه شایستگی‌های حرفه‌ای مدرسان 98% می باشد که ابزار استفاده شده از پایایی مطلوبی برخوردار است. تجزیه و تحلیل داده‌های جمع آوری شده، از طریق نرم‌افزار SPSS 16 و Smart PLS انجام شد. عوامل مورد آزمون عبارتند از: برنامه‌ریزی، رهبری، سازماندهی، مدیریت کلاس درس، انگیزش، خلاقیت و نوآوری، خودمدیریتی، سازگاری، ارتباطی، هماهنگی تعاملی. این عوامل ومولفه‌ها در پرسشنامه به ارزیابی گذاشته شد و با استفاده از تحلیل عاملی، بارهای عاملی را بررسی کرد. بارعاملی مولفه «هماهنگی تعاملی» کمتر از 0.3 بود، از مسیر تحلیل حذف و مولفه‌های باقی‌مانده، تحت عنوان مولفه‌های مدل شایستگی‌های حرفه‌ای مدرسان دانشگاه علمی- کاربردی مورد پذیرش قرار گرفت.

     هدف از انجام این پژوهش، طراحی مدل معادلات ساختاری توسعه منابع انسانی کارآفرینانه در سازمان های دولتی است. از نظر هدف؛ کاربردی و از نظرماهی ت و روش؛ توص یفی از ن وع همب ستگی می باشد. جامعه آماری مدیران سازمان های دولتی مرکز استان اردبیل بودند که با نمونه گیری تصادفی ساده تعداد 341 نفر بعنوان نمونه انتخاب شدند. ابزارگردآوری اطلاعات پرسش نامه محقق ساخته می باشد. برای بررسی روایی پرسش نامه از نظرات خبرگان و همچنین شاخص میانگین واریانس استخراج شده (AVE) که در نرم افزار R محاسبه می شود؛ استفاده شد. با توجه به نتایج، چون بار عاملی هیچ سوالی کمتر از 0.5 نبوده و آماره ی T هیچ سوالی کمتر از 1.96 نبود و هم چنین معنی داری برای تمامی سوالات کمتر از 0.05 است، لذا هیچ یک از سوالات از مدل حذف نگردید. همچنین برای بررسی پایایی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ و از پایایی ترکیبی (CR) استفاده گردیده است. مقادیر آلفای کرونباخ برای تمامی عوامل بزرگتر از 0.7 است، بنابراین پایایی سازه های این عوامل نشان می دهد که سوالات مربوط به عوامل دارای برازش مناسبی هستند. نتایج نشان می دهد مسئولیت پذیری سازمان و مزیت رقابتی سازمان بر فعالیت های توسعه منابع انسانی کارآفرینانه تاثیر معنی داری دارد. فعالیت های توسعه منابع انسانی بر توانمندسازی فردی و توانمندسازی سازمانی تاثیر معنی داری دارد. توسعه جویی مدیران، فرهنگ سازمانی و مشوق های توسعه منابع انسانی بر توانمندسازی فردی تاثیر معنی داری دارد. جو حاکم سازمانی و رویکرد سنتی نظام اداری بر توانمندسازی سازمانی تاثیر معنی داری دارد. توانمندسازی فردی و توانمندسازی سازمانی بر توسعه فردی و توسعه سازمانی تاثیر معنی داری دارد.