پژوهش های مدیریت عمومی (پژوهش های مدیریت سابق)

نیروی انسانی هر کشوری ابزاری ضروری برای توسعه اقتصادی است و بدون داشتن نیروی انسانی کارآمد و متخصص دستیابی به توسعه غیرممکن است. سیاست های رشد اقتصادی کشور باید الگوی اشتغال را پیش بینی کند، بنابراین لزوم تعیین سیاست ها و برنامه ریزی اشتغال با توجه به افزایش جمعیت، اجتناب ناپذیر است. در همین راستا هدف پژوهش حاضر ارائه الگوی خط مشی گذاری در حوزه اشتغال است. این پژوهش از نوع کیفی - اکتشافی با رویکرد داده بنیاد روش اشتراوس و کوربین، کاربردی، تفسیری و استقرایی است. چهارده نفر از خبرگان دانشگاهی و اجرایی جامعه آماری پژوهش را تشکیل داده اند. داده های حاصل از آنها در سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی تجزیه و تحلیل شده و 170 کد اولیه استخراج و 39 مقوله و 14 مفهوم احصاء گردید. بدین ترتیب الگوی مدنظر با دو عامل علی؛ سازمانی و فراسازمانی، سه عامل به عنوان پدیده محوری؛ کمیسیون کار و امور اجتماعی مجلس، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و موسسات فنی و حرفه ای، دو عامل مداخله گر؛ ساختاری و اجرایی، دو عامل زمینه ای؛ سخت و نرم، دو راهبرد؛ کنش سیاست گذران و کنش بخش خصوصی و مردم نهاد و در آخر سه مفهوم پیامد؛ زیرساختی، اجرایی و فرهنگی- اجتماعی شکل گرفت. مقوله اشتغال و رفع بیکاری به عنوان یک پدیده مخرب اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی همواره از دغدغه های اساسی سیاست گذاران بوده است. بنابراین لازم تمام نهادهای حوزه سیاست گذاری اشتغال، ایجاد اشتغال را که یک مقوله فرابخشی است و به هماهنگی و مشارکت فعال دستگاه ها و نهادهای اجرایی مرتبط دارد در اولویت خود قرار دهند.

در شرایطی که سازمان ها برای رویارویی با چالش های جدی باید از همه امکانات بالقوه و بالفعل خود بهره بگیرند، قدرت و اقتدار واقعی سازمان های توسعه یافته، وجود منابع انسانی متخصص به منزله سرمایه های استراتژیک می باشد و یکی از اقداماتی که باعث ایجاد تحول بنیادی و مبتنی بر بینش و بصیرت سازمان یافته در حوزه منابع انسانی است اجرای نظام جانشین پروری در سازمان ها می باشد. این پژوهش، از نظر هدف کاربردی و به لحاظ اجرا پژوهشی کیفی می باشد .جامعه آماری این پژوهش، شامل صاحب نظران و خبرگان مرتبط با موضوع  دارای زمینه علمی و سابقه مرتبط در شرکت آب و فاضلاب سمنان و نمونه پژوهش به روش نمونه گیری نظری(هدفمند) انتخاب شد. به منظور جمع آوری داده های کیفی از ابزار مصاحبه و برای تجزیه و تحلیل داده های حاصل از مصاحبه، از فن تحلیل مضمون استفاده شد. نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان داد، شناسایی نیازهای سازمان، شناسایی شایستگی های مورد نیاز، شناسایی استعدادها از طریق مخزن استعداد، آموزش و به کارگیری، ارزیابی و مرور به عنوان مقوله های اصلی در طراحی مدل جانشین پروری در آبفا استان سمنان با تاکید برمدیریت استعداد می باشد.

ارزیابی کیفیت خدمات یکی از دغدغه های اصلی ارائه دهندگان خدمات اعم از دولتی و غیردولتی می باشد. با پیشرفت تکنولوژی سیار و ارائه خدمات دولتی به شهروندان در بستر دولت سیار، ارزیابی کیفیت این نوع خدمات نیز بیش از پیش مورد توجه دولت ها و پژوهشگران حوزه کیفیت خدمات دولت سیار قرار گرفته است. در این پژوهش برای ارزیابی کیفیت خدمات دولت سیار از روش تحلیل مضمون و تکنینک مدلسازی ساختاری تفسیری (ISM) استفاده گردیده و به کمک تحلیل مضمون عوامل مورد شناسایی قرار گرفته و با روش مدلسازی ساختاری تفسیری، تعاملات بین عوامل سطح بندی شده اند. روش تحلیل مضمون و مدلسازی ساختاری تفسیری مبتنی بر نظر خبرگان است. خبرگان در این پژوهش متشکل از 14 نفر اساتید صاحبنطر، پژوهشگران و مدیران اجرایی حوزه دولت سیار می باشند. یافته های پژوهش نشان می دهد که ارزیابی کیفیت خدمات دولت همراه در سطح اول، رضایت شهروندان در سطح دوم، آموزش شهروندان و اعتمادسازی به خدمات دولت همراه در سطح سوم، طراحی اپلیکیشن در سطح چهارم، امنیت داده ها و فرهنگ خدمات دولت همراه در سطح پنجم، خط مشی سازمانی، قابلیت های وب 3 و زیرساخت های نرم افزاری و سخت افزاری در سطح شش قرار دارند.

 بررسی مدل های رهبری در شرایط پیچیده و عدم قطعیت امروزی بیانگر آن است که مدل های رهبری سنتیِ مبتنی بر رقابت و سلسله مراتبی، پاسخگوی چالش های محیطی پیش روی سازمان ها نیستند و لزوم توجه به سبک هایی از رهبری احساس می شود که پیرو محور هستند. بدین منظور، پژوهش حاضر با  کشف معنا و ساختار بنیادین رهبری فداکارانه انجام شد. جامعه مورد مطالعه، نیروهای عملیاتی سازمان های امداد و نجات (آتش نشانی و فوریت های پزشکی) شهر مشهد می باشند که 18 نفر تا رسیدن به اشباع نظری به صورت نمونه گیری هدفمند انتخاب گردیدند. استراتژی مورد استفاده پدیدارشناسی و ابزار گردآوری داده ها مصاحبه نیمه ساختار یافته بود. استحکام پژوهش از طریق چهار معیار  قابلیت اعتبار، انتقال پذیری،  قابلیت اطمینان  و تأییدپذیری مورد بررسی قرار گرفت و نتایج تحلیل داده ها با کمک نرم افزار تحلیل کیفی MAXQDA انجام شد. مطابق یافته های پژوهش سیزده زیرمؤلفه در قالب سه مؤلفه دسته بندی شدند. مؤلفه های کشف شده مبین رهبری فداکارانه از منظر مشارکت کنندگان عبارتند از: گذشتن از دارایی های مادی و معنوی، گذشتن از منابع قدرت و جان فشانی. در انتها برمبنای مؤلفه های احصاء شده، توصیفی از معنا و ساختار رهبری فداکارانه ارائه شد. از دیدگاه نیروهای عملیاتی سازمان های امداد و نجات، رهبری فداکارانه، سبک مدیریتی است که در آن، فرمانده و مدیر عملیاتی با تأکید بر آرمان های خود، از دارایی های مادی و معنوی و منابع قدرت گذشت می کند و در نهایت سطح گذشت از منافع با جان فشانی به اوج می رسد.

ضرورت درک پدیده نوآوری و پیچیدگی های آن، موجب شده که محققان مختلف برای فهمیدن و فهماندن این پدیده از استعاره های متعددی نظیر سیستم (نظام)، اکوسیستم، کارخانه، مارپیچ، خوشه، زنجیره، شبکه و ... استفاده کنند؛ اما اخیراً استعاره جدیدی به نام بیوم، از حوزه بوم شناسی برای نوآوری بکار رفته است. مقاله حاضر در پی آن است که این استعاره جدید را با استعاره های قبلی فوق الذکر مقایسه نماید و برای این منظور از پیمایش نظرات صاحب نظران استفاده می نماید. برای این هدف، هشت اصل بهینگی استعاره ها (شامل یکپارچه سازی، جانمایی، تنیدگی، امکان بازگشایی، دلیل خوب، تحکیم ترادف، فاصله داری و ملموس بودن) و نیز شش قاعده مقبولیت سنجی استعاره ها (شامل جذابیت، مشهود بودن، متصل بودن، باورکردنی بودن، زیبا بودن و واقعی به نظر رسیدن) بین استعاره های به کاررفته برای نوآوری در قالب دو فرضیه اصلی و 14 فرضیه فرعی بررسی می شود که به تائید فرضیه ها می انجامد. این بدان معناست که استعاره بیوم برای تبیین پدیده نوآوری مناسب تر است؛ زیرا با به کارگیری آن امکان تحلیل و سیاست گذاری اجزا تشکیل دهنده بیوم که در حوزه های مختلف از اکوسیستم ها و روابط بین آن ها تشکیل شده اند، تسهیل خواهد شد. لذا توصیه می شود که سیاست گذاران نوآوری از این چارچوب جدید استفاده کنند.

سیستم منابع انسانی نقش مهمی در تسهیل تغییرات موفقیت آمیز سازمانی و کمک به عملکرد پایدار سازمانی دارد. این نقش بیان کننده نقاط قوت منابع انسانی در سازمان ها است. پژوهش پیش رو باهدف بررسی تأثیر نقاط قوت ادراک شده سیستم منابع انسانی در سازمان بر واکنش های کارکنان نسبت به تغییر انجام گرفته است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف از نوع کاربردی و به لحاظ اجرا توصیفی-پیمایشی با رویکرد مدل سازی معادلات ساختاری می باشد. جامعه آماری پژوهش حاضر را کلیه کارکنان دادگستری و شورای حل اختلاف شهرستان درگز و بخش لطف آباد به تعداد 180 نفر تشکیل می دهند. نمونه آماری با استفاده از جدول مورگان، 118 نفر تعیین شد که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب گردید. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه است که از سه پرسشنامه آلفس و همکاران (2019)، هولت و همکاران (2007) و والومبوا و همکاران (2010) استفاده شده است. روایی محتوایی-صوری توسط متخصصان و روایی سازه به روش تحلیل عاملی تأییدی بررسی و مورد تأیید قرار گرفت. به منظور تجزیه وتحلیل داده ها از روش آمار توصیفی و استنباطی و روش حداقل مربعات جزئی به وسیله نرم افزارهای SPSS و SmartPLS استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که نقاط قوت ادراک شده سیستم منابع انسانی بر پذیرش، آمادگی و حمایت از تغییر توسط کارکنان تأثیر مثبت و مستقیمی دارد. همچنین پذیرش تغییر و آمادگی برای تغییر توسط کارکنان، رابطه بین نقاط قوت ادراک شده سیستم منابع انسانی و رفتار حمایت از تغییر را میانجی گری می کند و در نهایت رهبری اصیل سازمان رابطه بین نقاط قوت ادراک شده سیستم منابع انسانی و رفتار حمایت از تغییر توسط کارکنان را تعدیل نمی کند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی موانع تجاری سازی تحقیقات دانشگاهی در فراگرد کارآفرینی دانشگاهی انجام شده است. در راستای رسیدن به این هدف با استفاده از روش فراترکیب و روش هفت مرحله ای سندلوس کی و باروس و، با رویکرد توسعه ای-کاربردی موانع تجاری سازی یافته های تحقیقاتی محققان دانشگاهی شناسایی گردید. بدین صورت که پس از غربالگری پژوهش ها، تعداد 52 پژوهش انتخاب و سپس با تحلیل محتوای یافته های پژوهش های انتخاب شده و با استفاده از روش کدگذاری و نظر خبرگان تعداد 99 کد، 13 مفهوم و 3 مقوله شناسایی شدند. به منظور سنجش پایایی کدهای استخراجی، شاخص کاپای کوهن در نرم افزار SPSS محاسبه شد. روایی محتوای مدل پژوهش توسط 11 نفر از خبرگان و اساتید دانشگاهی با استفاده از ضریب نسبی CVR  تأیید گردید. طبق نتایج این پژوهش، موانع تجاری سازی یافته های تحقیقاتی را می توان در سه مقوله اصلی "موانع داخلی (سطح دانشگاه)"، "موانع محیط نزدیک" و "موانع محیط دور" تقسیم بندی نمود. موانع محیط داخلی شامل 7 مفهوم موانع مربوط به "برنامه ریزی و سیاست گذاری"، "مدیریت"، "ادراک و مهارت پژوهشگران"،"ویژگی های روانشناختی پژوهشگران"، "زیرساخت ها و حمایت ها"، "فرهنگ سازمانی" و "ماهیت پژوهش ها"، موانع محیط نزدیک شامل 3 مفهوم موانع مربوط به "فضای بازار"، "بازیگران صنعت" و "شبکه ها و ارتباطات"و موانع محیط دور نیز شامل 3 مانع اصلی "فرهنگی"، "اقتصادی" و " قانونی- دولتی" می باشند.

اثربخشى و کارآیی مدیران اساساً به شایستگى، مهارت، سطح دانش، بینش و توانایى هاى آن ها بستگى دارد و به دلیل اهمیت این عوامل در موفقیت مدیران، جستجوى پیگیر و تلاشى مستمر به منظور یافتن و تربیت کسانى که داراى این نوع از شایستگى، توانایى و مهارت باشند که آن ها را به مدیرانى موثر و رهبرانى مفید تبدیل کند در جریان است. در این پژوهش از روش تحقیق آمیخته (کیفی- کمی) استفاده شده است. در بخش کیفی از روش تحلیل تِم استفاده شده است. ابتدا با 25 نفر از نفر از اساتید و مدیران و کارشناسان شهرداری مشهد مصاحبه انجام شد. سپس اطلاعات گردآوری شده با استفاده از نرم افزار NVivo مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بر اساس نتایج حاصله از تحلیل مصاحبه با اعضای گروه خبرگان، الگوی شایسته سالاری مدیران شهرداری مشهد دارای 122 کد آزاد می باشد که در قالب 15 کد محوری و 4 کد انتخابی دسته بندی شدند. در ادامه بر اساس نتایج حاصله از بخش کیفی، پرسشنامه ای تدوین و پس از تأیید روایی و پایایی آن، در اختیار اعضای نمونه مورد بررسی (348 نفر از کارکنان (رسمی، قراردادی و پیمانی)، شهرداری مشهد)،  قرار گرفت. بر اساس نتایج حاصله از معادلات ساختاری؛ شایستگی فردی با ضریب 0.87، دارای بیشترین میزان تأثیر در ساخت مدل شایسته سالاری در شهرداری مشهد می باشد همچنین فقدان نظام ارزشیابی با ضریب 0.81، مهم ترین مانع شایسته سالاری در شهرداری مشهد می باشد.

هدف این پژوهش تبیین نقش رفتارهای سیاسی بر رفتار شهروند سازمانی با میانجی گری اشتیاق شغلی و رضایت شغلی از طریق مدل سازی معادلات ساختاری است. پژوهش به روش توصیفی - همبستگی با رویکرد مدل یابی معادلات ساختاری اجرا شد. جامعه آماری پژوهش کارکنان شرکت های تکتا و سیماچوب وابسته به سازمان صدا و سیما به تعداد 430 نفر در شهر تهران است که حجم نمونه به تعداد 203 نفر با استفاده از جدول کرجسی و مورگان تعیین شد. گردآوری داده ها با استفاده از پرسشنامه های استاندارد انجام شد. تحلیل داده ها به کمک مدل یابی معادلات ساختاری (تحلیل مسیر تأییدی) و آزمون همبستگی پیرسون با استفاده از نرم افزارهای آماری SPSS و AMOS انجام شد. یافته ها نشان داد؛ رفتار سیاسی بر رفتار شهروندی سازمانی و اشتیاق شغلی تأثیر معنادار و منفی دارد، رضایت شغلی و اشتیاق شغلی بر رفتار شهروندی سازمانی تأثیر معنادر و مثبت دارند. رفتار سیاسی و اشتیاق شغلی بر رضایت شغلی تأثیر معناداری ندارند. تأثیر رفتار سیاسی بر رفتار شهروندی سازمانی از طریق اشتیاق شغلی و رضایت شغلی معنادار است. همچنین شاخص های اندازه گیری و برازش مدل نیز حکایت از مطلوب بودن مدل داشتند. به طور کلی با بهره گیری از اشتیاق شغلی و رضایت شغلی کارکنان می توان اثر منفی رفتارهای سیاسی را بر رفتار شهروندی سازمانی تعدیل نمود.

امروزه در بسیاری از کشورها به منظور کاهش هزینه های سربار بازرگانی، از تجارت الکترونیکی استفاده می شود. در ایران نیز گسترش فعالیت های اقتصادی، برقراری ارتباط با کشورهای خارجی و رشد استفاده از دستگاه های الکترونیکی، شرکت های کوچک و متوسط را به این سمت سوق داده است. اهمیت استفاده از تجارت الکترونیک، نه تنها در بسیاری از شاخص های رشد شرکت ها تأثیرگذار است، بلکه هزینه تهیه اطلاعات و پردازش و کاربرد اطلاعات را نیز کاهش می دهد. یکی از مسائل مهم در تحقیقات علمی که با هدف گسترده کردن ثروت و پیشرفت برای شرکت های کوچک و متوسط مطرح است شناسایی عوامل مؤثر بر پذیرش تجارت الکترونیک در این شرکت ها است. در این پژوهش ضمن بررسی مبانی نظری تحقیق، به روش کتابخانه ای و تحقیق میدانی، عوامل موثر بر پذیرش چنین تجارتی براساس پژوهشی پیمایشی توصیفی در شرکت های کوچک و متوسط شهرستان چابهارمورد بحث قرار گرفته است. در این راستا 268 نفر از مدیران، کارشناسان و کارکنان شرکت های کوچک و متوسط در شهرستان چابهار مورد مطالعه قرارگرفته است. یافته ها حاکی از آن است که عوامل چهارگانه سازمانی، محیطی، فناورانه و اخلاقی بر پذیرش تجارت الکترونیک تأثیر مستقیم دارند.

استفاده از شبکه های اجتماعی به صورت فزاینده در حال رشد می باشد. در ایران نیز در سال های اخیر شبکه های اجتماعی متفاوتی ارائه شده است که در مقاطعی مورداستفاده قرارگرفته است. این شبکه ها عمدتاً در قالب پلتفرم های تلفن همراه ارائه می شوند. استفاده از این شبکه ها در بین گروه های مختلف جامعه رونق بالایی یافته است. هدف اصلی این تحقیق ارائه مدل رفتار مصرف کنندگان ایرانی شبکه های اجتماعی می باشد. روش این تحقیق کاربردی، همبستگی و پیمایشی بوده است. در این تحقیق جامعه آماری شامل کاربران شبکه های اجتماعی به منظور بررسی برازش مدل نهایی بوده اند. با استفاده از جدول مورگان حجم نمونه برابر 384 نفر تعیین گردید. روش نمونه گیری در این تحقیق تصادفی ساده بوده است. به منظور سنجش شاخص های تحقیق بر اساس ادبیات تحقیق پرسشنامه محقق ساخته تهیه گردید که پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ (75/0) و روایی آن با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی و شاخص های برازش مورد تائید قرار گرفت. بازه زمانی تحقیق و توزیع پرسشنامه ها در سال 1400 بوده است. نتایج این تحقیق به تائید ارتباط بین 7 شاخص اصلی در قالب کارکردها، قابلیت ها، حریم خصوصی، محتوی شبکه ها، عوامل بازاریابی، روان شناختی و محیطی با رفتار مصرف کننده در شبکه های اجتماعی انجامید. بر اساس نتایج کسب شده می توان نتیجه گرفت زیربنای تئوریکی تحقیق معتبر بوده و مدل/ مقیاس توسعه داده شده، برای سنجش رفتار مصرف کنندگان ایرانی در شبکه های اجتماعی مناسب بود.

 هدف پژوهش حاضر ارزیابی و اولویت بندی ابعاد و مؤلفه های الگوی خط مشی گذاری توسعه کارآفرینی در کمیته امداد امام خمینی (ره) در استان سیستان و بلوچستان می باشد. این پژوهش از نظر نوع تحقیق کاربردی و از لحاظ روش آمیخته (کیفی و کمی) است. در بخش کیفی برای شناسایی ابعاد و مؤلفه های پژوهش از کلیه اسناد، پژوهش های محققان دیگر، انجام مصاحبه با 18 نفر از خبرگانی که بصورت گلوله برفی انتخاب شدند، به شیوه تحلیل مضمون استفاده گردید و پس از تأیید عوامل احصاء شده توسط خبرگان با کمک روش دلفی، پرسش نامه پنج گزینه ای در بخش کمی در بین جامعه آماری که کلیه کارشناسان و مدیران بخش اشتغال و کارآفرینی، حوزه مالی و سایر حوزه های مرتبط در کمیته امداد امام خمینی (ره) در تمامی شعب استان سیستان و بلوچستان بودند، توزیع شد. ابزار جمع آوری داده های پژوهش فیش کدگذای و پرسش نامه بود. برای بررسی فرضیات از آزمون Tتک نمونه ای و برای اولویت بندی ابعاد و مؤلفه ها از آزمون فریدمن با استفاده از نرم افزار spss استفاده گردید. برای سنجش قابلیت اطمینان روش میان کدگذار مورد استفاده قرار گرفت که نتیجه حاکی از 88درصد توافق بین این دو کدگذاری است. همچنین جهت سنجش انتقال پذیری از روش دلفی برای گرفتن اجماع میان خبرگان استفاده شد. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که 3 بعد اصلی با عناوین تدوین، اجرا و ارزیابی و 16 مؤلفه شناسایی شده بر خط مشی گذاری توسعه کارآفرینی در کمیته امداد مؤثر هستند که تمامی موارد در وضعیت مطلوبی قرار دارند. همچنین نتایج حاصل از اولویت بندی ابعاد اصلی نشان داد که بعد تدوین در بالاترین اولویت و به ترتیب ابعاد اجرا و ارزیابی در اولویت های بعدی قرار دارند.