حجت الله مرادی پور

پارک های علم و فنّاوری سازمان هایی هستند که با ایجاد زیرساخت های لازم برای توسعه نوآوری و فنّاوری از طریق ایجاد رقابت سالم و هم نشینی شرکت های فناور، فعالیت دارند و برای دستیابی به این هدف به وسیله متخصصین حرفه ای مدیریت می شوند. هدف از این پژوهش بررسی تأثیر متقابل پیشران هایی است که علاوه بر تأثیرگذاری و تأثیرپذیری از سایر پیشران ها، بیشترین اهمیت را برای توسعه سازمان های مذکور دارند. پژوهش حاضر با توجه به کثرت عوامل موثر بر مدیریت پارک های علم و فنّاوری، تأثیر این عوامل بر یکدیگر و هم چنین بر مدیریت این پارک ها به عنوان یک متغیر وابسته را بررسی می کند. روش پژوهش برحسب هدف، کاربردی است. داده های مورد نیاز برای تحلیل تاثیر متقابل علت ها، از طریق نظرات خبرگان و با روش دلفی به دست آمده و تأثیر متقابل پیشران ها با نرم افزار "MicMac" تحلیل شده است. جامعه آماری این پژوهش را خبرگان و مدیران حوزه علم و فناوری مربوطه تشکیل می دهند و نمونه گیری بصورت متوالی براساس روش گلوله برفی تا رسیدن به حد کفایت از پاسخگویان انجام شده است. با توجه به نتایج حاصله، عواملی همچون حمایت موثر از پارک به عنوان کانون توسعه، ایجاد زنجیره ارزش فناوری، تجاری سازی علم و فناوری، توانایی در انتقال، اشاعه و جذب فناوری، ریسک های بازار و تسهیل صادرات محصولات فناورانه در مدیریت پارک های علم و فناوری بیشترین موقعیت استراتژیک را در توسعه سازمان های مذکور دارند.

به طور عام بیش از چند دهه از عمر سیاست گذاری های کلان و برنامه ریزی های توسعه مبتنی بر این سیاست گذاری ها در ایران می گذرد اما به طور خاص سیاست گذاری در حوزه علم و فناوری سابقه ای حدوداً دو دهه ای دارد. برای اولین در برنامه توسعه سوم فصلی به توسعه علم و فناوری اختصاص داده شد. در طول این سال ها چندین سند بالادستی برای سیاست گذاری کلان در حوزه علم و فناوری (سند چشم انداز بیست ساله، نقشه جامعه علمی کشور و سیاست های کلی علم و فناوری ابلاغی مقام معظم رهبری) تدوین و ابلاغ شده است. بعد از گذشت قریب دو دهه از سیاست گذاری ها متأسفانه نتایج و خروجی ها با آنچه انتظار می رفت تفاوت دارند. رتبه علمی ایران و برخی دیگر از شاخص های مرتبط مؤید همین مطلب هستند. با عنایت به اینکه این پژوهش ازلحاظ ماهیت کاربردی، ازنظر نوع کمی و کیفی (آمیخته) و لذا روش تحلیل محتوای کیفی -کمی استفاده شده است. جامعه آماری آن اسناد بالادستی در حوزه علم و فناوری است. با توجه به اینکه هدف اصلی این پژوهش شناسایی نوع/ روش سیاست گذاری علم و فناوری به منظور تحلیل پیامد های حاصل از سیاست گذاری های مذکور بر توسعه کشور است، ضمن مطالعه مبانی نظری مرتبط با موضوع تحقیق، نسبت به شناسایی ابزارهای سیاست گذاری اقدام شده و سپس با تحلیل محتوای اسناد بالادستی در حوزه علم و فناوری سعی شده است که ارتباط میان شیوه سیاست گذاری های انجام شده با پیامدهای حوزه علم و فناوری را شناسایی نماییم. یافته ها نشان می دهند که وحدت رویه و نگاه منسجم استراتژیک بر سیاست گذاری ها حاکم نبوده است و پیامدها از عدم توازن در عرصه های عرضه و تقاضا رنج می برند.

صنعت تولید)کارخانه ای( تنه اصلی اقتصاد ملی کشور چین است. هم چنین اهمیت نوآوری در تولید است که موجب تقویت/ قدرت کشور می شود. چین در برنامه خود بنام "تولید چین در سال 2025 " به سه موضوع زیر توجه دارد: - کار آفرینی و اشتغال - نوآوری - اثر متقابل آنها یک سوال اساسی اینست که چین در حال حاضر بزرگترین تولید کننده جهان است، بنابراین چرا تا این حد نگران تولید در آینده است؟ آنها با پاسخگویی به این سه سوال ) Wh .Q ) یعنی ؛ Why )از طریق بررسی جایگاه و محیط زیست ( – - What )بررسی نکات کلیدی در تولید 2025 ( و How )ارائه روش برای هر مورد( در صدد پاسخ به سوال فوق بوده اند.