تحقیقات علوم رفتاری

زمینه و هدف : افسردگی، یکی از مهم ترین مسایل دانشجویان است که بروز آن در سنین جوانی، با افت شدید عملکرد اجتماعی، شغلی و تحصیلی همراه می باشد. همچنین، نشخوار فکری و کمال گرایی از جمله عوامل مهم در ابتلا به افسردگی به شمار می روند. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف پیش بینی نشانه های افسردگی بر اساس کمال گرایی و نشخوار خشم در دانشجویان علوم پزشکی شیراز انجام شد. مواد و روش ها: این مطالعه از نوع توصیفی- همبستگی و جامعه آماری آن متشکل از دانشجویان پسر مشغول به تحصیل دانشگاه علوم پزشکی شیراز در سال 1395 بود. نمونه ها شامل 204 نفر، به شیوه تصادفی چند مرحله ای انتخاب شدند. به منظور جمع آوری داده ها، از مقیاس افسردگی، اضطراب و استرس (21-Depression‚ Anxiety‚ Stress Scale یا 21-DASS)، مقیاس نشخوار خشم Sukhodolsky و همکاران و مقیاس کمال گرایی اهواز استفاده گردید. داده های به دست آمده با استفاده از روش های همبستگی و Multiple regression در نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: رابطه مثبت و معنی داری بین افسردگی و نشخوار خشم (419/0 = r، 001/0 > P) و افسردگی وکمال گرایی (321/0 = r، 001/0 > P) وجود داشت. همچنین، 6/17 درصد از تغییرات افسردگی دانشجویان به وسیله نشخوار خشم تبیین گردید. نتیجه گیری: پژوهش حاضر بیانگر اهمیت نقش نشخوار خشم و کمال گرایی در نشانه های افسردگی دانشجویان می باشد. بنابراین، آموزش مهارت های کنترل عواطف همچون مدیریت خشم و مهارت حل مسأله به دانشجویان دارای نشخوار خشم توصیه می گردد.

زمینه و هدف : کنترل مهاری دقیق و در عین حال انعطاف پذیر پاسخ های خودکار شناختی و هیجانی برای رفتار سازگارانه هنگام وقوع حوادث غیر قابل پیش بینی، نیازی اساسی در زندگی روزمره می باشد و نقص در این عملکرد اجرایی- شناختی، مشخصه اختلالات روان پزشکی مختلف از جمله نقص توجه- بیش فعالی (Attention-deficit hyperactivity disorder یا ADHD) و سوء مصرف مواد است. هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی عملکرد کنترل مهاری تداخلی و پاداش پیشین در زمان حضور محرک های هیجانی و غیر هیجانی از طریق تحریک الکتریکی مستقیم از روی جمجمه (Transcranial direct current stimulation یا tDCS) بود. مواد و روش ها: در این مطالعه، 20 نفر داوطلب با میانگین سنی 7/21 سال (دامنه سنی 19 تا 30 سال) در سه موقعیت تحریک آندی قشر خلفی خارجی پیش پیشانی (Dorsolateral prefrontal cortex یا DLPFC)، تحریک آندی قشر حدقه ای پیشانی (Orbitofrontal cortex یا OFC) و شرایط شبه تحریک از طریق آزمون های Stroop هیجانی و برو/ نرو هیجانی که به ترتیب برای سنجش کنترل مهار تداخلی و مهار پاداش پیشین می باشند، مورد ارزیابی قرار گرفتند. یافته ها: یافته های آزمون Stroop نشان دهنده تفاوت معنی دار در دقت اجرا (001/0 > P) و تفاوت غیر معنی دار در سرعت اجرا (050/0 < P) بود. نتایج آزمون برو/ نرو نیز تفاوت غیر معنی دار در دقت اجرا (050/0 < P) و همچنین، تفاوت غیر معنی دار در زمان واکنش (050/0 < P) را نشان داد. نتیجه گیری: با توجه به درگیری دو ساختار مغزی متفاوت در کنترل مهاری و عوامل هیجانی، تحریک یک ساختار واحد برای بهبود هم زمان این دو کارکرد اثربخش نمی باشد و به شواهد بیشتری برای بهبود هم زمان مهار و هیجان نیاز است.

زمینه و هدف : اختلال اضطراب فراگیر (Generalized Anxiety Disorder یا GAD)، یکی از اختلالات اساسی در آسیب شناسی روانی است. پژوهش حاضر با هدف طراحی و آزمون یک مدل مفهومی برای بررسی نقش تعدیل کننده و واسطه ای مقابله های معنوی و راهبردهای شناختی تنظیم هیجان در رابطه بین عوامل فراتشخیصی و نشانه های GAD انجام گردید. مواد و روش ها: در این مطالعه توصیفی- همبستگی، 700 نفر از دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه های دولتی وابسته به وزارت علوم شهر تهران در سال تحصیلی 95-1394 به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای تصادفی انتخاب شدند. مقیاس کوتاه اختلال اضطراب فراگیر (Generalized Anxiety Disorder 7-Item یا 7-GAD)، پرسش نامه های نگرانی پنسیلوانیا (Penn State Worry Questionnaire یا PSWQ)، اجتناب شناختی (Cognitive Avoidance Questionnaire یا CAQ)، تحمل ناپذیری بلاتکلیفی (Intolerance of Uncertainty Scale یا IUS)، فراشناخت (Metacognition Questionnaire یا MCQ)، راهبردهای تنظیم شناختی هیجان (Cognitive Emotion Regulation Questionnaire یا CERQ)، پذیرش و عمل (Acceptance and Action Questionnaire-II یا AAQ-II) و مقابله معنوی (Spiritual Coping Questionnaire یا SCQ) در مورد شرکت کنندگان اجرا گردید. داده های به دست آمده با استفاده از روش تحلیل مسیر و معادلات ساختاری در نرم افزارهای SPSS، LISREL، Process مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: ارتباط معنی داری بین عوامل فراتشخیصی (اجتناب شناختی، باورهای منفی درباره نگرانی، تحمل ناپذیری بلاتکلیفی و اجتناب تجربه ای) و نشانه های GAD وجود داشت (050/0 > P). همچنین، ارتباط معنی داری بین عوامل فراتشخیصی با راهبردهای تنظیم شناختی هیجان و مقابله های معنوی مشاهده شد (050/0 > P). راهبردهای تنظیم شناختی هیجان واسطه رابطه بین عوامل فراتشخیصی و نشانه های GAD و مقابله های معنوی نیز تعدیل کننده رابطه بین عوامل فراتشخیصی و نشانه های GAD می باشند (05/0 > P). نتیجه گیری: نتایج پژوهش بر اهمیت عوامل فراتشخیصی، تنظیم شناختی هیجان و مقابله های معنوی در نشانه های GAD تأکید دارد.

زمینه و هدف : امروزه استفاده از شبکه های اجتماعی به یک رفتار مدرن طبیعی تبدیل شده، اما شکل های آسیب زای استفاده از آن هم در دو دهه اخیر مورد توجه زیادی قرار گرفته است. هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی نقش رگه های سرشت و منش شخصیت، نیازهای بنیادین روان شناختی و طرحواره های ناسازگار اولیه در پیش بینی آسیب پذیری به اعتیاد در قالب روابط ساختاری بود. مواد و روش ها: این مطالعه از نوع توصیفی- مقطعی بود و جامعه آماری آن را کلیه دانشجویان دختر و پسر مقطع کارشناسی دانشگاه فرهنگیان استان آذربایجان شرقی که در نیم سال اول سال تحصیلی 96-1395 مشغول به تحصیل بودند، تشکیل داد. با توجه به این که جامعه آماری شامل جنسیت و رشته های مختلف تحصیلی بود، روش نمونه گیری طبقه ای با انتساب بهینه در نظر گرفته شد که 280 نفر از دانشجویان را شامل شد. داده ها با استفاده از پرسش نامه سرشت و منش Cloninger (Temperament and Character Inventory یا TCI)، پرسش نامه نیازهای بنیادین روان شناختی، پرسش نامه طرحواره Young (Young Schema Questionnaire یا 75-YSQ) و پرسش نامه آسیب پذیری به اعتیاد جمع آوری گردید و با استفاده از روش های آمار توصیفی و استنباطی در نرم افزار SPSS و LISREL مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: بر اساس یافته های مدل ساختاری، رگه های سرشت و منش شخصیت، نیازهای بنیادین روان شناختی و طرحواره های ناسازگار اولیه در قالب روابط ساختاری قادر بودند آسیب پذیری به اعتیاد را در مسیرهای مختلف پیش بینی و تبیین نمایند. نتیجه گیری: به منظور بهبود وضعیت روان شناختی دانشجویان، توجه به این متغیرها طی کارآزمایی های بالینی با هدف طراحی مدل های مداخله مناسب یا اصلاح مداخله های موجود، سودمند خواهد بود.

زمینه و هدف : ناتوانی های یادگیری، یکی از مهم ترین علل عملکرد ضعیف تحصیلی و اجتماعی دانش آموزان به شمار می رود. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی مداخله بازآموزی اسنادی و تنظیم هیجانی بر کاهش فرسودگی تحصیلی و افزایش سازگاری اجتماعی دانش آموزان با ناتوانی یادگیری ابتدایی شهر تهران انجام شد. مواد و روش ها: این مطالعه از نوع نیمه آزمایشی همراه با مراحل پیش آزمون، پس آزمون و دوره پیگیری بود. 30 دانش آموز دارای ناتوانی یادگیری 8 تا 12 ساله، به روش تصادفی ساده از مرکز ناتوانی یادگیری شماره 3 انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه شاهد قرار گرفتند. آموزش های بازآموزی اسنادی و تنظیم هیجانی طی 8 جلسه یک ساعته، به دو گروه آزمایش ارایه گردید، اما گروه شاهد هیچ گونه مداخله ای دریافت نکرد. از پرسش نامه های فرسودگی تحصیلی Brosu و همکاران و سازگاری اجتماعی Sinha و Sing در مراحل پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری استفاده شد. داده ها با استفاده از روش MANCOVA مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: آموزش های بازآموزی اسنادی و تنظیم هیجانی، منجر به کاهش معنی دار فرسودگی تحصیلی و افزایش معنی دار سازگاری اجتماعی گردید، با این تفاوت که برنامه آموزشی بازآموزی اسنادی در کاهش فرسودگی تحصیلی موفق تر از برنامه آموزشی تنظیم هیجان بود؛ در حالی که در مورد ارتقای سازگاری اجتماعی، تفاوت معنی داری بین دو برنامه آموزشی بازآموزی اسنادی و تنظیم هیجانی مشاهده نشد. نتیجه گیری: برنامه های آموزشی که از رویکرد شناختی اجتماعی Bandura جهت طراحی بسته های آموزشی بهره می گیرند، تأثیرات معنی دار بیشتری دارند. بنابراین، استفاده از نتایج پژوهش در طراحی برنامه های آموزشی پیشگیرانه و بهبود دستاوردهای آموزشی مؤثر می باشد.

زمینه و هدف : در سال های اخیر، از اشتیاق تحصیلی به عنوان شاخص کیفیت دانشگاهی و یکی از اهداف آموزش عالی نام برده می شود که شناخت عوامل زمینه ساز آن ضروری به نظر می رسد. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف مدل یابی علی اشتیاق تحصیلی بر اساس خودکارامدی و کمک طلبی تحصیلی با میانجی گری سرزندگی انجام شد. مواد و روش ها: این مطالعه از نوع همبستگی مبتنی بر روش مدل یابی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری را همه دانشجویان مقطع کارشناسی مجتمع آموزش عالی اسفراین در سال تحصیلی 96-1395 تشکیل دادند. نمونه پژوهش شامل 304 دانشجو (253 پسر و 51 دختر) بود که به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. جهت سنجش متغیرهای مورد نظر از مقیاس های اشتیاق تحصیلی Fredericks و همکاران، سرزندگی تحصیلی دهقانی زاده و حسین چاری، خودکارامدی تحصیلی Owen و Froman و مقیاس کمک طلبی Patrick و Ryan استفاده گردید. یافته ها: خودکارامدی تحصیلی و کمک طلبی تحصیلی تأثیر مستقیم، مثبت و معنی داری بر اشتیاق تحصیلی داشتند. این دو متغیر از طریق سرزندگی تحصیلی، تأثیر غیر مستقیم، مثبت و معنی داری بر اشتیاق تحصیلی گذاشتند. سرزندگی تحصیلی به طور مثبتی اشتیاق تحصیلی را پیش بینی کرد. در مجموع، سرزندگی تحصیلی نقش میانجی گری را بین خودکارامدی تحصیلی، کمک طلبی تحصیلی و اشتیاق تحصیلی دانشجویان ایفا نمود. نتیجه گیری: با تقویت خودکارامدی و کمک طلبی، می توان به دانشجویان کمک کرد تا بر مسایل و مشکلات تحصیلی خود غلبه کنند و در نتیجه، موجب افزایش سرزندگی تحصیلی آنان شد و این عوامل در کنار یکدیگر شرایط ایجاد اشتیاق تحصیلی دانشجویان را فراهم می سازد.

زمینه و هدف : همکاری حرفه ای مناسب بین پرستاران و پزشکان، می تواند در کیفیت مراقبت های بهداشتی ارایه شده به بیماران مؤثر باشد. مطالعه حاضر با هدف مقایسه تأثیر دو سیستم ارزیابی فیزیولوژیک حاد و سلامت مزمن (Acute Physiology and Chronic Health Evaluation-II یا APACHE-II) و چک لیست جدید ارزیابی وضعیت سلامت بر کیفیت همکاری پزشک- پرستار انجام شد. مواد و روش ها: در این پژوهش مقطعی- توصیفی- تحلیلی، 100 نفر از پرستاران بخش مراقبت های ویژه بیمارستان امین اصفهان در سال 1396 شرکت نمودند. جهت جمع آوری داده ها، از پرسش نامه نگرش نسبت به همکاری حرفه ای پزشک- پرستار Jefferson استفاده گردید. در نهایت، داده ها با استفاده از آزمون های Paired t و Wilcoxon در نرم افزار SPSS مورد تجریه و تحلیل قرار گرفت. 05/0 > P به عنوان سطح معنی داری داده ها در نظر گرفته شد. یافته ها: میانگین نمره رابطه پزشک- پرستار در گروه چک لیست جدید ارزیابی وضعیت سلامت به طور معنی داری بیشتر از گروه APACHE-II بود (001/0 > P )، اما در مجموع، نگرش پرستاران نسبت به همکاری پزشک- پرستار در هر دو سیستم نمره دهی مثبت ارزیابی شد. نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده، نگرش پرستاران نسبت به همکاری بین حرفه ای پزشک- پرستار در گروه چک لیست جدید ارزیابی وضعیت سلامت به طور معنی داری مثبت تر از گروه APACHE-II می باشد. بنابراین، استفاده از چک لیست جدید ارزیابی وضعیت سلامت به جای سیستم APACHE-II در بخش مراقبت های ویژه بیمارستان های کشور توصیه می شود.

زمینه و هدف : بازشناسی تظاهرات چهره ای هیجانات، جزء اصلی ارتباطات غیر کلامی به شمار می رود و نقص در این توانایی، با ضعف در ارتباط اجتماعی همراه می باشد. اختلال دو قطبی از جمله اختلالاتی است که با این نقص مشخص می شود. هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی تأثیر سایکودرام در بازتوانی هیجانی بیماران مبتلا به اختلال دو قطبی بود. مواد و روش ها: این مطالعه تجربی به صورت پیش آزمون، پس آزمون و همراه با گروه شاهد انجام شد. با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند، 20 آزمودنی که توسط روان پزشک بر اساس ملاک های Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders-5 th Edition (DSM-V)، تشخیص بیماری دو قطبی را دریافت کرده بودند، انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و شاهد قرار گرفتند. گروه آزمایش طی 8 جلسه، تحت درمان سایکودرام قرار گرفت. نمرات پرسش نامه بازتوانی هیجانی هر دو گروه قبل و پس از مداخله و در مرحله پیگیری شش ماهه جمع آوری و با استفاده از آزمون Repeated measures ANOVA تجزیه و تحلیل گردید. یافته ها: افزایش معنی داری در نمرات مراحل پس آزمون و پیگیری در مقایسه با نمرات پیش آزمون گروه آزمایش مشاهده شد (73/0 = 2 h، 001/0 > P، 87/49 = (36و2) F). همچنین، یافته های بین گروهی بیانگر وجود تفاوت معنی دار بین دو گروه آزمایش و شاهد بود (58/0 = 2 h، 050/0 > P، 32/5 = (18 و1) F). نتیجه گیری: به نظر می رسد که سایکودرام در افزایش بازتوانی هیجانی بیماران مبتلا به اختلال دو قطبی مؤثر می باشد. بنابراین، به عنوان یک روش درمانی تأثیرگذار برای این بیماران توصیه می شود.

زمینه و هدف : درصد افراد مبتلای شناسایی شده به ایدز از طریق روابط جنسی، در سال های اخیر رشد نگران کننده ای داشته است. از آن جایی که عفونت ایدز با رفتارهای مخاطره آمیز ارتباط دارد؛ درک دلایل شکل گیری رفتار های پرخطر برای پیشگیری از این بیماری، ضروری است. هدف از انجام پژوهش حاضر، پیش بینی رفتارهای پرخطر جنسی مربوط به ویروس نقص ایمنی انسانی (Human immunodeficiency virus یا HIV) بر اساس دشواری تنظیم هیجان در مبتلایان به مصرف مواد بود. مواد و روش ها: این مطالعه از نوع توصیفی بود که به روش همبستگی انجام شد. جامعه آماری را مصرف کنندگان مواد مراجعه کننده به مراکز درمان و بازپروری اعتیاد در شهر شیراز تشکیل داد که 200 نفر از آن ها به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. متغیر ملاک، رفتار پرخطر جنسی و متغیر پیش بین، دشواری های تنظیم هیجان بود که به ترتیب به وسیله پرسش نامه رفتارهای پرخطر مربوط به HIV (HIV Risk-taking Behaviour Scale یا HRBS) و مقیاس مشکلات در نظم بخشی هیجانی (Difficulties in emotion regulation scale یا DERS) ارزیابی گردید. داده ها با استفاده از روش رگرسیون چندگانه به شیوه گام به گام مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: کلیه ابعاد دشواری در تنظیم هیجان با رفتارهای پرخطر جنسی رابطه مثبت و معنی داری داشت (01/0 > P) و از بین سایر خرده مقیاس های دشواری تنظیم هیجان، عدم پذیرش و دسترسی محدود به راهبردهای مؤثر تنظیم هیجان» پیش بینی کننده رفتارهای پرخطر جنسی بود. نتیجه گیری: دشواری تنظیم هیجان توان پیش بینی رفتارهای پرخطر جنسی را در مصرف کنندگان مواد دارد و می تواند موجب آسیب پذیری بیشتری در برابر چنین رفتاریی شود. این نتیجه برای طراحی مداخلات در جهت کاهش رفتارهای پرخطر جنسی مفید خواهد بود.

زمینه و هدف : جمعیت رو به رشد سالمندان و مسایل و نیازهای خاص آنان، انجام بررسی های بیشتر را ضروری می سازد. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش میانجی رضایت از زندگی در ارتباط بین عوامل شخصیت و اضطراب مرگ در سالمندان انجام گرفت. مواد و روش ها: این مطالعه از نوع توصیفی- همبستگی بود که با استفاده از روش تحلیل مسیر انجام شد. جامعه آماری تحقیق را همه سالمندان (افراد بالای 60 سال) ساکن شهرستان های استان آذربایجان غربی تشکیل داد که از میان آنان، 234 نفر(150 مرد و 84 زن) به شیوه در دسترس انتخاب شدند. داده ها با استفاده از مقیاس اضطراب مرگ Templer (Templer Death Anxiety Scale یا TDAS)، مقیاس رضایت از زندگی (Satisfaction with Life Scale یا SWLS) و مقیاس پنج عاملی NEO (NEO Five-Factor Inventory یا NEO-FFI) جمع آوری گردید. در نهایت، داده ها در نرم افزارهای SPSS و SmartPLS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: ارتباط منفی و مستقیمی بین هر یک از متغیرهای توافق و رضایت از زندگی با اضطراب مرگ مشاهده شد. هر یک از متغیرهای روان رنجورخویی و باوجدان بودن نیز با اضطراب مرگ رابطه مستقیم و مثبتی داشت. بر اساس یافته ها، روان رنجورخویی، برون گرایی، انعطاف پذیری و توافق، به صورت غیر مستقیم و با واسطه رضایت از زندگی، با اضطراب مرگ رابطه معنی داری را نشان داد. نتیجه گیری: رضایت از زندگی در ارتباط با هر یک از عوامل روان رنجورخویی، برون گرایی، انعطاف پذیری و توافق با اضطراب مرگ در سالمندان نقش میانجی گری ایفا می کند. بنابراین، افزایش رضایت از زندگی با کاهش اضطراب مرگ در سالمندان همراه است. همچنین، نتایج به دست آمده تأییدی بر مفروضه های نظریه Erikson مبنی بر رابطه رضایت از زندگی و پذیرش واقعیت مرگ در سالمندی می باشد.

زمینه و هدف : پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی درمان پذیرش و تعهد (Acceptance and commitment therapy یا ACT) بر حساسیت اضطرابی و کیفیت زندگی بیماران مبتلا به پرفشاری خون با صفت شخصیت اجتنابی انجام شد. مواد و روش ها: این مطالعه در چارچوب طرح های تجربی از نوع مورد- منفرد بود. جامعه آماری را بیماران مبتلا به پرفشاری خون اولیه که در سال 1395 به یکی از مراکز بهداشتی- درمانی علوم پزشکی اصفهان مراجعه کرده بودند و فشار خون سرخرگی آن ها بیشتر از 140 بر 90 میلی متر جیوه بود و بیماری آن ها توسط پزشک تأیید شده بود، تشکیل داد. بیماران سابقه بیماری قلبی و نارسایی کلیوی نداشتند و طبق نظر روان پزشک بر اساس ملاک های Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders-5 th Edition (DSM-5) و غربالگری با پرسش نامه بالینی چند محوری 3-Millon (Millon Clinical Multiaxial Inventory-III یا III-MCMI) در مقیاس A2، برای آن ها تشخیص صفت شخصیت اجتنابی گذاشته شده بود. از بین این بیماران، 3 آزمودنی به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. دو جلسه جهت مصاحبه و تعیین خط پایه و سپس مداخله 8 جلسه ای درمان ACT به صورت انفرادی بر اساس مدل Hayes و همکاران به مدت 100 دقیقه انجام گرفت و در نهایت، مرحله پیگیری اجرا شد. ابزارهای مورد استفاده شامل پرسش نامه های حساسیت اضطرابی (Anxiety Sensitivity Index-Revised یا ASI-R) و کیفیت زندگی (36-Item Short Form Health Survey یا 36-SF) بود. شاخص های تغییر روند، اندازه اثر و شاخص Cohen ارایه گردید. یافته ها: روش ACT توانست حساسیت اضطرابی را کاهش و کیفیت زندگی بیماران مبتلا به پرفشاری خون با صفت شخصیت اجتنابی را افزایش دهد. ضرایب تأثیر، اثر معنی دار و قابل توجهی برای هر سه بیمار را نشان داد. نتیجه گیری: رویکرد ACT بر حساسیت اضطرابی و کیفیت زندگی بیماران مبتلا به پرفشاری خون با صفت شخصیت اجتنابی موثر می باشد.

زمینه و هدف : سوء هاضمه عملکردی، نوعی اختلال مزمن دستگاه گوارش فوقانی است که نابهنجاری عضوی و یا بیوشیمیایی آن را تبیین نمی کند. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی نقش میانجی استرس، اضطراب و افسردگی در رابطه بین آلکسی تایمی و سوء هاضمه عملکردی انجام شد. مواد و روش ها: این مطالعه از نوع همبستگی بود و در آن 224 بیمار زن و مرد مبتلا به سوء هاضمه عملکردی به روش نمونه گیری در دسترس و با توجه به معیارهای ورود، انتخاب شدند. استرس، اضطراب و افسردگی بیماران با استفاده از فرم 21 سؤالی مقیاس افسردگی، اضطراب، استرس (21-Depression Anxiety Stress Scales یا 21-DASS)، آلکسی تایمی به وسیله پرسش نامه آلکسی تایمی Toronto (Toronto Alexithymia Scale یا TAS) و شدت سوء هاضمه عملکردی پس از تشخیص اولیه پزشک فوق تخصص گوارش، با استفاده از پرسش نامه شاخص شدت علایم گوارشی (Gastrointestinal symptom rating scale یا GSRS) ارزیابی گردید. در نهایت، داده ها در نرم افزار SmartPLS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: آلکسی تایمی تأثیر مستقیمی بر شدت سوء هاضمه عملکردی داشت (میزان تأثیر: 44/0). همچنین، آلکسی تایمی با میانجی گری افسردگی (20/0) و اضطراب (17/0)، بر شدت سوء هاضمه در سطح اطمینان 95 درصد تأثیر گذاشت، اما به دلیل معنی دار نبودن ضریب مسیر بین متغیر استرس و سوء هاضمه عملکردی (96/1 > T)، تأثیر غیر مستقیم آلکسی تایمی بر شدت سوء هاضمه عملکردی با میانجی گری استرس تأیید نشد. نتیجه گیری: نتایج به دست آمده نشان دهنده اهمیت نقش عوامل روان شناختی (آلکسی تایمی، اضطراب و افسردگی) در سوء هاضمه عملکردی می باشد.

زمینه و هدف : کارکنان نیروی انتظامی به عنوان منابع انسانی سازمان ناجا، به لحاظ ویژگی های ذاتی حرفه نظامی، با مسایل شغلی متعددی مواجه می باشند و در نتیجه، در معرض آسیب پذیری روان شناختی بیشتری نسبت به کارکنان سایر مشاغل قرار دارند. پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی ارتقای سلامت روانی فردی- اجتماعی بر بهزیستی روان شناختی کارکنان انتظامی شهرستان تبریز انجام شد. مواد و روش ها: این مطالعه از نوع نیمه آزمایشی، با طرح پیش آزمون- پس آزمون و همراه با گروه شاهد بود. جامعه آماری را کارکنان انتظامی شهرستان تبریز در سال 1396 تشکیل داد که 30 نفر از آنان به روش هدفمند انتخاب شدند و در دو گروه آزمایش و شاهد قرار گرفتند. گروه آزمایش به مدت 10 جلسه 45 دقیقه ای در جلسات برنامه ارتقای سلامت روانی شرکت نمودند. سپس از آن ها آزمون گرفته شد. برای جمع آوری اطلاعات، از مقیاس بهزیستی روان شناختی Ryff (Psychological well-being scales یا PWS) استفاده گردید. در نهایت، داده ها با استفاده از آمار توصیفی شامل میانگین (انحراف معیار) و آزمون MANCOVA در نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: میانگین بهزیستی روان شناختی کارکنان ناجا پس از مداخله در پس آزمون در گروه آزمایش (18/1 ± 87/11) نسبت به گروه شاهد (04/1 ± 33/6) افزایش نشان داد (01/0 > P). نتیجه گیری: برنامه های ارتقای سلامت روانی فردی- اجتماعی، می تواند به عنوان مداخله مناسبی در جهت افزایش بهزیستی روان شناختی کارکنان انتظامی به کار گرفته شود.

زمینه و هدف : امروزه نوجوانان تک فرزند بخشی از جامعه را تشکیل می دهند و این سؤال در ذهن ایجاد می شود که آیا پیش بینی افسردگی در دو گروه تک فرزند و چند فرزند بر اساس متغیرهای پیش بین استرس، تاب آوری، سبک های دلبستگی و روابط خانوادگی، با هم تفاوت دارد؟ مواد و روش ها: پژوهش حاضر از نوع همبستگی و جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان تک فرزند و چند فرزند دبیرستانی بود. نمونه آماری مطالعه را 150 دانش آموز دختر و پسر شهر اصفهان از هر دو گروه تشکیل داد. داده ها به وسیله مقیاس افسردگی نوجوانی Kutcher (Kutcher Adolescent Depression Scale یا KADS)، پرسشﻧامه استرس نوجوانی (Adolescent Stress Questionnaire یا ASQ)، مقیاس تاب آوری Connor-Davidson (Connor-Davidson Resilience Scale یا CD-RISC)، پرسشﻧامه سبک دلبستگی Collins و Read و پرسشﻧامه روابط خانوادگی Olson و Barons جمع آوری گردید و سپس با استفاده از ضریب همبستگی Pearson و رگرسیون گام به گام مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: در هر دو گروه، سبک دلبستگی اجتنابی، اضطرابی و استرس رابطه مثبت و معنی داری را با افسردگی نشان داد (050/0 > P). ارتباط منفی و معنی داری بین تاب آوری و افسردگی در گروه تک فرزند وجود داشت (050/0 > P)، اما این رابطه در گروه چند فرزند معنی دار نبود. در هیچ کدام از گروه ها رابطه معنی داری بین سبک دلبستگی ایمن و افسردگی مشاهده نگردید و در نهایت، پیش بینی افسردگی بر اساس متغیرهای پیش بین در گروه چند فرزند و تک فرزند با هم متفاوت بود؛ به طوری که تاب آوری و ارتباطات خانوادگی در بین تک فرزندان، عدم ابتلا به افسردگی را پیش بینی کرد؛ در حالی که در گروه چند فرزند، سبک دلبستگی اجتنابی ابتلا به افسردگی را پیش بینی نمود. نتیجه گیری: با توجه به متغیرهای پیش بین پژوهش حاضر، تک ﻓرزندی و چند فرزندی در پیش بینی افسردگی تفاوت ایجاد می کند.

زمینه و هدف : تعهد زناشویی متغیر مهمی در حفظ و تداوم زندگی زناشویی به شمار می رود. هدف از انجام پژوهش حاضر، تعیین اثربخشی رویکرد زوج درمانی تلفیقی هیجان مدار (Emotionally Focused Therapy یا EFT) بر تعهد زناشویی زوج های دانشجو بود. مواد و روش ها: این مطالعه به صورت نیمه آزمایشی و با طرح پیش آزمون و پس آزمون، همراه با گروه شاهد انجام شد. جامعه آماری تحقیق را کلیه زوجین دانشجوی دانشگاه فرهنگیان شهر تهران که در سال 1396 به مرکز مشاوره دانشگاه مراجعه کرده بودند، تشکیل داد (50 زوج و 100 نفر). از این تعداد، 32 زوج به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و شاهد (هر کدام 16 زوج) قرار گرفتند و پرسش نامه تعهد زناشویی (Dimensions of Commitment Inventory یا DCI) را تکمیل نمودند. رویکرد EFT به مدت 10 جلسه 2 ساعته در هفته برای گروه آزمایش اجرا شد. داده ها با استفاده از آزمون تحلیل کواریانس چند متغیره در نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: آزمون تحلیل کواریانس چند متغیره نشان داد که با کنترل اثر نمرات پیش آزمون، میانگین نمره کل تعهد و مؤلفه های آن شامل شخصی، اخلاقی و ساختاری گروه آزمایش در مرحله پس آزمون به طور معنی داری بیشتر از میانگین نمرات تعهد زناشویی و مؤلفه های آن در گروه شاهد بود (001/0 > P). نتیجه گیری: با توجه به تأثیرات روش EFT بر تعهد زوجین دانشجو، مشاوران خانواده و روان درمانگران حرفه ای در مراکز مشاوره می توانند از این رویکرد در جهت کمک به بهبود تعاملات زوجین استفاده کنند.

زمینه و هدف : علایم جسمانی یکی از شکایت های شایع در میان بیماران مبتلا به اختلالات روان پزشکی می باشد که در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders-5 th Edition یا DSM-5)، تحت عنوان اختلال علایم جسمانی (Somatic symptoms disorder یا SSD) مطرح شده است. مقیاس های معتبری جهت ارزیابی این مشکلات نیاز است که هدف از انجام مطالعه حاضر، تهیه نسخه فارسی و تعیین ساختار عاملی (به عنوان یکی از ویژگی های روان سنجی) پرسش نامه غربالگری برای اختلالات علایم جسمانی (7-Screening for Somatoform Symptoms یا 7-SOMS) در نمونه های ایرانی بود. مواد و روش ها: این پژوهش روان سنجی در مرکز تحقیقات روان تنی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان صورت گرفت و در آن ۱۰۰ بیمار مبتلا به اختلالات خلقی و اضطرابی انتخاب شدند. دو پرسش نامه سلامت بیماران (Patient Health Questionnaire یا PHQ) و 7-SOMS تکمیل گردید. روایی به روش همبستگی و تحلیل عوامل و پایایی درونی و بیرونی به وسیله ضریب Cronbach's alpha و بازآزمایی مورد تأیید قرار گرفت. تحلیل عوامل نیز با روش اکتشافی و تأییدی انجام شد. در نهایت، داده ها در نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل گردید. یافته ها: همسانی درونی با استفاده از ضریب Cronbach's alpha، ۹۲/۰ و پایایی با روش بازآزمایی به فاصله دو هفته، ۷۰/۰ به دست آمد. تحلیل عاملی، ساختار دو عاملی مناسبی را در بیماران نشان داد که همبستگی این دو عامل با مقیاس علایم جسمانی PHQ به ترتیب 51/0 و 59/0 گزارش شد و حاکی از روایی سازه و همگرای آن بود. نتیجه گیری: بر اساس نتایج مطالعه حاضر، نسخه فارسی پرسش نامه 7-SOMS پایایی و روایی مناسبی را برای ارزیابی SSD و همچنین، ارزیابی اثرات درمانی در این بیماران دارد.