حمید نصیری ده سرخی

زمینه و هدف : علایم جسمانی یکی از شکایت های شایع در میان بیماران مبتلا به اختلالات روان پزشکی می باشد که در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders-5 th Edition یا DSM-5)، تحت عنوان اختلال علایم جسمانی (Somatic symptoms disorder یا SSD) مطرح شده است. مقیاس های معتبری جهت ارزیابی این مشکلات نیاز است که هدف از انجام مطالعه حاضر، تهیه نسخه فارسی و تعیین ساختار عاملی (به عنوان یکی از ویژگی های روان سنجی) پرسش نامه غربالگری برای اختلالات علایم جسمانی (7-Screening for Somatoform Symptoms یا 7-SOMS) در نمونه های ایرانی بود. مواد و روش ها: این پژوهش روان سنجی در مرکز تحقیقات روان تنی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان صورت گرفت و در آن ۱۰۰ بیمار مبتلا به اختلالات خلقی و اضطرابی انتخاب شدند. دو پرسش نامه سلامت بیماران (Patient Health Questionnaire یا PHQ) و 7-SOMS تکمیل گردید. روایی به روش همبستگی و تحلیل عوامل و پایایی درونی و بیرونی به وسیله ضریب Cronbach's alpha و بازآزمایی مورد تأیید قرار گرفت. تحلیل عوامل نیز با روش اکتشافی و تأییدی انجام شد. در نهایت، داده ها در نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل گردید. یافته ها: همسانی درونی با استفاده از ضریب Cronbach's alpha، ۹۲/۰ و پایایی با روش بازآزمایی به فاصله دو هفته، ۷۰/۰ به دست آمد. تحلیل عاملی، ساختار دو عاملی مناسبی را در بیماران نشان داد که همبستگی این دو عامل با مقیاس علایم جسمانی PHQ به ترتیب 51/0 و 59/0 گزارش شد و حاکی از روایی سازه و همگرای آن بود. نتیجه گیری: بر اساس نتایج مطالعه حاضر، نسخه فارسی پرسش نامه 7-SOMS پایایی و روایی مناسبی را برای ارزیابی SSD و همچنین، ارزیابی اثرات درمانی در این بیماران دارد.