اندیشه های نوین تربیتی

پژوهش حاضر با این هدف انجام شد که با تکیه بر دیدگاه دانشجویانِ دانشگاه فرهنگیان، ویژگی های برنامه ی درسی سواد سلامت تعیین شود و بر اساس آن سیاستگذاران و برنامه ریزان بتوانند برنامه هایی که با نیازهای مخاطبان متناسب است و به افزایش سواد سلامت آنان منجر می شود ارائه دهند. بدین منظور یک پژوهش کیفی از نوع هنجاری انجام شد. شرکت کنندگان این پژوهش، 228 نفر از معلمان شاغل در آموزش و پرورش و 25 نفر از دانشجومعلمانی بودند که در دانشگاه فرهنگیان در حال تحصیل بودند و به صورت نمونه گزینی در دسترس انتخاب شده بودند. ابزار گرد آوری داده، راهنمای مصاحبه و پرسشنامه ای متشکل از دو پرسش باز بود. داده های به دست آمده، کدگذاری و با استفاده از تحلیل مضمونی تحلیل شدند و در مضمون های برخاسته از داده های پژوهش گنجانده شدند. تحلیل داده های گردآوری شده به شش مقوله ختم شد: ضرورت برنامه، شایستگی های پیشنهادی، نقش مدرس و شیوه تدریس او، محتوای درس سلامت، شیوه ارزشیابی، بیم ها و امیدها. یافته ها نشان داد بسیاری از دانشجویان پیش از ورود به دانشگاه، برنامه درسی مرتبط با سلامت را تجربه نکرده اند. از نگاه مخاطبان اصلی برنامه درسی سواد سلامت، برنامه ی اثربخش باید بتواند شایستگیِ مسئولیت پذیری و پاسخ گویی نسبت به سلامت خود و دیگران را پرورش دهد. شرکت کنندگان خواستار این بودند که این برنامه توسط مدرسانی ارائه شود که جنسیت یکسانی با دانشجویان دارند و از آن گذشته الگوی رفتارهای سالم را از خود نشان می دهند. محتوای کاربردی و متناسب با زندگی واقعی مورد تأکید تمام شرکت کنندگان پژوهش بود.

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش واسطه ای نیازهای بنیادی روانشناختی بین سبکهای تعامل معلم و خلاقیت دانش آموزان می باشد. روش پژوهش، همبستگی از نوع تحلیل مسیر می باشد. جامعه آماری پژوهش، شامل دانش آموزان دختر پایه ی ششم دبستان منطقه یک شهر تهران بوده که نمونه ای به تعداد 250 نفر دانش آموز به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. دانش آموزان به پرسشنامه های خلاقیت عابدی(۱363)، نیازهای بنیادی روانشناختی دسی و ریان(2000) و سبکهای تعامل معلم و دانش آموز وبلز(1993) پاسخ دادند. قابلیت اطمینان هر یک از پرسشنامه ها از روش آلفای کرونباخ و روایی پرسشنامه ها به کمک تحلیل عاملی در حد مطلوب گزارش شده است. یافته های حاصل از تحلیل مسیر که توسط نرم افزار لیزرل انجام شد، نشان داد که از میان سبکهای تعامل معلم، 4 مدل از برازش خوبی برخوردار بود که از میان آنها رابطه میان دو سبک قدرت و رهبری معلم و عدم اطمینان معلم با واسطه گری نیازهای روانشناختی دانش آموزان با خلاقیت، منفی و معنادار است و رابطه دو سبک درک و فهم و مسئولیت و آزادی با واسطه گری مؤلفه های نیازهای روانشناختی با خلاقیت مثبت و معنادار است. نتایج حاکی از آن بود که نیازهای بنیادی روانشناختی متغیر واسطه ای مناسب بین سبک های قدرت و رهبری معلم، عدم اطمینان معلم، درک و فهم و مسئولیت و آزادی از میان سبکهای هشت گانه تعامل معلم با خلاقیت دانش آموزان محسوب می شوند.

سرمایه گذاری در آموزش های ضمن خدمت اقدام پژوهی تا مادامی که معلمان آموخته ها را به کلاس درس منتقل نکنند، منطقی نیست. سیاستگزاران و پژوهشگران معتقدند که انتقال آموزش زمانی اتفاق می افتد که معلمان انگیزش لازم برای انتقال را داشته باشند. بر این اساس در پژوهش حاضر انگیزش انتقال آموزش های ضمن خدمت اقدام پژوهی بر اساس الگوی ججن فورتنر و همکاران (2010)، در نمونه ای مرکب از 235 معلم آزمون شده است. داده ها با استفاده از دو پرسشنامه روا و پایا گردآوری و با استفاده از آزمون تی تک نمونه ای و الگویابی معادلات ساختاری تحلیل شده است. نتایج نشان داد که وضع موجود متغیرهای انگیزش انتقال بطور معناداری در سطح مطلوب قرار ندارد. همچنین نتایج آزمون الگوی پژوهش حاکی از برازش قابل قبول آن با داده ها دارد. در این الگو اثر مستقیم «انگیزش خود مختار» و «انگیزش کنترل شده» بر «قصد انتقال» و اثر مستقیم «قصد انتقال» بر «انتقال آموزش» مثبت و معنادار محاسبه شده است. این پژوهش ضمن تأکید بر اهمیت انگیزش معلمان به انتقال آموزش های ضمن خدمت اقدام پژوهی، مدیران مدارس را به عنوان عاملی مؤثر در تقویت و تحریک این متغیر در مدارس مخاطب قرار می دهد.

ارزشیابی پیامدها، مهمترین مولفه ای است که می تواند کیفیت هر نظام، برنامه یا عملکرد را نمایان سازد. پژوهش حاضر با هدف، ارزشیابی کیفیت بروندادها و پیامدهای اجرای "برنامه تعالی مدیریت مدرسه" در مدارس دخترانه دوره دوم متوسطه ناحیه 4 کرج انجام شد. مطالعه در دو بخش کیفی و کمّی انجام گردید. در بخش کیفی به منظور شناسایی و طبقه بندی نشانگرها، ملاک ها و معیارهای قضاوت، از سه منبع الف) دیدگاه متخصصان حوزه آموزش متوسطه و ارزشیابی آموزشی، ب) اسناد و مدارک فرادستی سازمان آموزش و پرورش و ج) متون پژوهشی موجود و مرتبط، استفاده گردید و در مجموع 34 نشانگر، 7 ملاک و 12 معیار قضاوت مبتنی بر آراء متخصصان، شناسایی و طبقه بندی گردید. در بخش کمّی، داده ها با استفاده از سه پرسشنامه محقق ساخته «دانش آموزان»، «دبیران»، و «مدیران و معاونین» گردآوری گردید. روایی محتوایی پرسشنامه ها با استفاده از نظرات استادان حوزه ارزشیابی بررسی و تایید شد. به منظور برآورد پایایی، از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شدکه در هر سه پرسشنامه از میزان قابل قبولی برخوردار بود. به علت محدود بودن زیرجامعه مدیران و معاونین، تمامی مدیران و معاونین جامعه هدف (33نفر)، مورد مطالعه قرار گرفت در زیرجامعه دبیران و هنرجویان نیز با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای با انتساب متناسب 46 دبیر و 636 دانش آموز از بین مدارس برخوردار ، نیمه برخوردار و کم برخوردار انتخاب شد. نتایج حاکی از آن است که کیفیت برونداد و پیامدهای مدارس مجری برنامه تعالی مدیریت مدرسه، در سطح نسبتاً نامطلوبی قرار دارد. به منظور زمینه سازی برای بهبود، پیشنهادهایی متناسب با ساختار، امکانات و شرایط فعلی آموزش و پرورش ارائه گردید.

  چکیده:  وجود ارتباط مؤثر بین استاد و دانشجو در بهبود فرایند آموزش و یادگیری نقش مهمی دارد. هدف از این مطالعه، شناسایی عوامل مؤثر در برقراری ارتباط میان دانشجویان و اساتید از دیدگاه دانشجویان دانشگاه شهید بهشتی است. این مطالعه از نوع توصیفی مقطعی و جامعه آماری آن کل دانشجویان دانشگاه شهید بهشتی است که با نمونه گیری طبقه ای تصادفی 1440 دانشجو انتخاب شدند. پرسشنامه ای شامل دو بخش اطلاعات دموگرافیگ و بخش مربوط به خصوصیات فردی و حرفه ای استاد توسط دانشجویان تکمیل گردید. سپس به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار آماری SPSS و آمار استنباطی به صورت توزیع فراوانی، میانگین، انحراف معیار و مقایسه گروه ها با استفاده از آزمون آماری مجذور کای استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان داد به نظر دانشجویان مهم ترین عوامل مؤثر در ارتباط دانشجو و استاد در حیطه عوامل حرفه ای استاد بیشترین درصد مربوط به انتقال واضح مطالب و توانایی در تفهیم درس توسط استاد (66.4)، احترام استاد به دانشجویان (63.3) و در عوامل فردی بیشترین عامل صمیمیت و همدلی استاد با دانشجویان (61.9) و رعایت عدالت استاد در برخورد با دانشجویان (61.3) است. در حالی که سن و جنس استاد به ترتیب با 20.2 و 19.4 درصد در این ارتباط کمترین تأثیر را دارد. از دیدگاه دانشجویان برخی مشخصه های حرفه ای استاد که بیانگر مهارت تدریس اوست، و برخی مشخصه های اخلاقی او در برقرای ارتباط، موثر شناخته شدند. برای بهبود این ارتباط برگزاری دوره های آموزشی توصیه می شود.

نوجوانی مرحله ای از تحول است که احتمال بروز رفتارهایی مانند رفتارهای پرخاشگرانه، اعتیادپذیری، و خودکشی در آن وجود دارد، مهارت خودآگاهی می تواند بسیاری از این مشکلات را در نوجوانان به حداقل برساند. پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر آموزش مهارت خودآگاهی بر کاهش رفتارهای پرخاشگرانه، اعتیادپذیری، و خودکشی دانش آموزان دختر دبیرستانی انجام شد. روش پژوهش شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل بود. بدین منظور 40 دانش آموز شهرستان خشکبیجار که نمرات بالایی در رفتارهای پرخاشگری، اعتیادپذیری، و خودکشی داشتند برحسب شرایط ورود به پژوهش به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه جایدهی شدند (هر گروه 20 نفر). پرسشنامه پرخاشگری باس و پری (1992)، اعتیادپذیری وید و همکاران (1992)، و خودکشی بک و همکاران (1979) برای هر دو گروه در مراحل پیش-آزمون و پس آزمون اجرا شد. آموزش مهارت های خودآگاهی به مدت 11 جلسه 60 دقیقه ای برای گروه آزمایش انجام شد درحالی که گروه کنترل هیچ گونه مداخله ای را دریافت نکردند و در پایان برای هر گروه پس آزمون اجرا شد. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد آموزش مهارت های خودآگاهی سبب کاهش پرخاشگری (001/0>p) و خودکشی (01/0>p) در دانش آموزان می شود. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد آموزش مهارت های خودآگاهی سبب کاهش اعتیادپذیری دانش آموزان نشد (01/0

هدف پژوهش حاضر، ادراک تجربیات معلمان از عوامل موثر در پیدایش خشونت در مدارس می باشد. تا با شناسایی عوامل زمینه ساز آن به سهولت بتوان نسبت به کاهش و یا خشکاندن سرچشمه های آنها، مبادرت کرد. روش تحقیق حاضر در قالب تحقیق کیفی و از نوع پدیدارشناسانه می باشد. و از این رو از بین معلمان با سابقه در شهرستان ارومیه، تا نائل شدن به حد اشباع اطلاعات، 12 نفر از آنها به شیوه نمونه گیری هدفمند ، مورد انتخاب و مصاحبه نیمه ساختاریافته قرار گرفتند. گفتگوها با استفاده از روش اسمیت، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت، یافته های به دست آمده از این پژوهش نشان داد که عوامل مولد خشونت درمدارس را می توان در سه مضمون کلی عوامل فردی، مدرسه ای و جامعه شناختی، تقسیم بندی نمود. به این ترتیب برای شناخت سرچشمه های خشونت در مدارس، علاوه بر ویژگی های ژنتیکی، جنسیتی و موقعیتی و بلوغ افراد، بایستی ویژگی های فیزیکی مدرسه و مشخه های سازمانی و مدیریتی و نیز عوامل جامعه شناختی، اقتصادی و خانوادگی و مهم تر از همه رسانه ها را نیز بایستی مورد ملاحظه قرار داد. در فرجام مقاله پیشنهادهای لازم ارائه شد.

برخی از نظریه های اخلاق و رویکردهای تربیت اخلاقی، «محبت به مردم» را پایه اخلاق اجتماعی می دانند. محبت به همدیگر، در اسلام نیز توصیه شده است. هدف از این پژوهش، بررسی حدود و ثغور «محبت به مردم» در اسلام و نیز بررسی ظرفیت «محبت به مردم» برای این است که بتواند به عنوان پایه عاطفی اخلاق اجتماعی در نظر گرفته شود. روش پژوهش، توصیفی-تحلیلی است. یافته ها نشان داد که در اسلام «محبت به مردم»، به خودی خود دارای ارزش مطلق نیست و باید تابع ضوابطی باشد؛ و از این رو، دایره محدودی دارد و لازم نیست و نباید محبت هر کسی را در دل پروراند. در مقابل، اخلاق اجتماعی، هیچ مرزی ندارد و ما ملزم هستیم به طور مطلق در برابر «همه» اطرافیان، اخلاق را رعایت کنیم. با توجه به عدم انطباق دامنه «محبت به مردم» و «اخلاق اجتماعی» و نیز، آفت های ناشی مبنا قرار دادن «محبت» برای رعایت اخلاقیات، نمی توان پایه عاطفی، انگیزه عمومی و زیربنای تعاملات اجتماعی اخلاق مدارانه را بر «محبت به مردم» قرار داد. این امکان وجود دارد که استفاده از مفاهیم دیگری هم چون رحمت و نظایر آن بتواند راه های دیگری را در این زمینه پیش روی ما بگشاید.

هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی معنا درمانی مذهب محور بر افزایش انگیزش تحصیلی و رضایت از زندگی در دانش آموزان پسر مبتلا به افسردگی پایه اول دبیرستان های ناحیه 4 اهواز در سال 91-90 بود. طرح پژوهش حاضر از نوع نیمه تجربی با پیش آزمون - پس آزمون و گروه گواه بوده است. نمونه مورد بررسی شامل 60 دانش آموز است که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای و دارا بودن یک انحراف معیار کمتر از میانگین در پرسشنامه های افسردگی بک، انگیزش تحصیلی هارتر و رضایت از زندگی هیونبر انتخاب و به تصادف در دو گروه آزمایش و گواه جایگزین شدند. به گروه آزمایش طی 10 جلسه 90 دقیقه ای آموزش معنادرمانی مذهب محور داده شد؛ اما گروه گواه هیچگونه مداخله ای دریافت نکرد. در پایان مداخلات، پس آزمون از هر دو گروه به عمل آمد. ابزار مورد استفاده در پژوهش شامل پرسشنامه های افسردگی بک، انگیزش تحصیلی هارتر و پرسشنامه رضایت از زندگی هیونبر بوده است. داده های حاصل با استفاده از تحلیل کواریانس چندمتغیری (مانکوا) تجزیه و تحلیل شدند. نتایج حاصل آشکار ساخت که بین دو گروه تفاوت معنی داری وجود دارد (001/0p

یکی از مهم ترین عواملی که باعث پیشرفت تحصیلی می گردد، سرزندگی تحصیلی است. پژوهش حاضر باهدف تمایز دانش آموزان با سرزندگی تحصیلی بالا و پایین بر اساس مؤلفه های خوش بینی تحصیلی و جهت گیری هدف انجام شد. روش پژوهش حاضر علی- مقایسه ای بود. جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه دانش آموزان دختر و پسر مقطع متوسطه دوم شهرستان سنندج در سال تحصیلی 95-1394 به تعداد 4300 نفر بودند که بر اساس جدول کرجسی و مورگان، تعداد 370 دانش آموز با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. . برای جمع آوری داده ها از پرسش نامه های خوش بینی تحصیلی دانش آموزان (1392) با ضریب آلفای کرونباخ 87/0، جهت گیری هدف الیوت و مک گریگور (2001) با ضریب آلفای کرونباخ 88/0 و سرزندگی تحصیلی حسین چاری و دهقانی زاده (1391) با ضریب آلفای کرونباخ 80/0 استفاده گردید. روایی هر سه پرسشنامه نیز، در حد مطلوب بود. دهقانی زاده مطلوبی داده ها با استفاده از آزمون تجزیه تابع تشخیص مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. یافته های تجزیه تابع تشخیص، منجر به یک تابع تشخیص معنادار شد که طبق این تابع مؤلفه ی اعتماد دانش آموزان به معلمان مربوط به خوش بینی تحصیلی و مؤلفه تسلط-گرایش مربوط به جهت گیری هدفی دارای بالاترین توان در تمایز دو گروه از دانش آموزان بودند. همچنین نتایج تجزیه تابع تشخیص نشان داد که اکثر دانش-آموزان با سرزندگی تحصیلی پایین با بالاترین درصد تشخیص (8/75 درصد) به درستی از دیگر دانش آموزان متمایز شده بودند و 73 درصد از افراد دو گروه طبق تابع به دست آمده به طور صحیح مجدداً طبقه بندی شده بودند. نتایج این طبقه بندی مجدد نشانگر توان متغیرهای مذکور در تمایز میان دانش آموزان دارای سطوح مختلف سرزندگی تحصیلی بود.