مطالعات اجتماعی روان شناختی زنان (مطالعات زنان سابق)

مطالعات اجتماعی روان شناختی زنان (مطالعات زنان سابق)

مطالعات زنان 1383 شماره 5 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

بررسی مشکلات ناشی از هم زمانی نقش های خانگی و اجتماعی زنان شاغل شهر کرمان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: زنان اشتغال نقش خانگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۸۹
بر اساس تقسیم کار جنسی در خانواده، مردان نان آور تلقی می شوند، در حالی که زنان باید عهده دار اداره ی درون خانه باشند. پی آمدهای عملی این فرضیه، همچنان گریبان گیر زنان متأهل است و چنان از بدیهیات عقلی به شمار می رود که به ندرت مورد تردید یا اعتراض قرار می گیرد. با شروع انقلاب صنعتی، نقش های سنتی زنان تا حدودی دگرگون شد، به گونه ئی که به جای کار صرفا خانگی، بخش عمده ئی از زندگی آنها صرف فعالیتهای بیرون از خانه گشت. اما این امر موجب جدایی زن از وظایف طبیعی خود نشد. امروزه، هنوز زنان می دانند که پس از سپری کردن آخرین ساعات کار، نقش های سنتی و خانه داری در انتظارشان است، نقش هایی چون کدبانوگری، فرزند داری، همسرداری، تیمارداری و ... پژوهش های متعدد در سراسر جهان نشان می دهد که زنان همواره در فعالیتهای درون و بیرون منزل با تضاد و تعارض نقش روبه رو هستند. شناخت این تعارض ها برای کاهش مشکلات برآمده از آن، اهمیت پژوهش در موضوعاتی از این دست را نشان می دهد. بدین منظور، پژوهشگر 260 زن متأهل و شاغل در ادارات دولتی شهر کرمان را در سال 82 مورد مطالعه قرار داد. در این پژوهش که به روش پیمایشی و با استفاده از ابزار پرسش نامه انجام گرفت، برای بررسی ارتباط بین متغیرها و شدت و ضعف آن، علاوه بر آزمون کی دو از رگرسیون نیز استفاده شد. یافته های تحقیق نشان داد که زنان شاغل مشکلات خود را در رابطه با نگهداری و تربیت فرزندان، تهیه ی خوراک خانواده، برقراری نظم و نظافت منزل، کمبود وقت برای رفت و آمد با خویشاوندان، رسیدگی به ظاهر خود و داشتن وقت لازم برای تفریح، گفت وگو و تبادل نظر با همسر و ... زیاد ارزیابی کردند. از سویی، بیشترین میزان مشکلات زنان شاغل، نظافت و ایجاد نظم در منزل بود. این پژوهش، همچنین نشان داد که این مشکلات، لزوما نه به تنهایی برآمده از شغل زنان، بلکه از نگرش ها و تفکرات سنتی جامعه درباره ی نقش زنان است که آنها را وادار می کند افزون بر نقش های اجتماعی، همزمان به الزامات و مسئولیت های نقش های خانگی نیز بیاندیشند. علاوه بر این، یافته ها بیانگر این مطلب اند که میزان مشکلات زنان با افزایش همکاری همسر در امور منزل، کاهشی قابل ملاحظه خواهد داشت. در این مقاله، با توجه به فراوانی ها رابطه ی چندانی میان شرایط شغلی و مشکلات زنان دیده نشد، بدین معنا که زنان شاغل، با هر پست سازمانی و با هر میزان ساعات کار و درآمد، مشکلات مربوط به نقش های خانگی خود را، زیاد ارزیابی کرده اند.
۲.

مقایسه نقش شغلی زنان و مردان متخصص(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: زنان متخصص تبعیض جنسیتی فاصله ی نگرشی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۷۹ تعداد دانلود : ۱۰۵۷
در این مقاله، موقعیت حرفه ای زنان و مردان متخصص در ایران مقایسه شده است. جامعه ی آماری تحقیق، مجموعه ی استادان دانشگاههای دولتی تهران است. تحقیق به روش پهنانگر و با پر کردن پرسش نامه در مصاحبه ای حضوری انجام گرفت. برای تبیین نتایج، چهارچوب نظری فمینیسم لیبرال به کار گرفته شد. مهمترین یافته ی تحقیق این است که میان آنچه زنان متخصص علاقه مند به انجام آن هستند و امکاناتی که در عمل، برای تحقق این علاقه ها در اختیارشان قرار می گیرد فاصله وجود دارد. ریشه ی اصلی این فاصله وجود تبعیض جنسیتی در محل کار است که فرصت های شغلی را بیش تر در اختیار مردان قرار می دهد
۳.

بررسی میزان اضطراب رقابتی دانشجویان دختر در مسابقات قهرمانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: اضطراب دانشجویان دختر المپیاد فرهنگی ورزشی سراسر کشور ؛ رشته ی انفرادی؛ رشته ی اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۴۱ تعداد دانلود : ۱۰۲۶
هدف از این پژوهش، بررسی میزان اضطراب رقابتی دانشجویان دختر شرکت کننده در ششمین المپیاد فرهنگی- ورزشی دختران دانشجوی سراسر کشور در سال 1381 در رشته های ورزشی انفرادی و گروهی است. آزمودنی های تحقیق، 573 دانشجوی دختر ورزشکار در رشته های انفرادی (دو میدانی، تنیس روی میز، شطرنج) و گروهی (بسکتبال، والیبال، هند بال) دانشگاههای مختلف شرکت کننده در المپیاد بودند. نتایج این پژوهش نشان داد که بیشترین میانگین ِ عامل ِ شناختی و جسمانی ِ اضطراب به ورزشکاران شطرنج و کمترین آن به ورزشکاران بسکتبال تعلق دارد. بیشترین میانگین عامل اعتماد به نفس در ورزشکاران والیبال و کمترین آن در ورزشکاران شطرنج دیده شد. علاوه بر این، بیشترین میانگین اضطراب رقابتی در ورزشکاران شطرنج و کمترین آن در ورزشکاران بسکتبال دیده شد.
۴.

بررسی و مقایسه پایگاه های هویت در میان دختران و پسران دانشجو(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: هویت منزلت تبعیت جو سردرگمی منزلت هویتی هویت بحران زده منزلت هویت یافته

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۹۳ تعداد دانلود : ۱۲۳۳
موضوع هویت، از مهمترین مسائل مربوط به زندگی انسان است. نخستین بار، این مسئله توسط اریک سون مورد توجه قرار گرفت. مارشیا پایگاه های هویتی را مطرح کرد و پس از آن تلاش های محققان به ایجاد ابزاری تازه برای بررسی پایگاه های هویتی منجر شد. پژوهش حاضر، به بررسی و مقایسه ی دانشجویان زن و مرد از نظر قرارگیری در پایگاه های هویتی می پردازد. روش مطالعه، روش علّی - مقایسه ئی، و جامعه ی مورد پژوهش، همه ی دانشجویان دانشگاه های وابسته به وزارت فرهنگ و آموزش عالی در شهر تهران است. نمونه ی انتخابی، 500 نفر از دانشجویان مقطع کارشناسی است، که از میان 5 دانشگاه انتخابی، بر اساس آمار پذیرفته شدگان سال تحصیلی 78 -77، با در نظر گرفتن نسبت دانشجویان دختر و پسر و ظرفیت پذیرش هر دانشگاه، در بر گیرنده ی 158 مرد و 247 زن است. ابزار پژوهش، پرسش نامه ی سنجش علّی منزلت هویت من (EOM-ELS2) است که در مورد دانشجویان ایرانی اجرا شده و ضریب اعتبار آن به دست آمده است. علاوه بر شاخص های آمار توصیفی مربوط به جنس، سن، رشته ی تحصیلی، دانشگاه، و محل دیپلم گرفتن، برای آزمون فرضیه های مربوط به رابطه ی جنسیت و سن با پایگاه های هویتی، آزمون مجذور کای دو طرفه در سطح 5 به کار گرفته شد. برای آزمون فرضیه های مربوط به تفاوت و انواع هویت در هر یک از گروهای دختران و پسران به تنهایی، از آزمون مجذور کای یک طرفه استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده های به دست آمده، میان جنسیت و انواع هویت، تفاوتی معنادار نشان نداد و فرضیات مبنی بر وجود اختلاف میان دختران و پسران، تأیید نشد. متغیرهای رشته ی تحصیلی، محل تحصیل و محل دیپلم گرفتن نیز، با انواع هویت، رابطه ای معنادار نداشت. فرضیه ی مربوط به وجود رابطه میان سن و قرارگیری در منزلت های هویتی، تنها در حیطه ی منزلت های هویتی درون فردی تأیید شد. افزون بر این، در مقطع سنی 25 تا 30، بیشترین میزان هویت یافتگی نسبت به دو گروه دیگر وجود داشت. میان هر یک از گروه های دختران و پسران، به تنهایی، تفاوت میان انواع هویت معنادار است. نکته ی مهم در هر دو گروه، بالا بودن درصد بحران زدگی در برابر سایر منزلت ها است. میزان هویت یافتگی نیز از درصد بالایی برخوردار نیست. در میان گروه مردان، میزان دنباله روی از دیگر هویت ها کم تر بود.
۵.

پژوهش کیفی به کمک اینترنت: روش‌ها و چالش‌ها(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اینترنت پژوهش کیفی جمع آوری داده ها مصاحبة عمیق محیط مجازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۶۳
روش های پژوهش را می توان به اشکال مختلف طبقه بندی و تفکیک کرد، اما معمولاً به دو گروه عمدة روش کمی و روش کیفی تقسیم می شوند.پژوهشگران مطالعات زنان و خانواده، از جمله افرادی هستند که برای انجام پژوهش های خود افزون بر روش های کمی، از روشهای کیفی به ویژه مصاحبه ی عمیق استفاده می کنند. با گسترش فن آوری شبکه و اینترنت، این پژوهش گران در سال های اخیر به جمع آوری داده های کیفی به کمک اینترنت روی آورده اند. در این مقاله، ضمن بر شمردن روش های به کار گرفته شده در پژوهش کیفی، از جمله مصاحبه ی عمیق و مشاهده، به نقش اینترنت در گردآوری داده های پربار، گویا و مستند اشاره خواهد شد. در ادامه، دربارة چالش های موجود در استفاده از فن آوری اینترنت برای انجام پژوهش کیفی، نظیر مسائل اخلاقی، رازداری، مشکلات امنیتی و حقوقی کندوکاو خواهیم نمود. علاوه بر این، در مقاله ی حاضر، به چالش های نظری حاکم بر داده های گردآوری شده در یک محیط مجازی بررسی خواهیم پرداخت.
۶.

علل ترس از موفقیت در زنان شاغل(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ترس از موفقیت مانع نامرئی (سقف شیشه ای) ساختار نگرش احساسات زنانگی کاهش یافته رانده شدگی اجتماعی سنت گرائی خانواده الگوی ذهنی خانواده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۵۳ تعداد دانلود : ۱۴۵۶
نابرابری در دست یابی به فرصت های بروز توانایی، و در نتیجه رشد استعدادهای فردی در عرصه های خانوادگی و اجتماعی، معضل بزرگی برای زنان در جامعه و محیط های کاری پدید آورده که برخاسته از تضاد و دوگانگی موجود در روند تربیتی خانواده و جامعه نسبت به آنان است. از آن جا که محیط فرهنگی همیشه جزئی از تار و پود تجربه ی اضطراب به شمار آمده، دوگانگی موجود، اضطراب ترس از موفقیت را در پی داشته و همواره مانعی در راه ارتقا و پیشرفت حرفه ای زنان بوده است. این مقاله کوششی است برای بررسی نظر کارکنان زن مؤسسات دولتی در باره ی علل ترس از موفقیت در آنها. یافته های این پژوهش نشان می دهد که ماهیت سنت گرایانه و روند تربیت و رشد اخلاقی در جامعه که برخاسته از نحوه ی جامعه پذیری بر پایه ی جنسیت و توأم با آموختن معیارهای ضد و نقیض به آنان است، عوامل اصلی بروز ترس از موفقیت می باشد. از این رو، لازم است این آگاهی به زنان شاغل داده شود که دوگانگی پدید آمده، برآمده از آنها و به خاطر عدم شایستگی شان نیست، بلکه از جامعه و عوامل باز دارنده ی فردی که بازتابی از عوامل محیطی محسوب می شود ریشه می گیرد. بر این اساس، چشم انداز و شناخت لازم پدید می آید و زمینه ی مبارزه با آن برای گسترش توانائی ها و افزودن بر قدر و منزلت اجتماعی شان فراهم می آید.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۶۶