درخت حوزه‌های تخصصی

گروه های ویژه

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
ایران اسلامی ایران باستان ایران پیش از تاریخ تاریخ جهان فلسفه تاریخ گروه های ویژه نقد و بررسی کتاب
آثار و آرای تاریخ پژوهان و باستان شناسان ایرانی آثار و آرای تاریخ پژوهان و باستان شناسان جهان ایلات و عشایر باستان شناسی برنامه ریزی و فنون آموزش تاریخ تاریخ ادیان تاریخ پزشکی تاریخ زنان تاریخ فرهنگی-اجتماعی-اداری ایران تاریخ مذاهب تاریخ مطبوعات تاریخ نگاری تاریخ نگری جغرافیای تاریخی جنبش ها و قیام های یکصد سال اخیر خلیج فارس و دریای خزر سفرنامه و سفرنامه نویسان سکه شناسی سند شناسی و سندپژوهی شخصیت ها فعالیت های مذهبی (فعالیت های ادیان، فرق و مذاهب) مجلس شورای ملی منابع و کلیات
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱٬۳۶۱ تا ۱٬۳۸۰ مورد از کل ۸٬۰۰۹ مورد.
۱۳۶۱.

دریچه ای به تاریخ اجتماعی طایفه دره شوری قشقایی در دوره صفویه ( بر مبنای اسناد )(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گنجینه اسناد سال بیست و چهارم پاییز ۱۳۹۳ شماره ۳ (پیاپی ۹۵)

کلیدواژه‌ها: صفویه ایل قشقایی دره شوری وردشت

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی صفوی اجتماعی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه سند شناسی و سندپژوهی صفویه
  3. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی تاریخ محلی
تعداد بازدید : ۴۶۷۴ تعداد دانلود : ۳۲۷۸
هدف: این مقاله از منظر سند پژوهی، تحلیل سه سند از سه تیره در دوره صفویه در بخش وردشت سمیرم است که امروزه آن تیره ها جزو طایفه دره شوری از ایل قشقایی محسوب می شوند. که در راستای این تحلیل ابتدا بر پایه سه منبع تاریخی به سابقه حضور قشقایی ها در دوره صفویه پرداخته شده است. روش/رویکرد پژوهش: این پژوهش بر مبنای اسناد، منابع کتابخانه ای ، تحقیقات میدانی، و به شیوه توصیفی-تحلیلی نوشته شده است. یافته ها و نتایج: بر طبق مستندات پیدا شده و اطلاعات تاریخی سابقه حضور ایل قشقایی به قرن 8ه.ق بر می گردد، اما در دوره صفوی، این ایل از سلطنت شاه عباس اول از نظر تاریخی بیشتر مطرح و چهره مشخص تری پیدا کرد طایفه دره شوری و برخی تیره های مورد اشاره در اسناد تا اواخر حکومت صفویه هنوز جزو ایل قشقایی نبوده اند
۱۳۶۲.

بستر شناسی تعامل بنی رستم، در شمال افریقا با امویان اندلس(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام سال پانزدهم پاییز ۱۳۹۳ شماره ۳ (پیاپی ۵۹)

کلیدواژه‌ها: روابط سیاسی افریقیه امویان اندلس اباضیه بنی رستم

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ ادیان
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ تاریخ جهان تاریخ مصر
تعداد بازدید : ۱۴۶۰ تعداد دانلود : ۸۷۰
اباضیه یکی از فرقه های مهم اسلامی است که در افریقیه نفوذ کرد. پیروان این فرقه در قرن دوم هجری، دولت بنی رستم (160-296ه .ق) را در مغرب اوسط تأسیس کردند. بنی رستم روابط سیاسی، فرهنگی و اقتصادی دوستانه ای با امویان اندلس (138-422ه .ق) برقرار کرد. این دو دولت، تنها دولت های غرب جهان اسلام بودند که روابط خوبی با یکدیگر داشتند. عوامل متعددی سبب همگرایی و پیوند مستحکم بین دو دولت گردید. مهمترین این عوامل، دشمنی عباسیان، مخالفت های ادریسیان و اغلبیان با هر دو دولت و اهمیت اقتصادی، سیاسی و فرهنگی بنی رستم برای امویان اندلس بود. نفوذ اباضیان در اندلس سبب شد به تدریج دو دولت بنی برزال و بنی دمر به عنوان مهم ترین دولت های اباضی در اندلس پایه گذاری شوند. در این مقاله سعی شده است با بررسی منابعِ کهن بنی رستم، اباضیه و تاریخ اندلس، سیر تاریخی روابط بنی رستم و امویان اندلس روشن شود.
۱۳۶۳.

بازخوانی تاریخ شیعیان بنگال هند از آغاز تا دوره حکومت مغولان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سخن تاریخ سال هشتم پاییز و زمستان ۱۳۹۳ شماره ۲۰
حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ تشیع
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی تاریخ محلی
  3. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ ادیان
تعداد بازدید : ۱۰۲۴ تعداد دانلود : ۱۰۲۲
۱۳۶۴.

بازخوانی و نقد روایات ایلغار مغول بر اساس روش مطابقت ابن خلدون(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ نامه ایران بعد از اسلام سال چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۳ شماره ۸

کلیدواژه‌ها: ابن خلدون چنگیزخان خوارزمشاهیان مغولان قانون المطابقه

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی مغول اقتصادی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه منابع و کلیات
تعداد بازدید : ۲۵۹۷ تعداد دانلود : ۱۳۰۷
در مورد اینکه «تاتارها آمدند و کشتند و سوختند و بردند و رفتند» هیچ شکی نیست. اما قبول میزان قتل و غارتی هم که از سوی برخی از مورخان و محققان بیان شده است، کار آسانی نیست. در برخی از این روایت ها از کشتار چند میلیونی مردم ایران به دست مغولان و نابودی کامل شهرهای خراسان و ماوراء النهر خبر داده اند و چنین نتیجه گرفته اند که این شهرها تا هزار سال دیگر، آن جمعیت و رونق سابق خود را به دست نمی آورند. پژوهش حاضر درصدد است با استفاده از منابع تاریخی قبل و بعد از حمله مغول و قانون مطابقت ابن خلدون، درستی روایات مطرح شده درباره آثار و پیامدهای حمله مغول به ایران را مورد بررسی و ارزیابی قرار دهد. در این چهارچوب، میزان درستی روایات با واقعیت های طبیعی، اجتماعی و منابع دیگر سنجیده می شود و آنچه با امور واقعی و عقل بشری مطابقت نداشته باشد، اخباری غیرواقعی، اغراق آمیز و غیر قابل قبول معرفی می شود. نتیجه این تحقیق نشان می دهد مغولان تنها در برخی از شهرهای خراسان و ماوراء النهر که مقاومت کرده و قبول ایلی ننمودند، یا عضوی از خاندان چنگیز را به قتل رساندند، قتل و غارت شدیدتری انجام دادند، البته نه در حدی که برخی از مورخان ادعا کرده اند، اما در اغلب شهرها که مردم تسلیم شدند، قتل و غارت گسترده ای صورت نگرفت و شهرها همان وضعیت و سیستم قبلی خود را حفظ کردند. بنابراین، خراسان، ماوراء النهر و دیگر مناطق ایران به کلی ویران نشد و میزان قتل و غارت خیلی کمتر از آن بود که برخی از مورخان و محققان از آن سخن گفته اند.
۱۳۶۶.

فتح مسکو به دست تیمور: بررسی روایت تاریخ نگاران ایرانی و غیر ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های تاریخی ایران و اسلام بهار و تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱۴

کلیدواژه‌ها: تیمور مسکو اردوی زرین توقتمش تاریخ نگاران تیموری

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی تیموری روابط خارجی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ نگاری
تعداد بازدید : ۲۵۵۱ تعداد دانلود : ۸۷۲
رویدادهای پس از نبرد مورخ 797 ق. بین امیر تیمور گورکانی و توقتمش ، فرمانروای اردوی زرین که در کنار رود تِرِک به وقوع پیوست، در منابع مختلف به صورت های گوناگونی ذکر شده است. در حالی که اغلب تاریخ نگاران تیموری بر فتح مسکو به دست تیمور پس از غلبه بر توقتمش تصریح کرده اند، مورخان و منابع غربی اعتقاد دارند که تیمور مسکو را تسخیر نکرد و بلکه چنین نیتی را هم در سر نداشت. این تحقیق بر آن است تا با بررسی روایت ها و منابع گوناگون، تحلیلی دربارة این رخداد تاریخی ارائه دهد.
۱۳۶۸.

قیدار نبی؛ ایلخان بودایی در کسوت پیامبر ابراهیمی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های تاریخی ایران و اسلام پاییز و زمستان ۱۳۹۳ شماره ۱۵

کلیدواژه‌ها: خانقاه قیدار نبی ارغون خان اولجای/ اولجتای خاتون کوه سجاس قیدر

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی ایلخانان فرهنگی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ ادیان
تعداد بازدید : ۳۹۱۳ تعداد دانلود : ۱۴۶۳
این مقاله، چگونگی تبدیل مدفن ارغون خان، چهارمین ایلخان مغول، به زیارتگاه اسلامی «قیدار نبی» را توضیح می دهد و همچنین توجیه منطقی تری در رابطه با منشأ نام «قیدار» ارائه می کند. نام «قیدار»، نخستین بار توسط شرف الدین علی یزدی در تاریخ جهانگیر مقدمة ظفرنامه (تألیف 822 ق) در ارتباط با محل دفن ارغون خان و نیز در ظفرنامه (تألیف 831-828 ق)، در ارتباط با شرح وقایع سال 805 ق (دورة یورش های امیرتیمور و حادثة درگذشت امیرزاده محمدسلطان) ذکر شده است. از آن زمان، «قیدار» در منابع مکتوب و نیز در باور مردم، با «قیدار بن اسماعیل بن ابراهیم نبی» یکی دانسته شده است. این مقاله نشان می دهد که «قیدار» در اصل یک جای نام بوده، و این جای نام، ریشه در لفظ مغولی خانقاه/ صومعه (keyid) داشته است؛ خانقاهی که سال ها پس از درگذشت و خاکسپاری ارغون خان در کوه سجاس (کوه قیدار فعلی)، توسط اولجتای خاتون، دختر او، در حوالی مدفن پدر بنا شده بود. این تحقیق از منابع تاریخی و جغرافیایی بهره می گیرد و با تحلیل ریشه شناختی جای نام «قیدار»، رهیافتی زبان شناسانه را برمی گزیند.
۱۳۷۰.

زندگی سیاسی صولت الدوله قشقایی(2) از جنگ جهانی اول تا واپسین روزگار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اسناد بهارستان دوره جدید پاییز و زمستان ۱۳۹۳ شماره ۵

کلیدواژه‌ها: فارس جنگ جهانی اول مجلس شورای ملی ایل قشقایی انگلیسی ها صولت الدوله شورش عشایر ژاندارمری فارس

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۲۳ تعداد دانلود : ۲۰۵۳
در این مقاله جهت گیری های سیاسی صولت الدوله در قبال تحولات سیاسی فارس در طی جنگ جهانی اول، ازجمله روابط وی با نیروهای ژاندارمری فارس، انگلیسی ها و نبرد با آنان، دوران حکومت مصدق السلطنه در فارس، روابط وی با رضاخان، نمایندگی وی در مجلس پنجم، زندانی شدن او در شورش های عشایری فارس، نمایندگی دوره هشتم و سلب مصونیت وی و سرانجام قتل او در زندان مورد بررسی قرار گرفته است.
۱۳۷۱.

دلالت های سیاسی اندیشة سنائی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخ اسلام سال ششم پاییز ۱۳۹۳ شماره ۲۲

کلیدواژه‌ها: عدالت اندیشه سیاسی سنایی مدارا دوستی فضیلت مدنی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۸۷ تعداد دانلود : ۶۶۲
مؤلفة شاخص و بنیادینِ اندیشة سیاسی و وجه تمایز آن از سایر شاخه های دانش بشری، دلالت های هنجاری است. اندیشة سیاسی از رهگذر توجه به فضایل مدنی به مثابه حلقة رابطِ دو ساحت نظر و عمل، در صدد سامان بخشیدن به جامعة بشری است. در این نوشتار ضمن واکاوی آثار مهم سنایی، عارف بزرگ ایرانی، ابعاد سیاسی اندیشة وی مورد بررسی و تحلیل قرار می گیرد. مدعای مقاله این است که علاوه بر دلالت های معرفتی و تبیینی، می توان از عدالت، دوستی و مدارا، به عنوان شاخص ترین دلالت های هنجاری و فضیلت های مدنی در اندیشة سنائی نام برد.
۱۳۷۲.

سیر تحول و گونه بندی باروهای شهری در ایران از دوره ماد تا پایان عصر قاجار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ اجتماعی و اقتصادی سال سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۳ شماره ۲ (پیاپی ۶)

کلیدواژه‌ها: سیر تاریخی باروهای شهری ساختار دفاعی شهرهای دفاعی استحکامات

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۸۷ تعداد دانلود : ۶۳۹
هدف پژوهش حاضر تبیین سیر تطوّر و بازشناسی الگوی باروهای شهری به منظور دستیابی به گونه بندی و علت های تحوّل آنهاست. برای این منظور، با روش تفسیری تاریخی، ساختار اجتماعی و سیاسی در تاریخ ایران بررسی و به سه مرحله دسته بندی شده است؛ سپس، تحوّلات شکلیِ باروها در دوره های مورد مطالعه بررسی شده و در نهایت نقشه ها و اسناد باستان شناختی در هر دوره، با توجه به این ساختار، تحلیل و تفسیر گردیده است. نتایج نشان می دهد که از نظر کالبدشناسی، سه گروه از مهم ترین شهرهای دفاعی عبارت اند از: قلعه شهرها، شهرهای زیرزمینی و شهرهای متراکم؛ همچنین، نتایج حاکی از آن است که تغییرات کالبدیِ باروها از اوج تا فرود، عمدتاً دارای علل نظامی بوده است، به طوری که دگرگونیِ شیوه دفاع در اواخر عصر قاجار، ارزش و اهمیت اولیه باروها را ازبین برد. استنتاج نهایی، ارائه دیاگرام هایی است که خصوصیات کالبدیِ باروهای شهری را در هر دوره متناسب با تحوّلات نظامی نشان می دهد.
۱۳۷۳.

مسجد شاه مشهد و کتیبه های آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ و فرهنگ بهار و تابستان ۱۳۹۳ شماره ۹۲

کلیدواژه‌ها: خطر معماری کتیبه دوره تیموری مسجد شاه مشهد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۰۳ تعداد دانلود : ۱۲۵۰
مسجد از مهمترین بناهای مذهبی در معماری اسلامی است که نقش مهمی در حیات فرهنگی، اجتماعی و مذهبی مسلمانان دارد. از آنجا که مسجد، خانه خدا و محل راز و نیاز مسلمانان با خداوند است، حکمرانان مسلمان در تلاش بودند مساجدی را احداث یا بازسازی کنند. آنان برای تزیین و زیبا سازی مادی و معنوی آن از هنرمندان و خطاطان بهره گرفتند و این گونه هنر خوش-نویسی در قالب کتیبه های تزیینی در معماری مساجد و بناهای مذهبی با کارکرد زیباشناختی و اعتقادی به کار گرفته شد. در دوره تیموری که به لحاظ معماری و هنر یکی از دوره های پررونق اسلامی است، در تزیین مساجد، از هنر خوشنویسی در استفاده زیادی شد. مسجد شاه یا امام از آثار دوره تیموری در مشهد است که در جنوب غربی مسجد گوهرشاد و در امتداد بازار زنجیر سابق قرار دارد. این مسجد، از جمله مساجد آرامگاهی دوران تیموری است که در فضای درونی و بیرونی آن مجموعا 21 کتیبه با بهره گیری از خطوط مختلف با مضامین گوناگون وجود دارد. هدف اصلی این پژوهش بررسی انواع خطوط و مضامین بکار رفته در این بنا است.
۱۳۷۴.

خرافات عصر قاجار به روایت سیاحان اروپایی

نویسنده:
منبع: تاریخنامه خوارزمی سال دوم زمستان ۱۳۹۳ شماره ۲ (پیاپی ۶)

کلیدواژه‌ها: زنان باورها اعتقادات خرافات عصر قاجار سیاحان

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی قاجار اجتماعی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی قاجار فرهنگی
  3. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه سفرنامه و سفرنامه نویسان
تعداد بازدید : ۶۴۷۵ تعداد دانلود : ۹۴۱۷
از موضوعاتی که جامعه ی بشری از دیر باز با آن درگیر بوده مسأله ی اعتقادات آن است که بخشی از آن حقیقی و بخشی دیگر غیر واقعی می باشد. این اعتقادات که با شدّت و ضعف هایی در غالب جوامع دیده می شود، خرافات نامیده می شود. جامعه ی ایران نیز در همه ی دوره ها، گرفتار چنین باورهای خرافی بوده است. در دوره ی قاجار دلایل مختلفی از جمله: فقر و بدبختی، فراوانی طلاق، پایین بودن سطح علم و آگاهی مردم و... سبب رواج این عقاید در سطح جامعه و در میان مردم شده بود. پژوهش پیش رو به بحث و تحلیل خرافات رایج در عصر قاجار از دیدگاه سیاحان اروپایی می پردازد. روش تحقیق، از نوع نظری و مبتنی بر شیوه ی توصیفی-تحلیلی است. همچنین فرض بر آن است که اروپا ییان بسیاری از خرافات رایج عصر قاجار را مورد توجه قرار داده ا ند، اما به دلیل ناآشنایی با باورهای مذهبی ایرانیان شماری از آن ها را نیز در زمره ی خرافات دانسته اند. یافته های این پژوهش که حکایت از رواج این معضل در دوره ی قاجار و بخصوص در میان زنان را دارد، در شناخت جامعه ی عصر قاجار و عقاید مردمش نقش بسزایی دارد.
۱۳۷۵.

بررسی تطبیقی تاریخ نگری و تاریخ نگاری نیشابوری و راوندی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای تاریخی سال پنجم بهار و تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱ (پیاپی ۹)

کلیدواژه‌ها: تاریخ نگاری نیشابوری تاریخ نگری راوندی سلجوقنامه راحه الصدور

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه منابع و کلیات
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ نگاری
  3. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ نگری
تعداد بازدید : ۱۸۸۶ تعداد دانلود : ۱۱۱۱
ظهیرالدین نیشابوری، نویسنده سلجوقنامه، و محمدبن علی بن سلیمان راوندی، نویسنده راحه الصدور و آیه السرور، دو مورّخ فارسی نویس متعلق به دوره سلجوقی اند که بین آثار این دو شباهت ها و تفاوت هایی دیده می شود. این پژوهش در صدد است تا با روش تطبیقی و تحلیلی، به بررسی تاریخ نگری و تاریخ نگاری این دو مورّخ پرداخته و دریابد: آیا نسخه برداری راوندی از سلجوقنامه نیشابوری فقط انتقال داده های تاریخی است یا تاریخ نگری و تاریخ نگاری او را نیز شامل می شده است؟ نتایج این پژوهش نشان می دهد راوندی بخش عمده ای از روایات کتاب خود را از کتاب سلجوقنامه نیشابوری اخذ کرده، ولی تفاوت در تاریخ نگری این دو مورّخ و اهداف متفاوت آنان در تاریخ نگاری آنان نمود یافته است
۱۳۷۶.

مفهوم صنعت و فناوری از دیدگاه متفکران مسلمان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی سال پنجم زمستان ۱۳۹۳ شماره ۱۷

کلیدواژه‌ها: فناوری صنعت تمدن اسلامی فلسفه فناوری علم حیل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۳۱ تعداد دانلود : ۱۰۱۴
این مقاله تلاش دارد که سابقه مفهوم صنعت و فناوری را در ادبیات علمی تمدن اسلامی بکاود و اگر نظریه ای پرداخته شده است، آن را با ادبیات جدید باز بنمایاند. پرسش اساسی این است که آیا در تمدن اسلامی، مفاهیم صنعت و فناوری توسط متفکران مسلمان مورد بحث و تحلیل واقع شده است یا خیر؟ به استناد آثاری که دانشمندانی مانند فارابی، اخوان الصفا، ناصرخسرو، ابن خلدون، خواجه نصیرالدین طوسی و میرفندرسکی بر جای نهاده اند، می توان نشان داد که آنها مبانی نظری و اصول برهانی مستحکمی برای صنعت و فناوری پدید آورده اند. این مقاله به مصادیق و شاخه های مختلف صنعت نمی پردازد، بلکه به ماهیت، اهداف، کارکردها، انواع، و تأثیرات آن توجه می کند. از این رو، مباحث مقاله را باید کمابیش در حوزه فلسفه فناوری گنجاند و آن را از مباحث فلسفه مضاف محسوب کرد. مهم ترین نتیجه گیری مقاله آن است که نظریه های پرداخته شده توسط دانشمندان مسلمان درباره صنعت، می تواند بخشی از فلسفه صنعت و فناوری را در دوره اسلامی تشکیل دهد.
۱۳۷۷.

مقایسه برخی مراکز تاریخ شفاهی داخل و خارج از کشور بر اساس مولفه جست وجو در وب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گنجینه اسناد سال بیست و چهارم پاییز ۱۳۹۳ شماره ۳ (پیاپی ۹۵)

کلیدواژه‌ها: تاریخ شفاهی مراکز تاریخ شفاهی جست وجو

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۰۷ تعداد دانلود : ۶۷۶
هدف: هدف این پژوهش، تعیین وضعیت مؤلفه جست وجو در وبگاه های مراکز تاریخ شفاهی داخل و خارج از کشور است. روش/ رویکرد پژوهش: این پژوهش با استفاده از روش های پیمایش تحلیلی و توصیفی انجام شده است و ابزار جمع آوری داده ها سیاهه وارسی بوده است. همچنین، پژوهشگر برای جمع آوری داده ها، ازطریق پست الکترونیکی، با برخی مسئولان مراکز تاریخ شفاهی خارج از کشور، و با مسئولان داخل، از طریق تماس تلفنی، ارتباط برقرار کرده است. جامعه پژوهش: جامعه مورد پژوهش شامل 7 مرکز تاریخ شفاهی در ایران و 10 مرکز فعال از مجموعه مراکز تاریخ شفاهی جهان (خارج از ایران) است. مراکز مورد بررسی با در نظرگرفتن پراکندگی جغرافیایی و گستره متنوع جهانی انتخاب شده اند. یافته های پژوهش: نکته ای که آشکارا می توان در مراکز تاریخ شفاهی داخلی مشاهده کرد، این است که اغلب آنها به طور مستقل دارای مؤلفه جست وجو در وب نیستند و دسترسی به منابع آنها با مراجعه حضوری میسر است. و در مقابل، در بیشتر مراکز تاریخ شفاهی خارج از کشور، مؤلفه جست وجو به طور مستقل در وبگاه آنها وجود دارد و امکان جست وجوی کاربران در وبگاه آنها قرار داده شده است. نتیجه گیری: نتایج پژوهش، نشان دهنده فقدان مؤلفه جست وجو در بیشتر وبگاه های مراکز تاریخ شفاهی است. این موضوع نباید از دید مسئولان و مدیران مراکز تاریخ شفاهی داخلی پنهان بماند؛ زیرا مؤلفه جست وجو یکی از مهم ترین و اساسی ترین عامل در دستیابی کاربران به اطلاعات مورد نظر است.
۱۳۷۸.

پژوهشی در فرهنگنامه های تاریخی نوشته شده در قلمرو ممالیک (648- 922ه )(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های تاریخی دوره جدید سال ششم پاییز ۱۳۹۳ شماره ۳ (پیاپی ۲۳)

کلیدواژه‌ها: مصر ممالیک مقریزی صفدی فرهنگنامه های تاریخی ابن خلکان

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه منابع و کلیات
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ تاریخ جهان تاریخ مصر
تعداد بازدید : ۱۳۵۵ تعداد دانلود : ۹۹۸
اهتمام به تاریخنگاری در دوره ممالیک بسیار چشمگیر بود به گونه ای که این عصر را باید اوج دوران تاریخنگاری اسلامی دانست. از میان انواع تاریخنگاری این دوره مانند: تواریخ عمومی، دودمانی و سلسله ای، طبقات، فرهنگنامه های تاریخی و...، فرهنگنامه نویسی بیش از همه مورد توجه قرار گرفت. در آغاز قرن هفتم و به هنگام شکل گیری دولت ممالیک (648- 922ه ) به علت تعدّد و تکثر لایه های مختلف طبقات و نسلها و به دلیل انبوه کتب طبقات علوم گوناگون و از همه مهم تر نبود یک شیوه جهت دسترسی آسان به تراجم اعیان مسلمان، بعضی از مورخان و نویسندگان با مراجعه به کتب طبقات، تواریخ عمومی و نیز کتب انساب به تدوین تراجم همه اعیان اسلامی بدون توجه به تخصص، بلاد و زمان آنها پرداختند. این اندیشه از اواخر قرن ششم و با فرهنگنامه الفبایی معجم الادبا یاقوت (626 ه ) آغاز شد و با نگارش فرهنگنامه تاریخی مهم وفیات الاعیان ابن خلکان در قرن هفتم به اوج خود رسید. فرهنگنامه مذکور منشأ و الگوی ظهور فرهنگنامه های تاریخی بعد از خود همانند: الوافی بالوفیات و فوات الوفیات قرار گرفت. این پژوهش قصد دارد ضمن نگاهی کوتاه به اقبال تاریخ نگاری در این عصر؛ چگونگی شکل گیری، انگیزه ها، روش ها، انواع، شیوه های نگارشی، محتوای تراجم، سبک ادبی، منابع، اهمیت و جایگاه و آسیب شناسی فرهنگنامه های تاریخی را مورد بررسی و تحلیل قرار دهد.
۱۳۷۹.

بلغار و «بلغارها» در منابع تاریخی و جغرافیایی اسلامی از آغاز تا سدة نهم هجری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخ اسلام سال ششم بهار ۱۳۹۳ شماره ۲۰

کلیدواژه‌ها: آسیای مرکزی مغولان ترک خلفای عباسی بلغار قپچاق

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه جغرافیای تاریخی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی تاریخ محلی
تعداد بازدید : ۱۶۱۹ تعداد دانلود : ۷۳۹
بلغارها گروهی از اقوام ترک بودند که در آسیای مرکزی می زیستند و در طول تاریخ و تمدن اسلامی در ثغور اسلامی و در سرزمین قپچاق گذران زندگی می کردند. این گروه از ترک ها ضمن تعاملات با مسلمانان هم جوار خود به دلیل نیازهای طبیعی و امور زندگی خود به کناره های شمالی دریای خزر و سپس به سواحل رود خانة ولگا مهاجرت و سرانجام در اروپای شرقی سکونت دائم پیدا کردند و امروزه به عنوان کشور بلغارستان شناخته می شود. این مقاله بر آن است، فرآیند این فراز و فرودهای آنان و علل مهاجرت به نواحی خوش آب و هوای آسیای مرکزی و در کنار روس ها و تعامل با آنان و یا با مسلمانان و خلفای اسلامی و مغول ها و حاکمان ترک اسلامی در منابع جغرافیایی مسلمانان و مورخان اسلامی را بیان کند.
۱۳۸۰.

رُستَقُباد خوزستان و رُستَقُباد عراق بررسی جغرافیای تاریخی جای نام های مشابه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی سال پنجم پاییز ۱۳۹۳ شماره ۱۶

کلیدواژه‌ها: خوزستان عراق رستقباد رستم قباد عسکر مکرم حجاج بین یوسف دستوا

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه جغرافیای تاریخی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی تاریخ محلی
تعداد بازدید : ۱۶۴۲ تعداد دانلود : ۹۲۳
رستقباد نام شهر یا قریه ای است که هسته نخستین شهر عسکر مکرم در خوزستان، در نزدیکی آن بنا نهاده شد و سپس به مرور گسترش یافت؛ اما جستجو در منابع مکتوب نشان می دهد بیش از یک مکان با نام رستقباد وجود داشته است: نخست مکانی است از توابع دستوا در خوزستان و دیگر ناحیه یا ناحیه هایی است در عراق. این چندگانگی سبب شده تا شناسایی موقعیت رستقبادی که در چندین مورد، محل وقایعی مهم در نیمه دوم سده نخست هجری قمری قرار گرفته، با اشکال مواجه گردد و ازهمین رو تاریخ ادامه حیات رستقباد دستوا در هاله ای از ابهام قرار گیرد. نتایج این پژوهش به روشنی نشان می دهد که رستقباد خوزستان، دست کم تا سال نود هجری قمری همچنان از حیات و هویتی مستقل برخوردار بوده و تنها اندکی پس از این تاریخ است که به دلیل ایجاد هسته اولیه شهر عسکر مکرم و گسترش آن، نام و هویت خویش را از دست داده و شهر عسکر مکرم جایگزین آن شده است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان