ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۱٬۴۶۱ تا ۱۱٬۴۸۰ مورد از کل ۷۸٬۴۹۳ مورد.
۱۱۴۶۱.

علل و منشأ تفاوت سبک زندگی انسان ها از دیدگاه قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: دنیا گرایی دین تفاوت سبک زندگی انسان قرآن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۰ تعداد دانلود : ۱۹۳
خداوند متعال در قرآن کریم، علاوه بر ارائه سبک زندگی اسلامی به عنوان یگانه سبک برتر و مورد تأیید و توصیه خود به انسان؛ علل و منشأ گرایش برخی انسان ها به سایر سبک های زندگی را بیان نموده است تا انسان، آگاه به علل و عواملی شود که او و جوامعِ انسانی را به سبک خاصی از زندگی، سوق داده یا از انتخاب و پیمودن سبک برتر، واداشته است. دین اسلام؛ سبک و شیوه ای از زندگی است که منشأ خداوندی دارد و علل پیدایش یا شیوع سبک هایی از زندگی که بدون استمداد از وحی و تسلیم شدن مطلق به توصیه های خداوند متعال، ترسیم یا پویش می شوند؛ انقطاع از خداوند و گرایش به غیر او می باشد. جهل و نادانی؛ تقلید و ایستایی؛ سفاهت و بی عقلی؛ کبر و نخوت؛ تکذیب و رویگردانی؛ بهانه گیری و توقّع؛ هوا پرستی و دنیا گرایی؛ غفلت و فراموشی؛ اغواء و فریب شیطان؛ حسادت و زیاده خواهی؛ از جمله علل و عوامل محروم ماندن از دین الهی و گرایش به سایر سبک های زندگی است.       
۱۱۴۶۲.

واکاوی «حق حبس»در نهاد خانواده با تاکید بر «فرض اعسار زوج»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: حق حبس حق امتناع ضمانت اجرای قانونی تسیلم مهر تسلیم بضع

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۰ تعداد دانلود : ۴۴۵
قانون مدنی ایران با توجه به فقه، ضمانت اجراهایی را برای جلوگیری از نقض تعهدات قراردادی پیش بینی کرده است. این ضمانت اجراها به دو دسته قانونی و قراردادی تقسیم می شوند. دکترین حقوق مدنی ایران، «حق حبس» را به عنوان یکی از ضمانت اجراهای قانونی جهت جلوگیری از نقض تعهدات قراردادی شناسایی کرده است. هرچند عنوان «تعهدات قراردادی»، انصراف بدوی به تعهدات مالی دارد، اما قانون گذار حق مذکور را به عنوان یک ابزار ضمانتی در نهاد خانواده نیز شناسایی کرده است. سٶال اصلی تحقیق حاضر آن است که امکان شناسایی حق حبس به عنوان ابزار ضمانتی در نهاد خانواده بالاخص در حالت اعسار زوج وجود دارد یا خیر؟ با بررسی ارکان حق حبس بالاخص در حالت اعسار زوج و منتفی شدن برخی از ارکان این حق در حالت اخیر، این نتیجه حاصل می شود که حداقل در حالت اعسار زوج نمی توان قائل به این ضمانت اجرا در نهاد خانواده شد. هرچند تردیدهایی در خصوص اصل این ضمانت اجرا در نهاد مذکور وجود دارد، این تردیدها با مطالعه شاخصه های اصلی ضمانت اجرای مطلوب و پیامدهای منفی «حق حبس» در خانواده، به طور جدی تری مطرح می شوند؛ چرا که این ابزار ضمانتی، پیامدهایی در تقابل با نهاد خانواده دارد، به گونه ای که این نهاد مقدس را به سمت معاملات مغابنه ای سوق می دهد تا جایی که اهداف خانواده را متزلزل می سازد. این مشکل زمانی که مرد معسر باشد، به مراتب تشدید می شود. مسئله مطروحه در این تحقیق با کمک تحلیل های منطقیِ حقوقی فقهی مورد استنتاج قرار گرفته است.
۱۱۴۶۳.

تبیین تحلیلی تربیت عبادی کودک براساس اندیشه تربیتی ابن سینا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ابن سینا تربیت عبادی کودک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۳ تعداد دانلود : ۷۷۳
هدف این پژوهش تبیین تربیت عبادی کودک براساس اندیشه تربیتی ابن سینا می باشد. روش تحقیق نیزتوصیفی تحلیلی از نوع تحلیل محتوا می باشد. تربیت عبادی در نگاه ابن سینا، تجلی حکمت، رحمت و نعمت عظیم خداوندی است. حکمت، از آن جهت که نظام زندگی بشر را استوار می سازد. رحمت، از آن رو که خداوند به دین داران پاداش جزیل اخروی عطا می کند. نعمت از آن جهت که انسان مقید به اوامر شرع، به معرفت عالی از جهان آفرین نائل می گردد. «هدف اولیه» تربیت عبادی، آشناکردن متربی  با اعمال عبادی است. مقصد نهایی آن از نظر ابن سینا، رسیدن به قرب حق اول،ذات احدیت، معرفی گردید. زمینه های تربیت عبادی ازدواج و محیط هستند. اصول تربیت عبادی نیز شامل آشنایی متربی با اعمال عبادی و اصل اعتدال است. در رابطه با روش ها می توان از روش آماده سازی، الگوپذیری و آشنایی با اماکن مذهبی نام برد. محتوای تربیت عبادی نیز از دید ابن سینا کلیه شعایردینی است. براساس  بیانات بوعلی عوامل تربیت عبادی شامل خانواده، مدرسه و دوستان است. روش تحقیق نیز تحلیل محتوای قیاسی می باشد.
۱۱۴۶۴.

تأثیرات جنبش سنوسیه در حجاز (مطالعه موردی شیخ فالح الظاهری)(1258ق/1842م-1328ق/1910م.)(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: سنوسیه محمد بن علی سنوسی صوفیه فالح الظاهری حجاز لیبی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۹ تعداد دانلود : ۲۳۰
سنوسیه یکی از جنبش های تأثیرگذار اسلامی است که به ایجاد یک جامعه انسانی با مؤلفه های فرهنگی و اقتصادی با توجه به توانایی ها و امکانات در دسترس، اهتمام ورزید. این حرکت، جنبشی محلی نبود؛ بلکه موسس آن، محمد بن علی السنوسی، به گونه ای عمل کرد که جنبشی عربی و با نفوذ گسترده باشد. این پژوهش سعی دارد یک دوره مهم از تاریخ جنبش سنوسی در حجاز را بررسی، و تأثیرات مذهبی و فرهنگی آن را بر جامعه حجاز آشکار کند.منطقه حجاز، به دلیل اهمیت مذهبی، در تاریخ جنبش سنوسی از جایگاه برجسته ای برخوردار است؛ در واقع دعوت سنوسی از حجاز آغاز شد. اولین زاویه (خانقاه) سنوسی در حجاز و در کوه ابی قبیس، و سپس تعداد زیادی از زاویه های سنوسی در حجازو سایر بلاد اسلامی ایجاد شد که مورد استقبال عده کثیری از اهل حجاز واقع شد.شیخ فالح الظاهری یکی از برجسته ترین شاگردان زاویه سنوسی بود که بعداً یکی از شیوخ برجسته آن شد و شهرت وی در افق ها گسترش یافت. وی به مقام علمی برجسته ای دست یافت که شایسته تدریس در بسیاری از سرزمین های اسلامی شد؛ تا جایی که سلطان عبدالحمید از وی برای تدریس در استانبول دعوت کرد و عده ای از طلاب به دست او تربیت شدند و پرچم علم را در جهان اسلام برافراشتند.
۱۱۴۶۵.

بازخوانی تحلیلی براهین فلسفی توحید ربوبی با تکیه بر مبانی حکمت متعالیه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: توحید ربوبیت توحید ربوبیت توحید خالقیت براهین فلسفی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۷ تعداد دانلود : ۲۷۰
فلسفه، در تبیین اصول اعتقادى از جایگاه ویژهاى برخوردار است. از جمله اصول اعتقادى، اصل توحید است که در بخش الهیات بالمعنیالاخص مورد بحث و بررسی قرار میگیرد. از میان معانى گوناگون توحید، آنچه که در آموزههاى دینى روى آن بسیار تاکید شده و اساس دعوت پیامبران را تشکیل داده است، توحید ربوبى مىباشد. با این وجود، براهین فلسفی توحید ربوبی از سوی پژوهشگران به صورت منسجم و مستقل مورد تحلیل و بررسی قرار نگرفته و استدلالهای عقلی و فلسفی آن در قالب مجموعهای مستقل گردآوری نگردیده است. ازاینرو در جستار حاضر، تلاش شده است با تکیه بر روش تحلیل فلسفی، که بر مبانی حکمت متعالیه استوار است، و با هدف بازخوانی دقیق دلایل توحید ربوبی و اعتبارسنجی برخی از دلایل، استدلالهای عقلی توحید ربوبی، مورد بازخوانی و تحلیل قرار گیرد. در پایان این نتیجه به دست آمده است که بر اساس اصل تعلقى بودن وجود معلول، که از مبانی حکمت متعالیه شمرده میشود، همه معلولها، عین فقر و وابستگى به واجب الوجود بوده و هیچگونه استقلالى ندارند، از اینرو خالقیت و ربوبیت حقیقى و استقلالى منحصر به خداوند متعال خواهد بود. همچنین برخی از براهین توحید ربوبی که بر اصول فلکیات قدیم، استوار شده است، مورد نقد قرار گرفته و در همین راستا، برای تصحیح برهان، حد وسط «وحدت نظام عالم» جایگزین حد وسط «وحدت عالم»، گردیده است.
۱۱۴۶۶.

مقایسه دیدگاه ملاصدرا و علامه شعرانی درباره آموزه بداء(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آموزه بداء صفات خداوند تقدیر الهی عصمت معصومان ملاصدرا علامه شعرانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۹ تعداد دانلود : ۲۵۴
چگونگی تببین آموزه بداء و تحلیل رابطه آن با صفات خداوند، تقدیر الهی و علم و عصمت معصومان (علیهم السلام) از دیدگاه ملاصدرا و علامه شعرانی، مسأله پژوهش حاضر است. پژوهش پیش رو به روش توصیفی، تحلیلی به بررسی مبانی ملاصدرا و علامه شعرانی درباره آموزه بداء، پرداخته و یافته های آن از این قرار است که ملاصدرا با بهره گیری از مبانی حکمت متعالیه، حقیقت بداء را تبیین و رابطه آن با صفات خداوند، تقدیر الهی و عصمت معصومان (علیهم السلام) را در این چارچوب، تحلیل کرده است. علامه شعرانی نیز هر چند در چارچوب حکمت متعالیه، اما با توجه به مبانی حدیثی - کلامی خود، هرگونه تغیّر و تبدّل در صفات خداوند و تقدیر الهی را محال دانسته و بداء به معنای مدّ نظر ملاصدرا را نقد می کند. وی همچنین با استفاده از برهان لطف، عدم امکان وقوع بداء در اخبار معصومین (علیهم السلام) را اثبات می کند .
۱۱۴۶۷.

بررسی ادبی- کلامی نوع خبر مقدّر در جمله «لا اله الّا الله»

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: کلمه توحید معنای اله خبر لای نفس جنس عقاید عرب جاهلی معارف قرآن کریم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۴ تعداد دانلود : ۱۶۳
جمله «لا اله الّا الله» در قرآن کریم به صورت های مختلفی به کار رفته است. صاحب نظران، دیدگاه های متفاوتی در ترکیب ادبی این جمله ابراز داشته اند. چیستی خبر مقدّر در این ترکیب، منشأ تعدّد معنای آن در نگاه اندیشمندان شده است. مقاله حاضر پس از گردآوری برخی از نظرات در این زمینه به تبیین قوّت ها و ضعف های هر یک از آنها پرداخته و سپس دیدگاه مختار را ارائه می کند. این نوشتار، بررسی ادبی کلامی کلمه «لا اله الّا الله» را در شش بخش سامان داده است.
۱۱۴۶۸.

برنامه های کاربردی شهر هوشمند؛ مبتنی بر امنیت و حریم خصوصی

کلیدواژه‌ها: شهر هوشمند اینترنت برنامه های کاربردی شهر حفظ حریم خصوصی امنیت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۸ تعداد دانلود : ۱۵۹
با شکوفایی و رشد اینترنت اشیاء، شهر هوشمند به یک پارادایم نوظهور تبدیل شده است که شامل: سنجش همه جا حاضر، زیرساختار های شبکه ای ناهمگن و سیستم های کنترل و پردازش اطلاعات هوشمند است. یک شهر هوشمند، می تواند دنیای فیزیکی را در زمان واقعی نظارت کند و سرویس های هوشمندی برای ساکنان محلی و مسافران ارائه نماید؛ خدماتی چون: حمل و نقل، بهداشت و درمان، محیط، سرگرمی و انرژی. بااین حال، نگرانی هایی در مورد امنیت و حفظ حریم خصوصی به وجود می آیند؛ زیرا برنامه های کاربردی شهر هوشمند، نه تنها طیف گسترده ا ی از اطلاعات حساس به حریم خصوصی را برای مردم و محافل اجتماعی جمع وری می کنند، بلکه امکانات شهر را کنترل می نمایند و زندگی مردم را تحت تأثیر قرار می دهند. در این مقاله، به بررسی امنیت و حریم خصوصی در برنامه های کاربردی شهرستان هوشمند می پردازیم. به طور خاص در ابتداء، برنامه های کاربردی امیدوارکننده شهر هوشمند و معماری آن را معرفی می کنیم. سپس، چالش های حفظ حریم خصوصی و امنیت را در این برنامه های کاربردی مورد بحث قرار می دهیم. برخی از تلاش های تحقیقاتی انجام شده اند تا به این چالش های حریم خصوصی و امنیت برای مراقبت های بهداشتی هوشمند، حمل و نقل، انرژی هوشمند بپردازند. در نهایت، به برخی از مسائل باز برای تحقیقات آینده نیز اشاره خواهیم کرد.
۱۱۴۶۹.

تحلیل مبانی فلسفی حقوق جزا (با نگاهی قرآنی- روایی)

کلیدواژه‌ها: حقوق مبنا الزام عدالت فایده گرایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۰ تعداد دانلود : ۲۸۸
از دیر باز مساله حقوق جزء دغدغه های اندیشمندان بوده است و در این عرصه به تفکر و نظریه پردازی پرداخته اند و آثاری از خود به جای گذاشته اند، از جمله از موضوعاتی که در حقوق به آن پرداخته می شود بحث فلسفه حقوق است که اجمالا در آن از منشأ و مبنای الزام حقوقی بحث می شود. سؤال مهمی که در این جا به ذهن می رسد این است که مبانی فلسفی حقوق جزا چیست؟ در جواب این پرسش، به ذهن می رسد که «عدالت» و «فایده گرایی» می تواند دو مورد از مبانی فلسفی حقوق جزا باشند. شناخت اجمالی از عدالت و فایده گرایی به عنوان مبنای فلسفه حقوق، بدین معنا که ماهیت این دو مقوله به چه شکل هست و چگونه به عنوان مبنای حقوق قرار می گیرند و همچنین بررسی رابطه بین عدالت و فایده گرایی با برخی از مکاتب حقوقی از جمله مکتب حقوقی اسلام، بدین معنا که هر کدام از این مکاتب تا چه اندزه از این دو مقوله متاثر شده اند از اهداف این تحقیق می باشد.
۱۱۴۷۰.

ضرورت تربیت اجتماعی از دیدگاه آیت الله جوادی آملی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تربیت اجتماعی مبانی ضرورت حی متأله علامه جوادی آملی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۵ تعداد دانلود : ۳۹۱
هدف این پژوهش بررسی مبانی تربیت اجتماعی و ضرورت آن از منظر علامه جوادی آملی است. این پژوهش از نوع کیفی است و  با استفاده از روش اسنادی−تحلیلی انجام شده است. بدین منظور، اندیشه های اجتماعی علامه که بر ایده «انسان به عنوان حیّ متألّه» استوار است بررسی و براساس آن ادله ضرورت تربیت اجتماعی استنباط شد. حی بودن انسان، جایگاه خلیفه الهی، وجود طبقات گوناگون در جامعه و وجود اختلافات و خودخواهی ها مباحثی است که در این قسمت مطرح شد. همچنین مشخص شد بر اساس دیدگاه علامه جوادی اگر تربیت اجتماعی صبغه الهی داشته باشد، می تواند انسان را در حیات متألهانه تا رسیدن به مقام خلیفه اللهی رشد دهد و بالا ببرد. در غیر این صورت، عاملی برای انحطاط نزول وجودی انسان خواهد بود. لذا شناخت تربیت اجتماعی و عناصر آن و نیز شناخت مؤلّفه های ارتقاء سطح تربیت اجتماعی، براساس آموزه های دینی (تربیت متألّهانه) ضرورت می یابد. با توجه به این نکته مبانی به دست آمده عبارتند از: حب ذات، غایتمندی انسان، هدایت مند بودن انسان و نیز مسئله گزینش اجتماع یا همان هجرت که در قرآن کریم به آنها اشاره شده است.
۱۱۴۷۱.

بررسی معانی و مصادیق دهر و سرمد از منظر ابن سینا، میرداماد و ملاصدرا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: دهر سرمد ابن سینا میرداماد ملاصدرا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۳۱ تعداد دانلود : ۳۶۳
با بررسی تفسیر ابن سینا و میرداماد از بیان معانی و مصادیق اصطلاح دهر و سرمد، دانسته می شود که ابن سینا برای اصطلاح دهر، پنج معنا و چهار مصداق، و برای اصطلاح سرمد، دو معنا و چهار مصداق بیان کرده است که این معانی گاه با یکدیگر مخالف اند. البته این اختلاف در تعابیر می تواند نشانی باشد از توسعه و تعمیم در این دو اصطلاح. ابن سینا برای عالم دهر، دو ویژگی اختصاصی و برای عالم سرمد، دو ویژگی مخصوص به آن عالم بیان کرده و درنهایت، دو ویژگی مشترک میان این دو عالم را نیز ذکر کرده است. میرداماد درخصوص عالم دهر، دو تعبیر بدیع به کار برده است و دو مصداق و سه ویژگی اختصاصی برای عالم دهر معرفی کرده است. وی در پی این تحلیل نیز یک مصداق و یک صفت ویژه برای عالم سرمد بیان کرده است. صدرالمتألهین سه معنا برای دهر، هفت مصداق برای آن و چهار مصداق برای سرمد بیان کرده است. این مقاله ضمن نگاه تاریخی به این مسأله، با روش تحلیلی- تطبیقی، ابتدا به تبیین دیدگاه ابن سینا پرداخته و سپس به تقریر رویکرد میرداماد و ملاصدرا همت گمارده است و درنهایت، با بررسی و مطالعه ی تطبیقی دیدگاه این فیلسوفان، نشان داده است که این تفاوت در تفسیر می تواند از اهتمام این سه حکیم به ارائه ی تفسیری مطابق با واقع از این دو اصطلاح، در مقام مقایسه با مراتب مختلف نظام هستی حکایت کند و بیان کننده ی نوع نگرش آن ها به جهان هستی باشد. هدف این مقاله، تبیین و تحلیل چگونگی وقوع تحوّل در این مفاهیم است. این مهم می تواند در فهم مبانی هر فلیسوف کمک شایانی کند.  
۱۱۴۷۲.

نقد و بررسی مستندات شهرستانی در «الملل و النحل»، در توصیف و رد موضع امامیه نسبت به صحابه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: شهرستانی صحابه عشره مبشره امامیه تکفیر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۹ تعداد دانلود : ۲۴۵
برخی از مسلمانان به ویژگی صحابی بودن نگاه معیاری داشته و آن را موجب فضیلت مندی می دانند و برخی دیگر با نفی این نگاه، فضیلت مندی را تابع معیارهایی نظیر ایمان و عمل صالح می دانند. شهرستانی در کتاب «الملل و النحل» با استناد به برخی آیات قرآن و روایت معروف به عشره مبشره، به نگاه معیاری نزدیک شده، صحابی بودن را عاملی برای فضیلت مندی می داند. بدین ترتیب، موضع امامیه را که میان صحابه از نظر فضیلت مندی تفاوت می گذارند، تخطئه می کند. در تحقیق حاضر در پی درستی آزمایی مدعیات شهرستانی و معرفی او از موضع امامیه، با روش توصیف و تحلیل واژگانی آیات، این به دست آمد که از مستندات قرآنی او نمی توان مفهوم معیاری از صحابی بودن و براین اساس تمجید بی قید و شرط همه صحابه در همه زمان ها را برداشت کرد؛ بلکه فضیلت مندی صحابه نیز تحت حاکمیت معیار قرآنی ایمان و عمل صالح قرار دارد. بررسی سندی و محتوایی روایت مذکور نیز احتمال جعلی بودن آن را در راستای خلافت سیاسی به شدت تقویت کرد. همچنین به اجماع امامیه تنها هر فرد محارب با امام، تکفیر می گردد.
۱۱۴۷۳.

تحلیل نظریه ی صدق نصیرالدین طوسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: خواجه طوسی صدق مطابقت پارادوکس دروغ گو عقل فعال

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۸ تعداد دانلود : ۳۸۱
در سامان دادن نظریه ی صدق، به مثابه ی رکن اصلی معرفت، معمولاً چهار مسأله را بررسی می کنند: تعریف یا تحلیل صدق، حامل صدق، صدق ساز، و نسبت (در نظریه های مطابقت و انسجام). نظریه ی صدق مناسب، نظریه ای است که از عهده ی تبیین صدق همه ی انواع قضایا برآید و در برابر پارادوکس دروغ گو نیز مقاومت کند. هدف این تحقیق تحلیل نظریه ی صدق خواجه طوسی است؛ کسی که هم درگیر پارادوکس دروغ گو بود، هم درگیر تبیین صدق قضایای حقیقیه و قضایایی که از معقولاتی ساخته شده اند که مابه ازایی در خارج ندارند. در این جستار، با رویکردی تحلیلی (بیشتر تحلیل سیستمی) نشان می دهیم که او در برابر دشواره ی پارادوکس دروغ گو، حامل صدق را خبر و قضیه ای دانسته است که غیر از مخبرٌعنه است؛ و در برابر دشواره ی دیگر، دو رهیافت را پیش گرفته است: اول، از تعریف صدق به مطابقت دست شسته و آن را به «الحاق امر اعتباری به آنچه با خصوصیتش شایستگی آن را دارد» تعریف کرده است؛ دوم، صدق ساز و نفس الامر را عقل فعال دانسته است. او هرچند نسبت مطابقت را نسبتی حکایی می داند، اما چندان به آن نمی پردازد. یکی از دلایل آن می تواند این باشد که مسأله ی نسبت مطابقت، در دو دشواره ی یادشده نقشی جدی ندارد.
۱۱۴۷۴.

بررسی و نقد گزاره روایی- تفسیری «الرَّعدُ مَلکٌ» در اندیشه عالمان اسلامی با تأکید بر آیه 13 سوره رعد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: رعد و برق پدیده های طبیعی تسبیحِ رعد الرعدُ ملکٌ

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۸ تعداد دانلود : ۳۵۶
در منابع روایی و تفسیریِ متقدّمان با اشاره به آیه 13 سوره رعد، درباره چیستی «رعد» و به ویژه «تسبیح» آن، با رویکردهای مختلف، دیدگاه های پراکنده و متنوّعی مطرح شده است. از آن جمله دیدگاه ها می توان به «مَلَک» خواندن رعد اشاره نمود. این دیدگاه به دلیل برخی پشتوانه های روایی، نزد عالمان فریقین طرفدارانی داشته تا بدانجا که در نگرشی افراطی، باورمندان به طبیعی بودن پدیده «رعد» و نیز کسانی که به تفسیر یا تأویل روایات در این باره پرداخته اند، بدعت گزار خوانده شده اند. از سوی دیگر، دست یابی به فهم درست آیه 13 سوره رعد، بدون بررسی روایات وارده به ویژه گزاره رواییِ پرطرفدار «الرَّعدُ مَلَکٌ» و نیز تحلیلِ آموزه های قرآنی در بیانِ چیستی و کارکردِ دیگر پدیده های طبیعیِ همسانِ «رعد» در جهان، امکان پذیر نیست. یافته های این پژوهش نشان می دهد که بخش عمده گزارشهای روایی در این باره در طبقه تابعان نقل شده و سخن تابعان نیز عمدتاً به ابن عباسِ صحابی ختم می شود که گذشته از موقوف بودن، دارای راویانی مُهمل و ضعیف در سندشان هستند که اعتبار آنها را خدشه دار می سازد. بررسی دلالی این روایات پس از عرضه بر قرآن و نگاهی تحلیلی به دیگر سخنان اهل بیت (ع) در این باره، حاکی از درست تر بودن اندیشه عالمانی است که «رعد» را پدیده ای طبیعی می دانند، گرچه این دیدگاه به معنای نفی نقش آفرینی فرشتگان در تدبیر امور عالَم نیست.
۱۱۴۷۵.

نقدی بر تمدن پژوهی غرب با نگاهی به کتاب سهم اسلام در تمدن بشری

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: تمدّن اسلام تمدن بشری تمدن پژوهی غرب علل و عوامل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۶ تعداد دانلود : ۱۹۳
اسلام در دوران حیات خود فراز و نشیب بسیاری را تجربه کرده و در این میان عصر طلایی و تمدن بی بدیل آن در دوره ای طولانی، بسیاری را بر آن داشت تا به مطالعه و پژوهش در زوایای مختلف آن پرداخته، به تبیین و استخراج مؤلفه های الگوی تمدنی اسلام در آن دوران برآیند. برخی از تمدن پژوهان غربی در دنباله شناخت خود از اسلام، به این دوران نگاهی ویژه داشته، بر این باورند که این الگوی بی نظیر می تواند بازسازی، تقویت و احیاء شده، بشر امروز و دنیای فردا را به جایگاهی ویژه برساند. در نوشتار پیش رو، کتاب سهم اسلام در تمدن بشری نوشته استن وود کاب، که گذری است به عصر طلایی مسلمانان و تأثیر شگرف و گسترده اسلام بر تمدن جهانی، به نقد و نظر گذاشته شده، به مواردی چون؛ مقایسه عصر روشنگری و انقلاب صنعتی اروپا با عصر طلایی مسلمانان و دوران رنسانس اسلامی، عناصر سازنده تمدن با توجه به الگوی تمدنی اسلام، اثر غیرعرب بر پیشرفت تمدن اسلامی و لزوم احیای مجدد تمدن اسلامی اشاره می شود.
۱۱۴۷۶.

وحدت ماهویِ صورت ادراکی و مُدرَک خارجی در آثار ابن سینا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ابن سینا وجود ذهنی چیستیِ ادراک نظریه شبح نظریه وحدت ماهوی صورت ادراکی و مدرک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۴ تعداد دانلود : ۲۰۵
ابن سینا در چند اثر مهم خود، ماهیت ادراک را عبارت از دریافت صورت مُدرَک (أخذ صورهِ المُدرَک) دانسته است. تعبیر «صوره المُدرَک»، مشتمل بر ابهامی اساسی است که درقالب دو دیدگاه اصلی رقیب در فلسفه اسلامی صورت بندی شده: یکی دیدگاه وحدت ماهوی صورت ادراکی و مُدرَک؛ دیگری دیدگاه شَبَح. داوری درباره این دو دیدگاه با تمرکز بر آثار خود شیخ الرئیس چندان آسان نیست؛ زیرا افزون بر یکدست نبودن و ناسازگاری سخنان او در آثار مختلفش، لوازم نه چندان قابل پذیرش هریک از دو دیدگاه، مشکلاتی را در این حوزه ایجاد می کنند. با توجه به امکان پذیرنبودن بررسی شواهد له و علیه هردو نظریه در یک مقاله، در این پژوهش، بر شواهد نظریه وحدت ماهوی صورت ادراکی با مُدرَک خارجی متمرکز شده و برپایه دو دسته شواهد متنی و فرامتنی فراهم آمده نشان داده ایم در مجموعه آثار ابن سینا نشانه هایی مهم دالّ بر این مسئله وجود دارد که مراد وی از «صورت» در تعبیر «صوره المُدرَک»، شبح به معنای مصطلح آن نیست؛ بلکه براساس آنچه در عبارتی از إشارات نیز آمده، منظور او «حقیقه الشیء» است؛ یعنی «ما به الشیء هو هو» یا «ماهیتِ بالمعنی الأعم شیء».
۱۱۴۷۷.

اخلاقیات اجتماعی صلح در حکمت دینی: بازخوانی شبکه متون معارف اسلامی – شیعی

کلیدواژه‌ها: اخلاقیات اجتماعی صلح شبکه متون دینی معارف اسلامی و شیعی نهج الفصاحه نهج البلاغه صحیفه سجادیه رساله الحقوق مثنوی شریف معنوی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۵ تعداد دانلود : ۲۱۴
از حیث جامعه شناختی صلح، نقیض "ناصلح" است، یعنی نبود جنگ، تضاد، تناقض، تخاصم، نزاع، مناقشه، خشونت، تبعیض و تعصب. "صلح" زمینه ساز آرامش فرهنگی، آسایش مدنی، امنیت سیاسی، ثبات حقوقی و نظم اجتماعی است. در متون حکمتی دینی، می توان شاهد آموزه هایی درباره "صلح خواهی- گرایی- سازی" بود. منظور از "حکمت" نیز همان قواعد عملی یک زندگی اخلاقی معنوی اند. حکمت (ها) توصیه ها و خط مشی ها و رهنمودهای ارزشی هنجاری معنوی جهان شمولی هست (ند) برگرفته از الاهیات و فلسفه و تجربه زیسته بشری که هم انسان مدارانه اند و هم زیستنی سعادت مند را به صورتی عام گرایانه و فراسوی محدودیت های فرهنگی و آن سوی مرزبندی های عقیدتی ادیان رسمی و فراتر از قید و بندهای محلی گرایانه و خاص گرا توصیه و ترویج و تبلیغ کرده و تذکر و آموزش نیز می دهند. از این لحاظ و تا جایی که با "حکمت اسلامی" مرتبط است، در چند متن دینی که از جنس معارف اسلامی و شیعی اند ؛ می توان به این حکمت دست یافت و اخلاقیات صلح را در متن این متون به صورت هرمنوتیکی و معناکاوانه آن فهم کرد.این متون مورد مطالعه عبارتند از: «نهج الفصاحه، نهج البلاغه، صحیفه سجادیه، رساله الحقوق، مثنوی شریف معنوی».
۱۱۴۷۸.

جایگاه و کاربرد مصلحت فقهی در رسانه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: مصلحت مصلحت فقهی رسانه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۲ تعداد دانلود : ۴۰۳
در عصر حاضر، رسانه ها از نظر فقه شیعه یکی از مهمترین و تأثیرگذارترین وسایل ارتباط اجتماعی هستند. از سوی دیگر، یکی از علومی که می تواند هنجارهایی برای رسانه ها با توجه به جهانی بودن آن تعیین کند، علم «فقه دینی» است. در میان گزاره های فقهی مذهبی، قاعده «مصلحت» می تواند بیشترین تأثیر را در تعیین هنجار برای رسانه ها داشته باشد. بر این اساس، سؤال اصلی این تحقیق آن است که جایگاه و کاربرد مصلحت در رسانه ها چیست و چگونه تعیین می شود؟ فرضیه تحقیق این است که مصلحت اندیشی، مهمترین قاعده حاکم بر رسانه ها و فعالیت های آن است که از روش اسنادی برای بررسی این فرضیه استفاده شده است. یافته های تحقیق بیانگر آن است که عنصر مصلحت در رسانه ها تعیین کننده انتشار اخبار و اطلاعات است. همچنین در این تحقیق مشخص شد که معیشت، نظام سیاسی، عدالت و امنیت از مهمترین مشوق هایی است که می تواند بر فعالیت صحیح رسانه ها حاکم باشد تا به هیچکدام از این موارد و ذینفعان آن در جامعه، آسیب نرسد. نتیجه آنکه مقاله حاضر برای توضیح مفهوم مصلحت فقهی دینی در رسانه ها و مطالعه انگیزه های مترتب بر آن و همچنین معرفی مرجع تعیین مصلحت در رسانه ها سازماندهی شد.
۱۱۴۷۹.

ارزیابی اِنگاره «خودحمایتی همسران» در توجیه بی میلی به فرزندآوری، با رویکرد اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اخلاق فرزندآوری خودحمایتی همسران بی میلی به فرزندآوری خانواده رویکرد اسلامی به افزایش جمعیت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۰ تعداد دانلود : ۲۱۹
نتیجه مطالعات و تحقیقات درباره بی میلی خانواده های ایرانی به فرزندآوری، نشان می دهد که نوعی تغییر در نگرش ها، تمایلات و ایستارهای خانواده های ایرانی معاصر نسبت به کُنش فرزندآوری صورت گرفته است. آنان دغدغه ها و نگرانی های مهمی دارند که در حوزه های اقتصادی، فرهنگی اجتماعی و زیستی قابل مطالعه و ارزیابی است. در این میان، «خودحمایتی / خودحفاظتی»، مهم ترین دغدغه در استدلال برای کم فرزندآوری از سوی همسران اعلام شده است. مقاله حاضر می کوشد با رویکرد توصیفی تحلیلی نشان دهد که خودحمایتی همسران، ازجمله متغیرهای تأثیرگذار در بی میلی خانواده ها به فرزندآوری است. ولی در بررسی دقیق تر با رویکرد اسلامی، دلیل خودحمایتی با اشکالات و پیامدهایی همراه است که اعتبار و وجاهت آن را نزد مدعیان و حامیان آن، زیرسؤال می برد. ازاین رو، شایسته است در تمسک به خودحمایتی در توجیه عدم تمایل به فرزندآوری از سوی زنان و مردان جامعه معاصر، تجدیدنظر صورت پذیرد، تا زمینه برای فرزندآوری و افزایش جمعیت جوان و کارآمد ایران اسلامی در سطح وسیع تری فراهم گردد.
۱۱۴۸۰.

تبیین عقلی ولایت تکوینی امام در آیات و روایات(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: امام ولایت تکوینی تفویض محدود تفویض مطلق برداشت عقلی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۴ تعداد دانلود : ۳۶۷
ولایت تکوینی یکی از شئون مهم امام است و به تفویض محدود و مطلق تقسیم می شود. از دیرباز بحث درباره ولایت تکوینی داشتنِ امام، مطرح بوده و مخالفان این اعتقاد شبهات فراوانی را نسبت به آن مطرح کرده اند که نشان می دهد هنوز ابعادی از این بحث به خوبی روشن نشده است. بنابراین بحث و تبادل نظر در این باره و پرداختن به آن با شیوه های جدید، لازم و ضروری است. یکی از این شیوه ها، نگاه عقلی به آیات و روایاتی است که درباره ولایت تکوینی امام می باشد. این شیوه بحث، به دلیل عقلی بودن و سبک منطقی آن، کمتر می تواند مورد اشکال و شبهه واقع شود. در این نوشتار به این نتیجه رسیدیم که دلایل و برداشت های متعدد عقلی از اخباری که درباره معرفی امام و یا ویژگی های امام است؛ تفویض محدودِ ایشان را در عالم تکوین ثابت می کند؛ ولی درباره تفویض مطلق امام، به دلیل کمتر بودنِ آیات و روایات، اثبات آن از طریق برداشت های عقلی دشوارتر است؛ اما در عین حال اخباری که درباره امضاء مقدرات عالم توسط امام در شب قدر است می تواند آن را ثابت کند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان