درخت حوزه‌های تخصصی

افت تحصیلی یکی از مهمترین معضلات نظامهای آموزشی در بسیاری از کشورهای جهان محسوب شده‘فعالیتهای بیشماری برای مقابله با آن انجام میگیرد. در مقاله حاضر ‘ یکی از روشهای مقابله با افت تحصیلی دانش آموزان‘به نام آموزش متقابل‘که میتواند در سطوح مختلف تحصیلی بویژه در دوره ابتدایی کاربرد داشته باشد‘ بررسی میشود.در این مقاله ضمن مطالعه تحول این روش آموزشی در گذشته‘به استقبالی که در سالیان اخیر در بسیاری از کشورهای دنیا از آن به عمل آمده است اشاره شده و شرایط لازم برای اجرای این نوآوری مورد توجه قرار گرفته است. سپس برخی از نتایج و آثار مثبت این روش بر شاگردان ضعیف کلاس ((شاگرد معلمان)) ونیز بر تحول مدرسه و تغییر نگرش معلمان بررسی شده است.

پژوهش حاضر بر آن است با شناسایی ابعاد و مولفه های ارتقا کیفیت آموزشی در آموزشکده های سما، سهم هر یک از آن ها را در ارتقای کیفیت آموزشی این آموزشکده ها بیان کند. روش پژوهش حاضر، از نظر هدف، کاربردی است و از روش پژوهش آمیخته با رویکرد اکتشافی – متوالی استفاده شده است و از نظر گردآوری، داده ها توصیفی و زمینه یابی  است. جامعه آماری این تحقیق را در فاز کمی، اعضای هیات علمی آموزشکده های سما در سراسر کشور که 445 نفر هستند، تشکیل داده اند و در فاز کیفی از نظرات 7 نفر از متخصصان و خبرگان استفاده شده است. بر اساس اصول تعیین حجم نمونه در تحلیل رگرسیون، چند متغیری برای مدل یابی، حجم نمونه 295 نفر تعیین گردید.  با مطالعه مبانی نظری وانجام روش دلفی، 11 بعد و 91 مولفه شناسایی شد و جهت تکمیل به منظور رواسازی پرسشنامه و نیز تعیین مولفه ها از روش تحلیل اکتشافی در دو مرحله استفاده شد که که نهایتا 7 بعد و 59 مولفه باقی ماندند و پرسشنامه نهایی با 59 گویه تدوین و پس از تایید روایی و پایایی اجرا شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها و یافتن ساختار معنی داری از ترکیب ابعاد و مؤلفه ها و پاسخ ها، از روش تحلیل عاملی از نوع تحلیل عاملی اکتشافی و t تک نمونه ای برای تعیین درجه تناسب مدل استفاده شد. نتایج این تحلیل ها نشان داد که به ترتیب: اولویت، ارتقای سطح علمی مراکز آموزشی، ارتباط با صنعت و بازار کار، مسوولیت پذیری علمی، ارتباط و تعامل با دانشجو(ایجاد حس اطمینان)، ارتقای مهارت، تخصیص و افزایش اعتبارات پژوهشی(اکتشاف و اختراع) و در نهایت، تعهدات سازمانی از ابعاد مهم ارتقای کیفیت آموزشکده های سما به شمار می روند. بر اساس نتایج حاصل شده وضعیت موجود ارتقای کیفیت آموزشی در آموزشکده های سما با توجه به ابعاد و مولفه های به دست آمده،  رو به مطلوب بوده است و تا وضعیت مطلوب(افق1404 سما) فاصله دارد. در پاسخ به سوال بعدی تحقیق، ارتقای سطح علمی مراکز آموزشی با بار عاملی 969/0، دارای بیشترین همبستگی با نمرات ارتقای کیفیت آموزشی در وضع مطلوب دارد و ارتباط با صنعت و بازار کار با 956/0 در مرتبه دوم، مسوولیت پذیری علمی با 952/0 در مرتبه سوم، ارتباط و تعامل با دانشجو با 884/0در مرتبه چهارم، ارتقای مهارت با 869/0 در مرتبه پنجم، تخصیص و افزایش اعتبارات پژوهشی با 859/0در مرتبه ششم و در نهایت، تعهدات سازمانی با 799/0در مرتبه هفتم قرار گرفت.

این پژوهش با هدف بررسی اثر بخشی تکنیک های خلاقیت بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دختر سال اول متوسطه در درس مطالعات اجتماعی اجرا شد. 86 آزمودنی در این پژوهش شرکت داشتند که دریک گروه گواه، و دو گروه آزمایشی قرار گرفتند. یکی از گروه های آزمایش از تکنیک بارش مغزی و گروه دیگر از تکنیک مطالعه آفریننده برای یادگیری درس مطالعات اجتماعی استفاده می کردند. از هر سه گروه پیش آزمون و پس آزمون به عمل آمد و نتایج حاصل از تحلیل کوواریانس نشان داد که استفاده از تکنیک های خلاقیت در پیشرفت تحصیلی درس مطالعات اجتماعی مؤثر است. بین دو تکنیک بارش مغزی و مطالعه آفریننده از لحاظ اثر بخشی بر پیشرفت تحصیلی تفاوت معنی دار دیده نشد.

در راهکار 6-22 زیرنظام راهبری و مدیریتِ سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، بر گزینش مدیران در سطوح مختلف بر اساس شایسته سالاری تأکید گردیده است، به همین منظور، در پژوهش حاضر با استفاده از رویکرد پژوهش کیفی- گرندد تئوری ساختارگرا، به شناسایی و تعریف شاخص ها، مؤلفه ها و ابعاد شایستگی مدیران (صف) مدارس پرداخته شده است. در این راستا، مصاحبه های عمیق و نیمه ساختاریافته با تعداد 22 نفر از خبرگان شامل سه گروه؛ تدوین کنندگان سند تحول بنیادین، کارشناسان اجرای زیرنظام راهبری و مدیریت و اعضای هیئت علمی رشته مدیریت آموزشی در دانشگاه ها صورت پذیرفت. سپس برای تحلیل داده های حاصل از مصاحبه ها، از تکنیک تحلیل موضوعی (تم) استفاده شد. روایی یافته های پژوهش با استفاده از سه روشِ بررسی توسط اعضاء، سه سویه نگری منابع داده ها و نیز تحلیل موارد منفی/ مخالف تأیید گردید. همچنین، به منظور سنجش پایایی کدگذاری های انجام شده، از روش های پایایی باز آزمون و توافق درون موضوعی استفاده شد. پس از مرور و سازماندهی متون مصاحبه ها، با رویکردی استقرایی، کدها یا مفاهیم اولیه شناسایی و در ادامه کدهای مشابه در طبقه هایی خاص قرار گرفتند. به نحوی که با شناسایی 80 شاخص و دسته بندی آنها ذیل 17 زیرمؤلفه و سپس 6 مؤلفه اصلی شاملِ: ارزش ها و نگرش ها؛ مهارت ها و توانمندی های مدیریتی؛ ویژگی های شخصیتی؛ دانش و مهارت شخصی؛ دانش و مهارت سازمانی؛ نظارت و کنترل، نهایتاً با طبقه بندی کلی کدهای به دست آمده، شایستگی های موردنیاز مدیران مدارس در دو بُعد تخصصی و عمومی تعیین و تعریف گردیدند.

روند جهانی شدن چالش های جدیدی را برای نظام آموزش و پرورش پدید آورده است که تغیر کارکرد آموزش و پرورش را طلب میکند مطالعات و بررسیها نشان میدهد همگام با تغییرات شگرفت اجتماعی، اقتصادی، تکنولوژی، بویژه تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات و جهانی شدن آموزش و پرورش، نظام آموزش و پرورش کشور توسعه را نشان داده و به عنوان راهنمایی برای اقدام قرار گیرد. از این رو، هدف تحقیق حاضر تعیین ریشه های توسعه نیافتگی نظام آموزش کشور و ارائه چنان چارچوب و مدلی است که در صورت اقدام به آن بتواند آموزش و پرورش کشور را در مسیری که لازمه توسعه است قرار دهد. برای این منظور بر اساس مبانی نظری و مطالعات مقایسه ای و بررسیهای انجام شده شاخص های اصلی توسعه نیافتگی نظام آموزش و پرورش در هفت مؤلفه شامل توسعه برنامه ریزی و سیاستگذاری، توسعه جهانی، توسعه اقتصادی، کیفی، فرهنگی، اجتماعی و توسعه سیاسی شناسایی گردید. برای آزمون مؤلفه ها و پاسخگویی به سئوالات تحقیق، پرسشنامه ای حاوی 144 سؤال تهیه و پس از اطمینان از روایی و اعتبار آن برای اعضای نمونه شامل رؤسای آموزش و پرورش و رؤسای دانشگاه های آزاد و معاونان آنها (386 نفر) در کشور فرستاده شد و اطلاعات لازم از پرسشنامه عودت داده شده جمع آوری گردید. این داده ها با استفاده از روشهای آمار توصیفی و استنباطی چون تحلیل واریانس، ANOVA و آزمون F و تحلیل عامل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد برنامه ریزی و سیاست گذاری در ارزشهای علمی، پژوهشی، تکنولوژی، آموزش و پرورش، گسترش ارتباطات جهانی و پذیرا بودن نوآوریها، سرمایه گذاری در ارزشهای علمی، پژوهشی، تکنولوژی، آموزش و بهداشت و توجه به کیفیت آموزش، تمرکززدایی از نظام آموزش و پرورش و تولید فرهنگ و ارزشها متناسب با نیاز توسعه میباشد.