درخت حوزه‌های تخصصی

مقدمه: خودکارآمدی به اعتقاد فرد در رابطه با توانایی انجام تکالیف در حوزه ای خاص اشاره دارد که تأثیر جهت بخشی روی انتخاب فعالیت ها و موقعیت های وی دارد و خودکارآمدی معین خواهد کرد که افراد چه مقدار تلاش کنند و چه مدّت در مواجهه با موانع اصرار و پافشاری داشته باشند. هدف از تحقیق حاضر تعیین روایی و پایایی نسخه فارسی پرسشنامه خودکارآمدی سالمندان (SEEA) روبرت و دولانسکی و وبر (2010) بود. بدین منظور و جهت تأیید روایی سازه پرسشنامه، 425 زن و مرد سالمند (207 مرد و 218 زن) با سطوح مختلف به لحاظ فعالیت بدنی (130 مرد فعال و130 زن فعال، 78 مرد غیرفعال و 87 زن غیرفعال)، به صورت نمونه گیری هدفمند انتخاب و نسخه فارسی مقیاس خودکارآمدی تکالیف روزمره در سالمندان را تکمیل کردند. روش: برای اجرای این پژوهش ابتدا با استفاده از روش ترجمه- باز ترجمه، مقیاس خودکارآمدی تکالیف روزمره توسط سه متخصص روانشناسی ورزش و سه متخصص آموزش از زبان انگلیسی به فارسی و از فارسی به انگلیسی ترجمه و اصلاحات لازم انجام شد. جهت تعیین روایی سازه پرسشنامه از تحلیل عاملی تأییدی مبتنی بر مدل یابی معادلات ساختاری، همسانی (ثبات) درونی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ و پایایی زمانی (ثبات پاسخ) سؤالات از ضریب همبستگی درون طبقه ای به روش آزمون- آزمون مجدد با دو هفته فاصله، استفاده شد. یافته ها: نتایج تحقیق نشان دهنده برازش مطلوب مدل مقیاس نسخه فارسی خودکارآمدی سالمندان می باشد. شاخص های برازندگی (055/0RMSEA=، 001/0= CFI، 99/0 TLI=)، همسانی درونی (خودمراقبتی 987/0، تحرک 986/0 و کل پرسشنامه 987/0) و پایایی زمانی (خودمراقبتی 74/0، تحرک 82/0 و کل پرسشنامه 83/0) قابل قبولی برخوردار شد، که بیانگر روایی و پایایی مطلوب نسخه فارسی پرسشنامه خودکارآمدی سالمندان می باشد. نتیجه گیری: از نسخه فارسی پرسشنامه خودکارآمدی سالمندان می توان به عنوان ابزاری روا و پایا جهت مطالعه و ارزیابی خودکارآمدی سالمندان ایرانی بهره گیری نمود.

هدف از این پژوهش، ساخت و اعتباریابی پرسشنامه ی اراده بر مبنای فرهنگ ایرانی- اسلامی است که به روش پژوهش توصیفی و به شیوه ی تحلیل محتوا تهیه شده است. اعتبار محتوا و سازه های این پرسشنامه، توسط جمعی از اساتید علوم اسلامی و روانشناسی تایید شده است. روایی و پایایی سوالات پرسشنامه توسط 400 نفر از دانشجویان دانشگاه های تهران، علوم پزشکی تهران و دانشجویان دانشگاه پیام نور تهران تایید گردیده که با روش نمونه گیری تصادفی با شیوه ی خوشه ای انتخاب شده اند. ساختار پرسشنامه به روش تحلیل عاملی، با روش مولفه های اصلی و چرخش واریمکس مورد بررسی قرار گرفت که نتایج حاکی از به دست آمدن 6 عامل انگیزشی، عبادی، شناختی، فراشناختی، هیجانی و رفتاری می باشد. روایی مقیاس کل با دو شاخص بارتلت و KMOبررسی و مقدار شاخص برابر 910/0 با ضریب معناداری 0001/0 به دست آمده است که نشان از مناسب بودن روایی تحلیل عاملی می باشد. جهت ارزیابی مجدد روایی، ضریب همبستگی پارامتریک پیرسون بین این پرسشنامه با پرسشنامه ی خودکارآمدی شرر بررسی و مقدار 321/0 با ضریب معناداری 044/0 و ضریب همبستگی غیرپارامتریک بین آن دو، مقدار 437/0 با ضریب معناداری 005/0 محاسبه گردید که نشان از معناداری روایی بین این دو پرسشنامه می باشد. پایایی مقیاس کل پرسشنامه با آلفای کرانباخ 933/0 به دست آمد. جهت ارزیابی مجدد پایایی از روش بازآزمایی در دو مرحله با فاصله ی زمانی دو هفته، ضریب همبستگی پارامتریک پیرسون، 572/0 با ضریب معناداری 0001/0 و ضریب همبستگی غیرپارامتریک اسپیرمن، 443/0 با ضریب معناداری 004/0 به دست آمد که نشان از همبستگی مثبت و معنادار و پایایی این پرسشنامه می باشد. بر این اساس پرسشنامه ی ارزیابی اراده با 37 سوال تایید شده، از روایی و پایایی مناسبی برخوردار بوده و واجد شرایط لازم جهت پژوهش های روانشناختی و فعالیت های تشخیصی و کلینیکی می باشد.

مقدمه: روش های فرافکن و از جمله آن ها آزمون های ترسیمی توجه بسیاری از روان شناسان و درمانگران را برای شناسایی اختلالات روانی کودکان به خود جلب کرده اند. پژوهش حاضر به منظور مقایسه ی شاخص های ترسیمی آزمون ترسیم خانواده ی جنبشی در کودکان عادی و طلاق انجام شد.\nروش کار: حجم نمونه ی این پژوهش توصیفی علی-مقایسه ای شامل 60 دانش آموز پسر (30 فرزند طلاق و 30 فرزند عادی) در شهر بجنورد در فروردین و اردیبهشت 1394 بود. کودکان طلاق به صورت هدف مند و چندمرحله ای انتخاب شدند. با بررسی پرونده کودکان طلاق، مشارکت معلم و مدیر مدرسه، 30 کودک عادی به عنوان همتا به صورت تناظر یک به یک در مولفه های سن، جنس، پایه ی تحصیلی، تحصیلات والدین، موقعیت اجتماعی-اقتصادی والدین و محل زندگی انتخاب شدند. نقاشی کودکان توسط سه ارزیاب آموزش دیده و ناآگاه نسبت به عضویت گروهی آزمودنی ها، طبق دستورالعمل نمره گذاری آزمون، بررسی و نمره داده شد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون مجذور خی دوطرفه با کمک نرم افزار آماری SPSS نسخه ی 22 استفاده شد.\nیافته ها: طبق نتایج آزمون، از 26 نشانه ی ترسیمی آزمون ترسیم خانواده ی جنبشی، فراوانی 16 نشانه بین دو گروه، معنی دار بود (05/0>P). بقیه ی نشانه ها دارای تفاوت معنی داری نبودند (05/0<P).\nنتیجه گیری: با توجه به معنی داری تفاوت بین نشانه های مشکلات روانی (افسردگی، اضطراب، پرخاشگری و روابط میان فردی اعضای خانواده) دو گروه در این آزمون و توان افتراقی بالای این آزمون در تشخیص مشکلات روانی بین کودکان عادی و طلاق، می توان آن را در شناسایی و تشخیص مشکلات روانی کودکان در مدارس و کلینیک های مشاوره به کار برد تا با شناسایی زودهنگام و درمان به موقع، بتوان از تاثیرات منفی بیشتر و مخرب آن ها در آینده ی کودک جلوگیری نمود.

زمینه: بی حوصلگی به عنوان یک حالت تنفر یا ناسازگاری با هر نوع تجربه تکراری مثل کار روزانه یا برخورد با افراد کسل کننده و ملال آور و بی قراری زیاد در شرایطی که رهایی از یکنواختی امکان پذیر نیست، تعریف می شود. هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین ساختار عاملی مقیاس آمادگی برای بی حوصلگی در دانشجویان ایرانی انجام شد. روش: جامعه پژوهش حاضر کلیه دانشجویان دانشگاه تبریز در سال تحصیلی 92-1391 بودند که تعداد 400 نفر از آنها به عنوان نمونه انتخاب شدند و به پرسشنامه آمادگی برای بی حوصلگی فارمر و ساندبرگ پاسخ دادند. همه آزمودنی ها بصورت داوطلبانه پرسشنامه ها را تکمیل کردند و برگرداندند. داده ها با استفاده از نرم افزار 19 SPSS و LISREL تحلیل شد. یافته ها: نتایج ساختار عاملی پژوهش حاضر حاکی از وجود دو عامل تحریک درونی و تحریک بیرونی بود، به گونه ای که تحریک درونی 11 سؤال و تحریک بیرونی 10 سؤال را به خود اختصاص داد. بحث و نتیجه گیری: صاحب نظران عوامل متفاوتی را برای سبب شناسی بی حوصلگی معرفی کرده اند که می توان آنها را متأثر از عوامل شخصیتی یا ذهنی دانست. به دلیل ارتباط بی حوصلگی با عملکرد تحصیلی، استفاده از یافته های پژوهش حاضر به آموزش و پرورش و دانشگاه ها، روان شناسان، مشاوران و روان پزشکان و پژوهشگران توصیه می شود.

هدف کلّی از این پژوهش، بررسی ساختار عاملی، پایایی و روایی مقیاسِ همدلی اساسی در دانش آموزان دبیرستانی شهر شیراز بود. مشارکت کنندگان پژوهش 700 نفر (340 دانش آموز پسر و360 دانش آموز دختر) از دانش آموزان دبیرستانی شهر شیراز بودند که به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند و مقیاس همدلی اساسی و خرده مقیاس های ارتباط با همسالان و پرخاشگری را تکمیل کردند. به منظور تحلیل داده ها از روش آلفای کرونباخ، بازآزمایی، تحلیل عامل اکتشافی و روایی همگرا و واگرا استفاده شد. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی به روش مؤلفه های اصلی حاکی از وجود 2 عامل به نام های ابعاد عاطفی و شناختی بود. نتایج بررسی اعتبار سازة عاملی نشان داد که دو خرده مقیاس همدلی اساسی 7/37 واریانس را به خود اختصاص می دهند و پایایی آزمون به روش آلفای کرونباخ بین 74/0 تا 80/0 و  به روش باز آزمایی بین 72/0 تا 80/0 محاسبه شد. همچنین در تحقیق حاضر، دختران همدلی بیشتری را در مقایسه با پسران از خود نشان دادند. بر اساسِ این نتایج، مقیاس همدلی اساسی ابزاری معتبر برای ارزیابی میزان همدلی در نوجوانان ایرانی است و می تواند مورد استفادة متخصصان قرار گیرد.

هدف از این مطالعه تبیین کفایت شاخص های روان سنجی مقیاس سبک زندگی بود.گروه نمونه مورد مطالعه در این پژوهش شامل 200 نفر از زنان و مردان متاهل با میانگین و انحراف معیار سنی4/32 و 26/9 بودند. این گروه نمونه به شیوه در دسترس انتخاب شده بودند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش شامل سه مقیاس پرسش نامه سبک زندگی محقق ساخته، مقیاس تعارضات زناشویی و مقیاس چند بعدی سازگاری بود. نتایج تحلیل عاملی مقیاس سبک زندگی به شیوه مولفه های اصلی در این پژوهش یک ساختار چهار عاملی را نشان داد که شامل: برنامه خواب و تعامل خانوادگی، برنامه روانی جسمی، برنامه اوقات فراغت و برنامه تعامل اجتماعی مثبت می باشد. بمنظور بررسی ضریب اعتبار مقیاس سبک زندگی به محاسبه ضریب همبستگی درونی به شیوه آلفای کرنباخ اقدام شد که حاکی از آن بود که هر چهار عامل از پایایی مناسبی برخوردار هستند. هم چنین، بمنظور مطالعه روایی همگرا و واگرای مقیاس سبک زندگی به محاسبه ضریب همبستگی عوامل استخراجی با یکدیگر و با نمره کل پرداخته شد که در مجموع نتایج این پژوهش نشان داد مقیاس سبک زندگی ابزاری مناسب برای اقدام های پژوهشی می باشد.

هدف پژوهش حاضر تعیین ویژگی های روان سنجی ISALEM-97 و مقایسه سبک های یادگیری شناختی در دانشجویان بود. نمونه پژوهش شامل 759 نفر بود که برای دو مرحله انتخاب شدند. در مرحله اول برای سنجش ویژگی های روان سنجی ISALEM-97، 55 نفر به نسبت مساوی و با روش نمونه گیری در دسترس از دانشکده های یازده گانه دانشگاه شهید بهشتی انتخاب شدند. در مرحله دوم به منظور مقایسه سبک های یادگیری دانشجویان، 704 نفر به نسبت مساوی و با روش تصادفی طبقه ای از دانشکده ها انتخاب شدند. ISALEM-97 و LSI کلب بر حسب مورد روی آنها اجرا شد. در تجزیه و تحلیل یافته ها از آزمون ضریب همبستگی پیرسن، مجذور کای دو متغیری و ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. نتایج معرف میانگین 6.05 تا 6.75 از 7 برای روایی صوری، 0.46 تا 0.59 برای روایی توافقی با LSI کلب و 0.79 تا 0.89 برای پایایی شیوه های یادگیری شهودی، روشمند، تاملی، و عمل گرا بود که مبین درست و مناسب بودن ISALEM-97 برای تشخیص سبک های یادگیری شناختی دانشجویان است. نتایج مقایسه ها حاکی از عدم تفاوت معنادار بین گروه های مقایسه و همخوان با یافته های پژوهش های از این نوع با ISALEM-97 است.

در این مطالعه خوشه بندی به عنوان یکی از روش های داده کاوی توصیفی جهت استفاده در مطالعات آموزشی و روانشناختی مطرح می گردد. گروه بندی داده های پژوهش در مطالعات قبلی در حوزه های آموزشی و روانشناختی توسط میانگین، میانه و برد صورت گرفته است که دارای نواقص و محدودیت هایی می باشد. لذا در این مطالعه خوشه بندی به عنوان ابزاری جایگزین با قابلیت های متعدد در مطالعات کمی و آمیخته معرفی می گردد. بدین منظور، ابتدا تعریف اجمالی از خوشه بندی ارائه گردیده و سپس مراحل ششگانه اجرای فرایند خوشه بندی(انتخاب متغیرهای خوشه بندی، انتخاب روش خوشه بندی، انتخاب معیار شباهت/تفاوت، انتخاب الگوریتم خوشه بندی، انتخاب تعداد خوشه و بررسی اعتبار و تفسیر نتایج خوشه بندی) توسط داده های کمی مرتبط با روانشناسی یادگیری ریاضیات بیان می گردد تا ضمن آشنایی بیشتر پژوهشگران حوزه ی مطالعات آموزشی و روانشناختی با این ابزار، نتایج جدیدی در زمینه ی روانشناسی یادگیری ریاضیات مطرح گردد. نتایج اعمال خوشه بندی بر روی داده ها نشان می دهد که از خوشه بندی می توان برای بررسی ارتباط متغیرهای مختلف بر متغیر وابسته در مطالعات کمی و شناسایی کاندیداهای شرکت در مصاحبه در مطالعات آمیخته استفاده کرد.

این پژوهش با هدف ساخت آزمون اولیه باورهای منطقی زوجین، بر اساس مبانی نظری اسلامی انجام گرفت. برای مطالعة منابع اسلامی، از روش تحلیل محتوا و برای ارزیابی روایی و اعتبار آزمون، از روش پیمایشی با انتخاب تصادفی طبقه ای، نمونه 100 نفری از میان دانش پژوهان و طلاب علوم دینی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره در سال تحصیلی 1393-1394 بهره گرفته شد. ساختار برداشت شده از منابع اسلامی، برای باورهای منطقی زوجین معیشتی، جنسی، ارتباطی، حل تعارض و حمایتی است. موافقت 5/95 و 5/94 درصدی خبرگان، نسبت به مؤلفه ها و گویه ها، روایی محتوای این آزمون را نشان داد. همبستگی مثبت و معنادار این آزمون (26/0r=، 01/0<p)، با آزمون باورهای ارتباطی زوجین، گویای روایی ملاکی این آزمون بود. همبستگی بالا بین مؤلفه ها با کل آزمون همچنین بین گویه ها نشان دهنده روایی سازه بود. اعتبار آزمون، به واسطه بررسی همسانی درونی پرسش نامه با ضریب آلفای کرونباخ 92/0 به دست آمد. در دونیمه سازی، ضریب آلفای نیمه اول 86/0 و نیمه دوم 89/0 به دست آمد و نیز ضریب همبستگی بین دو نیمه 77/0 و ضریب دو نیمه سازی گاتمن 86/0 به دست آمد. بنابراین، این آزمون از اعتبار و روایی مناسب برخوردار است.