ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۸٬۸۲۱ تا ۸٬۸۴۰ مورد از کل ۵۲٬۵۲۲ مورد.
۸۸۲۱.

Le Voyage Comme Purgatoire chez Amin Maalouf(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: Voyages Point d’origine Racine Devenir Purgatoire

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۹ تعداد دانلود : ۲۶۳
Les voyages dans les romans d’Amin Maalouf ne mènent pas à une destination ou un point nommé la fin. Dans l’univers romanesque de Maalouf la destination fait partie du chemin. C’est pourquoi l’auteur signale dans Samarcande : les voyageurs sont trop pressés d’arriver. Les héros de Maalouf sillonnent le monde dans toutes les directions contrairement aux voyageurs pressés, pour que cette vie d’errance se referme sur le point de départ. Maalouf appelle ce dernier le point d’origine et le met en opposition à la racine. La racine est enfoncée à la terre alors que le point d’origine, le rhizome en devenir est libre comme le rocher de Tanios qui est entre le ciel et la terre. Nous allons voir à la fin de cette étude comment Tanios, représentant du héros maaloufien, met fin à son long voyage en s’asseyant sur un rocher situé sur la terre natale, sur un espace de purgatoire. La recherche présente vise donc à clarifier la relation étroite entre le voyage et le purgatoire dans le sens que Maalouf donne à ce dernier.
۸۸۲۳.

آه ز نفس فضول (بررسی و تحلیل تصاویر هنری نفس در آثار منظوم مولوی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: نفس اماره مولوی مثنوی غزلیات شمس نمادها تصاویر هنری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۹ تعداد دانلود : ۴۰۵
نیل به کمال معنوی انسان، یکی از مهم ترین دغدغه های بشر در عرفان اسلامی است. انسان برای رسیدن به کمال معنوی خود، با موانع و مشکلات زیادی روبه روست که مهم ترین آن ها نفس اماره است. در عرفان اسلامی، نفس مراتب گوناگونی دارد، بنابراین شناخت آن بسیار دشوار است. مولوی به عنوان عارفی برجسته، بر این امر وقوف کامل داشته، ازاین روی برای شناساندن دقیق این جوهر مجرد و به تصویر کشیدن رذیلت های آن برای مخاطبان خود، از شیوه های مختلفی بهره برده است تا بتواند مریدان خود را از افتادن به دام نفس بر حذر دارد و آن ها را در راه رام کردن نفس یاری کند. در این باره نویسندگان در این جستار کوشیده اند تا به شیوه توصیفی تحلیلی، تصاویر و نمادهای مختلفی را که نفس را در آثار منظوم مولوی نشان می دهند، استخراج و طبقه بندی و بررسی کنند. حاصل پژوهش نشان می دهد که مولوی برای شناساندن و محسوس جلوه دادن زشتی های نفس اماره، به شکل گسترده از صفات انسانی(تشخیص)، نمادهای حیوانات، پرندگان، حشرات، خزندگان و جوندگان، موجودات خیالی، اشخاص با چهره های مختلف مثبت و منفی، عناصر اربعه، پدیده های طبیعی، عناصر ساخت بشر و... استفاده کرده است؛ که در این میان، شگردهای هنری تشخیص نسبت به تصاویر دیگر بسامد بسیار فراوانی دارند و تصاویر مربوط به اشخاص و حیوانات با چهره مثبت و همچنین موجودات خیالی، کمترین بسامد را به خود اختصاص داده اند.  
۸۸۲۴.

کنایه و قطب مجازی زبان در تاریخ بیهقی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تاریخ بیهقی کنایه یاکوبسن قطب مجازی زبان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۰۹ تعداد دانلود : ۷۰۰
رومن یاکوبسن (1982-1896) زبان شناس و نظریه پرداز روسی با پذیرفتن دیدگاه سوسور (1913-1857) درخصوص دو محور جانشینی و هم نشینی، زبان را به دو قطب استعاری و مجازی تقسیم کرده و بر این باور است که قطب استعاری مخصوص شعر و بر مبنای رابطه شباهت در محور جانشینی است و قطب مجازی مخصوص نثر و بر پایه رابطه مجاورت در محور هم نشینی شکل می گیرد. بر اساس این دیدگاه در تاریخ بیهقی که غلبه زبان با قطب مجازی است، در میان کارکردهای مختلف زبان، کنایه به عنوان یک ویژگی سبکی و متعلق به قطب مجازی زبان از اهمیت خاصی برخوردار است. بیهقی با تصرف در ساختار نحوی جمله ها که غالباً در محور هم نشینی زبان صورت می گیرد، از کنایه برای تجسّم و عینیّت بخشی به مفاهیم ذهنی بیشترین بهره را برده است. کنایات تاریخ بیهقی را می توان به دو دسته زبانی و ادبی تقسیم کرد که اغلب آن ها در معنای اولیه خود دارای مصداق عینی هستند و به عبارتی لازم معنای آن ها قابلیت تحقق در واقعیت بیرونی را دارد و این مسأله با آنچه یاکوبسن می گوید که قطب مجازی زبان از ویژگی های بارز نثر مخصوصاً ادبیات رئالیستی است، هم خوانی و هماهنگی بسیار دارد.
۸۸۲۵.

نمادشناسی تطبیقی رنگ در شعر و نقاشی پایداری (مطالعه موردی: اشعار قیصر امین پور و نقاشی های کاظم چلیپا)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: شعر پایداری نقاشی نماد چلیپا امین پور

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۹۶ تعداد دانلود : ۵۹۸
شعر و نقاشی، ابزار زیبایی آفرین در حوزه مقاومت و پایداری اند که تصاویر ذهنیِ بدیع و زیبای هنرمند را انعکاس می دهند. قیصر امین پور (شاعر انقلابی) و کاظم چلیپا (نقاش انقلابی) با خلق مضامین بکر پایداری و القای پیام انقلابی، حس وطن دوستی و مبارزه با ظلم را در مخاطب برمی انگیزند. بهره گیری این دو هنرمند از عنصر نمادین رنگ -که از ناخودآگاه جمعی هنرمند سرچشمه می گیرد- برای همین منظور است؛ بنابراین، تأثیر فیزیولوژیکی بر مخاطب می گذارد. امین پور و چلیپا با شناختِ ویژگی های روانی رنگ ها، فضای پایداری و انقلابی جامعه را ترسیم کرده و این عنصر را در خدمت محتوا  قرار داده اند. اگرچه شیوه ها ی بهره گیری این دو هنرمند از رنگ متفاوت است؛ اما هدفی مشترک دارند و مفاهیم نهفته نماد رنگ در آثارشان مطابقت دارد. هدف از جستار حاضر، بررسی تطبیقی کاربرد رنگ در اشعار پایداری قیصر امین پور و کاظم چلیپا است. برای نیل به این هدف از روش بررسی توصیفی– تحلیلی استفاده شده است.
۸۸۲۶.

تحلیل بینامتنیت مؤلفه عشق در عبهرالعاشقین و صفات العاشقین(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: بینامتنیت عشق روزبهان بقلی صفات العاشقین عبهرالعاشقین

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۱ تعداد دانلود : ۵۰۷
عبهرالعاشقین مجموع ه ای از آرا و اندیشه های روزبهان بقلی شیرازی درباره عشق است. به دلیل اهمیّت فراوانی که این رساله عرفانی در ادبیات فارسی دارد، بر آثار بعد از خود از جمله مثنوی صفات العاشقین اثر هلالی جغتایی تأثیر بسزایی گذاشته است. از آن جایی که این دو اثر از لحاظ موضوع و درون مایه اشتراکات زیادی با هم دارند، می توان برای درک بیشتر قابلیت های شان، آن ها را بر اساس نظریه بینامتنی ژنت که به سه گونه آشکارا تعمّدی، پنهان تعمدّی و ضمنی تقسیم شده است، مورد مطالعه قرار داد. یافته های پژوهش نشان می دهد که بسیاری از مضامین مربوط به عشق در عبهرالعاشقین و صفات العاشقین چون ازلی بودن، دوسویه بودن عشق، دشواری و موانع راه عشق و ... (از نوع ضمنی ژنتی) تکرار شده است. البته این رابطه بینامتنیت به گونه ای نیست که صفات العاشقین را به عنوان یک اثر تقلیدی صِرف و بدون خلاقیّت نشان دهد. این مقاله در صدد است تا مضامین مشابه و مشترک مؤلفه عشق را در این آثار با روش توصیفی تحلیلی مورد بررسی قرار دهد.
۸۸۲۷.

شیوه های کرامت شفابخشی در متون نثر عرفانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: عرفان و تصوف کرامت شفابخشی کتب نثر عرفانی پدیدارشناسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۳۰ تعداد دانلود : ۶۷۸
کرامت، خرق عادتی است که از اولیاءالله سر می زند و در عرفان و تصوف جایگاه ویژه ای دارد. انواع گوناگون کرامات به سه گونه اصلی اِخبار از غیب، اشراف بر ضمایر و تصرف در عالم هستی تقسیم بندی می شوند و هر کدام شامل چندین گونه فرعی می باشند. از گونه های فرعی کرامات، تصرف در عالم هستی و شفا دادن بیماران است که گاه در زمان حیات صاحب کرامت و گاه پس از وفات او اتفاق می افتاد. بیماری هایی که در این گونه کرامت وارد شده است اغلب بیماری های مادرزاد و یا بیماری های مزمنی بود که همه طبیبان از علاج آن عاجز شده  و یا بر اثر نفرین شیخ به وجود می آمد. شیوه های شفابخشی بسیار متنوع است که از میان آن می توان به سوره حمد خواندن، دعا خواندن، دست کشیدن، دمیدن، آب دهان مالیدن، استفاده از وسایل صاحب کرامت همچون لباس، کفش، کلاه و خلال دندان او، پانیذ دادن، شعر خواندن، برگرفتن بیماری، توبه کردن بیمار و... اشاره کرد. در اغلب این کرامات، بیمار شفای کامل می یابد به گونه ای که گاه تا پایان عمر به آن بیماری دچار نمی شود. در این مقاله با روش توصیفی تحلیلی سعی شده است شیوه های مختلف کرامت شفابخشی که در کتب منثور عرفانی متقدم آمده است، دسته بندی و تحلیل شوند.
۸۸۲۸.

تحلیل حکایات اسلام آوردن اهل کتاب به دست صوفیان مسلمان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: تصوف یهود مسیحیت تغییر مذهب متون منثور عرفانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۸ تعداد دانلود : ۳۷۰
در منابع اصیل عرفان اسلامی حکایات بسیاری دیده می شود که بر طبق آنها یهودیان و مسیحیانی که با صوفیان مسلمان به هر دلیلی مرتبط شده بودند، اسلام می آورند. این وجه از ارتباط صوفیان مسلمان با اهل کتاب، از دو جنبه قابل تحقیق است. وجه نخست، بررسی تصور و باورِ خود صوفیان مسلمان از علل و عوامل این پدیده است و وجه دیگر، تحقیق تاریخی با منابع و روش های پژوهش تاریخی. در تحقیق حاضر به وجه نخست پرداخته ایم. پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که: از منظر متون اصیل تصوّف، علل و اسباب اسلام آوردن یهود و مسیحیان به دست صوفیان مسلمان کدامند؟ در راستای پاسخ به این پرسش با مراجعه به منابع اصیل تصوّف اسلامی حکایات مربوط به این تغییر آیین استخراج و با توجه به آنها علل و انگیزه های اسلام آوردن جهودان و ترسایان، طبقه بندی و تحلیل شد. بر مبنای این تحقیق اهمّ عوامل تغییر آیین اهل کتاب به دست صوفیان مسلمان و به باورِ ایشان موارد ذیل اند: 1.کرامات صوفیان مسلمان 2. تفوّق اخلاقی صوفیان مسلمان 3.اشارات و بشارات تورات و انجیل 4.فراست صوفیان مسلمان 5.لطف الهی به جهود و ترسای نومسلمان 6.برکت خدمت به خلق و حسن ظنّ به خداوند  7.برتری صوفی مسلمان در مناظره و مکابره.
۸۸۲۹.

آسیب شناسی توصیف فعل مرکب در کتاب های دستور زبان فارسی (تعریف و اصطلاحات)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آسیب شناسی و نقد دستور اصطلاحات دستوری نقد تعریف فعل مرکب انضمام و ترکیب دسته بندی انواع فعل مرکب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۳۲ تعداد دانلود : ۵۹۸
توصیف و بررسی فعل مرکب، بخش گسترده ای از پژوهش های زبان پژوهان (دستورنویسان و زبان شناسان) را دربرگرفته است؛ ولی گویا همچنان این موضوع در ابهام است. به نظر می رسد یکی از عوامل این ابهام، روش به کاررفته در پژوهش هاست. ازاین رو زمینه اصلی این بررسی توصیفی-تحلیلی، آسیب های پدیدآمده در روش پژوهش درباره فعل مرکب است که در پنج بخش «تعریف، اصطلاحات، مثال ها، ملاک ها و دلایل» از کتب دستور زبان پژوهیدنی است. البته در این نوشتار، فقط نتایج بررسی دو بخش نخست بیان شده است. ازجمله آسیب ها در بخش اصطلاحات، «بی توجهی به کاربرد متداول» و «عدم نظام مندی اصطلاحات» است که نشان دهنده آسان گیری زبان پژوهان در روش ارایه نتایج است. در بخش تعریف، آسیب هایی مانند «عدم جامعیت و مانعیت»، «تناقض تعاریف با مثال ها»، «ابهام و بی توجهی به نظام مفاهیم دستور زبان» دیده می شود. به نظر این آسیب ها پیامدی از ناشناخته بودن فعل مرکب در نزد زبان پژوهان است که خود، از نارسایی روش آنان در دو مرحله «گردآوری» و «دسته بندی» مایه گرفته است.
۸۸۳۰.

تحلیل متن شناختی سوره لقمان براساس نظریه کنش گفتار سرل

کلیدواژه‌ها: قرآن سوره لقمان متن شناختی تحلیل گفتار سرل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۶۷ تعداد دانلود : ۷۶۱
بررسی کنش های گفتار در متون مذهبی، یکی از راه های درک و شناخت لایه های پنهان وتأثیر موردنظر مبدأ کلام است، نوشتار حاضر درحوزه کاربردشناسی زبان وتحلیل گفتمان درنظر دارد به مطالعه و بررسی کنش های گفتاری سوره لقمان بپردازد. این پژوهش بر روی سوره لقمان بابررسی اجمالی تفاسیر صورت گرفته است. روش مورد استفاده در این پژوهش، روش تحلیل محتوا است و واحد تحلیل، می تواند شامل یک جمله، یک کلمه یا چند جمله باشدکه یک کنش را برسانند.ابتدا هر آیه به پاره گفتار تقسیم شده و سپس نوع کنش هر پاره گفتار مشخص گردیده است. پس از تجزیه و تحلیل داده ها و بر اساس نتایج حاصله مشخص شد که از مجموع 107 کنش به کار رفته در این سوره ،کنش ترغیبی باتعداد61 مورد،کنش اظهاری با23مورد و کنش عاطفی با22 مورد بیشترین میزان کنش را در این سوره دارند و کنش تعهدی با تعداد1مورد کمترین میزان را به خود اختصاص داده است. تعداد زیاد کنش ترغیبی و اظهاری با توجه به مباحث مطرح شده در این سوره کاملا قابل توجیه است؛ زیرا تبیین و دعوت مخاطب به مسایل اصلی اعتقادی مانند توحید و معاد بیشتر در قالب کنش اظهاری و ترغیبی اثربخش است و بیان این مسائل کمتر رنگ و بوی عاطفی را می پذیرد. همچنین در این بررسی نشان داده شده است که پاره گفتارهای این سوره نه تنها کنش های متفاوتی دارند بلکه برخی از پاره گفتارها بیش از یک کنش دارند، ضمناً کنش اعلامی دراین سوره استفاده نشده؛ زیرا این نوع کنش ها بیشتر درموقعیت های رسمی مانند جلسه ی دادگاه استفاده می شود
۸۸۳۱.

فرهادنامه: روایتی دیگرگون از داستان شیرین و فرهاد

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: فرهادنامه عارف اردبیلی خسرووشیرین روایت و عشق

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۶۴ تعداد دانلود : ۳۱۶
داستان خسرو و شیرین از جمله داستان های اواخر عهد ساسانی است. موضوع آن عشق بازی خسرو پرویز بیست و سومین پادشاه این سلسله است با شیرین. این داستان در دوره اسلامی، همواره دستمایه شاعران و افسانه گویان بوده و توسعه و تغییراتی یافته است. فردوسی نخستین شاعری است که داستان معاشقه خسرو با شیرین را در شاهنامه به نظم کشید. پس از او نظامی داستان را البته با مهارت بیشتر و پررنگ کردن جلوه های غنایی آن که در شاهنامه مورد کم توجهی قرار گرفته بود و همچنین درج قصه عشق فرهاد و شیرین، دوباره به رشته نظم درآورد. تقریباً دو قرن پس از نظامی، شاعر گمنام دیگری به نام عارف اردبیلی داستان عشق فرهاد و شیرین را که هنوز در میان مردمان گنجه و شروان بر سر زبان ها بود، منظوم ساخته و «فرهادنامه» اش نامید. در این نوشته برآنیم که وجوه اختلاف روایت در منظومه «فرهادنامه» را با خسرو و شیرین فردوسی و نظامی از رهگذر بررسی و تحلیل شخصیت های اصلی داستان- خسرو، شیرین و فرهاد، مشخص نماییم.
۸۸۳۲.

بررسی تطبیقی وصف خمر در شعر اعشی و منوچهری دامغانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: خمریات مضامین مشترک تأثیرپذیری موسیقی باده

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۳ تعداد دانلود : ۱۵۳
خمریات از دیرباز مورد توجه شاعران پارسی و تازی بوده است. اعشی و منوچهری دامغانی از جمله این شاعران اند که به این موضوع پرداخته اند. بنابراین به خاطر بسامد بالای توصیف باده در شعرشان، و عدم پژوهش در این خصوص، این جستار به دنبال آن است که با روش توصیفی - تحلیلی، نگاه دو شاعر به این موضوع را بررسی کرده و تفاوت ها و اشتراکات شعری آنان را بیان کند. یافته های این پژوهش نشانگر است که مضامین مشترکی همچون تأثیر باده بر جسم، شفابخشیِ بوی باده و وصف مجالس باده نوشی همراه با رقص کنیزکان وجود دارد. دقت و شمول، توجه به جزئیات و حسّیات، پرگویی، جان بخشی به باده و زمینی بودن باده، از دیگر ویژگی های مشترک است.
۸۸۳۳.

تحلیل نشانه شناسی شخصیت های فانتزی حیوانی در ادبیات کودک فارسی و انگلیسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ادبیات فانتزی گفتمان قصه های کوچک حیوانات بیاتریکس پاتر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۴ تعداد دانلود : ۲۱۶
اهمیت داستان های فانتزی در پرورش ناخودآگاه کودک و پروراندن سوژه ها برای رساندن پیام یا برداشت های بهنجار و مفید برای زندگی است. در بسیاری از داستان های فانتزی، شخصیت های جاندار و بی جان همواره بخشی از افکار یا آرزوهای کودکان را در قالب شخصیت خود مجسم کرده و از طریق دراماتیزه شدن داستان در ناخودآگاه کودک وارد شده و تأثیر لازم را می گذارند. در این پژوهش ما به بررسی آثاری در زمینه ادبیات فانتزی کودک در دو زبان فارسی و انگلیسی پرداخته ایم و آن ها را از منظر تحلیل تطبیقی گفتمان بررسی کرده ایم. برای انجام این کار، مجموعه داستان های بیاتریکس پاتر را در زبان انگلیسی و مجموعه «قصه های کوچک برای بچه های کوچک» را در زبان فارسی انتخاب کرده ایم. به بررسی نشانه شناسی شخصیت های فانتزی پرداختیم نتایج بدست آمده نشان می دهد که فانتزی به عنوان یک شاخه از ادبیات، در زبان فارسی و انگلیسی متفاوت نمی باشد و تنها تفاوت بین داده ها، بازنمایی متفاوت شخصیت های فانتزی است.
۸۸۳۴.

ثنائیه الموت والحیاه فی شعر معد الجبّوری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: الشعر العراقی المعاصر السلطه الدکتاتوریه السلطه الأمریکیه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۱ تعداد دانلود : ۱۱۱
معد الجبّوری من شعراء جیل الستینیات الذی عاشر الأحداث التی عصفت بالعراق وشرب من الکأس التی شرب منها الشعب حتّی الثماله، وأرسی جذور المقاومه والتصدی فی نفسیه المواطن العراقی بما ینشره من خطاب الإحیاء مقابل خطاب الموت الذی تنشره السلطه الأمریکیه وحاول فی الظروف الم تسمه بعنف دکتاتوریه صدام حسین للحفاظ علی تلاوین الحیاه ولخلق التشبث بها عند المواطن العراقی الذی کان یعانی من عنف الدکتاتوریه. یحاول هذا البحث عبر قراءه استکشافیه معتمداً علی المنهج الوصفی- التحلیلی أن یقارب الفکره المسیطره والمتکرره علی خطاب معد الجبوری ، ألا وهی فکره الموت والحیاه. ومن النتائج التی توصل إلیها البحث هو أنّ معد الجبوری یکرّس بتوظیف الرموز الطبیعیه والإکثار منها و الإشارات الحضاریه الموت الذی أحدق حیاه الإنسان العراقی وأحلامه بتجسید إضطهاده وما تمارس بحقّه الدکتاتوریه والسلطه الأمریکیه کما تکرّس فکره الحیاه وما یلفت الإنتباه هو هیمنه مسحه التفاؤل والأمل بالحیاه والعوده إلی التفتح والزهو علی الموت والإضمحلال فنری الشاعر یتشبّث بالحیاه قابضاً علی جمر الأمل والتفاؤل ذلک لأنَّ الأمل یزیل الغیاب وهو الذی بإمکانه أن یخفّف من الهمّ المتجذر فی ذاکره الوطن العربی ومن ثقل الزمان والمکان علی کاهل إنسانه ویحقق الحضور وتحقیق الحضور فی شعر معد الجبوری یأتی بفعل الموت والشهاده والموت فی سبیل الأرض عند الشاعر هو الموت البطولی الذی یحقق الحضور للأرض وإنسانها.
۸۸۳۵.

Мотив самоубийства в романе М.Е.Салтыкова-Щедрина «Господа Головлёвы» в контексте христианской культуры(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: Головлевы Мотив Самоубийство Иудушка Предательство Христианские Символы.

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۷ تعداد دانلود : ۱۷۸
В романе М.Е. Салтыкова-Щедрина «Господа Головлевы» одним из ключевых является мотив самоубийства. Будучи традиционным для русской литературы, в тексте произведения он приобретает качественно новое развитие. Главные герои сознательно лишают себя жизни, убегая от накопившихся проблем (Володенька стреляется) или от позора (Любинька отравляет себя фосфором). Однако наиболее важным для писателя становится самоубийство главного героя – Порфирия Головлева. Здесь нет видимого способа лишения себя жизни, однако, сам образ существования Иудушки – это путь умертвия. Он неосознанно теряет образ и подобие Бога в душе и становится вне Его. Каждый проступок героя романа – это шаг от Света в сторону Тьмы, разрушающий его душу при жизни. Предательства матери, братьев, сыновей и, наконец, Бога выводят его на одну ступень с Иудой Искариотом.
۸۸۳۶.

کاربرد ادبی و تمثیلی و هنری حرف الف در اشعار دو داستان سرای بزرگ منظومه های غنایی؛ نظامی و جامی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: الف شعر تمثیل جامی نظامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۲ تعداد دانلود : ۳۵۶
آ، الف، ا، (همزه): نام نخستین حرف الفبا و حرف تهجی است که سرآمد دیگر حروف است. اولین حرف از حروف جمّل و ابجد است و به حساب جمّل نماینده عدد یک است. الف در ادبیات عرفانی و کلامی و فلسفی کنایه از ذات یکتای احدیت، روح اعظم، لطف الله، عالم تجرید و تفرید و... است. حرف الف به واسطه شکل و جایگاه خاص و برخی از ویژگیهای منحصر به فرد، یکی از پرکاربردترین حروف در ساخت مضامین بکر و فضاهای شاعرانه و ترکیبات و تعبیرات نغز و ظریف ادب پارسی بویژه در شعر دو شاعر توانای داستان پرداز غنایی، یعنی نظامی به عنوان آغازگر منظومه های غنایی و جامی به عنوان خاتم الشعرای این عرصه است. در اکثر اشعار این شاعران، الف؛ سابق، پیشرو، سپهدار، پیشوا، صدرنشین، نامور، معروف و دارای تمثیلی است از کمال، نماد قد و قامت موزون، استوار، کشیده، مستقیم و رعنا است. الف، مظهر سرافرازی، سربلندی، لاغری، ضعف، قیام، ایستادگی، استواری، استقامت، سر پایی، عمودی، ثابت قدمی، قائم بودن، وفادار به عهد بودن و برسر ایمان ماندن، نماد نداری، بی چیزی، مفلسی، فقر، گدایی، عدم، نیستی، فنا و ترک اوصاف، عریانی، برهنگی، آشکارایی، خندانی، شادابی، بی سری، میان بستن وآراستگی، مظهر تنهایی، تجرد، تفرد، یکتایی، جدایی، آزادی و یکرویی، راستی، صداقت، درستی، پاکی، خُردی است. الف بی حرکت و ساکن است. آفرینش الف با نقطه آغاز می شود. جمله حروف و اعداد بر محور حرف الف می گردند. الف اولین حرف آفرینش است. الف یکی از مشبه به های پرکاربرد ادب پارسی است و شعرا در تصاویر و مضامین شعری، خط عذار، خار، هلال ماه، عصا، قلم، انگشت، تیر و سهم، سرو، دار، ماه نو، کمر و میان باریک و... را به الف مانند می کنند. در این مقاله سعی شده است به کاربرد ادبی و هنری، تمثیلی و تصویری الف در اشعار دو شاعر نظامی و جامی پرداخته شود.
۸۸۳۷.

بینامتنیت قرآنی در اشعار حمید سبزواری و سمیح القاسم

کلیدواژه‌ها: قرآن بینامتین انگیزشی سمیح القاسم و سبزواری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۷ تعداد دانلود : ۲۰۸
اثرگذاری قرآن که کلام خدا است،مقوله ای ژرف و گسترده در ادب فارسی و عربی است.سمیح القاسم و حمید سبزواری در اشعار خود از الهامات قرآن کریم متاثرند. موضوع پژوهش حاضر بررسی بینامتینت قرآنی در اشعار دو شاعر مذکور است.روش پژوهش به صورت کتاب خانه ای و با بررسی اشعار دو شاعر اجرا شده است.ابتدا مبانی نظری پژوهش تنظیم و براساس آن اشعار دو شاعر استخراج و تحلیل های لازم به دست داده شد که حاصل نشان داد،سبزواری غالباً به روش های ترجمه،برآیندسازی از قرآن مجید بهره گرفته است و این بهره گیری عمدتا برای خلق مضمون یا تایید و تاکید مطلب و نیز،نشان دادن آگاهی و تاثیرگذاری بیشتر است و یمزان الهام پذیری او از قرآن بیشتر از سمیح القاسم است؛در مقابل،سمیح القاسم از آیات قرآن کریم به نسبت حمیدی سبزواری کمتر بهره برده؛اما این اثرپذیری در ذهن و ضمیر او چونان درهم آمیخته که موجب شده،تاثیرپذیری او از نوع «حل» باشد. اثرپذیری به شیوه حل،جزء اثرپذیری هایی است که در ظاهر بسیار نامرئی و کمرنگ نشان داده می شود؛ اما با باریک نگری، می توان به اثرپذیری عمیق اشعار او از قرآن کریم پی برد؛بنابراین،دو شاعر از آیات قرآن اثرپذیرفته اند؛اما سبزواری از اثرپذیری سمیح القاسم از اثرپذیری پنهان تر و ممزوج تر است؛از این رو،سهم خلاقیت شاعر سبزواری در بهره بردن از آیات کلام الله در قیاس با سمیح القاسم کمتر است و قدرت خلاقیت سمیح القاسم بیشتر است.سمیح القاسم در اثرپذیری خود،کسوت نو پوشانده و شائبه اقتباس را تا حد زیادی کمرنگ و در پاره ای موارد به صفر رسانده است؛زیرا،اثرپذیری سمیح القاسم،با زیبایی های بیانی و بدیعی همراه است که از بهترین نوع بینامتنیت شناخته شده است و بدان بینامتنیت انگیزشی می گویند.
۸۸۳۸.

زمینه ها و سازوکارهای طنز در شعر شفیعی کدکنی

کلیدواژه‌ها: شفیعی کدکنی طنز سازوکارهای طنزپردازی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۲ تعداد دانلود : ۲۳۰
طنز به عنوان یکی از گونه های شوخ طبعی در بیان احساسات ادبی، ابزاری است که با تکیه بر خلاقیت و با پشتوانه ی تفکر و تأمل، واقعیت و حقیقت مسایل اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و انسانی را آن چنان به تصویر می کشد که هیچ ابزار دیگری قادر به انجام آن نیست. شفیعی کدکنی از جمله شاعرانی است که شعرش ظرفیت و ظرافت های خاصی را در خود گنجانده است و یکی از این نوع سازوکارهای ادبی او در اشعارش، پرداختن به طنز و طبع آزمایی در این زمینه است که به تعهد او در برابر جامعه برمی گردد و این متعهد بودن یکی از اصول بنیادین شاعران جریان سمبولیسم اجتماعی است. طنز شفیعی در گذر زمان، جنبه ای انسانی با پشتوانه ای فلسفی به خود می گیرد که ناشی از آگاهی و شناخت او نسبت به جامعه و زمانه است. هدف این نوشتار، پرداختن به طنز او و شگردهایش، همچون بهره گیری از عناصر ملّی، دینی و طبیعی، طنز عارفانه و به کارگیری آرایه های ادبی در شعر اوست تا نشان دهیم که طنز او علی رغم خفیف بودن، با به کار گیری این روش ها بسیار تأثیرگذار بوده و برجستگی خاصی به شعر او بخشیده است.
۸۸۳۹.

شگردهای حافظ در تبدیل گزاره های مرده ی اخلاقی به صورت های هنری

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: اخلاق آشنازدایی حافظ طنز و عبید زاکانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۲ تعداد دانلود : ۵۲۸
وجهی از شعر حافظ حکمی و اخلاقی است. شعر اخلاق مدار حافظ در یکی از بی اخلاق ترین دوره های تاریخی سروده می شود، و این سخن را به استناد تاریخ عصر حافظ، گواهی اشعار خود خواجه و نوشته های طنزآمیز عبید، خصوصاً رساله اخلاق الاشرافش، می گوییم . اما بیان اصول و توصیه های اخلاقی در شعر، آن هم غزل، با دو مشکل اساسی روبرو است: اول اینکه توصیه های اخلاقی به دلیل کاربرد بسیار، دستمالی شده و کلیشه ای است و تبدیل به گزاره هایی خنثی و گاه مرده شده است و دوم نصیحت و موعظه، خواه ناخواه در مذاق شنونده و خواننده تلخ می نماید و هر کسی نسبت به آن احساس نفور و بیزاری دارد. حافظ برای زنده کردن این اصول اخلاقی و ارائه آن ها در قالب شعرش، به شگردی هنری متوسل می شود که به تعبیر فرمالیست های روسی، « آشنا زدایی » خوانده می شود. خواجه با «غرابت بخشیدن» به این گزاره های مستعمل اخلاقی آن ها را رنگ نو می زند و چون کالایی تازه به خواننده عرضه اش می دارد. یکی از وجوه عمده آشنا زدایی « طنز » است که حافظ افزون بر بهره گیری از «هنر سازه»های دیگر، از آن برای نشان دادن جامعه ی ریا زده و محفل ها و اشخاصی که باید میزان و معیار صلاح و اخلاق باشند، اما خود مظهر سالوس و دروغ و بی اخلاقی اند، استفاده می کند و در مرحله دیگر برای زنده کردن گزاره های اخلاقی سرد و بی مصرف، و رساندن آن ها به گوش مخاطب، با ترفند های گوناگون هنری، به نو کردن و برگرفتن غبار عادت از چهره هایشان می پردازد، و به قدری وجه هنری این گزاره ها، هنری، دل فریب و زیبایند، که خواننده و یا شنونده با کوشش بسیار می تواند خود را از جاذبه ی زیبایی آن ها برباید و به سطح پیام دست یابد.
۸۸۴۰.

سلوک عرفانی از نگاه ابن فارض(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: عرفان ابن فارض حب الهی رمز سلوک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷۴ تعداد دانلود : ۶۲۸
یکی از مهم ترین مباحثی که در علم عرفان مطرح می شود، بحث از سیر و سلوک است. هر کدام از عارفان برای بیان مقصود از سیر و سلوک، تعبیری مخصوص دارند. آن چنان که رسیدن به سرمنزل مقصود نزد هر عارف با عارف دیگر متفاوت است؛ چه در انتخاب راه و چه بیان آن. یکی از مشهورترین شاعران و گویندگان متصوف زبان عربی ابن فارض(576 632ق) معروف به سلطان العاشقین است که از آبشخور عرفان و ادب هم زمان نوشیده است. ابن فارض عرفان و سلوک خود را بر پایه های عشق بنا نهاده و از شرب مدام سخن می گوید؛ به گونه ای که در باور او عشق مهم ترین موضوع در عالم هستی و بزرگ ترین انگیزه برای متعالی شدن آدمی است. این جستار نگاهی است عرفانی ادبی به سلوک این شاعر عارف و در چهار مرحله ملاحظه حسی، معاینه نفسانی، مطالعه قلبی و مشاهده روحی مورد پژوهش و تحقیق قرار گرفته است. بررسی این مراحل نشان می دهد مهم ترین وسیله ای که ابن فارض را در بیان این سلوک یاری می دهد، استفاده از رمز است و پیغام او را تنها اهل عرفان درک می کنند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان