هنر و فلسفه

صهیونیسم و سینما، ایده ای که بد تعبیر شد

۱۸۲.

ماهیت دیالکتیک آثار هنری در آرا سنت آگوستین

نویسنده: عبدالرسول چمانی

منبع: باغ نظر پاییز و زمستان ۱۳۸۷ شماره ۱۰

کلیدواژه‌ها: قرون وسطی سنت آگوستین ماهیت دیالکتیک آثار هنری حقیقت در هنر دوره باستان

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی هنر و معماری گروه های ویژه هنر و فلسفه

تعداد بازدید : ۱۷۳۹ تعداد دانلود : ۸۱۸

اینکه هنر واجد حقیقت است یا نه، موضوعی است که پیشینه آن به دوران کهن رسیده، و امروزه نیز مناقشات متعددی پیرامون آن وجود دارد. در این میان، دیدگاه آگوستین، فیلسوف اواخر دوران باستان و اوایل قرون وسطی، در این باره هم پذیرش انسانی نسبت به هنرهای بازنمایانه و تجسمی را مدنظر قرار می دهد، و هم، راه را برای نقد و تفسیر آثار هنری بازمی کند. آگوستین هنرهای تجسمی را در پایین ترین درجه قرار داده، و آنها را واجد کذب می داند. او با برگذشتن از افلاطون، بر این باور است که هنرهای بازنمودی درگیر نوعی «کذب اجتناب ناپذیر» هستند؛ آنها به میل خود کذب نیستند، بلکه بنا بر ماهیت خود، نمی توانند صادق باشند؛ در واقع، وجود یک اثر هنری در همین نیمه غیرحقیقی آن است، و اگر نتوانیم خود را با این کذب آشتی دهیم، به سلب تمامی هنر اقدام کرده ایم. در این مقاله از این خصیصه به عنوان «ماهیت دیالکتیک آثار هنری» یاد شده است. به زعم نگارنده نظریه آگوستین نه تنها گامی در خور تامل در تاریخ نظریه مدرن «خودپایندگی هنر» به شمار می رود، بلکه از آن مهم تر، وجه کاذب اثر هنری راه را برای تفسیر و دیالوگ با آن گشوده، و از آنجا که نمود اثر هنری را مد نظر قرار می دهد، گویی بر شرط وجودی اثر هنری، یعنی نمود آن، تاکید می کند.

اخلاق و زیبایی شناسی در آثار باختین