هنر و فلسفه

خلق متن می تواند در پی خواست لذت نیز باشد. لذتی که پدید آورنده متن، در حین آفرینش متن، آن را تجربه می کند؛ و لذتی هم، که خواننده ناشناخته متن، در قرائت متن، آن را کشف می کند. لذت متن، شاید حقیقت نهفته در هستی متن باشد، که مخاطب - چه خواننده نامعلوم آن، و چه مولف به سان مخاطب اولیه اش - آن را در زیبایی متن، مشاهده، و از چنین دریافتی، حظ می برد. گادامر، از بزرگ ترین فلاسفه معاصر، حقیقت و زیبایی را دو عنصر تفکیک ناپذیر در هر متن و به ویژه در اثر هنری دانسته، و دریافت لذت را، منوط به آشکارگی حقیقتی می داند که در متن نهفته است.عکس، به مثابه متنی لذت آفرین، آشکارگی حقیقت خود را در برابر مخاطب ویژه خویش، به نحوی منحصر به فرد، آشکار می کند. رولان بارت، لذت عکس را در اتاق روشن - کتابی که منحصرا درباره عکاسی نوشت - می کاود.استودیوم و پونکتوم، دو عنصر حظ بصری، در عکس، که اولین بار در اتاق روشن مطرح می شوند، می توانند به سایر متون تصویری (تجسمی) نیز، قابل بسط باشند.

۲۰۴.

زیبایی‌شناسی راسا

نویسنده: ریچارد شکنر مترجم: مهدی نصرالله زاده

منبع: خیال ۱۳۸۴ شماره ۱۴

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی هنر و معماری گروه های ویژه هنر و فلسفه

تعداد بازدید : ۲۰۶۰

شکنر در این نوشتار تفاوت بنیادین تئاتر متعارف غرب را با نمایش سنتی هند نشان داده است: در اولی ، چشم و تا حدی گوش جای تجربه و درک تئاتر است و در دومی ، مسیری که از مشام آغاز و با گذر از معده به روده ختم می‌شود . در ابتدا ، دو متن مهم و اساسی با جایگاهی همتا در هر یک از نظریه‌های غربی و هندیِ اجرا ( یعنی بوطیقای ارسطو و ناتیاساسترا ) بررسی و تفاوتهای اساسی آنها بازنموده می‌شود . در ادامه ، راسا ( آمیخته‌ای از نمایش و رقص و موسیقی ) بر طبق ناتیاساسترا تعریف و به اختلافات آن با تئاتر غربی اشاره می‌شود . در بخشی دیگر ، از طریق ریشه‌شناسی کلمات ، مفاهیم تئاتر غربی و ابتنای بر قوة بینایی آشکار شده است . به نظر شکنر ، هدف از اجرای راسایی ، برخلاف تئاتر غربی ، تداوم لذت است؛ و راسا درک استهایی بهاواها ( عواطف ابدی یا پایدار یا قلبی ) است که از طریق آبهینایا ( بازیگری خوب ) بیدار و دست‌یافتنی می‌شوند . در اجرای راسایی ، کسب لذت و ارضاشدن اساساً مقوله‌ای دهانی است و مطالعة دستگاه عصبی روده‌ای و شیوة کار آن و جایگاهش در هنرهای رزمی و مراقبه و طب آسیایی این مطلب را روشن‌تر می‌کند . شکنر ، در ادامه ، به تمرین خانه‌های راسا ، از جمله خانة نهم یا خالی ، می‌پردازد و در انتها نیز ، زیبایی‌شناسی راسا در اجرا بررسی و باز هم تفاوتهای آن با تئاتر غربی مشخص می‌گردد .

۲۰۵.