درخت حوزه‌های تخصصی

هدف: تعیین نرخ دسترسی فیزیکی به کتاب های فارسی و انگلیسی در دانشگاه اصفهان، با هدف بهبود دسترس پذیری به آنها در شبکه کتابخانه ای این دانشگاه. روش: سیاهه ای از 2972 عنوان کتاب استناد شده در 97عنوان پایان نامه تحصیلات تکمیلی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه اصفهان تهیه شد. در گام نخست موجود بودن هر یک از رکوردهای کتابشناختی در فهرست پیوسته کتابخانه های دانشگاه اصفهان بررسی شد. در گام دوم موجود بودن فیزیکی عناوینی که رکوردهای کتابشناختی آنها یافته شد، در قفسه مشخص و بدین ترتیب نرخ دسترس پذیری به آنها تعیین شد. در گام سوم تلاش شد دلایل موجود نبودن اقلام یافت نشده در قفسه، شناسائی و موانع دسترس پذیری شناخته شود. برای منظور اخیر با کتابداران بخش امانت مصاحبه انجام گرفت. اطلاعات به دست آمده از سیاهه وارسی با استفاده از نرم افزار آماری و آمار توصیفی تحلیل شد. یافته ها: دو نرخ دسترسی به دست آمد: 4/22% برای تمام کتاب های چاپی که در 97 پایان نامه به آنها استناد شده بود، و 69% برای کتاب هایی که فهرست پیوسته موجود بودن آنها را نشان می داد. بر پایه نمونه گیری از 1668 عنوان انگلیسی ناموجود مورد استناد و جستجوی آنها در فهرست های پیوسته 6 کتابخانه در دیگر دانشگاه های عمده کشور و پایگاه گوگل بوک، معلوم شد به احتمال 95%، حداکثر 19% آنها را می توان در داخل کشور یافت. این امر را می توان نشان دهنده پدیده استناد کاذب دانست که از مصادیق سوء رفتار آکادمیک است. دیگر موانع دسترسی فیزیکی به کتاب های موجود در کتابخانه های دانشگاه به ترتیب عبارتند از: نقایص مدیریت مجموعه، در امانت بودن، و پراکنده بودن در واحدهای کتابخانه ای متعدد (به ویژه در دو کتابخانه خوابگاهی تک جنسیتی). در مصاحبه با کتابداران کاستی های مدیریت مجموعه، مشخص نبودن وضعیت منابع وجین شده، انجام ندادن شلف خوانی، بی دقتی در صحافی و مشکلات نرم افزار فهرست کتابخانه عنوان شد.

هدف: اولویت های مورد انتظار کاربران از رابط کاربر کتابخانه دیجیتالی سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران است. روش پژوهش: در پژوهش حاضر، از روش پیمایشی توصیفی با استفاده از پرسشنامه پژوهشگر ساخته مشتمل بر معیارهای اصلی خدمات کتابخانه دیجیتالی، ویژگی های کلی صفحة رابط کاربر کتابخانه دیجیتالی استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش را 220 نفر از مراجعان و اعضاء فعال کتابخانه ملی تشکیل می دهد. یافته ها: یافته ها نشان داد که براساس شاخص اهمیت، اولویت اول از نظر خدمات، به امکان جستجو به شیوه های مختلف با میانگین 91/3، تعلق یافته است. در مورد ویژگی های کلی صفحه رابط کاربر، امکان ادامه کار بعد از استفاده از سیستم کمکی با میانگین 93/3 در اولویت نخست بوده است. همچنین مشخص شد که بین تحصیلات کاربران و میزان انتظارات آنها از صفحة رابط کاربر کتابخانه دیجیتالی کتابخانه ملی رابطه معناداری وجود ندارد، اما بین میزان استفاده کاربران و میزان انتظار آنان از صفحه رابط کاربر رابطه معناداری وجود دارد و با افزایش میزان استفاده، انتظار کاربران نیز افزایش می یابد. نتیجه گیری: از دیدگاه کاربران، تمامی شاخص های مورد مطالعه در خدمات و صفحة رابط کاربرکتابخانه دیجیتالی در حد زیاد و خیلی زیاد اهمیت دارند و بهتر است که کتابخانه دیجیتالی کتابخانه ملی در زیر سیستم های مربوط به خدمات و صفحة رابط کاربر خود از رویکرد کاربرمحور استفاده بیشتری نماید.

این تحقیق به جایگاه منابع اطلاعاتی در آموزش دانشجویان دانشگاه فردوسی پرداخته است. 360 دانشجو که به روش نظامیافته از هشت دانشکده به عنوان نمونه برگزیده شده بودند با اظهارنظر درباره پنجاه زیرپرسش از هفت پرسش اصلی در این تحقیق شرکت کردند. تحلیل دادهها که با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی انجام گرفت، مشخص ساخت که دانشجویان ورودی سالهای 1372 و 1373 رشته های علوم تجربی و علوم انسانی این دانشگاه دربارة بسیاری از پرسشهای مطرح شده در پرسشنامه توافق نظر دارند. بر اساس یافته های تحقیق، کتاب درسی، محتوی کلاسها، جزوات و کتابخانه به ترتیب رتبه های اول تا چهارم را به عنوان منابع اطلاعاتی پرثمر در یادگیری ذکر کرده اند. دانشجویان بیشتر برای امانت گرفتن کتاب به کتابخانه مراجعه میکنند. مجموعه کتابهای کتابخانه، مجموعه کتابهای درسی کتابخانه و مجموعه کتابهای مرجع کتابخانه یا حداکثر 68% امتیاز از سودمندی برخوردارند. بالاترین درجة رضایت از منابع اطلاعاتی به محتوای کتاب درسی، محتوای جزوه درسی و محتوی موجودی کتابخانه اختصاص دارد.

هدف: هدف کلی در پژوهش حاضر این است که با مطالعه وضعیت موجود کتابخانه های مناطق یازده گانه دانشگاه آزاد اسلامی، طرحی برای توسعه خدمات اطلاع رسانی در این کتابخانه ها ارایه شود. روش: روش این پژوهش، پیمایشی– توصیفی است. جامعه آماری، 75 کتابخانه مرکزی واحدهای جامع و بسیار بزرگ را شامل میشود. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه بوده و برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی و نرم افزار SPSS استفاده شده است. یافته ها: نتایج بررسی نشان میدهد که کتابخانه ها برای ارایه خدمات در بخش نیروی انسانی، تجهیزات، فراهم آوری و سازماندهی دچار مشکل بوده و ارایه خدمات الکترونیکی چندان در کتابخانه ها رایج نیست و نیمی از کتابخانه ها فاقد خدمات الکترونیکیاند. بر اساس یافته ها پیشنهاد شد «دفتر تحقیق و توسعه کتابخانه ها» برای حفظ یکدستی و هماهنگی در سیاستگذاریها، روش ها، دستورالعمل ها، قوانین و مقررات و اعمال استاندارد های کتابخانه ای در سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی راه اندازی شود تا با حفظ استقلال در حوزه عملکردی، هر کتابخانه بتواند در صورت نیاز از راهکارهای تدوین شده برای انجام فعالیت ها استفاده کند. همچنین برای کتابخانه ها نیز پیشنهادهایی برای توسعه خدمات اطلاع رسانی در بعد های نیروی انسانی، سازماندهی، تجهیزات، خدمات و آموزش ارایه شده است

هدف: از آنجا که فهرست نویسی پیش از انتشار و عناصر آن ازجمله شماره رده بندی به عنوان یک منبع قابل اعتماد در بسیاری از کتابخانه ها مورد استفاده قرار میگیرد، در این مقاله سعی شده است میزان صحت شماره های رده بندی کنگره موجود در فهرست نویسی پیش از انتشار 155 عنوان کتاب فارسی که در کتابخانه دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران سازماندهی شده اند بررسی گردد. روش: در این پژوهش از روش تحلیل محتوا برای بررسی فیپای 155 عنوان کتاب فارسی، و مطابقت آن با رده بندی کنگره استفاده شده است. یافته ها: شماره رده بندی کنگره در 28 عنوان (18 درصد) از کتاب هایی که دارای فیپا بوده اند اشتباه بوده است. این اشتباهات به دو دسته: حروفچینی (28/1 درصد) و غیرحروفچینی (72/16 درصد) تقسیم میشوند. در مقاله حاضر با استناد به کتاب های رده بندی کتابخانه کنگره و اُپک برخی کتابخانه های معتبر دنیا، تعدادی از موارد اشتباه به تفصیل شرح داده شده است

هدف از این پژوهش، آگاهی از دیدگاه کاربران نسبت به قابلیت درک و پیش بینی-پذیری برچسب های بکار رفته برای بازنمون مقوله های اطلاعاتی (منوها) در وب سایت کتابخانه های دانشگاهی ایران است. در این راستا، 10 وب سایت کتابخانه های مرکزی دانشگاه های برتر ایران توسط 30 نفر دانشجویان ارشد و دکتری رشته های غیر کتابداری مورد بررسی قرار گرفت. به این منظور از روش مکاشفه ای و مصاحبه نیمه ساختار یافته برای گردآوری اطلاعات استفاده شد. نتایج نشان داد برچسب های بکار رفته در بیشتر موارد برای کاربران پیش بینی پذیر نیستند و کاربران برداشت های متفاوتی از این برچسب ها دارند. این امر کاربران را در مکان یابی اقلام مورد نظر و دسترسی به اطلاعات با تردید مواجه می کند. مصاحبه با کاربران نیز این یافته ها را تأیید کرد. در پایان با توجه به درک و نظر کاربران، برچسب های مناسب برای توصیف مقوله های اطلاعاتی شناسایی و پیشنهاد شد.

پژوهش حاضر به منظور آگاهی از نظر دانشجویان دربارة خواندن به قصد یادگیری، خواندن به قصد تصمیم گیری، خواندن به قصد لذت، و همچنین دربارة دو اصل «معقول اندیشی» و «کمترین کوشش»، در دانشکدة علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. جامعة آماری این پژوهش پیمایشی، دانشجویان سال سوم و چهارم مقطع کارشناسی بودند. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه بود که 253 نفر به آن پاسخ دادند. نتایج به دست آمده از آزمون هشت فرضیه نشان داد که: 1) دانشجویان بر «خواندن به قصد یادگیری» بیشتر از «خواندن به قصد تصمیم گیری» تأکید دارند؛ 2) دانشجویان مؤنث رشته های روانشناسی و علوم تربیتی بیشتر از دانشجویان مذکر همین رشته ها بر «خواندن به قصد لذت» تأکید دارند؛ 3) دانشجویان مؤنث رشته علوم تربیتی و روانشناسی بیشتر از دانشجویان مذکر همین رشته ها بر «خواندن به قصد تصمیم گیری»تأکید دارند، ولی بین دانشجویان مؤنث و مذکر رشتة کتابداری در این مورد تفاوت معناداری وجود ندارد؛ 4) بین میزان تأکید بر «خواندن به قصد یادگیری» دانشجویان مؤنث و مذکر رشته های علوم تربیتی و روانشناسی تفاوت معناداری وجود دارد. اما بین دانشجویان مؤنث و مذکر رشتة کتابداری در این مورد تفاوتی مشاهده نمیشود؛ 5) تفاوت معناداری بین رشتة تحصیلی دانشجویان و مقاصد خواندن آن ها وجود ندارد؛ 6) اصل «کمترین کوشش»برای هر نوع خواندنی، مورد تأکید دانشجویان میباشد؛ 7) تفاوت معناداری بین رشتة تحصیلی دانشجویان و اصل کمترین کوشش وجود ندارد؛ 8) «معقول اندیشی» شکل دهندة رفتارهای مطالعاتی دانشجویان است.

در این مقاله سعی میشود ضمن معرفی فهرست های پیوسته کتابخانه ها با استفاده از روش تحلیل محتوا ، ویژگیهای غالب این فهرست در سایتهای وب کتابخانه های دانشگاهی جهان شناسایی و براساس بسامد رتبه بندی شوند . ضمنا با استفاده از نظرات صاحب نظران ایرانی ویژگیهای فهرستهای پیوسته کتابخانه های ایران شناسایی شوند و به کمک نتایج این بخش الگویی مناسب برای فهرست پیوسته کتابخانه های دانشگاهی ایران ارائه شود تا سازندگان اپکهای ایران با استفاده از آن ویژگیها ، زمینه های یکدستی در ارائه اطلاعات و نیز انتقال و بازیابی اطلاعات را در این فهرست ها فراهم نمایند...