درخت حوزه‌های تخصصی

هدف: مقاله حاضر با هدف بررسی و تعیین میزان استفاده از منابع اینترنتی در تهیه طرح­های تحقیقاتی سازمان ترویج، آموزش و تحقیقات کشاورزی که در سال­های 82-1383 انجام شده، تنظیم شده است. روش پژوهش: در این پژوهش، با استفاده از روش تحلیل استنادی، میزان استناد به منابع اطلاعاتی که از طریق اینترنت به­دست آمده­اند، نوع منابع به­کارگرفته­شده نظیر مقاله، کتاب و گزارش­ طرح ها­ی تحقیقاتی و سال استفاده از منابع اطلاعاتی در 1700 طرح تحقیقاتی پایان­یافته طی سال­های 82-1383، مورد بررسی قرار گرفته است. یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد که تنها 106 طرح (2/6 درصد) از کل طرح­های تحقیقاتی مورد نظر، دارای استناد اینترنتی است و از کل 2716 استناد مندرج در 106 طرح تحقیقاتی مورد بحث، میزان استناد به منابع اینترنتی 229 مورد (4/8 درصد) بوده است. موضوع طرح­هایی که دارای استناد اینترنتی بوده اند بر مبنای رده بندی موضوعی کتابخانه کنگره نیز مورد بررسی قرار گرفت. بر این اساس موضوع پرورش گیاهان، زارعت و آفات و بیماری های گیاهی با 9/68 درصد، خاک و آب و آبیاری 16 درصد، شیلات 9/2 درصد و سایر موضوعات با 5/7 درصد، بیشترین بسامد را داشته اند. نتیجه گیری: در رابطه با نوع منابع اینترنتی، در 7/32 درصد از موارد نوع استنادهای الکترونیکی مندرج در طرح­های تحقیقاتی نامشخص بودند. در 9/31 درصد پژوهشگران تنها به ذکر بخش اصلی نشانی سایت اکتفا کرده­اند. پس از استناد به سایت، مقالات با 7/15 درصد و گزارش طرح های تحقیقاتی و کتاب هر یک با میزان 4/4 درصد، در رتبه های بعدی قرار دارند. علاوه بر یافته های فوق، موسسات و مراکز تحقیقاتی که بیشترین میزان استناد به منابع اینترنتی را در طرح­های تحقیقاتی خود داشته­اند نیز شناسایی شده­اند.

در این نوشته به زیربناهای نتیجه گیری از شمارش استنادها و قضاوت درباره کیفیت و یا نفوذ یک نوشته در نوشت های دیگر پرداخته شده است. توجه دوباره به این زیربناها از آن جهت با اهمیت است که پیامدهای بررسی استنادها در حال راهیافتن به معیارهای ارزش گذاری مقالات و به ویژه مجلات فارسی شده است و بحث عامل تأثیر که در پایگاه گزارشهای استنادی علوم ایران که توسط کتابخانه منطقه ای شیراز محاسبه میشود، میرود که برای مجلات فارسی نیز بکار برده شود. هدف از نگارش این چند صفحه بازخوانی زیربناهایی است که کراراً در نشریات متفاوت درباره گزارشهای استنادی علوم مورد بحث بوده است و مناسبات که در تصمیم گیریهای مربوط به استنادها به آن نیز توجه شود.