درخت حوزه‌های تخصصی

هدف اصلی این پژوهش، بررسی میزان کاربرد مؤلفه های مدیریت فرانوگرا در بین مدیران و کتابداران کتابخانه های دانشگاه های دولتی شهر اصفهان بود که به روش توصیفی - پیمایشی انجام شد. جامعه پژوهش را مدیران و کتابداران کتابخانه های دانشگاه های دولتی شهر اصفهان (166 نفر) تشکیل داده است. داده های پژوهش با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته گردآوری شدند و با نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته های پژوهش نشان داد که میزان کاربرد تمام مؤلفه ها در وضعیت موجود، کمتر از سطح متوسط و در وضعیت مطلوب، بیشتر از سطح متوسط بود. نتایج حاصل از هتلینگ نیز نشان داد که میزان تأثیر مؤلفه ها در وضعیت موجود و مطلوب یکسان نیست. همچنین، تحلیل نتایج نشان داد که در وضعیت موجود برحسب ویژگی جمعیت شناختی جنسیت و محل خدمت و در وضعیت مطلوب نیز برحسب ویژگی جمعیت شناختی رشته تحصیلی و محل خدمت تفاوت میانگین ها معنی دار بوده است (p<0.05).

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان به کارگیری مدیریت کیفیت فراگیر در کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی انجام گرفته است. روش پژوهش: روش پژوهش پیمایشی- توصیفی و جمع آوری اطلاعات از طریق پرسشنامه است. جامعه پژوهش کلیه مدیران و کارمندان کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی است (180 نفر) که از میان آن ها با استفاده از نمونه گیری تصادفی ساده، تعداد 63 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند و اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از روش آمار توصیفی و استنباطی مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که میانگین چهار شاخص رهبری برابر با 11.91، بهبود مستمر برابر با 10.98، رویکرد فرآیندی برابر با 9.9، و مشارکت کارکنان برابر با 9.2 در مقایسه با میانگین 12.5 که در این استاندارد برای شاخص های 5 مؤلفه ای تعیین شده کم تر از حد معمول است. همچنین میانگین سه شاخص رویکرد سیستمی به مدیریت برابر با 8.4، رویکرد واقعی به تصمیم گیری ها برابر با 9.10، و ارتباط سودمند و دوطرفه با تأمین کنندگان برابر با 7.64 است که در مقایسه با میانگین 10 که در این استاندارد برای شاخص های 4 مؤلفه ای تعیین شده، کم تر از حد معمول است. تنها میانگین شاخص توجه به کاربران برابر 12.4 است که در مقایسه با میانگین 12.5 تقریباً برابر است. از آزمون فرضیه های پژوهش می توان نتیجه گرفت که به کارگیری مدیریت کیفیت در کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی به طور معنی داری در حد کم رعایت شده است. اصالت/ارزش: باتوجه به وضعیت نامطلوب کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی از نظر استقرار مؤلفه های مدیریت کیفیت فراگیر؛ این پژوهش پیشنهادهایی به منظور بهبود وضع موجود و رسیدن به سطح مطلوب و فعلیت یافتن یک نظام جامع ارائه می دهد.

هدف: کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی به عنوان نظام های ذخیره و بازیابی اطلاعات با استفاده از رویکرد سیبرنتیک و به کارگیری قوانین آن می توانند توسعه یابند. این مقاله به شرح و تفسیر مباحث سیبرتنیک، مثل پویایی نظام، کنترل و بازخورد در نظام های ذخیره و بازیابی اطلاعات می پردازد و ضرورت دید نظام مند و سیبرنتیکی به کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی را بیش از پیش نمایان می سازد. روش: در این مقاله مروری، با مطالعه منابعی که در حوزه سیبرنتیک و مباحث علم اطلاعات و دانش شناسی نوشته شده است، نقاط مشترکی که این دو حوزه با هم دارند، مخصوصاً در حوزه بازیابی اطلاعات مشخص و از منظر سیبرنتیکی تبیین شد. یافته ها: از آنجایی که سیبرنتیک علم نظام هاست، نظام های ذخیره و بازیابی اطلاعات نیز برای رشد و توسعه خود ناگزیر از به کارگیری اصول دانش سیبرنتیک می باشند. کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی با اتخاذ رویکرد سیبرنتیکی می توانند کارکرد خود را در مقوله هایی چون نمایه سازی، ربط، جستجو و بازیابی بهبود بخشند.

هدف: هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی رابطه بین سرمایه فرهنگی والدین و میزان استفاده فرزندان از مواد کتابخانه ای در بین کاربران کتابخانه های عمومی استان خراسان جنوبی بوده است. روش : روش پژوهش، پیمایشی و از نوع کاربردی است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه اعضای کتابخانههای عمومی نهادی شهری زیر پوشش اداره کل کتابخانه های عمومی خراسان جنوبی بوده که در زمان اجرای پژوهش (مهر ماه 1392) عضو فعال کتابخانه بودند و در محدوده سنی 15-30 سال قرار داشتند. حجم کل جامعه آماری حدود 15.500 نفر بود و حجم نمونه بر اساس جدول کرجسی و مورگان تعداد 377 نفر تعیین شد. در این پژوهش از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای استفاده شد. در مرحله اول 11 شهرستان استان خراسان جنوبی به عنوان خوشه ها در نظر گرفته شدند. در مرحله دوم، در هر یک از 13 کتابخانه برگزیده شده به تعداد مساوی 29 نفر به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند و پرسشنامه ها بین آنها توزیع گردید. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. در مجموع 317 پرسشنامه بازگردانده شد، ولی فقط 292 پرسشنامه کامل بود که مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که بیشترین استفاده پاسخگویان در میان انواع مختلف مواد کتابخانه ای مربوط به کتاب های تخصصی رشته تحصیلی شان بود. همچنین پاسخگویان از کتاب های مرجع نسبت به سایر مواد کتابخانه ای کمتر استفاده می کردند. بین سرمایه فرهنگی غیرمادی والدین و میزان استفاده فرزندان از مواد کتابخانه ای رابطه معناداری وجود داشت اما بین سرمایه فرهنگی نهادینه شده والدین و میزان استفاده فرزندان از مواد کتابخانه ای و نیز بین سرمایه فرهنگی مادی والدین و میزان استفاده فرزندان از مواد کتابخانه ای رابطه معناداری وجود نداشت. همچنین نتایج نشان داد متغیرهای جنسیت و سطح تحصیلات پاسخگویان بر رابطه بین سرمایه فرهنگی غیرمادی، مادی و نهادینه شده والدین و میزان استفاده فرزندان از مواد کتابخانه ای تأثیری نداشتند. اصالت/ارزش: نتایج پژوهش حاضر می تواند در برنامه ریزی فرهنگی کشور، و نیز برنامه ریزی خدمات به کاربران توسط نهاد کتابخانه های عمومی کشور مورد استفاده قرار گیرد.

هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل فردی موثر بر پذیرش نرم افزار نمایه مدیریت کتابخانه در میان کتابداران کتابخانه های عمومی شهر تهران انجام شده است. روش: روش پژوهش پیمایشی - تحلیلی و جامعه آن شامل همه کتابداران کتابخانه های عمومی وابسته به نهاد کتابخانه های عمومی کشور در شهر تهران است که تعداد آنها 131 نفر است. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته است که بر اساس نظریه اشاعه نوآوری راجرز تهیه شده است. برای تجزیه و تحلیل داد ه ها، از نرم افزار آماری SPSS 16 در دو سطح توصیفی و استنباطی استفاده شد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که بین ویژگی های جمعیت شناختی کتابداران و پذیرش نرم افزار نمایه مدیریت کتابخانه توسط آنان رابطه معنی داری وجود ندارد. همچنین، میزان تمایل کتابداران نسبت به ادامه به کارگیری آن در حد متوسط بوده و تأثیر مثبتی بر پذیرش آن داشته است. کتابداران رده سنی 51 تا 60 سال (متغیر سن)، کتابداران بیشتر از 26 سال سابقه (متغیر سابقه)، کتابداران دارای سطح تحصیلی کارشناسی (متغیر تحصیلات)؛ و کتابدارانی که در رشته هایی غیر از کتابداری و اطلاع رسانی تحصیل کرده اند (متغیر رشته تحصیلی) با بیشترین میزان پذیرش، این فن آوری را پذیرفته اند. اصالت/ارزش: با توجه به اینکه بیش از یک دهه است که نرم افزار های کتابخانه ای در کتابخانه های عمومی ایران به کار گرفته شده و تاکنون تحقیقی که به طور خاص تأثیر ویژگی های فردی استفاده کنندگان را بر پذیرش یا عدم پذیرش این فناوری ها بررسی نماید، انجام نشده است. بنابراین، انجام این پژوهش نتایج تازه و مفیدی را در اختیار برنامه ریزان، مدیران و کارکنان کتابخانه های عمومی قرار دهد و بر مبنای آن تصمیماتی صحیح در خصوص اصلاح، ارتقاء، ادامه، عدم ادامه و یا جایگزینی فن آوری و چگونگی به کارگیری نیروی انسانی کتابخانه ها و آموزش آنها اتخاذ نمایند.

امروزه با پیشرفت سریع در فناوری های سیار آموزش در هر زمان و مکانی صورت می گیرد. از ابزارهای آموزشی موجود در شبکه می توان به راحتی از دستگاه های دستی همچون لپ تاپ، PDA، و تلفن همراه برای ترویج کتاب خوانی استفاده کرد. با افزایش امکانات و رشد سریع فناوری، دانش آموزان در خارج از محیطِ کلاس با اجرای برنامه ها و تکالیف خود بیشتر سازمان دهی می شوند و همین امر موجب تقویت حافظة آن ها در محیط های آموزشی سیار می شود. از طرفی، تبادل اطلاعات بین دستگاه های سیار، به خصوص لپ تاپ ها و دستگاه های دستی، زمینه را برای برقراری ارتباط اینترنتِ بی سیم فراهم می کند. یادگیرندگان با استفاده از دستگاه های سیار یادگیری درس خود را مانند حضور در یک محیط واقعی کلاس فرامی گیرند و در واقع فرهنگ کتاب و کتاب خوانی نیز تقویت می شود. کامپیوترهای جیبی نه تنها ابزار مفیدی برای انجام تکالیف دانش آموزان هستند، بلکه استفاده از آن ها بخشی از فعالیت های روزانة آن ها محسوب می شود. در این مقاله سعی بر آن داریم تا آثار دستگاه های سیار را در فناوری های آموزشی و ترویج فرهنگ کتاب خوانی بررسی کنیم.