درخت حوزه‌های تخصصی

وجود ساختار سلسله مراتبی و چندلایه در الگوی مفهومی ملزومات کارکردی پیشینه های کتابشناختی (FRBR) موجب می شود کاربر با هر سطحی از دانش موضوعی با انجام جستجوهای ساده در نرم افزارهایی که با مدل مفهومی طراحی شده اند، موجودیت های مورد نظر خود را بازیابی نماید. پژوهش حاضر به عنوان یکی از اولین گام ها با هدف بررسی میزان انطباق عناصر داده ای مارک ایران با موجودیت ها و وظایف کاربری ""الگوی مفهومی"" و ارزشگذاری آنها از دیدگاه کاربران بالقوه فهرستهای رایانه ای انجام شده است. بدین منظور، تمامی فیلدهای متغیر و فیلدهای با عناصر داده ای ثابت مارک ایران با رویکرد تحلیلی - تطبیقی با موجودیت ها و وظایف کاربری الگوی مفهومی ملزومات کارکردی پیشینه های کتابشناختی و بر اساس مطالعات مشابه انجام شده توسط کتابخانه کنگره آمریکا بر روی مارک 21 ، گزارش ایفلا و ارزشگذاری کاربران در پژوهش، کلیه عناصر داده ای مارک ایران که قابلیت انطباق بر موجودیت ها و پشتیبانی از وظایف کاربری الگوی مفهومی ملزومات کارکردی پیشینه های کتابشناختی را داشتند، شناسایی و ارزشگذاری شدند. بر مبنای نتایج پژوهش پشتیبانی عناصر داده ای مارک ایران از به ترتیبب وظیفه کاربری «شناسایی» با 49.17 درصد بیشترین و «یافتن» با 18.42 درصد در کمترین رتبه قرار دارد. لذا در طراحی نرم افزارهای کتابخانه ای مبتنی بر ""الگوی مفهومی"" توجه به این مهم به منظور پشتیبانی از وظایف کاربران ضرورت دارد. همچنین بر اساس این بررسی، عناصر داده ای مارک ایران بیشترین قابلیت انطباق را با موجودیت های گروه اول و کمترین میزان قابلیت انطباق را با موجودیت های گروه سوم ""الگوی مفهومی"" دارند. در مجموع 44.74 درصد از عناصر داده ای مارک ایران با موجودیت های گروه اول، 9.95 درصد با موجودیت های گروه دوم و 3.15 با موجودیت های گروه سوم منطبق شده اند. همچنین نتایج در بخش ارزشگذاری عناصر داده ای مارک ایران با قابلیت پشتیبانی از وظایف کاربری موجودیت های گروه اول ""الگوی مفهومی"" بر مبنای گزارش ایفلا نشان داد به ترتیب 434 عنصر داده ای مارک ایران (27.83 درصد) در «شناسایی»، 425 عنصر داده ای مارک ایران (27.28 درصد) در «دسترسی»، 147 عنصر داده ای مارک ایران (9.44 درصد) در «انتخاب»، 95 عنصر داده ای مارک ایران (6.10 درصد) در «یافتن» دارای ارزش زیاد می باشند. این نتایج همخوانی نسبی با ارزشگذاری بر مبنای گزارش پژوهش حاضر را نشان می دهد.

هدف : هدف پژوهش حاضر، استفاده از سیستم خبره در افزایش کارآیی سیستم ارزش گذاری مقاله های بازیابی شده در موتورهای جستجوی پایگاه های فارسی است. روش : روند کار به این صورت است که سیستم خبره ارزش مقاله های را محاسبه می کند و نتایج حاصل بهتر از سیستمهای مرسوم می شود. سیستم هوشمند پارامترهای انسانی را به صورت قوانین سیستم خبره برای محاسبهارزش مقاله ها به کار می برد و در نهایت کارآیی بهتری از سیستمهای غیرهوشمند به دست می آید، زیرا دسترسی به منابع در پایگاه های اطلاعاتی و سطح وب یکی از بزرگترین چالشهای سیستمهای اطلاعاتی و سیستمهای بازیابی اطلاعات است. نتایج : اگر فهرست به صورت مناسب مرتّب نشده نباشد، با اینکه سیستم موفق به یافتن جواب پرسش کاربر گردیده، دسترسی برای کاربر مهیا نشده است. از این رو، استفاده بهینه از 10 پاسخ اول و جایگاه صفحه اول بسیار مهم است. نتیجه سیستم هوشمند حاصل، کارآیی بهتری از سیستمهای سنتی غیرهوشمند دارد.  

هدف: هدف نظام های سازماندهی دانش کمک به بازیابی مؤثر اطلاعات است، بنابراین، ابزارهای ذخیره و بازیابی از جمله سرعنوان های موضوعی باید متناسب با پیشرفت های علمی پیش روند. مفایسه شبکه مفهومی حاکم بر سرعنوان موضوعی فارسی و روابط بین واژه ها با شبکه مفهومی سرعنوان های موضوعی کتابخانه کنگره و سیرز در حوزه کتابداری و اطلاع رسانی و لیزا هدف این مقاله است. روش: به منظور انجام این مطالعه تطبیقی اصطلاحات مرتبط با حوزه کتابداری و اطلاع رسانی از ابزارهای مورد بررسی استخراج و مقایسه گردیدند. یافته ها: سرعنوان موضوعی فارسی در سطح نسبتاً پایینی مفاهیم مرتبط با کتابداری و اطلاع رسانی را پوشش می دهد، روابط بین مفهوم-واژگان را به اندازه کافی نمایش نمی دهد. لیزا بیشترین میزان مفهوم-واژگان را به خود اختصاص داده است (5088 مفهوم-واژه). سرعنوان موضوعی کتابخانه کنگره با 829 مفهوم-واژه در مرتبه دوم قرار داشت و سپس سرعنوان موضوعی سیرز (391). بنابراین لازم است ابزارهای ذخیره و بازیابی اطلاعات ضمن روزآمد شدن، بتوانند پاسخگوی نیازهای کاربران در هر حوزه از علم باشند.

هدف/ زمینه: امروزه وجود سیستمی ناکارآمد در تعیین نوع کتابهای چاپی، توزیع، قیمت گذاری، ترویج و شاید مهم تر از همه نبود فروشندگانی متخصص و توانمند در این حوزه، فرایند فروش کتابهای داستانی را با چالشهای بی شماری روبرو نموده است. این مسئله به دلیل ضعف اطلاعاتی بسیاری از ناشران کتابهای داستانی (از مجموعه کتابهای غیردرسی) نسبت به آمیخته این گونه محصولات، شدت بیشتری نیز به خود گرفته است. با توجه به این شکاف، تحقیقاتی، در تحقیق حاضر اثر عناصر آمیخته بازاریابی بر خرید کتابهای داستانی بررسی شده است. روش: برای انجام این تحقیق با رویکردی پیمایشی، نمونه ای متشکل از 420 نفر از میان خریداران کتاب داستانی در کتابفروشیهای شهر شیراز و از طریق روش نمونه گیری تصادفی از نوع منطقه ای افراد نمونه، انتخاب شده اند. در روایی از روش محتوایی - ظاهری و در پایایی از روش کرونباخ (82%) و دو نیم کردن (79 %) استفاده گردید تا روایی و پایایی پرسشنامه مورد آزمون قرارگرفته و تأیید شود. یافته ها: یافته ها حاکی از آن است که عنصر «افراد» بیشترین تأثیر را در خرید کتابهای داستانی دارد و آخرین رتبه مربوط به «ترویج» است. از سوی دیگر، بوم شناسی مشتری توانسته است برخی از اثرات عناصر آمیخته بر خرید کتابهای داستانی (بویژه در رابطه میان عناصری همچون محصول، توزیع، ترفیع و فروشنده کتاب را با خرید کتاب) تعدیل نماید.

پژوهش حاضر از نوع کاربردی است و با هدف کشف نظام مفهومی حاکم بر سرعنوان های موضوعی فارسی و ویژگی های آن، به روش تحلیل محتوا انجام پذیرفته است. در شناسایی نظام مفهومی حاکم بر سرعنوان های موضوعی فارسی 84545 رکورد سرعنوانی مورد بررسی قرار گرفت و 241 درخت سلسله مراتبی شناسایی شد. نظام مفهومی شناسایی شده، با نظام دانشی موجود در ایران و نظام رده بندی کنگره مطابقت داده شد. بیشترین ارتباط میان نظام موضوعی و رده بندی کنگره در رده های علوم (5/19%)، فناوری (4/14 %)، علوم اجتماعی (6/10 %)، پزشکی (5/9 %) و فلسفه و روان شناسی (6/6 %) است. نیمی از سرعنوان های رأس با عنوان رشته های تحصیلی تطابق واژگانی ندارد و تنها 05/21 درصد از سرعنوان ها در تطابق کامل اند. در بررسی تطابق واژگانی سرعنوان های رأس با رده بندی کنگره مشخص گردید که 05/71 درصد از سرعنوان های رأس عیناً با همان واژگان در دو ابزار وجود دارند. در مجموع، نظام مفهومی فهرست سرعنوان های موضوعی فارسی تنها در تعداد معدودی از حوزه ها نظم یافته اند و در سایر حوزه ها پیوند سلسله مراتبی میان موضوعات، آن گونه که انتظار می رود، برقرار نشده است. پیشنهاد میشود این فهرست، در جهت غنی سازی شبکه معنایی میان سرعنوان ها و پوشش تمامی حوزه های دانش در ایران مورد بازنگری قرار گیرد.

پژوهش حاضر با هدف ارزیابی وضعیت عملکرد مدیریت امنیت اطلاعات در کتابخانه های مرکزی دانشگاه های دولتی مستقر در شهر تهران بر اساس استاندارد ایزو/آی.ای.سی. 27002 انجام شده است. روش پژوهش توصیفی – پیمایشی است و به منظور گردآوری اطلاعات از پرسشنامه استاندارد مذکور شامل 11 شاخص و 39 مولفه، استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش تعداد 74 نفر از مدیران اصلی و میانی شاغل کتابخانه های مرکزی دانشگاه های دولتی شهر تهران بر اساس آخرین فهرست موجود در پایگاه وزارت علوم، تحقیقات و فن آوری بوده است. تجزیه و تحلیل داده ها از طریق هر دو نوع آمار توصیفی و استنباطی با استفاده از نرم افزار مایکروسافت اکسل 2007 و نرم افزار آماری اس. پی. اس. اس صورت گرفته است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که در کتابخانه های مورد پژوهش میانگین رعایت استاندارد ایزو/ آی. ای. سی. 27002 در شاخص های سیاست های امنیتی (91/3) ، مدیریت امنیت اطلاعات سازمان(23/4)، مدیریت امنیت اموال سازمان (38/4)، مدیریت امنیت منابع انسانی(4)، مدیریت امنیت فیزیکی و محیطی(07/4)، مدیریت امنیت عملیات و ارتباطات (15/4)، مدیریت کنترل دسترسی به اطلاعات (38/4)، مدیریت اکتساب، توسعه، حفظ و نگهداری سیستم های اطلاعاتی (92/3)، مدیریت بحران امنیت اطلاعات (84/3)، مدیریت استمرار کسب و کار (46/3)، مدیریت تطابق (69/3) می باشد. بر اساس جدول ارزشیابی، میانگین تمام شاخص های استاندارد در وضعیت مطلوب قرار دارند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که بطور کلی کتابخانه های مرکزی دانشگاه های دولتی مستقر در شهر تهران از لحاظ مدیریت امنیت اطلاعات در شرایط مطلوبی قرار دارند و با اطمینان 95% می توان گفت میانگین مدیریت امنیت اطلاعات در کتابخانه های مرکزی دانشگاه های دولتی مستقر در شهر تهران بر اساس استاندارد ایزو آی. ای. سی. 27002 برابر با 4 بوده و بالاتر از حد متوسط است و در سطح مطلوبی قرار دارد. همچنین بین کتابخانه های مرکزی دانشگاه های دولتی مستقر در شهر تهران از لحاظ مدیریت امنیت اطلاعات تفاوت معناداری وجود ندارد.

در این طرح، نمای کلی از نرم افزار ریشه یاب ماضی و مضارع از مصدر افعال ناگذر در زبان فارسی در مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری تهیه و ارائه گردیده است. عملکرد نرم افزار به گونه ای است که با ارائه مصدر فعل می توان به بن ماضی و بن مضارع آن مصدر دسترسی پیدا کرد. علاوه برآن، تعدادی از افعال که بن مضارع آنها برخلاف روال معمول ساخته می شوند نیز به عنوان استثناء بیان شده اند.

هدف: این مقاله آموزه هایی برای مطالعه تحلیلی و منتقدانه مبانی نظری و پیشینه پژوهش ارائه می دهد. هدف آن ایجاد یا تقویت توانایی «خوب پرسیدن» و «خلاقانه اندیشیدن» در مرحله طراحی پژوهش و ایجاد حسِ «تعالی» و «خلاقیت» از طریق پژوهش در پژوهشگران است. روش: این مقاله با چشم اندازی ترویجی نگاشته شده و برای ارائه آموزه های مندرج در آن، از مثال هایی در حوزه پژوهش سواد اطلاعاتی استفاده شده است. این آموزه ها برگرفته از یافته های به دست آمده از یک مطالعه اکتشافی طولی هستند که نگارنده از بهار 1384 آغاز کرده است. یافته ها: برای رصد گسست دانشی، ترسیم دو نقشه (دانش و پژوهش) پیشنهاد می شود. «نقشه دانش» شمایی تحلیلی از ابعاد مختلف موضوع پژوهش ارائه می دهد و امکان تحلیل موضوعی و روش شناختی پژوهش های پیشین و ساخت «نقشه پژوهش» را فراهم می آورد. از طریق نگاشت یا اورلی کردن (overlay) این دو نقشه، گسست دانشی رصد و تبیین می شود. کاربردها: این آموزه ها برای طراحی و آموزشِ طراحی پژوهش های مولد و تأثیرگذار در بافت پژوهش کشور استفاده می شوند.

هدف: یکی از عوامل تسریع کننده چرخه دانش، ترجمان دانش نام دارد که به معنای تبادل، سنتز و کاربرد یافته های پژوهش به واسطه سیستم پیچیده ای از ارتباطات بین پژوهشگران و استفاده کنندگان از دانش است. این پژوهش با هدف تدوین ابزار خودارزیابی ترجمان دانش برای پژوهشگران علوم انسانی صورت گرفته و طی آن تلاش شده است تا ابزاری برای ارزیابی فعالیت های ترجمان دانش حاصل از پژوهش این دسته از پژوهشگران، شناسایی و استخراج شود. روش شناسی: این پژوهش از نوع پژوهش های کیفی پدیدار شناسی[1] و ابزار مورد استفاده در آن، مصاحبه نیمه طراحی شده است. مصاحبه شوندگان در پژوهش حاضر، 21 عضو هیئت علمی گروه های علوم انسانی دانشگاه های تحت نظارت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از رشته های مختلف علوم انسانی بودند که بیشترین تعداد پژوهش را در حیطه علمی خود داشتند. روایی یافته ها با روش های تطبیق، توسط اعضا و بررسی همکار تضمین شده است. یافته ها: پس از کد بندی، طبقه بندی، تجزیه و تحلیل اطلاعات، ابزاری با توجه به پنج بخش اصلی مسئله پژوهش، نتایج پژوهش، انتقال دانش، اشتراک دانش و کاربرد دانش طراحی شد. در تدوین گزینه های این ابزار برای نشان دادن میزان تناسب هر گزینه با وضعیت مناسب در ارزیابی ترجمان دانش، از طیف پنج تایی استفاده شده است. این تحقیق اصول مورد نیاز و همچنین حلقه های واسط از «تولید دانش» تا «استفاده از دانش» را تبیین می کند که از طریق آنها می توان با فواصل موجود بین «استفاده از دانش منتج از پژوهش» و «تولید دانش» آشنا شد.

هدف: با توجه به ساختار بازار و ویژگی های کالای اطلاعاتی، روش های معمول قیمت گذاری برای کالاهای اطلاعاتی مفید نیست. بنابراین، راهبردهایی باید اتخاذ شود که متناسب با ویژگیهای این کالای خاص باشد. هدف این مقاله، معرفی و تشریح راهبردهای مناسب برای قیمت گذاری کالای اطلاعاتی است. روش شناسی: مقاله حاضر، یک مقاله ی نظری است که با استفاده از روش کتابخانه ای انجام شده است. نتیجه: به نظر می رسد راهبردهای تبعیض قیمتی و فروش بسته ای برای کالای اطلاعاتی بسیار کارا باشد. تبعیض قیمتی و انواع آن شامل تبعیض قیمت درجه اول، تبعیض قیمت درجه دوم و تبعیض قیمت درجه سوم؛ همچنین فروش بسته ای و انواع آن شامل فروش بسته ای بدون هزینه نهایی و فروش بسته ای با هزینه نهایی، مباحث این مقاله را تشکیل می دهند. چنین نتیجه گیری می شود که اگر راهبردهای گفته شده به درستی اجرا شوند، حداکثر سود برای تولیدکننده و حداکثر مطلوبیت برای مصرف کننده حاصل می شود و بازار کالای اطلاعاتی به بازاری کارا از نظر اجتماعی تبدیل می شود. اصالت/ ارزش: این مقاله به طور تفصیلی به مبحث راهبردهای قیمت گذاری کالای اطلاعاتی پرداخته است. بنابراین، می تواند مورد توجه متخصصان علم اطلاعات، تولیدکنندگان کالای اطلاعاتی و علاقمندان اقتصاد اطلاعات قرار گیرد.

هدف: این تحقیق روش ها و شاخص های مطرح شده برای ارزیابی کتابخانه های دیجیتالی را معرفی می کند. روش/ رویکرد پژوهش: بررسی و تحلیل متون منتشر شده. یافته ها: رویکردهای متفاوت برای ارزیابی کتابخانه دیجیتالی پیشنهاد شده است. شاخص ها و معیارهایی نظیر کاربردپذیری، در دسترس بودن، قابلیت نگهداری، اعتبار، صحت، تناسب، قابلیت جست وجو و سودمندی در ادبیاتِ مشترک بوده است. از میان معیارهای ارزبابی کتابخانه های سنّتی، تعامل انسان- رایانه، عملکرد نظام بازیابی اطلاعات، و فناوری های دیجیتالی اقتباس شده است. نتیجه گیری: تولیدات هم تألیفی در دانشگاه صنعتی شریف در حال افزایش است و همکاری در نویسندگی در این دانشگاه از سطح قابل قبولی برخوردار است. ییشترین همکاری ها در حوزه های علوم پایه، در رشته های شیمی، فیزیک و ریاضیات، و در حوزه فنی و مهندسی، در رشته عمران و مهندسی نفت است.

هدف: مطالعه تأثیر و کاربردهای مصورسازی در بازیابی اطلاعات به منظوربهینه سازی فرایند روش/ رویکرد پژوهش: مطالعه کتابخانه ای یافته ها: مصورسازی اطلاعات یکی از راهبردهای مؤثر برای بهره گیری بهینه در حوزه بازیابی اطلاعات است و در کنار راهبردهای جست وجو، فنون کاوش، طراحی مناسب پرس و جو، و تحلیل اطلاعات می تواند میزان دسترس پذیری به اطلاعات را افزایش دهد. نتایج: اینفوکریستال می تواند نقش مؤثری در بازیابی اطلاعات داشته باشد. همچنین مصورسازی با تعاملی که با راهبردهای متعدد جست وجو برقرار می کند می تواند باعث دسترسی مناسب تر به اطلاعات شود. روش های مصورسازی با تکیه بر رابط کاربرِ مناسب به بازیابی بهینه اطلاعات منجر می شود. مصورسازی با تکیه بر روش های خوشه بندی و ایجاد روابط سلسله مراتبی می تواند مشکلات مربوط به بازیابی را کاهش دهد. اصالت/ارزش: مصورسازی اطلاعات در متون علوم رایانه مورد بحث قرار گرفته است، ولی تعداد اندکی از پژوهش ها به تبیین انتظارات موردنظر کتابداران پرداخته است.

هدف: در برنامه میان مدت بهبود و توسعه نهاد کتابخانه های عمومی، از ارتقای سطح مشارکتهای مردمی یاد می شود. در این تحقیق، به بررسی این رویکرد و معیار قرار دادن دو ساختار اصلی کتابخانه ای موجود کشور، یعنی کتابخانه ها نهادی و مشارکتی، پرداخته شده است. روش شناسی: روش تحقیق مورد استفاده، توصیفی - تحلیلی بوده و 6 شاخص ورودی و 3 شاخص خروجی از مستندات و آمارهای کتابخانه ای استخراج شده است. جامعه آماری، تمامی استانهای کشور در سال 1389 و 1390 بوده است. از مدل ریاضی تحلیل پوششی داده ها برای محاسبه کارایی استفاده شده است. یافته ها: نتایج نشان از جایگاه ثابت سیستان و بلوچستان و همدان در صدر کارایی کتابخانه های مشارکتی و یزد، آذربایجان غربی و فارس در انتهای کتابخانه های نهادی دارد. خراسان جنوبی، سیستان، ایلام و سمنان در مجموع مشارکتی و نهادی رتبه های مناسبی را به خود اختصاص داده و در مجموع کارایی خوبی داشته اند. تغییرات نشانگر نبود ساماندهی مشخص در بین کتابخانه های مشارکتی نسبت به نهادی هاست که مهم ترین علت آن را می توان در عمر کوتاهی که این کتابخانه ها تا کنون داشته اند، جستجو کرد. نتیجه گیری: در مجموع می توان گفت، کتابخانه های مشارکتی هنوز به مرحله ثبات ساختاری و سازماندهی نرسیده اند ولی کارایی بالاتری نسبت به نهادی ها دارند.

هدف: هدف اصلی این پژوهش تعیین وضعیت انتشار داستان های بازنویسی شده از شاهنامه و مثنوی برای کودکان و نوجوانان از سال 1369 تا 1389 در ایران به منظور شناسایی کاستی های موجود در این زمینه است. روش: پژوهش حاضر توصیفی است و به روش کتابخانه ای انجام گرفته است. در این پژوهش برای گردآوری داده ها از سیاهه وارسی استفاده شده است. نمونه آماری شامل 63 داستان مثنوی و 171 داستان شاهنامه است که با استفاده از نمونه گیری از بین 594 عنوان کتاب انتخاب شده است. یافته ها: بررسی سال انتشار آثار بازنویسی شده نشان داد که با گذر سال ها بر تعداد داستان های بازنویسی افزوده شده است. بیشترین شمارگان داستان های شاهنامه و مثنوی بین 3000 تا 5000 بوده است. 2/84 درصد کتاب ها در تهران و 8/15 درصد در شهرستان ها و 84 درصد کتاب ها تنها یک بار چاپ شده اند. 4/65 درصد کل کتاب ها دارای تصاویر رنگی هستند. 8/43 درصد از کتاب ها تا 20 صفحه و 6/8 درصد از کتاب ها نیز بیش از 150 صفحه دارند. تنها 18 کتاب شاهنامه و 6 کتاب مثنوی دارای ویراستار هستند. برای گروه سنی «الف» هیچ کتابی از شاهنامه به چاپ نرسیده است و تنها 1 کتاب از مثنوی برای این گروه سنی چاپ شده است. 145 داستان شاهنامه و 44 داستان مثنوی به شیوه بازنویسی ساده و 26 داستان شاهنامه و 19 داستان مثنوی به شیوه خلاق نوشته شده است. بیشتر داستان های بازنویسی شده شاهنامه از بخش پهلوانی و بیشتر داستان های بازنویسی شده مثنوی از دفتر اول و سوم گرفته شده است. اصالت/ارزش: از آن جایی که در سال های اخیر بازنویسی از متون کهن برای کودکان و نوجوانان از نظر کمی رشد قابل ملاحظه ای داشته است؛ لازم است تا ارزیابی های دقیق تری بر این نوع متون صورت گیرد. به نظر می رسد در این زمینه پژوهش های چشمگیری صورت نگرفته است. پژوهش حاضر بر آن است تا با بررسی وضعیت انتشار این نوع آثار، کاستی ها را شناسایی نماید و پیشنهادهایی به مسؤلان و نویسندگان ادبیات کودک ارائه دهد.

مقدمه: نرم افزار کتابخانه، برنامه ای رایانه ای برای ذخیره، پردازش و بازیابی اطلاعات در کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی است. محیط رابط در نرم افزار کتابخانه ای بخشی از نرم افزار است که تعامل کاربر با نرم افزار را برقرار می سازد و انتقال اطلاعات کاربر به نظام و بالعکس توسط آن صورت می گیرد. هدف از اجرای این پژوهش، شناسایی دیدگاه کتابداران کتابخانه های دانشگاه علوم پزشکی اصفهان نسبت به ویژگی های محیط رابط نرم افزار پارس آذرخش در سال 1388 بود. روش بررسی: این مطالعه از دسته ی مطالعات توصیفی- مقطعی بود که در سال 1388 انجام شد. برای گردآوری داده ها از پرسش نامه ی محقق ساخته متشکل از 51 سؤال استفاده شد و جامعه ی این پژوهش، کتابداران کتابخانه های دانشکده ای و کتابخانه ی مرکزی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان (50 نفر) بودند که به صورت سرشماری مورد مطالعه قرار گرفتند. روایی ابزار به وسیله ی کارشناسان و متخصصین موضوعی و پایایی آن با استفاده از آزمون Cronbach's alpha (با مقدار 81/0) تأیید شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها، روش های آماری توصیفی (توزیع فراوانی، میانگین، انحراف استاندارد) و نیز آزمون همبستگی Spearman مورد استفاده قرارگرفت. یافته ها: از دیدگاه کتابداران دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، بین متغیرهای مختلف رابط کاربر نرم افزار پارس آذرخش، متغیر یادگیری چگونگی کار با نرم افزار بیشترین نمره (56/3 از حداکثر 5) را به خود اختصاص داد و پس از آن متغیرهای صفحه ی نمایش اطلاعات (40/3)، واژگان و پیام های نرم افزار (3) قرار گرفتند. همچنین نمره ی کسب شده در مورد راهنمای نرم افزار (6/2) و سایر امکانات و قابلیت های آن کمتر از حد متوسط (96/2) بود. در مجموع نمره ی کسب شده در مورد تعامل با رابط کاربری نرم افزار پارس آذرخش در حد متوسط (20/3) به دست آمد. بین دیدگاه کتابداران در مورد رابط کاربری نرم افزار پارس آذرخش و سواد رایانه ای کتابداران، هیچ ارتباط معنی داری وجود نداشت. همچنین تنها بین وضعیت واژگان و پیام های نرم افزار و سواد کتابخانه ای کتابداران، رابطه ی معنی دار وجود داشت و بین سایر ویژگی های رابط کاربری و سواد کتابخانه ای کتابداران هیچ ارتباط معنی داری مشاهده نگردید. نتیجه گیری: نتایج نشان داد، دیدگاه کتابداران شرکت کننده در این پژوهش در مورد ویژگی های نرم افزار پارس آذرخش در حد متوسطی بود. در میان متغیرهای مورد بررسی، متغیرهای چگونگی کار با نرم افزار، صفحه ی نمایش اطلاعات و واژگان و پیام های نرم افزار در وضعیت بهتری قرار داشتند، این در حالی است که متغیرهای راهنما و سایر امکانات و قابلیت های نرم افزار به بازنگری و ارتقای بیشتری نیاز دارند.

هدف از پژوهش حاضر بررسی معیارهای رابط کاربر موتور جستجوی یکپارچه از دیدگاه دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه الزهرا (س) است. در این پژوهش از روش پیمایشی تحلیلی استفاده شده است. جامعه مورد مطالعه کلیه دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه الزهرا (س) بوده است. به دلیل گسترده بودن جامعه، روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای و نسبی مورد استفاده قرار گرفت که مجموعا 310 نفر به عنوان نمونه پذیرفته شدند و تنها 303 نفر در این پژوهش شرکت کردند. برای جمع آوری مؤلفه ها و معیارها جهت طراحی پرسشنامه از بررسی متون، پرسشنامه محقق ساخته و سیاهه وارسی به عنوان ابزار پژوهش استفاده شده است. داده های پرسشنامه توسط نرم افزار اس.پی.اس.اس (نسخه20) و برنامه کاربردی Excel 2007 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج این پژوهش نشان داد، که مهمترین مؤلفه مورد بررسی از دیدگاه دانشجویان کارشناسی ارشد، مؤلفه هدایت و راهبری و فیلتر جستجو می باشند. یافته ها حاکی از آن است که بیش از 50 درصد از دانشجویان اهمیت 74 معیار از 96 معیار را زیاد و بسیار زیاد می دانند، یعنی اکثر معیارهای مذکور در پژوهش از دید گاه آن ها قابل تأیید است.از طرفی یافته ها نیز نشان دادند که بین 4 مؤلفه فیلتر جستجو، صفحه نمایش و مرور مدارک، انسجام و راهنمایی رابطه معنادار مثبت وجود دارد اما دیدگاه دانشجویان دانشکده های مختلف درباره میزان اهمیت معیارها و مؤلفه ها اختلاف معناداری وجود ندارد.