درخت حوزه‌های تخصصی

هدف: هدف این پژوهش، مطالعه نیازهای اطلاعاتی کاربران نابینا و کم بینای شهر کرمان و میزان بهره گیری آن ها از خدمات کتابخانه ای است. روش: روش پژوهش پیمایشی- توصیفی و جامعه پژوهش کاربران نابینا و کم بینای عضو کتابخانه های دانشگاهی و عمومی شهر کرمان است که شامل 55 کاربر و 13 کتابخانه می باشد. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه است. بدین منظور دو پرسشنامه جداگانه برای کاربران نابینا و کم بینا و مدیران کتابخانه ها طراحی گردید. یافته ها: یافته های پژوهش حاکی از آن است که بیش ترین منبع مورد استفاده کاربران نابینا و کم بینا، منابع گویا (64 درصد) و منابع بریل (42 درصد) می باشد. متاسفانه درصد بسیارکمی از کاربران از منابع الکترونیکی استفاده می نمایند. همچنین از تجهیزات و فن آوری ها درحد بسیارکمی در کتابخانه ها استفاده می شود. 90 درصد کاربران نابینا و کم بینا منابع کتابخانه ها را کافی ندانسته اند. 80 درصد کاربران نقش کتابخانه در رفع نیازهای اطلاعاتی خود را در حد متوسط و پایین تر از آن دانسته اند. اکثر کاربران نابینا و کم بینا (78 درصد) اظهار داشتند که از راهنمایی کتابداران در دسترسی به اطلاعات مورد نیاز برخوردار بوده اند. اصالت/ارزش: نتایج این پژوهش می تواند مسئولان و دست اندرکاران را در برنامه ریزی جهت فراهم نمودن امکانات و فن آوری های اطلاعاتی برای ارائه خدمات خاص به نابینایان در کتابخانه ها یاری نماید. این مقاله همچنین ضمن تاکید بر اشتراک منابع ویژه نابینایان در کتابخانه های عمومی و ایجاد نظام همکاری بین کتابخانه ای، تاسیس شبکه ملی اطلاع رسانی نابینایان توسط نهاد کتابخانه های عمومی کشور با همکاری کتابخانه ملی ایران را راه حلی اساسی جهت دسترسی نابینایان به گستره وسیعی از منابع اطلاعاتی می داند.

هدف: پژوهش حاضر به بررسی رابطه معنایی بین سال انتشار و قالب های ادبی در کتاب های اروپایی کودک و نوجوان ترجمه شده به فارسی در دهه اول قرن بیست ویکم پرداخته و قالب های ادبی را در کتاب های مورد نظر که در طول نُه سال (از ابتدای سال 2000 میلادی برابر با 11دی ماه 1378 شمسی تا انتهای سال 2008 میلادی یعنی 11 الی دی ماه 1386) از نویسندگان اروپایی به زبان فارسی در ایران چاپ شده اند، شناسایی نموده است. روش: روش به کار رفته در این پژوهش تحلیل محتوا است که در آن تلاش شده است با تحلیل نظام مند قالب های ادبی کتاب هایی که در دایره این پژوهش می گنجند هر یک از داستان ها را به روشی دقیق بررسی، و قالب ادبی آن مشخص گردد. جامعه آماری این پژوهش با بهره گیری از نمونه گیری منظم انتخاب شده است. اطلاعات مورد نیاز از هر کتاب در یک سیاهه بررسی ثبت شده و با بهره گیری از آزمون خی دو، فرضیه پژوهش مورد آزمون قرار گرفته است. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که از مجموع 318 عنوان اثر داستانی ترجمه ای منتشر شده، 59 اثر (28 درصد) توسط زنان و 170 اثر (5/53 درصد) توسط مردان تالیف شده است. از سوی دیگر 89 عنوان کتاب ترجمه شده (28 درصد) نویسنده مشخص نداشتند. بررسی 4 قالب ادبی استاندارد در نظرگرفته شده حاکی از آن است که 89 کتاب در قالب ادبی داستان واقعی (28 درصد)، 81 عنوان کتاب در قالب کتاب غیر داستانی (4/25 درصد)، 106 کتاب در قالب ادبی داستان فانتزی (4/33 درصد) و 42 عنوان کتاب در قالب ادبی داستان عامیانه (2/13درصد) توسط پدیدآورندگان اروپایی تالیف شده و به زبان فارسی ترجمه شده اند. همچنین نویسندگان انگلیسی با 105 کتاب (9/31 درصد) بیشترین فراوانی نگارش را به خود اختصاص داده اند. از سوی دیگر نتایج پژوهش نشان داد که فرضیه مورد نظر در ارتباط با «وجود رابطه معنادار بین فراوانی قالب ادبی و تاریخ نشر» تایید نشد؛ چرا که بر اساس آزمون خی دو 05/0> 135/23 p= محاسبه شد و چنین نتیجه گرفته شد که بین قالب های ادبی و تاریخ نشر در کتاب های ترجمه شده رابطه معناداری وجود ندارد. اصالت/ارزش: مقاله حاضر به شناسایی گستره قالب های ادبی کتاب های اروپایی کودک نوجوان، ترجمه شده به زبان فارسی پرداخته و از رویکردهای جدیدی است که به بررسی وضعیت کتاب های این حوزه از منظر گونه شناسی قالب های ادبی و نیز بررسی رابطه معنایی بین قالب های ادبی و سال نشر این کتاب ها می پردازد.

هدف: هدف مطالعه، ارایه الگوی مناسب و راهکارهای عملی جهت طراحی و اجرای پروژه های کتابخانه های دیجیتالی آینده با رویکرد ارایه خدمات هوشمند می باشد. روش: از روش تحلیل محتوا برای جمع آوری، استخراج و تحلیل داده های لازم از متون و مقالات مرتبط با موضوع کتابداری و اطلاع رسانی و علوم رایانه ای استفاده شده است. یافته ها: نتایج مطالعه، روند آتی کتابخانه های دیجیتالی را با به کارگیری ابزارهای هوش مصنوعی و با تاکید بر خدمات نوین فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی؛ به عنوان نسل جدید کتابخانه های دیجیتالی تحت عنوان" کتابخانه های اسمارت (هوشمند)" مطرح می سازد. از جمله ویژگی های اصلی این کتابخانه ها که منجر به سرعت و سهولت دستیابی کاربران و نیز رضایت بیشتر آنها خواهد شد، شامل ابرموتورهای هوشمند، تکینک های دسته بندی، تحلیل روند، خوشه بندی داده ها، اکتشاف دانش، تحلیل پیوندها، امکان ایجاد کتابخانه های شخصی، پاسخگویی به سوالات، جستجوی آگاهانه و بررسی های آماری است.

زمینه: کتابداران، کارشناسان گردآوری و اشاعه اطلاعات هستند که داشتن مهارتهای تخصصی و علمی در این خصوص برای آنان کافی نیست، بلکه مقدم بر آن برخورداری از خصوصیت والای انسانی و کردار اخلاقی است که شایسته حفظ و توسعه می باشد. از طریق این کردارها می توانیم تشخیص دهیم که کتابداران و متخصصان اطلاع رسانی، کارگزاران اخلاقی هستند و در مقابل خودشان و به طور کلی جامعه، احساس مسوولیت می کنند. از این رو، این پژوهش می کوشد دیدگاه کتابداران عضو انجمن کتابداری و اطلاع رسانی کشور را نسبت به اصول اخلاق حرفه ای کتابداران و اطلاع رسانان مورد بررسی قرار دهد.روش کار: پژوهش حاضر از نوع کاربردی است که با روش پیمایشی توصیفی انجام گرفته است. جامعه آماری این پژوهش را کتابداران عضو انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران و 10 شاخه استانی انجمن خراسان، اصفهان، خوزستان، فارس، قم، لرستان، کرمانشاه، مازنداران، همدان و یزد تشکیل داده اند. تعداد جامعه آماری با توجه به آمار اخذ شده از انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران 1873 نفر بوده است. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته، استفاده شده است. مبنای این پرسشنامه را برخی مولفه ها و شاخص های اخلاق حرفه ای موجود در متون مرتبط و منشورهای اخلاق حرفه ای کتابداران تشکیل داده اند.یافته ها: بر اساس یافته های پژوهش جهت تنظیم اصول اخلاق حرفه ای کتابداران ایران به ترتیب، مولفه های مسوولیت در برابر خود، مسوولیت در برابر همکاران، مسوولیت در برابر حرفه، مسوولیت در برابر استفاده کنندگان، مسوولیت در برابر سازمان، مسوولیت در برابر جامعه، و مسوولیت در برابر متخصصان سایر حرفه ها پیشنهاد شدند.نتیجه گیری: در پایان، قوانین اخلاقی نهایی مورد نظر کتابداران عضو انجمنهای کتابداری و اطلاع رسانی ایران در هفت مولفه که شامل 32 اصل می باشد ارایه گردیده است.