درخت حوزه‌های تخصصی

آموزش هر زبان موانع و مشکلات خاص خود را دارد، آموزش زبان انگلیسی نیز از این قضیه مستثنی نیست. یکی از اصلی ترین موانع آموزش زبان انگلیسی، کیفیت کتاب های درسی می باشد. از آنجایی که کتاب زبان انگلیسی پایة هفتم مقطع متوسطه اولین تجربه رسمی تحصیلی دانش آموزان با زبان انگلیسی است، تهیه و تدوین این کتاب از اهمیتی مضاعفی برخوردار بوده وطبعآ مستلزم دقت و تلاش بسیار زیادی از طرف مولفان خواهد بود. از این رو، می توان گفت که ارزش یابی و تحلیل محتوای کتاب زبان انگلیسی پایة هفتم مقطع متوسطه می تواند اقدامی مهم در راستای شناخت نقاط ضعف و قوت این کتاب باشد. هدف اصلی این تحقیق، نقد و ارزشیابی کیفی این کتاببر اساس شاخص های علمی و تعیین نقاط قوت و ضعف آن بخصوص در ارتباط با روش شناسی آموزش زبان خارجیاست.بدین منظور، 18 معلم زبان انگلیسی پایه هفتم و 25 دانش آموز این پایه مورد مصاحبه نیمه ساختاریافته (semi-structured interview) قرار گرفتند. سپس با استفاده از روش تحلیل محتوای مطالب ذکر شده توسط مصاحبه شونده ها و همچنین بررسی و تحلیل محتوای کتاب،مهمترین نقاط قوت وضعف این کتاب در بخش های مختلف مورد بحث و بررسی قرار گرفتند.

انگلیسی با اهداف ویژه به برنامه ای اطلاق می شود که از نتایج نیاز سنجی برای تهیه و تدوین مطالب درسی و تولید محتوی بهره می گیرد. درسهای زبان تخصصی در رشته های مختلف باید بر اساس نیاز های دانشجویان در آن رشته طراحی شود . به همین منظور در این مطالعه نیاز های زبانی دانشجویان کارشناسی رشته حقوق در دانشگاه های کرج در ایران مورد برسی قرار گرفت. در این مطالعه 218 دانشجوی کارشناسی حقوق ، 33 دانشجوی کارشناسی ارشد ، و 10 استاد درس زبان تخصصی شرکت کردند. دادها با استفاده از پرسشنامه های محقق ساخته گردآوری شد و با استفاده از نرم افزار IBM SPSS نسخه 22 تجزیه و تحلیل شد. از آمار توصیفی و آمار استنباطی نظیر آزمون های آماری من ویتنی یو و کروسکال والیس برای پاسخ به سوالات تحقیق استفاده شد. نتایج حاصله از پرسشنامه ها، ""واژگان عمومی""، ""واژگان تخصصی""، ""استفاده از فرهنگ های عمومی دو زبانه انگلیسی به فارسی"" را به عنوان مهم ترین نیاز های آینده و ""گرامر""، ""تلفظ""، و""حدس معنی کلمات با استفاده از پسوند ها و پیشوندها"" را به عنوان نیاز های فعلی دانشجویان مقطع کارشناسی رشته حقوق نشان داد. نتایج تحلیل دادها حاکی از تفاوت های معنی داری در نیازهای زبانی آینده بین دانشجویان کارشناسی، دانشجویان کارشناسی ارشد، و اساتید درس زبان تخصصی بود. تحلیل داده ها با استفاده از آزمون من ویتنی یو نشان داد که تفاوت ها بین دانشجویان کارشناسی و اساتید درس زبان تخصصی و دانشجویان کارشناسی ارشد و اساتید درس زبان تخصصی بود. علاوه بر این، تحلیل داده ها نشان از تفاوت معنی داری در نیاز های زبانی فعلی بین دانشجویان کارشناسی و اساتید درس زبان تخصصی داشت. از نتایج این تحقیق می توان در تدوین دروس زبان تخصصی رشته حقوق در مقطع کارشناسی استفاده کرد تا بتوان با استفاده از دانش زبان عمومی مهارت های خواندن را در دانشجویان این رشته تقویت کرد تا بتوانند متون حقوقی را به راحتی به زبان انگلیسی مطالعه کنند.

تولید بسته های آموزشی هدف مند و مطابق با فرایند آموزش، که به انسجام و هماهنگی میان اجزا به خوبی توجه داشته باشد، از ضرورت های تحول و بهینه سازی نظام و ساختار آموزشی در هر جامعه است. این بایستگی در عرصة فراگیری های مهارتی، از جمله زبان، علاوه بر اهمیت بیش تر، دشواری های بیش تری دارد و دقت فراوان تری در فراهم آوردن مواد آموزشی می طلبد. کمبود چشم گیر منابع آموزشی در عرصة زبان عربی، هم در وجه مهارتی و هم در وجه دانشی آن با در نظر گرفتن ویژگی های فراگیرندة فارسی زبان، که به میزان بالایی در طبقه بندی مشترکی با زبان عربی قرار می گیرد، بازدهی آموزش های رایج را کاهش می دهد. با وجود تلاش های پی در پی در دو دهة اخیر که در پدید آمدن کتاب ها و بسته های آموزشی زبان عربی انجام شده است، بررسی کاستی ها و یافتن روش های بهتر برای ارتقای سطح کیفی آموزش این زبان، هم چنان موضوعی درخور اهمیت است. مقالة حاضر ضمن بررسی یکی از منابع تولیدشده در سال های اخیر، می کوشد نقاط ضعف و قوت آن به همراه ارائة پیشنهادهای مرتبط برای بهبود پیمودن گام های بعدی در راستای تولید مواد آموزشی را ارائه نماید.

ارزیابی کتاب های درسی و تحلیل محتوای آن ها در برنامه ریزی آموزشی اهمیت بسیاری دارد. هدف پژوهش حاضر تحلیل زبان شناختی متن کتاب زبان انگلیسی هفتم از منظر انواع فرایند (فعل) بر اساس چارچوب فرانقش تجربی دستور نقش گرای نظام مند هلیدی و متیسون (2014) است. پژوهش حاضر از نوع توصیفی– تحلیلی است. به این ترتیب متن کتاب (شامل دستورالعمل تمرین ، متن مکالمه و درس ) در قالب شش فرایند مادی، ذهنی، ارتباطی، رفتاری، بیانی و وجودی طبقه بندی و الگوی کاربرد فرایندها ارائه می شود. برای مقایسه بهتر کل کتاب به چهار بخش (شامل دو درس، تمرین ها و مرور) تقسیم می شود. نتایج نشان می دهد که از مجموع 509 فرایند مشاهده شده، فرایند رابطه ای با 36% رخداد، پربسامدترین است. درصد رخداد سایر فرایندها عبارتند از: مادی (27 %)، رفتاری (19%)، بیانی (14%)، ذهنی (4%) و وجودی (کم تر از 1%). درصد فرایند رابطه ای در بخش سوم و چهارم به طور چشمگیری کاهش می یابد. درصد رخداد فرایند مادی و رفتاری به ترتیب روندی افزایشی و کاهشی دارد. بیشترین رخداد فرایند ذهنی در بخش چهارم است. در کل دانش آموزان با 60 نوع فعل مختلف مواجه می شوند: مادی (35 فعل)، ذهنی (7 فعل)، رابطه ای (4 فعل)، رفتاری (6 فعل)، بیانی (7 فعل) و وجودی (1 فعل).

این پژوهش به بررسی تأثیر و ارتباط سطح انگیزه بر روی درک مطلب زبان آموزان ایرانی می پردازد که برنامه آموزشی مبتنی بر رابطه متقابل بین زبان آموز و معلم و کار گروهی بین زبان آموزان دریافت می کنند. در ابتدا زبان آموزان به چهارگروه تقسیم می شوند. زبان آموزان همگی دانشجویان ترم سوم رشته مترجمی زبان انگلیسی بودند و در پیش آزمون تافل و اجرای اولیه پرسش نامه شرکت کردند و تفاوت معناداری بین سطح انگیزه و توانایی درک مطلب آنان وجود نداشت. سپس آنان در دو گروه آزمایشی و دو گروه کنترل قرار گرفتند. دو گروه کنترل (گروه الف و ب) به ترتیب ۲۸ و ۱۲ نفر زبان آموز داشتند و شیوه آموزش مهارت درک مطلب متداول را دریافت کردند. گروه های آموزشی (الف و ب) به ترتیب ۲۸ و ۱۲ نفر زبان آموز داشتند و شیوه آموزش مهارت درک مطلب مبتنی بر رابطه متقابل بین زبان آموز و معلم و کار گروهی بین زبان آموزان را دریافت کردند. در انتها همگی در پس آزمون تافل و اجرای دوم پرسش نامه شرکت کردند. نتایج با استفاده از تحلیل واریانسِ دوطرفه وتحلیل واریانس چندمتغیره تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد که گروه های آموزشی از گروه های کنترل بهتر عمل کردند و برنامه کمک آموزشی بر روی انگیزه برای خودکارآمدی، چالش، کنجکاوی، رقابت، شناخته شدن، نمرات، دلایل اجتماعی و اطاعت در درک مطلب تأثیر می گذارد.

هدف تحقیق پیش رو مقایسه تاثیر دو نوع برنامه ریزی شامل برنامه ریزی قبل از تکلیف و برنام ریزی همزمان در عملکرد نوشتاری زبان آموزان ایرانی از حیث دقت، روانی و پیچیدگی بود. بدین منظور از ۱۳۴ زبان آموز ایرانی که دارای بسندگی زبانی متفاوتی بودند خواسته شد تا دو تکلیف نوشتاری متفاوت را تحت این دو نوع برنامه ریزی انجام دهند. یافته های این پژوهش حاکی از آن بود که هیچ یک از انواع برنامه ریزی در دقت نوشتاری تاثیری ندارد. با این وجود، برنامه ریزی همزمان باعث افزایش روانی نوشتار شد و برنامه ریزی قبل از تکلیف باعث افزایش پیچیدگی نوشتار. یافته ها همچنین بیانگر آن بودند که افراد با بسندگی بالاتر زبانی در هر سه مورد دقت، روانی و پیچیدگی عملکرد بهتری از افراد با بسندگی پایین تر زبانی در هر ۲ نوع برنامه ریزی داشتند. این بدان معنا است که هیچ تعاملی بین نوع برنامه ریزی و میزان بسندگی زبانی وجود ندارد.

در دنیای مدرن ما، استفاده روزافزون از تکنولوژی و رایانه در کلاس های آموزش زبان موضوعی انکارناپذیر است و از آنجا که مهارت نگارش به زبان دوم نقش مهمی در نیل به اهداف شخصی، تحصیلی و اجتماعی افراد دارد، جنبه حیاتی پیدا کرده است. تحقیقات اخیر بر روی خصوصیات فردی زبان آموزان نیز چشم انداز جدیدی را برای پیش بینی موفقیت زبان آموزان در بر داشته است. تحقیق حاضر به بررسی تاثیر استفاده از نگاشتهای استدلالی به کمک رایانه بر پیشرفت خودتنظیمی مهارت نگارش زبان آموزان ایرانی پرداخته است. برای رسیدن به این هدف، بعد از انجام یک تست استانده زبان انگلیسی و یک آزمون مقاله نویسی از بین 127 نفر ، 90 دانشجو در رشته مترجمی زبان انگلیسی به عنوان شرکت کنندگان این تحقیق برگزیده شدند. سپس تمامی شرکت کنندگان به پرسشنامه استانده خود تنظیمی در نگارش زبان دوم پاسخ دادند پس از آنالیز اطلاعات، آنها به سه گروه مساوی شاهد و دو گروه آزمایشی تقسیم شدند. افراد گروه شاهد تکالیف نگارش خود را در برگه انجام دادند در حالیکه افراد درگروه های آزمایشی این تکالیف را در محیط رایانه به صورت انفرادی و یا گروهی و به کمک نرم افزار انجام می دادند. در پایان ترم تمامی شرکت کنندگان سه گروه به همان پرسشنامه خود تنظیمی مجددا پاسخ دادند. با در نظر گرفتن اطلاعات بدست آمده و با استفاده از روش آماریone-way ANOVA مشخص شد استفاده از نگاشت استدلالی به کمک کامپیوتر بر خودتنظیمی مهارت نگارش زبان آموزان ایرانی تاثیر مثبت دارد. علاوه بر این مقایسه بین دو گروه آزمایشی نشان داد افرادی که به شکل گروهی در محیط رایانه کار کرده بودند به خودتنظیمی بالاتری در مهارت نگارش دست یافته بودند.

زبان به عنوان برترین پدیدة فرهنگی و تمدنی، یکی از مهارت هایی است که ما از سنت خارجی و اجتماع گویشوران کسب می کنیم. افزون بر این، زبان به عنوان مهم ترین عامل انتقال فرهنگ و میراث گذشته، نقش تعیین کننده ای در تبیین و ساماندهی افکار و اعتقادات افراد جامعه دارد که این عامل یکی از مؤلفه های اصلی تشکیل هویت، شخصیت و فرهنگ جوامع محسوب می شود. با نگاهی به روابط درهم تنیدة ایران و اعراب در ابعاد مختلف فرهنگی، دینی، سیاسی، سوق الجیشی و... می توان به راحتی به داد وستد زبانی و از طریق آن تأثیر و تأثر فرهنگی و تمدنی در طول تاریخ پی برد؛ رابطه ای که بیش از هر چیز دیگر در دو سطح زبان و فرهنگ نمود می یابد. نکتة حایز اهمیت دربارة فراگیری یک زبان خارجی این است که با نگاهی به رویکرد فرهنگی جوامع به زبان های بیگانه درمی یابیم که این رویکرد متأثر از فرهنگ به معنای عام کلمه است. سیاست گذاری های کلان آموزش زبان عربی در ایران نیز خواسته و ناخواسته متأثر از همین رویکرد و نگرش فرهنگی می باشد که در بسیاری از مواقع، این نگرش به سبب چالش های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی با اهداف و راهبردهای کلان این رشته در تضاد است. در نوشتة حاضر، سعی بر آن است که پس از تحلیل روابط زبانی فرهنگی خوب و دوستانة ایران و جهان عرب در گذشته های تاریخ، علل و اسباب افول فراگیری زبان عربی را از دو منظر فرهنگی و سیاست گذاری ها و برنامه ریزی های زبانی بازنگری کنیم و از این رهگذر، برنامه ها و راهکاریی بنیادین را برای بسط آموزش زبان عربی به معنای کاربردی آن در دو سطح عمومی و تخصصی ارائه نماییم.

با توجه به اهمیت مهارت های دقت در خواندن در آموزش عالی بویژه در سطوح متن و بین متنی و نقش آن در یادگیری موثر دانشجویان، در این تحقیق ""خواندن با دقت"" در بین دانشجویان کارشناسی مترجمی زبان انگلیسی دانشگاه پیام نور شیراز مورد بررسی قرار گرفته است. جامعه آماری مورد بررسی در این تحقیق 78 نفر از دانشجویان سال سوم و آخر دانشگاه پیام نور واحد شیراز در سال 1393 بودند که تمامی این جامعه به عنوان نمونه انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند و بر این اساس داده های مورد نیاز جمع آوری شد. داده ها از روش پرسشنامه بسته، دفتر مطالعه، مصاحبه، آزمون و پروتکلهای گذشته نگر کلامی به دست آمد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روشهای کیفی و کمی استفاده شد. بخشی از داده های مورد نیاز با استفاده از الگوی ""تم"" مورد بررسی قرار گرفت و برای تحلیل داده های کمی از روش آمار استنباطی و آزمون فرض مبتنی بر تحلیل واریانس یکطرفه استفاده شد و بر این اساس تاثیر فاکتورهای مستقل مانند، سن، جنس و سطح تحصیلات بر کیفیت خواندن با دقت ارزیابی شد. نتایج تحقیق نشان داد که مهارت دقت در خواندن در سطح جمله و متن بطور مکرر توسط شرکت کنندگان در تحقیق استفاده می شد. اما مهارتهایی نظیر بررسی نظرات نویسنده و خواندن منتقدانه، تبادل و مقایسه نظرات مختلف، قضاوت در مورد ارتباط بین متن ها و برقراری ارتباط بین متن ها که عموما منجر به خواندن موثر در سطوح بالاتر بین متنی مورد استفاده قرار می گیرد، توسط این دانشجویان مورد استفاده قرار نمی گرفت.

در میان مهارت های زبانی، درک متون نوشتاری با سرعت مناسب مهمترین مهارت است. یادگیرندگان یک زبان خارجی یا دوم می توانند با تاکید بر مهارت درک خوانداری، پیشرفت چشمگیری در زمینه های علمی دیگر به ویژه در محیطهای رسمیِ آموزشی به دست آورند. عوامل بیشماری ممکن است بر فهم متون نوشتاری به یک زبان خارجی تاثیر گذارد. به نظر می رسد که تاکنون پژوهشهای پراکنده و ناقصی برای مطالعه ی این متغیرهای تاثیرگذار انجام شده است. هدف از این پژوهش، ارائه چارچوبی جامع تر برای شناخت این تنوع متغیرهای گوناگون می باشد. بدین منظور، در مرحله نخست پژوهشهای انجام گرفته در این زمینه مورد بررسی قرار گرفت و انواع مختلفی از متغیرها و عوامل استخراج گردید. سپس، مراجع و منابع این متغیرها شناسایی و طبقه بندی شد. واکاویهای این پژوهش نشان می دهد سه گروه اصلی از متغیرهای را می توان بر اساس منابع تولید آنها تشخیص داد و دسته-بندی کرد: متغیرهای خاص خوانندگان، متغیرهای مربوط به متون و متغیرهای وابسته به متن. به کمک نتایج حاصل از این پژوهش، ما انگاره ای را به عنوان نمایشی طرحواره از متغیرهای موثر بر درک متن زبان خارجی طراحی کرده ایم. در آموزش کارامدِ درک متن که برای اثربخشی بر متغیرهای درگیر در درک متن نوشتاری، از تکنیک های گوناگون آموزشی استفاده می کند، از این انگاره می توان بهره گرفت.

هدف از انجام این تحقیق بررسی نقش سببی سازی در مجهول سازی مفرط افعال غیر سببی بود. در متون مربوطه از سببی سازی به عنوان یکی از دلایل مجهول سازی مفرط نام برده می شود. در این پژوهش از سه ابزار جمع آوری اطلاعات بهره جسته شد: تست تعیین سطح آکسفورد، تست قضاوت گرامر و تست تولید. تجزیه و تحلیل نتایج نشان داد که خطاهای سببی سازی در مورد افعال غیر سببی تک وجهی در میان دانشجویان ایرانی رشته زبان انگلیسی به صورت قابل توجهی رایج تر می باشند. سطح مهارت زبانی درهر دو قسمت درک و تولید عامل مهمی به شمار می رفت. در افعال غیر سببی تک وجهی درک و تولید سببی سازی به صورت قابل توجهی دارای رابطه ای مستقیم با یک دیگر بودند. اما این رابطه در مورد افعال غیرسببی دو وجهی صدق نمی کرد. دسته ی معنایی افعال نیز نقش مهمی در یادگیری آنها ایفا می کرد. نتایج حاصل محرز ساخت که فراگیران زبان انگلیسی با مشکلاتی جدی در فراگیری افعال انگلیسی مواجه می باشند و قرار گرفتن بیشتر در معرض داده های زبانی، تدریس صریح ساختار افعال و تمرین افعال در متن های متفاوت می تواند در بهبود شرایط موثر واقع شود.