درخت حوزه‌های تخصصی

خوشبختی یا بدبختی، تنها در خانه آدمی را نمی کوبد. گاهی اقبال و ادبار به چیزهای دیگر نیز روی می آورد. شهری در میان شهرها، گلی در میان گلها، روزی در میان روزهای هفته، ماهی در برابر ماههای دوازده گانه سال و عددی در میان اعداد و... یا بدبختی دست و پنجه نرم می کند. گاهی این بدبختی یا خوشبختی در میان حروف کلمه، یعنی صورت مکتوب پاره های صوتی یک کلمه، نیز خودنمایی می کند و داغ بدبختی بر پیشانی حرفی در میان حروف می نهند و آن را گوشه نشین و گاهی از میدان بدر می کشند. می بینیم حرف همزه از آغاز خودنمایی و کاربرد، بدبخت بوده است. زیرا در نامگذاری حروف، غالبا نام حرف با مخرج صوتی آن بستگی دارد و نام حرف را از نخستین طنین صورت می گیرند: ب با ت تا ج جیم و... اما در همزه چنین نیست. می گویند نخست نام آن با تکیه به آواز آن، امزه نهادند. اما به بهانه ادای این حرف از بن کام و همانندی این ادابا – قی و غثیان، امزه به همزه بدل گشت از سوی دیگر چون این حرف برخلاف حروف دیگر، در نوشتن شکل ثابتی ندارد و تحت تاثیر حرکت آن یا حرکت پیش از آن به صورت «ا.و.ی» مکتوب می گردد، بنابراین در میان حروف به صورت «لا» پیش از حرف (ی) خودنمایی کرد یعنی صورت معینی ندارد. بعضی می گویند حرف نخست الفبا همزه است و اگر در الفبا به آن الف می گویند مراد الف متحرک ست و الف متحرک همان همزه است و الف را تا مدتی پیش در میان الفبا به صورت «لا» لام الف و پیش از حرف «ی» می آورند. و چون حرف الف ساکن ما قبل مفتوح می باشد و تلفظ کلمه با ابتدا به ساکن ناشدنی ست بنابراین «لام» را به آن چسبانیدند تا بتوان آن را تلفظ کرد و نمایش داد...

واژهء سفر در ادبیات با exotism به معنى غیربومى همراه است. این کلمه پس از قرن نوزدهم در ادبیات فرانسه رواج پیدا کرد، آن هم به دلیل سفرهاى متعدد نویسندگان به نقاط مختلف، از جمله به مشرق زمین. ره آورد این سفرها یک سلسله پندارها و عبارات قالبى بود که بعضى از آنها هنوز در ادبیات فرانسه به کار مى رود. اینها از سویى ناشى از میل به غربى سازى شرق در نزد اروپاییان است و از سوى دیگر بیانگر نوعى بینامتنى. پندارهاى قالبى از شرق متکى بر مجموعه اى از اعتقادات و برداشت ها از فرهنگ و تمدن شرق و مقایسهء آنها با آداب و رسوم غربیها است. در برخورد دو فرهنگ، چنانچه نویسنده دگربودگى را به راحتى نپذیرد، این پندارها جنبهء منفى پیدا مى کنند. در قرن بیستم چون تعداد نویسندگانى که در آثارشان از شرق سخن مى رانند به مراتب بیش از قرن نوزدهم است و بسیارى از آنها نویسندگان شرقى ولى فرانسه زبانى هستند که به تجلیل از ارزش ها، فلسفه و اندیشه هاى شرق پرداخته اند، تصویرى که از مشرق زمین در ادبیات فرانسه ارائه مى شود متفاوت با آن چیزى است که در ادبیات قرن نوزدهم مى بینیم.

امروزه، با وجود منابع بسیاری که برای یادگیری زبان فارسی ارائه شده، شایسته است کتابی انتخاب شود که نیاز زبان آموز، مدرس و برنامه درسی را برآورده سازد. بر این مبنا، ارزیابی منابع آموزشی برای آشنایی با شیوه های تدوینِ مجموعه های آموزشی، ضرورت می یابد. گزینشِ یک منبعِ مناسب، نیازمند ارزیابی دقیق منابع موجود است که باید بر مبنای شاخص هایی انجام شود. هدف مقاله حاضر، ارزیابی کتاب مقدماتی فارسی شیرین است نوشته شعبانی جدیدی و بروکشا  (Shabani-Jadidi & Brookshaw, 2010)، بر پایه شاخص های ارزیابی کتاب درسیِ مناسب کانینگزورث (Cunningsworth, 2005) است. مجموعه فارسی شیرین است، با تمرکز همزمان بر توانش دستوری و ارتباطی،  فارسی را آموزش دهد. به باور نگارندگان، این کتاب از یک سو برای افرادی که زبان مادری آن ها فارسی بوده و تا اندازه ای با فارسی گفتاری آشنا هستند و از سوی دیگر برای کسانی که زبان مادری آن ها فارسی نبوده و در پی یادگیری فارسی هستند، مناسب است. کتاب دربرگیرنده پانزده درس است و در هر درس مهارت های زبانی گوناگونی تلفیق می شوند. به باور نگارندگان، ویژگی های کلیدی این کتاب، مشتمل بر مواردی از جمله تدریس زبان از طریق گفت وگو و استفاده از متن هایی با موضوع فرهنگ، تاریخ و سنت های ایران، آشنایی با فارسی گفتاری از ابتدای آموزش، یادگیری تلفظ طبیعی با تقلید از فایل صوتی، وجود واژه نامه جامع فارسی به انگلیسی و برعکس، استفاده از تمرین های کنترل شده برای تثبیت یادگیری نکته های جدید دستوری و برقراری ارتباط بین دانش جدید زبان آموزان با دانش قبلی و موارد مشابه هستند. تمامی درس ها، به جز درس نخست که درباره آموزش الفبای فارسی است، دربردارنده چندین بخش هستند تا مهارت های یادگیری زبان را تلفیق کنند. هر درس از ساختار مشخصی برخوردار است و مسیر از پیش تعیین شده ای را برای زبان آموز تعیین می کند که باید مطابق با آن پیش رفت. برای ارزیابی این کتاب از بازبینه های کانینگزورث که شامل 30 شاخص است، استفاده شد. در این کتاب گونه های بسیاری از پرسش های ارزیابی، ارائه می شود تا با استفاده از آن ها بتوان به شکل همه جانبه، ویژگی های مجموعه های درسی را ارزیابی کرد. کانینگزورث، در کتاب خود برای ارزیابی کتاب های درسی، بازبینه ای ارائه می دهد که شامل 45 معیار است که در هشت بخشِ هدف ها و رویکردها، طراحی و سازمان دهی، محتوای زبانی، مهارت ها، موضوع، روش شناسی، کتاب معلّم و ملاحظات کاربردی گنجانده شده است. در فصل های سوم تا دوازدهم این کتاب، نویسنده ها شاخص هایی را برای ارزیابی کتاب معرفی می کنند و برای هر شاخص، پرسش هایی ارائه می دهد. در این مقاله، به جز شاخص های تخصصی که به یک مهارت تعلق دارند، شاخصِ منابعِ کمک آموزشیِ خواندن، روش های یادگیری/آموزش، مهارت های مطالعه، کتاب راهنمای معلم و مواد آموزشی فارسی برای اهداف ویژه، مورد ارزیابی قرار گرفت. بررسی این شاخص ها، نشان داد مجموعه آموزشی فارسی شیرین است با وجود آن که بسیار در پی رعایت اصول جدید آموزش زبان است، اما به دلایلی از جمله نداشتن تنوع تکلیف های ارتباطی، عدم توجه کافی به مهارت شنیدن و نوشتن، صحافی چپ به راست کتاب، فایل صوتی مصنوعی که اطلاعات پس زمینه را ندارد و مواردی از این دست، با یک مجموعه آموزشی استاندارد فاصله بسیاری دارد.

تحول نحوی روی نمی دهد مگر این که بتوان نشان داد علتی داشته است""(لانگوباردی:2001، 278). تحول زبانی مرتبط با واژه بست های ضمیری زبان فارسی که به لحاظ تاریخی در جایگاه دوم جمله ظاهر می شده اند در سه حوزه رخ داده ، در نتیجه، این زبان به سه الگوی ساختاری-رده شناختی زیر دست یافته است: الف) حرف اضافه+واژه بست در حالت متممی ب) اسمی+واژه بست در حالت اضافی و ج) مجاورت فعل متعدی صرفاَ در حالت مفعول مستقیم. این بررسی در چارچوب باورهای مطرح در دستور زایشی چامسکی و با هدف کشف علل تحول نظام واژه بستی ضمیری فارسی و در نهایت دستیابی این زبان به سه الگوی فوق صورت می گیرد؛ بررسی درزمانی نشان می دهد که چند عامل به صورت متوالی، و نه موازی، در تحول این نظام دخالت داشته-اند: اولاَ، برخی از تحولات ساختواژی تاریخی و تلاش گویشوران در جهت رفع ابهام ناشی از این تحولات، زمینه ساز اصلی تغییرات ساختاری دیگر شده است؛ ثانیاَ، پس از زمینه سازی های خاص ساختواژی، الگوهای الف و ب به قیاس از الگوهای زبانی از پیش موجود و تعمیم آنها تثبیت شده است؛ الگوی ج نیز در نتیجه ی بازتحلیل مکرر جایگاه واژه بست در جمله پدید آمده است؛ این الگو می تواند گویای مقطعی از روند دستوری-شدن این عناصر باشد که تحولات ساختواژی و فرایند بازتحلیل در برهه ای از تاریخ این زبان به آن سرعت بخشیده است. در پایان، تماس با زبان عربی نیز به عنوان عامل تسریع کننده ی کاربرد الگوهای سه گانه ی فوق در زبان معیار شناخته شد.

Reading development and instruction is a pedagogical priority at all academic levels. Historically, in the educational field, numerous efforts have been made to facilitate the complex process of foreign language reading comprehension. More recently, increasing attention has been paid to the use of computers for developing reading comprehension skills and various efforts have been made in this regard. The present study investigates the connection between computer technology and reading comprehension. It relies on the current models of reading which emphasize the interactive nature of reading and constructive nature of comprehension. The study sample consisted of 30 freshman students studying English Language and Literature at Semnan University. Of this total, 15 students were subjected to a computer-assisted instructional program. They filled out a background questionnaire and during ten sessions they read computerized texts provided with comprehension aids (texts, pictures, and sounds). The other 15 students, randomly selected from the group, received no computer training and served as a control group. Both groups took a reading comprehension pre-test and post-test. After the treatment, the experimental group filled out an attitude questionnaire. Both quantitative and qualitative findings of the study are clear indications that the computerized reading contributes to the development of EFL reading skills more significantly than the conventional academic reading method.

"این مقاله اهداف ترجمه ماشینی را توضیح و دلایلی چند در خصوص ضرورت علمی، فلسفی، اجتماعی و اقتصادی ترجمه ماشینی برای ایرانیان ارائه می دهد. نگارنده پس از ارائه تاریخچه کوتاهی از ترجمه ماشینی نشان می دهد که در قرن بیست و یکم، تنها کیفیت خوب نیست که در ترجمه حائز اهمیت است بلکه عوامل دیگری نیز وجود دارند که ترجمه ماشینی را هم برای مترجمین و هم برای دیگران جذاب می سازد به منظور آشناسازی خوانندگان با چگونگی کار سیستمهای ترجمه ماشینی، نگارنده به طور خلاصه چند نوع ترجمه ماشینی را مورد بررسی قرار می دهد. ساختارهایی که بر مبنای قواعد کار می کنند (rule-based)، نوع مبدل (transformer) و نوع زبانشناختی (linguistic knowledge) مورد بررسی قرار می گیرند. همچنین ساختارهای تجربی (empirical)، نوع نمونه- بنیان (example-based) و نوع آماری (statistical) بررسی می شوند. مشکلات زبانشناسی و یا کامپیوتری هر نوع به اختصار ذکر و نتیجه گیری می شود که بهترین سیستمهای ترجمه ماشینی سیستم هایی هستند که از تلفیق ساختارهای گوناگون بهره می جویند. نمونه ای از این سیستم ها، سیستم ترجمه ماشینی چند گذره (Multi-Pass Machine Translation) است که مورد بررسی قرار می گیرد. در طول مقاله تلاش شده است از به کار بردن واژگان تخصصی اجتناب ورزیده شود و گهگاه اشاراتی به جملات فارسی صورت گیرد تا مطلب برای خوانندگان ناآشنا با ترجمه ماشینی جذاب تر شود. "