سید مهدی موسوی نیا

دغدغه اصلی این مقاله، ارائه نگرشی اندیشه ای و روشمند با رویکردی انتقادی به اندیشه سیاسی مؤسسان سازمان مجاهدین خلق و کاربرد نظریه اسپریگنز در تجزیه و تحلیل اندیشه سیاسی است. مقاله حاضر می کوشد تا مراحل مشکل شناسی، علل شناسی، آرمان شناسی و راه حل شناسی را در اندیشه سیاسی سازمان مجاهدین خلق، سازماندهی نظری کند. به منظور فهم اندیشه های سیاسی مؤسسان سازمان مجاهدین خلق، از رهیافت اندیشه شناسانه منطق درونی سود خواهیم جست. براساس منطقی درونی برای درک هرگونه جُستار باید دقیقاً به روندهای فکری آن پی برد. در واقع از این منظر برای فهم هر شیوه پژوهش و خصوصاً نظریه های سیاسی، تفکر فعال، زنده و از نظر تاریخی در حال رشد که در چارچوب آنها مفاهیم، فایده جمعی و کلی دارند، باید مدنظر باشد. براساس یافته های پژوهش، مشکل اصلی جامعه ایران به نظر مؤسسان سازمان، استبداد داخلی و استعمار خارجی بوده است؛ انحطاط فکری و اعتقادی توده مردم ایران اصلی ترین عللی هستند که باعث به وجود آمدن چنین مشکلاتی شده اند؛ آرمان مطلوب برای از بین بردن مشکلات، دولت سازیِ آرمانی، پس از سقوط نظام شاهنشاهی می باشد؛ و درنهایت ایشان تنها راه سقوط رژیم پهلوی و برچیدن استبداد داخلی و استعمار خارجی را قیام مسلحانه اعلام می کنند که البته در مرحله راه و روش رسیدن به هدف خود، به سبب وجود اشکالاتی در بینش، دچار انحراف گردیدند.

پس از جهاد سازندگی در سال 1379 گروه های جهادی با هدف محرومیت زدایی کار خود را در مناطق کم برخوردار آغاز کردند. جنوب استان کرمان از جمله این مناطقی است که حضور گسترده گروه های جهادی را به خود دید. جنوب کرمان با وجود ظرفیت های بی نظیر و منابع گوناگون در حوزه های مختلف، از زیرساخت های مناسب و قابل قبولی برخوردار نیست. با توجه به این موضوع گروه های جهادی در این منطقه شکل گرفتند تا ضمن مطالبه گری حقوق طبیعی مردم، به کار سازندگی بپردازند. در این راستا گروه های جهادی علاوه بر توان داخلی از ظرفیت های بزرگ دیگری در جهت محرومیت زدایی استفاده می کنند که این ظرفیت های بزرگ همان ساختارهای دولتی، بنیادهای خیریه و سازمان های مردم نهاد هستند. جهادگران با تکیه بر پتانسیل های بخش های مختلف دولتی، بنیادهای خیریه و سازمان های مردم نهاد(سمن) می توانند در کار جهادی به موفقیت های چشم گیری دست یابند. اکنون در ارتباط با این موضوع تعاملات گروه های جهادی هدف که شامل 17 مورد می باشند را در سه شهرستان جنوبی کرمان از جمله؛ جیرفت، عنبرآباد و کهنوج با ساختارهای دولتی و بنیادهای خیریه مورد واکاوی قرار خواهیم داد. که نتایج به دست آمده در این خصوص شامل 33 مورد ارتباط متقابل با ساختارهای دولتی و 46 مورد ارتباط با بنیادهای خیریه می باشد. همچنین تمامی اطلاعات گردآوری شده با استفاده از روش کیفی- تحلیلی پردازش شده اند. هدف از این مقاله نیز بررسی ارتباطات و تعاملات موثر میان گروه های جهادی، ساختارهای دولتی، بنیادهای خیریه و سازمان های مردم نهاد می باشد.

کتاب بازنگری نیشابور: لایه نگاری و سفال های کهندژ درباره نتایج مطالعات آزمایشگاهی روی برخی داده های باستان شناسی نیشابور است. در این کتاب تاریخ شکل گیری و تحول تاریخی نیشابور و جایگاه این شهر در بافتار خراسان بزرگ بر اساس مطالعات ترمولومینسانس، آرکئو مغناطیس و رادیو کربن بررسی شده است. پرسش محوری پژوهش حاضر این است که روکو رانته و آنابل کولینه چگونه بر اساس مطالعات باستان سنجی به بازنگری تاریخ نیشابور دست زده اند. دو پرسش فرعی مقاله نیز چنین است: آیا نویسندگان کتاب توانستند به شیوه ای علمی مباحث و رویکردهای مورد پژوهش را بررسی نمایند؟ این کتاب تا چه اندازه از کارآمدی لازم برای رفع ابهامات و پرسش های موجود در ذهن مخاطبان ایرانی و خارجی برخوردار است؟ رویکرد پژوهش حاضر تفسیر انتقادی و شیوه گردآوری داده های پژوهش، میدانی و کتابخانه ای است. در راستای پاسخ به پرسش های طرح شده، ایده نویسندگان در فصول مختلف کتاب مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. در ادامه در دو مبحث جداگانه کتاب حاضر از منظر شکلی و محتوایی مورد نقد و ارزیابی قرار گرفته است.

یکی از شیوه های دفن مردگان در آئین زردشتی، خورشیدنگرشنی و قرار دادن مردگان در برج های خاموشی است. با استناد به متون کلاسیک و یافته های باستان شناسی، این سنت تدفینی در آئین زردشتی از آغاز دوره تاریخی تا به امروز گزارش شده است. تاکنون مطالعات معدودی راجع به برج خاموشی ری انجام گرفته است. این مطالعات اغلب به توصیف محوطه و ویژگی های معماری آن پرداخته است؛ لذا از ورای آن نمی توان از تحول ساختار معماری و تاریخ ساخت محوطه درکی جامع به دست آورد. این پژوهش از یک سو، تلاش می کند تحول ساختار معماری برج خاموشی ری از سده های نخست تا سده های متأخر اسلامی را ارزیابی کند؛ و از سویی دیگر، درپی دستیابی به شواهدی راجع به تاریخ نسبی ساخت محوطه است. بر این اساس، پژوهش حاضر تلاش می کند به دو پرسش پاسخ دهد؛ ۱) ساختار معماری برج خاموشی ری چگونه بوده است و چه تحولات معماری در آن صورت گرفته است؟ ۲) با استناد به منابع نوشتاری و مطالعات مقایسه ای، برج خاموشی ری در چه برهه زمانی ساخته شده است؟ در راستای پاسخ به پرسش های فوق، از رویکرد توصیفی-تحلیلی استفاده شده است. مطالعات میدانی و کتابخانه ای به همراه بررسی مقایسه ای مهم ترین روش های گردآوری اطلاعات در پژوهش پیشِ رو است. این پژوهش نشان می دهد برج خاموشی ری مربوط به سده های نخست اسلامی است و تا سده های متأخر اسلامی نیز حیات داشته است؛ به علاوه، بررسی مقایسه ای ساختار معماری محوطه، ضمن تأیید تاریخ گذاری پیشنهادی، برج خاموشی ری را همراه با برج خاموشی کوهستان یزد و دخمه قدیمی کرمان در یک نسل مشخص از برج های خاموشی قرار می دهد. نسلی که ادامه نسل برج های خاموشی پیش از اسلام و نماینده برج های خاموشی سده های نخست اسلامی است.

مقدمه: تقابل سیاسی/ نظامی میان ساسانیان و رومیان، در اواخر عهد باستان، منجربه شکل گیری نوعی هنر تبلیغاتی و بازدارنده شد که می توان آن را «هنر سیاسی» معرفی کرد. این هنر در خدمت طبقه حاکم طرفین نبرد یا صلح، به خلق نمودهای تجسمی در قالب نقش برجسته، سکه، طاق نصرت و همچنین نقاشی می پرداخت. غالب این آثار تجسمی دوران ساسانی و همچنین امپراتوری روم به انگیزه تقابل با هماورد همسایه، برای ضعیف نشان دادن یا تبلیغ چنین حالتی، ایجاد می شد. در این مقاله که باهدف آشنایی با اهمیت تصویر و تأثیر مؤلفه های تصویری در مخاطب این نوع از هنرهای تجسمی در دوره ساسانی، به رشته تحریر درآمده به سوال چیستی مصداق های تجسمی برهمکنش های سیاسی/ نظامی میان ساسانیان و رومیانُ و سیر شکل گیری و بهره گیری از این نمودها پاسخ داده می شود.روش پژوهش: این پژوهش از نظر نوع، کیفی و از نظر روش شامل مطالعات استنادی و بررسی های میدانی نگارندگان است که به روش تحلیل توصیف تاریخی ارائه شده است..یافته ها: آثار مورد مطالعه نشان داد که کارکرد آن ها به منظور تبلیغ و بازدارندگی نظامی، بالا بردن قدرت چانه زنی در معادلات و مذاکرات فی مابین شاهنشاهی ساسانی و امپراتوری روم بوده است. بهره گیری از تصویر به عنوان یکی از اساسی ترین فعالیت ها در دوران جنگ سرد میان ساسانیان و رومیان مورد توجه بوده است که اقناع مخاطب داخلی در کنار مشروعیت یابی برای ساسانیان و توجیه هزینه های ناشی از نبرد برای رومیان را به دنبال داشته است.نتیجه گیری: نتیجه گیری پژوهش حاضر حاکی از آن است که بهره گیری از نمودهای تجسمی برای به رخ کشیدن قدرت خودی و مذلت دشمن شکست خورده در میان ساسانیان و رومیان سابقه ای دیرینه داشته ودر آثار بررسی نیز نمودهای آن به وضوح دیده شده است.

فرمالیسم مکتبی است که آثار ادبی را بدون توجه به تأثیرگذاری های محتمل تاریخی، اجتماعی، سیاسی و... می نگرد. اسکاز به لحن راویِ یک شعر یا داستان گفته می شود. بدیهی است که با توجه به تفاوت فضای اشعار، لحن نیز باید به اقتضای آن تغییر کند. عواملی مانند انتخاب وزن عروضی شعر، موسیقی قافیه و ردیف و صور خیال از مؤلفه های تأثیرگذار در تغییر لحن شاعر هستند و میزان حضور یا نبود و سادگی یا دشواری این مؤلفه ها در یک متن، توجه شاعر را به اهمیت تفاوت لحن آشکار می کند. با توجه به همین مسائل، فاضل نظری در سروده های عاشقانه از وزنی شادی آور و متناسب با فضای عاشقانه شعر استفاده می کند؛ درحالی که وزن مرثیه او اُفتان و حزن آور است. او در غزل عاشقانه از قافیه و ردیف طولانی برای موسیقی مندتر کردن شعر بهره می برد؛ اما در مرثیه به ردیف کوتاه بسنده می کند. همچنین حضور صور خیال در سروده عاشقانه او نسبت به مرثیه اش بسیار پررنگ تر است. او از جادوی مجاورت برای ایجاد موسیقی در فضاهای تغزلی بهره می برد.

قرآن کریم حاوی رهنمودها و فرمان هایی است که پیاده سازی آنها در جامعه نیازمند طی مراحلی است تا درنهایت بتوان با طی مراحل، از عینیت جامعه قرآنی سخن به میان آورد. باتوجه به دیدگاه مقام معظم رهبری، با شکل گیری جامعه قرآنی، علاوه بر اینکه بسیاری از مسائل و گرفتاری های موجود در جامعه به راحتی حل می شود، یکی از حلقه های تمدن اسلامی نیز شکل می گیرد. همچنین برای تحقق چنین جامعه ای، باید نهضت انس دائمی با قرآن صورت گیرد. از همین رو در بیانات خود همواره از لزوم حاکمیت قرآن در جامعه سخن به میان آورده اند و به فراخور همین امر مراحلی را برای انس با قرآن در راستای به وجود آمدن جامعه قرآنی ذکر می کنند. این تحقیق با روش گردآوری کتابخانه ای و اسنادی، ضمن استخراج بیانات مقام معظم رهبری با استفاده از روش داده بنیاد و تحلیل محتوا، به تبیین مراحل انس با قرآن در نظر ایشان پرداخته است. نتیجه آن شد که از دیدگاه معظم له برای حاکمیت مطلق قرآن بر جامعه، طی چهار مرحله ضروری است: آشنایی با قرآن کریم ؛ خواندن قرآن ؛ تأمل و تدبر در قرآن ؛ و درنهایت عملی سازی مراحل قبل که منجر به تحقق جامعه قرآنی تمدن ساز می شود.

یکی از غزل سرایان معاصر که شعرش در سال های اخیر مورد توجّه بوده، فاضل نظری است. او به عنوان شاعر «جریان ساز» دهه اخیر شناخته شده است. نظریه انسجام متن هالیدی ( Halliday ) که با همکاری رقیه حسن، تکامل یافت، متن ادبی را در سه محور انسجام دستوری، لغوی و منطقی (معنایی یا پیوندی) واکاوی می کند . در پژوهش حاضر، یکی از غزلیات شناخته شده فاضل نظری بر اساس معیارهای نظریه هالیدی و حسن، در دو محور عمودی و افقی، بررسی شده و پس از ارزیابی مؤلفه های این نظریه، و جستجوی مصادیق آن در شعر او، این نتایج به دست آمده است: غزل فاضل نظری به لحاظ التفات به عناصر انسجام دستوری و لغوی، ظرفیت بالایی دارد و تمام واژگان ابیات آن زنجیر وار به هم گره خورده است. تمام بیت های آن، از نظر انسجام منطقی نیز به شگردهای ایجاد انسجام، بر اساس نظریه هالیدی و حسن، توجّه نشان داده و غالب ابیات آن، بیش از یکی از معیارهای این نوع انسجام را دارا هستند. نظر به نظریه هالیدی و حسن، در غزل مورد نظر، می توان یکی از دلایل توجّه به شعر فاضل نظری را در دهه اخیر، انسجام متن در شعر او دانست.

مبحث عقلانیت و عقلانیت سیاسی یکی از مفاهیم پرقدمت در تاریخ حیات بشری است که در تمدن واجد نظام سیاسی، یکی از مفاهیم پایه به شمار می رود. یکی از مهمترین منابع تبیین این موضوع در جمهوری اسلامی ایران، رجوع به اندیشه های امام خمینی(ره) می باشد. در این مقاله سعی شده به این پرسش پرداخته شود که: پایه های اساسی مفهوم عقلانیت سیاسی در دستگاه محاسباتی امام خمینی(ره) چیست؟ مقاله پیش رو، ادعا دارد آنچه بیش از هر موضوعی در دیدگاه ایشان برجسته است، تلاقی عقلانیت سیاسی با انقلابی گری است که ذیل مفهومی به نام عقلانیت انقلابی، می توان آورد. در این مقاله با استفاده از تعابیر ایشان و استفاده از روش تحلیل مضمون، ابتدا کلیدواژه هایی در رابطه با عقلانیت انقلابی استخراج گردیده و سپس از مقایسه آن، مفاهیم متناظر و مضامین کلی بیان شده است. از مقایسه کلی دو مفهوم عقلانیت سیاسی و انقلابی گری، می توان چنین گفت که این دو در نگاه امام(ره)، دارای یک مخرج مشترک هستند که عبارتست از عنصر مصلحت عمومی و حقیقی مردم که این مصلحت فارغ از نیازهای کاذبی است که عموما از هیجانات زودگذر ناشی می شود. امام خمینی(ره) عقیده دارد مصالح عمومی و حقیقی مردم که گاهی به حفاظت از رویه ها و گاهی به تحول در آن نیازمند است، می بایست بر اساس دیدگاهی متعالی رخ دهد. چرا که از دیدگاه ایشان، صرفا دیدگاه متعالی است که می تواند مصالح حقیقی بشر را تشخیص دهد. امام(ره) اعتقاد دارد نتیجه این دیدگاه، کارآمدی است و آسیب اجتناب از آن، نابودی خواهد بود.

سفال فراوان ترین و یکی از مهم ترین داده های باستان شناسی در فهم مشخصات فرهنگی ادوار تاریخی است. سفال اشکانی در تمامی قلمرو این امپراتوری یکسان نبوده و می توان آن را به چند منطقه جغرافیایی-فرهنگی متمایز تقسیم نمود. یکی از این مناطق جغرافیایی شمال شرق ایران است. محوطه شهرتپه به واسطه دو فصل کاوش باستان شناسی یکی از معدود محوطه های کاوش شده اشکانی در شمال شرق ایران است. یکی از داده های باستان شناسی این محوطه، ظروف و قطعات سفال دوره اشکانی است. گونه شناسی قطعات سفال شهرتپه به منظور دستیابی به الگوی سفال اشکانی در شمال شرق ایران مهم ترین پرسش تحقیق حاضر است؛ لذا در تحقیق حاضر، تلاش می شود با روش توصیفی-تحلیلی، قطعه سفال های اشکانی شهرتپه ازنظر فرم شناسی ارزیابی گردد و با مقایسه این قطعات سفال با نمونه های مشابه، الگویی از مشخصات سفال اشکانی در شمال شرق ایران پیشنهاد گردد. بررسی گونه شناسی و مطالعات تطبیقی قطعات سفال شهرتپه نشان می دهد، کوزه، خمره، تنگ، دیگ، دیگچه، آبریز، کاسه و پیاله درکنار ظرف معروف به میثاق، فرم های سفالی یافت شده از دو فصل کاوش باستان شناسی شهرتپه است. این گونه های سفالی که از اوایل تا سده های متأخر اشکانی را دربر می گیرند، با قطعه سفال های مرو، نسا، قومس، چارسدا، شمشیرغار، آی خانم، حسنی محله، تل اسپید، تپه یحیی، گورستان بردسیر، گوری کهنه، نادعلی، جنوب بلوچستان، خورهه، گورستان سنگ شیر همدان، قلعه اژدهاکو بیستون قابل مقایسه است. به علاوه، کشف جوش کوره در دومین فصل کاوش محوطه نشان می دهد شهرتپه یکی از مراکز تولید سفال در دوره اشکانی در شمال شرق ایران بوده است. نبود گونه های لعاب دار، کمبود گونه های منقوش و فراوانی گونه های ساده، وجه بارز سفال های شهرتپه است. گونه های سفالی که اغلب کاربری روزمره داشته و با استناد به مطالعات تطبیقی، بخشی از خانواده سفال اشکانی در شمال شرق ایران بوده است.

قرآن کریم حاوی رهنمودها و فرامینی است که پیاده سازی آن ها در جامعه نیازمند طی مراحلی است تا در نهایت بتوان با طی مراحل از عینیت جامعه قرآنی سخن به میان آورد. با توجه به دیدگاه مقام معظم رهبری با شکل گیری جامعه قرآنی علاوه بر اینکه بسیاری از مسائل و گرفتاری های موجود در جامعه به راحتی حل می شود؛ یکی از حلقه های تمدن اسلامی نیز شکل می گیرد. همچنین برای تحقق چنین جامعه ای باید نهضت انس دائمی با قرآن صورت گیرد؛ از همین رو در بیانات خود همواره از لزوم حاکمیت قرآن در جامعه سخن به میان آورده اند و به فراخور همین امر مراحلی را برای انس با قرآن در راستای به وجود آمدن جامعه قرآنی ذکر می کنند. این تحقیق با روش گردآوری کتابخانه ای و اسنادی ضمن استخراج بیانات مقام معظم رهبری با استفاده از روش داده بنیاد و تحلیل محتوا به تبیین مراحل انس با قرآن در نظر ایشان پرداخته است. نتیجه آن شد که از دیدگاه معظم له برای حاکمیت مطلق قرآن بر جامعه طی چهار مرحله ضروری است؛ آشنایی با قرآن کریم؛ خواندن قرآن؛ تأمل و تدبر در قرآن و در نهایت عملی سازی مراحل قبل که منجر به تحقق جامعه قرآنی تمدن ساز می گردد.

منبرهای چوبی در زمره نفیس ترین آثار دوره اسلامی هستند. خلاقیت ها، نوآوری ها و زیبایی های هنر چوب به نحو بارزی در این آثار انعکاس یافته است. یکی از شاخص ترین این آثار منبر چوبی مسجد جامع نقوسان است. این منبر با ماده تاریخ ۵۴۰ ق.، یکی از قدیمی ترین منبرهای ایران در دوره اسلامی است. با توجه به جایگاه این منبر در مطالعات هنر چوب در دوره اسلامی هدف از تحقیق پیش رو معرفی منبر نقوسان، بررسی ویژگی های شکلی و تزئینی این اثر و مقایسه آن با منبرهای شناخته شده دوره سلجوقی است. در این راستا چند پرسش قابل طرح است: منبر نقوسان از منظر ابعاد شکلی و تزئینی چه مشخصاتی داشته است؟ این منبر تا چه اندازه از هنر ایران در پیش از اسلام تأثیر پذیرفته است؟ منبر نقوسان از منظر ابعاد شکلی و تزئینی چه شباهتها و تفاوتهایی با دیگر منبرهای دوره سلجوقی در ایران دارد؟ و این منبر چه جایگاهی در هنر چوب در ایران دوره اسلامی دارد؟ به منظور پاسخ به پرسش های فوق از روش توصیفی-تحلیلی استفاده شده است. مطالعات میدانی و کتابخانه ای و بررسی مقایسه ای مهمترین روشهای جمع آوری اطلاعات در تحقیق حاضر است. بر اساس نتایج تحقیق حاضر منبر نقوسان دومین منبر قدیمی ایران است که از چوب گردو و داغداغان، با تکنیک فاق و زبانه و با کمک میخ های چوبی ساخته شده است. این منبر که دارای نقوش هندسی، گیاهی و کتیبه هایی به خط کوفی و نسخ است به واسطه نقش درخت زندگی، چلیپا، دوایر توخالی، برگ کنگر، برگ مو و ... پیوندهایی با هنر ایران در پیش از اسلام دارد. با اینکه منبر نقوسان از منظر شکل ساختاری مشابه منبرهای دوره سلجوقی است، نقوش این منبر دارای تفاوتهایی چند با دیگر منبرهای دوره سلجوقی است. در مجموع منبر نقوسان بر اساس مشخصات شکلی و تزئینی و ماده تاریخ ساخت منبر یکی از شاهکارهای هنر چوپ در دنیای اسلام و دوره سلجوقی است.

وقوع انقلاب مشروطه، زمینه ساز ورود روشنفکری به ایران بوده است که به تبع آن و هم چنین به سبب بافت دینی جامعه ایرانی، با پدیده ای به نام روشنفکری دینی در سالهای اخیر روبه رو هستیم. این مقاله با در نظر گرفتن روش جریان شناسی تطبیقی به این سؤال پاسخ داده است که: "صورتبندی ویژگیهای اساسی جریانات روشنفکری دینی در ایران معاصر، چه نقاط افتراق و اشتراکی را به وجود آورده است؟ چهار جریان با عنوان "رویکرد علمی به دین"، "رویکرد التقاطی در دین"، "رویکرد جامعه شناختی نسبت به دین" و "رویکرد معرفت شناختی به دین"، جریانات روشنفکری دینی در ایران معاصر هستند. نقاط اشتراک این جریانها، شامل دو جنبه ایجابی احیای نقش دین در جامعه، استفاده از بهره های روشنفکری غربی و دو جنبه سلبی نقد دین شناسی رایج و نقد روشنفکران گذشته است. هم چنین، این جریانها به لحاظ روشی و نظام اولویت گذاری از یکدیگر متمایز است. منظور از اولویت گذاری، برتری و انتخاب دین یا علم (تجدد) در مواقع لازم است. در حوزه روش نیز این رویکردها به ترتیب با روشی پوزیتیویستی، التقاطی (میان اسلام و مارکسیسم)، جامعه شناختی و معرفت شناختی به نسبت دین و تجدد می پردازد.

شعر امروز علاوه بر حفظ رسالت پیشین خود، ابزاری است در دست اندیشمندان جوامع بشری تا با تکیه بر آن به مبارزه علیه کاستی ها و ناراستی ها دست یازند. احمد مطر، شاعر عراقی، از سخنورانی است که در جهت ساختن جامعه ای آرمانی، برای روشنگری و افشای دست زورگویان همچنین ترغیب و انگیزانندن آحاد جامعه، از سلاح سخن بهره می گیرد. فرمالیست ها شعر را با نگاه روانشناسانه و زبانشناسانه مورد مطالعه قرار می دهند. یکی از اصطلاحات رایج در تحقیقات این گروه وجه غالب است که به طور خلاصه، به نقطه برجسته ی جامع سروده های شاعر گفته می شود. مقاله حاضر شعر احمد مطر را از این منظر مورد بررسی قرار داده و در پایان بدین نتایج دست یافته است: وجه غالب شعر او از نظر موضوع، مبارزه با نابرابری و از نظر اندیشه، آرمان گرایی مطابق باورهای شاعر است. آرمان گرایی او در ترسیم آن آرمانشهر رویایی که او در خلال سروده هایش معرفی می کند زاییده ی بحران های سیاسی زمان و مکانی است که شاعر در آن می زید و معرفی وجوه مختلف آن، برآمده از اخلاق مداری و رسالت شاعرانه اوست. سرزمینی که تحقق جوانب آن با همان وسواس و سخت گیری که مورد نظر احمد مطر است گویی در عالم خارج تحقق یافتنی نیست.

بیان مسئله: قلعه ایرج یکی از محوطه های دوره ساسانی ایران در دشت تهران است. این محوطه با باروی مربع-مستطیلی به ابعاد ۱۴۷۰×۱۳۰۰ متر محدود شده است. تا کنون در مطالعات میدانی هیچ گونه بقایای آثار گسترده معماری از فضای درون محوطه یافت نشده است. از این رو نوشتار حاضر در وهله اول تلاش می کند به این پرسش پاسخ دهد که «۱. ساکنان این محوطه، با قریب به ۱۹۰ هکتار وسعت، در کدام بخش از محوطه سکونت داشته اند؟». پرسش مهم دیگر این است که «۲. نحوه نظم فضایی بقایای معماری در قلعه ایرج چگونه است؟». در پاسخ به این دو پرسش ۱. با توجه به نبود بقایای معماری در فضای درون محوطه و فراوانی بقایای معماری بر روی باروی قلعه ایرج، گمان می رود سکونت در این محوطه روی سازه های معماری بارو بوده است. به علاوه، ۲. با استناد به مطالعات میدانی، فضاهای معماری روی بارو به صورت نظام مند در سراسر باروی قلعه ایرج دیده می شود و شامل ۸۲۸ اتاق یکسان، راهروی سراسری، ۱۴۸ برج دیدبانی و طاق های بیرونی است. هدف: در نوشتار پیش رو تلاش می شود با استناد به داده های باستان شناسی قلعه ایرج، در وهله اول وجود بقایای معماری روی باروی محوطه اثبات شود و در مرحله بعد، کیفیت فضاهای معماری بارو ارزیابی و راجع به انتظام فضایی آن فرضیه هایی ارائه شود. روش: در تحقیق حاضر از روش توصیفی-تحلیلی برای رسیدن به اهداف پژوهش استفاده شده است. در ابتدا بقایای معماری و عناصر فضایی کشف شده از مطالعات میدانی قلعه ایرج توصیف شده است و در ادامه، با قرار دادن این عناصر فضایی در کنار یکدیگر و یافتن یک کلیت، تحلیل و ارزیابی باستان شناسی انجام شده است تا بتوان راجع به ساختار بارو و نظم فضایی آن گمانه هایی مفروض ارائه داد. نتیجه: پیش تر کیفیت بقایای معماری روی باروی محوطه مبهم و تا حدودی نامشخص بود. به نحوی که گمان می رفت روی باروی قلعه ایرج ساخت وسازهای معماری وجود نداشته است. در نتیجه آخرین مطالعات میدانی باستان شناسی در قلعه ایرج، مشخص شد که نه تنها روی باروی قلعه ایرج بقایای آثار معماری وجود دارد، بلکه با ترکیب داده های کاوش و بررسی های باستان شناسی، سازه های معماری در تمام بخش های باروی قلعه ایرج به صورت همسان اجرا شده و شامل اتاق ها، راهروی سراسری، برج های دیدبانی و طاق های بیرونی است. به علاوه، این انتظام معماری در فازهای متأخرتر به دلایل احتمالاً امنیتی تغییر کرده است.

با توجه به فقدان ادبیات دینی در حوزه بسیج اجتماعی و اقناع، در این مقاله سعی شده، با رجوع به آیات قرآن کریم، برای رفع این نقیصه اقدامی صورت پذیرد و در همین راستا، آیات مربوط به جنگ تبوک، که در سوره توبه قرار دارد، انتخاب شده است؛ زیرا بسیج اجتماعی در جنگ تبوک به سبب وضعیتی که از آیات و متن تاریخ به دست می آید، دشوار بوده است. این مقاله با استفاده از الگوی تحلیلی هاولند، که از الگوهای نسبتاً کامل در حوزه ارتباط اقناعی است، می کوشد با آیات قرآن به این پرسش اساسی پاسخ دهد که با توجه به آیات قرآن، الگوی ارتباط اقناعی رسول خداˆ در غزوه تبوک چگونه بوده است؟ با استفاده از روش تدبر در آیات و استفاده از کتب تاریخی و تفسیری و با لحاظ چهارچوب نظری تحقیق، ویژگی زمینه ای، پیام رسان، پیام (محتوا) و مخاطبان استخراج گردیده، و در پایان، ضمن بیان الگویی از اثرات اقناع در گروه های سه گانه مجاهدان، منافقان قاعدان و معذوران که شامل پذیرش، استنکاف و معذوریت از حضور در جنگ می شود، به اثرات اُخروی این موارد نیز، که به ترتیب شامل سعادتمندی، عذاب الهی و مغفرت الهی است، اشاره شده است.

هدف مقاله حاضر شناخت اندیشه های محیط زیستی آیت الله خامنه ای است. این مقاله با استفاده از نظریات مطرح در حوزه ارزش گذاری به محیط زیست به این پرسش اساسی پاسخ می دهد که: مؤلفه های گفتمانی حاکم بر اندیشه های محیط زیستی آیت الله خامنه ای چیست؟ روش این پژوهش تحلیل گفتمان به روایت لاکلاو و موفه است. یافته های مقاله نشان می دهد آیت الله خامنه ای ازدو جنبه معنوی و سیاسی به موضوع محیط زیست می نگرد. در صورت بندی گفتمانی آیت الله خامنه ای در حوزه محیط زیست گرایی، عنصر دینی به منزله دال مرکزی و مردمی بودن آن، روحیه انقلابی و عقلانیت به مثابه دیگر نشانه ها و مؤلفه ها با آن مفصل بندی شده اند. این دال ها از طریق آگاهی بخشی عمومی، ایجاد رویه های قانونی و نظارتی، الگوسازی مناسب، تقویت و ایجاد همگرایی در قوه اجرایی، بهره گیری از مطالعات علمی و تقویت دیپلماسی محیط زیست، به معنایی تثبیت شده در جامعه تبدیل می شوند. گفتمان غرب به سبب فقدان نگاه الهی در استفاده از محیط زیست، در حوزه میدان گفتمانی و رقیب دیدگاه آیت الله خامنه ای قرار می گیرد.

در ابتدای قرن اخیر شعر فارسی دستخوش تحولات ساختاری بسیاری قرار گرفت. این تحولات رفته رفته شعر کلاسیک فارسی را دگرگون ساخت. می توان گفت رباعی از قالب هایی است که به دنبال جریان مزبور در دو دهه اخیر تحت تاثیر سنت شکنی های نوآورانه قرار گرفت. این تحولات گاه، با ظرافت های نوآورانه وگاه با بدعت های صورت مآبانه همراه بود. فرضیه نگارندگان آن است که رباعی معاصر به عنوان قالبی پیشتاز در نوآوری های زبانی و قالبی، از این جهت قابل ملاحظه و بررسی است که نسبت به دیگر قالب های شعر فارسی بیشتر مورد تصرف و تحول قرار گرفته است. لذا پرداختن به آن را ضرورت احساس کرده و بر آن شده تا با نمونه آوری، این تصرفات را آشکار سازد. پژوهش حاضر با مطالعه شمار قابل توجهی از رباعیات معاصر و التفات به مجموعه رباعیات شاعران معاصر، این نوآوری ها را استخراج و تحلیل کرده است. پس از مطالعه و بررسی روشن گردید که نوآوری در بافت رباعی بیشتر در یکی دو دهه اخیر صورت گرفته است. عدم رعایت قافیه به صورت عامدانه، استفاده از ردیف های طولانی، درهم شکستن نظام قافیه و وزن به انحای مختلف، پهلو زدن های عامدانه به زبان کوچه و بازار، دیگرگونه نویسی، کاربست واژگان امروزی و علائم نگارشی و ... از تصرفاتی است که در رباعی معاصر به چشم می خورد.

تعیین مؤلفه های حکمرانی شایسته یکی از دغدغه های ذهنی بشر کنونی در حوزه های اجتماعی می باشد که لازم است با رویکردی اندیشه ای به این موضوع پرداخته شود. در این مقاله سعی شده است با جمع بندی از نظریه های مربوط به این حوزه و  با رجوع به اندیشه اسلامی و سیره حکومتی پیامبر اسلام(ص)، مؤلفه های اساسی حکمرانی شایسته در دوره 10ساله حکومت ایشان در مدینهالنبی استخراج گردد تا گامی مؤثر در موضوعات میان رشته ای جدید برداشته شود. استخراج سیره طبق اصول مطالعات سیره پژوهشی و روش تحلیل داده ها بر اساس مطابقت با چارچوب نظری یعنی حکمرانی مطلوب  انجام شده است. بر این اساس، ضمن بررسی الگوهای مختلف بازآفرینی دولت، خدمات عمومی جدید و مردم سالار در حوزه حکمرانی شایسته، الگوی دولت مردم سالار که شامل 6مؤلفه اصلی حکمرانی شایسته است، همخوان تر از الگوهای دیگر برای تحلیل سیره ایشان در موضوع مورد نظر تشخیص داده شد. با بهره ای که از آثار موجود در این زمینه برده شد، مؤلفه های حکمرانی شایسته بدین شرح مورد توجه واقع شد: قانون گرایی، فسادستیزی، شفافیت، رفق و مدارا، عدالت محوری، مشارکت طلبی، اثربخشی و پاسخگویی.