پروانه زیویار

پژوهش حاضر با هدف ارائه الگوی بازآفرینی برای ارتقای تاب آوری شهری سنندج مورد مطالعه قرار گرفته است. نوع پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی – تحلیلی است. جمع آوری داده ها میدانی مبتنی بر پرسشنامه محقق ساخته بوده و برای تحلیل داده ها از تحلیل فریدمن، همبستگی و تی تست استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان می دهد میانگین شاخص های باز آفرینی در شهر سنندج با ٩٩/2، پایین تر از حد متوسط است. همچنین نتایج همبستگی کانونی نشان می دهد که در بین ابعاد بازآفرینی شهری به صورت کلی بعد اجتماعی با 34 درصد، بعد کالبدی با 27 درصد، بعد اقتصادی 24 درصد و بعد محیط زیستی 15 درصد در تاب آوری شهری اثر گذار بوده است. همچنین تحلیل مسیر نشان داد که بعد کالبدی با وزن 362/0 بیشترین اثرگذاری،بعد نهادی با وزن 278/0 کمترین اثر گذاری را دارند. الگوی پیشنهادی توانمندسازی و بازآفرینی شهری تاب آور باید بر پایه اصول توسعه پایدار و اجتماع مدار، فقرزدا و توانمندساز و برنامه ریزی راهبردی استراتژیک و عملیاتی با حکمروایی گفتمانی، مشارکتی و شراکت عمومی خصوصی عدالت مبنا با رویکرد ظرفیت سازی نهادی اجتماع محور و توسعه درون زا باشد.

شهر همدان به عنوان یکی از کلان شهرهای جدید کشور ، امروزه با چالش های گسترده ای در فرآیند مدیریت شهری از تمامی جنبه های درون سازمانی و برون سازمانی مواجه است. در طی سال های اخیر سوء مدیریت در ارائه خدمات در بین مناطق شهری ، عدم عدالت فضایی ، ناهمگونی های کالبدی – فضایی ، عدم شفافیت در ارائه طرح ها و برنامه ها و افزایش مشکلات شهروندی در ارتباط با این حوزه سبب افزایش مشکلات شهر همدان شده و به طوری که ادامه روند حاضر می تواند شهر را در سطوح منطقه ای نیز با بحران هایی جدی مواجه کند .با توجه به اهمیت موضوع حاضر و لزوم مطالعات منطقه ای در این حوزه ، پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی و کمی شاخص های حکمروایی خوب شهری همدان به تفکیک مناطق را مورد مطالعه قرار می دهد.جامعه آماری تحقیق حاضر را کلیه کارشناسان خبره و عالی مجموعه مدیریت شهر همدان تشکیل می دهند که حجم نمونه آن تعداد 35 نفر تخمین زده شد.تحلیل یافته های پژوهش بر اساس مدل های آزمون میانگین در نرم افزار spss و مدل تصمیم گیری چندشاخصه تاپسیس در نرم افزار Matlab انجام گرفت. نتایج نشان داد شاخص های حکمروایی خوب شهری در شهر همدان در وضعیت مطلوبی قرار ندارد و در این میان مناطق 3 و 2 این شهر با وضعیت کمبود شدید شاخص های حکمروایی شهری مواجه می باشند.

نظریه توسعه پایدار شهری یکی از شاخصه های رسیدن به توسعه پایدار را گسترش حمل و نقل عمومی کارآمد در شهرها می داند؛ چراکه سامانه های حمل ونقل نقش بسزایی در پیشبرد نظام توسعه شهری در چارچوب توسعه پایدار دارند، امّا مشکلات مربوط به حمل ونقل باعث شده تا تأمین حمل ونقل ایمن و کارا یکی از مهم ترین مسائل پیش روی اغلب کشورها باشد؛ لذا لازم است به توسعه زیرساخت های حمل ونقل و گونه های مختلف آن توجه بیش تری شود. براین پایه، پژوهش حاضر قصد دارد نقش حمل ونقل هوشمند به خصوص تاکسی های اینترنتی را در توسعه اقتصادی- اجتماعی -پایدار شهری مورد مطالعه قرار دهد که براساس هدف جزء تحقیقات کاربردی و برمبنای ماهیت و روش جزء تحقیقات توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش، شهر تهران می باشد که اعضای آن از میان نمونه های دردسترس جهت مطالعه و بررسی انتخاب شده اند. داده ها به دو صورت میدانی و کتابخانه ای جمع آوری و با استفاده از نرم افزار ، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. نتایج تحقیق حاکی از آن است که بین شاخص توسعه اقتصادی و امکانات حمل و نقل هوشمند و همچنین شاخص توسعه اجتماعی- فرهنگی با خدمات حمل و نقل هوشمند، هیچ همبستگی معناداری وجود ندارد. در بررسی تفکیکی شاخص ها، بیش ترین تاثیر تاکسی های اینترنتی در بعد اقتصادی بر ایجاد فرصت شغل جانبی است و در بخش تاثیرات اجتماعی- فرهنگی نیز بیش ترین تاثیرات بر کیفیت زندگی مردم شهر، صرفه جویی در زمان شهروندان و مسافران و عدالت فضایی شهر؛ یعنی دسترسی به خدمات و امکانات تاکسی اینترنتی در هر زمان و مکان و برای همه بوده است.

فرآیند باززنده سازی بافت های فرسوده به منظور تجدید حیات، معاصرسازی و ارتقای کیفیت محیط برای رسیدن به آینده ای مطلوب و رویارویی با مسائل آتی شهرنشینی و زندگی شهری انجام می گیرد تا شهر و محله ای قابل زیستن داشته باشیم. شهر زیست پذیر، در یک تعریف ساده عبارت است از شهری که مؤلفه های ایمنی - امنیت، پویایی و سرزندگی را دارا باشد.هدف این پژوهش بررسی تأثیر مؤلفه های امنیت - ایمنی، پویایی و سرزندگی در فرآیند باززنده سازی محلات فرسوده در محله ی خاک سفید تهران است و روش تحقیق، به لحاظ هدف، کاربردی، و به لحاظ ماهیت و روش، از نوع توصیفی (مشاهده ای) است. داده ها با استفاده از پرسش نامه گردآوری شده است که برای سنجش روایی آن از روش آلفای کرونباخ استفاده شد؛ که پایایی آن با میزان 831/0 به تأیید رسیده است. برای تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شد که برای جمعیت 69458 نفری محله ی خاک سفید 321 پرسش نامه محاسبه و در بین ساکنان توزیع گردید. پس از استخراج و دسته بندی داده ها، در جهت اثبات فرضیات تحقیق و تحلیل ها از نرم افزار SPSS استفاده شده است. در بخش یافته ها، مطابق جداول، متغیرهای مربوط به شاخص های مؤثر در امنیت و سرزندگی، بیش ترین میزان مقبولیت تا متوسط را به خود اختصاص داده اند. که علی رغم فرسودگی بافت محله، امنیت، پویایی و سرزندگی در محله قابل مشاهده است. می توان چنین نتیجه گرفت این مؤلفه ها، موجب پیشبرد اهداف باززنده سازی بافت های فرسوده ی محله خواهند شد.

یکی از مهمترین شاخصه های ارتباط انسان با محیط، حس تعلق به مکان است که در راستای تداوم حضور انسان در مکان نقش تعیین کننده ای دارد. تعلق به مکان که بر پایه حس مکان به وجود می آید فراتر از آگاهی از استقرار در یک مکان است. بافت های فرسوده شهری به دلیل ارزش های تاریخی-فرهنگی نیازمند حفظ، احترام و بازآفرینی است و احساس تعلق خاطر به مکان در بین ساکنین بافت های فرسوده و کهن سبب پایداری آن، در ابعاد مختلف می گردد. امروزه ضرورت شناخت مؤلفه های تأثیرگذار بر کیفیت فضا های شهری به منظورپاسخگویی به نیاز های شهروندان در راستای ارتقای سطح تعاملات اجتماعی آن ها، بیش از پیش مهم جلوه می نماید. آشنا پنداری شهروند با محل سکونتش در فرآیندی از تجربه و آموزش ایجاد شده و تفاوت حس مکانی در اشخاص در شهر ها و بافت های مختلف نتیجه تفاوت تجربیات حاصل از فعالیت ها و فضا ها است. هدف این پژوهش بررسی تأثیرحس تعلق به مکان در باززنده سازی محلات فرسوده محله خاک سفید تهران است روش تحقیق، به لحاظ هدف، کاربردی وبه لحاظ ماهیت وروش از نوع توصیفی است. برای تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شد. پس از دسته بندی داده ها، در جهت اثبات فرضیات تحقیق و تحلیل ها از SPSS استفاده شده است که علی رغم فرسودگی بافت محله حس تعلق به مکان، امنیت، پویایی وسرزندگی در محله قابل مشاهده است. می توان چنین نتیجه گرفت این مؤلفه ها، موجب پیشبرد اهداف باززنده سازی بافت های فرسوده محله خواهند شد. 

هدف اصلی برنامه ریزی شهری، ارتقای کیفیت زندگی و ایجاد محیط آرام و جذاب برای شهروندان است و مبلمان شهری به عنوان یکی از مهم ترین عناصر محیط شهری، سهم بسزایی در مطلوبیت و مطبوعیت فضا از نظر شهروندان دارد. از سویی استانداردسازی مبلمان شهری منجر به افزایش کارآیی این عناصر، پایداری بیشتر مبلمان شهری و ارتقای سطح رضایت کاربران می گردد. عدم رعایت استانداردسازی مبلمان شهری در آشفتگی بصری و ایجاد نارضایتی برای کاربران را به همراه خواهد داشت. در این مقاله با استفاده از نرم افزارهای GIS و Spss، نسبت به جمع آوری داده ها از طریق پیمایش میدانی و توزیع پرسشنامه در میان کاربران مبلمان ها و بررسی کمی و کیفی این عناصر، پرداخته شده است. بر اساس مطالعات انجام شده، نقاط ضعف فراوانی در برنامه ریزی این عناصر در سطح محدوده یافت می شود. از جمله: عدم جانمایی صحیح عناصر مختلف مبلمان شهری، تراکم بیش از حد انواع مبلمان، آشفتگی محیطی ناشی از پراکنش نامتعادل عناصر و غیره. همچنین بررسی تطبیقی استانداردهای رایج مبلمان شهری با وضع موجود، از دیگر بخش های این پژوهش است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که بر اساس بررسی های میدانی در قالب توزیع پرسشنامه، میزان رضایتمندی ساکنین از مجموعه عوامل مبلمان محدوده مورد نظر، در سطح نازلی قرار دارد.

مقدمه: کیفیت زندگی یکی از اساسی ترین مفاهیم توسعه در عصر حاضر است که به بررسی و ارزیابی رفاه عمومی فرد و جامعه می پردازد.هدف: هدف از این مقاله تأثیر شاخص های کیفیت زندگی از دیدگاه روستاییان با رویکرد مدل سازی معادله ساختاری می باشد. تحقیق حاضر به لحاظ هدف از نوع تحقیقات کاربردی و به لحاظ ماهیت از نوع تحقیقات توصیفی- همبستگی است.روش شناسی تحقیق: برای دستیابی به اهداف تحقیق، ابتدا با استفاده از فرمول کوکران، نمونه آماری مورد پرسش تعداد 225 سرپرست خانوار تعیین گردید. این تعداد با روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و مدل سازی معادلات ساختاری (SEM) انجام شده است. در این تحقیق متغیرهای مشاهده شده برای چهار مؤلفه اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و محیطی به دست آمد. چهار مدل تحلیل عاملی مرتبه اول برای اندازه گیری چهار زیر مقیاس کیفیت زندگی تدوین و اعتبار سنجی شد. نهایتاً چگونگی نقش و تأثیر متغیرهای مشاهده شده و مؤلفه های چهارگانه حاصل از آن ها بر کیفیت زندگی به عنوان متغیر وابسته پنهان اصلی، و روابط بین آن ها به کمک یک مدل ساختاری تحلیل عاملی تأییدی (CFA) پنج عاملی مرتبه دوم تحلیل شد.قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی پژوهش حاضر، روستاهای دهستان عثماوندان شهرستان کرمانشاه است.یافته ها: یافته ها از پردازش و اعتبار قابل قبول هر چهار مدل اندازه گیری کیفیت زندگی و تحقق اهداف و نیز مدل پنج عاملی مرتبه دوم برای بررسی کیفیت زندگی، بر اساس داده های گرد آوری شده بود.نتایج: نتایج پژوهش نشان داد که شاخص اجتماعی به میزان 93/0، شاخص محیطی به میزان 97/0، شاخص کالبدی به میزان 99/0 و شاخص اقتصادی با کمتریت تأثیر به میزان 25/0 بر کیفیت زندگی تأثیر داشته اند.

برنامه ریزی محله محور یعنی چگونگی به کارگیری ظرفیت ها و قابلیت های اجتماعی محله ای است که در آن بر مؤلفه های مشارکتی، آموزش عمومی و توسعه دارایی مبنایی تأکید کردند. نوشهرگرایی نیز با از طریق رویکرد برنامه ریزی محله محور بر حفاظت از فضای باز، مؤثر ساختن حمل ونقل، معکوس سازی سرمایه در شهر ها، شکل دهی به مناطق و نواحی و توسعه ی درون زا تأکید می کند. در همین راستا پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش برنامه ریزی محله ای در تحقق پایداری شهری با رویکرد نوشهرگرایی در منطقه 14 شهرداری تهران انجام شده است. روش پژوهش توصیفی -تحلیلی بوده است. جمع آوری داده ها به روش می دانی از نوع پیمایشی(پرسشنامه محقق ساخته) انجام شد. ساکنین محلات به عنوان جامعه آماری و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 384 نفر بوده است و توزیع آن به صورت تصادفی ساده در داخل محلات بوده است. پایای پرسشنامه با الفای کرونباخ(82/0) در سطح مؤلفه های سنجش شد و برای روایی از نظر اساتید و کارشناساس متخصص بهره گرفته شده است. به منظور تحلیل یافته های از تحلیل همبستگی چد متغیره و تحلیل فریدمن استفاده گردید. یافته های نشان می دهد که محلات شهری منطقه 14 به لحاظ شاخص های برنامه ریزی محله ای با رویکرد نوشهرگرایی تفاوت قابل ملاحظه ای دارند. از این رو کاربری های خدمات موردنیاز، کیفیت حمل ونقلی و کیفیت مسکن در رضایتمندی شهروندان از شاخص های برنامه ریزی محله ای تأثیر گذار بودند که باعث شده برخی محلات امتیاز های بیشتری بگیرد. در این بین محلات ابوذر و پرستار بالاترین امتیازات از نظر برنامه ریزی محله ای گرفتند. شاخص های مانند مشارکت با ضریب 417/0، اعتماد بین ساکنین و مدیران با ضریب 771/0، کیفیت زندگی با ضریب 532/0 و کیفیت فضای شهری و مسکن با ضریب 753/0 به صورت مستقیم بیشترین تأثیر گذاری در تحقق برنامه ریزی محله پایدار دارند. همچنین بین مجموعه متغیرهای مستقل(برنامه ریزی محله ای) و متغیر وابسته تحقیق(پایداری شهری) رابطه همبستگی قوی با ضریب 689/0 وجود دارد. 

فرآیند رشد و توسعه شهرنشینی در دهه های گذشته به شدت متأثر از رویکرد اقتصاد سیاسی بوده است؛ به ویژه پویشی است که از خارج تحمیل شده و محصول روابط نابرابر اقتصادی و اجتماعی با کشورهای توسعه یافته به همراه کاتالیزور تصمیمات فردی است. پژوهش حاضر از لحاظِ هدف کاربردی و از منظر روش توصیفی- تحلیلی است و با هدف بررسی تأثیر اقتصاد سیاسی بر پویش شهرنشینی در فاصله زمانی 1300 تا 1357 پرداخته شده است. برای تبیین مدل تحقیق پنج دسته عوامل سیاسی، اقتصادی، نهادی، اجتماعی و کالبدی در نظر گرفته شدند. در این مطالعه با استفاده از مدل های اقتصادسنجی فضایی با سه نوع داده مقطعی، سری زمانی و تلفیقی اقدام به بررسی داده ها شد. با توجه به عدم دسترسی به اطلاعات کافی، در خصوص شاخص های موردمطالعه، ابتدا شهرهای مراکز استان و سپس شهرهای ناحیه ای درجه ۲ و درجه ۳ مورد ارزیابی قرار گرفتند؛ در این مطالعه با استفاده از داده های شهرهای کشور مدل رشد جمعیت با استفاده از مدل خطای فضایی مورد تحلیل قرار گرفت. به دلیل وجود ناهمسانی واریانس در این مدل از برآوردگر KP –HET استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد از بین متغیرهای اقتصادی؛ شاخص فقر، نرخ بیکاری، تخصص گرایی و از بین متغیرهای اجتماعی میزان مهاجرت، نرخ باروری عمومی و جمعیت فعال به عنوان مهم ترین عوامل مؤثر بر رشد جمعیت شهرها ارزیابی شده است و شاخص کالبدیِ شبکه راه ها اثرگذاری مثبتی را نشان نداده است.

گسترش فرسودگی بافت فیزیکی شهرها منجر به افزایش آسیب پذیری آن شده است. لذا با توجه به اهمیت موضوع، هدف این تحقیق، ارزیابی اثر شاخص های بازآفرینی پایدار در تاب آوری بافت های شهر سنندج است. با توجه به ماهیت موضوع و اهداف تحقیق، نوع تحقیق توصیفی تحلیلی است. داده ها و اطلاعات به صورت اسنادی و پیمایشی با ابزار پرسشنامه محقق ساخته گردآوری شد. یافته ها پژوهش نشان داد که تحلیل همبستگی تایید کننده اثر بخشی شاخص های بازآفرینی در تاب آوری شهری است به طوری که با شدت همبستگی 326/0 و مقدار R آن برابر 0.10، سطح معناداری 000/0 فرضیه تایید می شود و اثر بخشی ابعاد بازآفرینی در تاب آوری شهری تایید می شود در واقعا، بازآفرینی شهری با تمام ابعاد تاب آوری شهری به صورت مستقیم اثر بخش می باشند. تحلیل واسپاس نیز گویای اثر بخشی بیشتر شاخص های کالبدی بازآفرینی در تاب آوری شهری سنندج نسبت به ابعاد دیگر است به طوری که با شاخص های کیفیت و استحکام بنا با امتیاز 541/0 ، کیفیت دسترسی ها با امتیاز 674/0 ، خوانایی شهری با امتیاز 472/0، سرانه های خدماتی با امتیاز 333/0، دسترسی به آتش نشانی با امتیاز 311/0 اثر بخشی زیادی در تاب اوری شهری دارد. نتایج تحلیل test-t نشان میدهد از نظر پهنه مکانی نیز در شهر سنندج ، بیشترین اثر بخشی شاخص های بازآفرینی در پهنه تاریخی و فرسوده است به طوری که وضعیت شاخصهای بازآفرینی در تاب آوری شهری در پهنه های تاریخی (251/31) و فرسوده (152/18) نسبت به پهنه های حاشیه ای و روستایی اثر بخشی زیادی در تاب آوری دارد.

امروزه طراحی بیوفیلیک در بین برنامه ریزان شهری جهت حفظ طبیعت و المان های طبیعی در فضاهای شهری رایج شده است. این مفهوم در اصل یک شهر متنوع زیستی است مملو از فضاهای سبز و جایی که شهروندان در جریان معمولی زندگی کار و فراغت، زندگی گیاهی بسیار متنوعی را به چشم می بینند. منطقه یک تهران معمولاً آب وهوای خنک و سردی را نسبت به دیگر نقاط تهران دارد. جامعه آماری پژوهش حاضر را شهروندان منطقه یک تهران تشکیل داده که با استفاده از فرمول کوکران و با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند، حجم نمونه 384 نفر محاسبه شده است. ﻫﺪف اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ، سنجش تاب آوری کالبدی مناطق درون شهری در برابر مخاطرات محیطی با رویکرد شهر بیوفیلیک در منطقه یک تهران است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و میدانی است. اعتبار پرسشنامه ها نیز توسط خبرگان در حیطه برنامه ریزی شهری مورد تائید قرار گرفته است. در بررسی پایایی پرسشنامه ها از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده که در این پژوهش برابر با مقدار 0/841 است. اطلاعات به دست آمده از مطالعات میدانی با استفاده از Spss مورد تجزیه وتحلیل قرارگرفته است. نتایج پژوهش نشان داد که در بین شاخص های تاب آوری کالبدی، شاخص پایداری زیست محیطی و در بین شاخص های شهر بیوفیلیک، شاخص نهادها و حکومت دارای اهمیت و ضریب بالایی هستند؛ بنابراین ضرورت توجه به این شاخص ها با در نظر گرفتن میزان اهمیت آن ها برای تحقق پذیری و ارتقاء تاب آوری کالبدی در راستای شهرسازی بیوفیلیک ضروری است.

طی دهه های اخیر تعداد مطلق جمعیت شهرها، نسبت شهرنشینی و همچنین تعداد و اندازه شهرهای بزرگ جهان رشد بی سابقه ای را تجربه کرده است. ازآنجاکه رشد شهری در کشورهای درحال توسعه به طورمعمول با گسترش فیزیکی عرصه های شهری و اغلب بصورت افقی شناخته می شود، مدیران و برنامه ریزان شهرها به داده ها و اطلاعات به روز و علمی در مورد توان های رشد شهری، وضعیت و روند تبدیل کاربری های زمین به منظور ارزیابی نیازهای توسعه جدید شهرها و ساکنان آن، فضاها، مکان ها،ویژگی ها، و همچنین پیامدهای اقتصادی و اجتماعی توسعه شهری نیاز دارند. شهر ساوه به عنوان دومین شهر استان مرکزی و یکی از بزرگترین قطب های صنعتی کشور، نیز همگام با افزایش رشد شهرنشینی در کشور و استان رشد جمعیتی قابل توجهی از بعد تعداد جمعیت، سکنه و عرصه فیزیکی و کالبدی شهر داشته است. هدف اصلی پژوهش حاضر مطالعه روند رشد شهر ساوه و انتخاب مناسبترین سناریو برای رشد آتی می باشد. یافته ها نشان داد که مسیری که شهر ساوه برای رشد و توسعه طی کرده است رشد طبیعی اتفاق نیفتاده است. در عین حالی که شهر تقریبا از همه جهات در حال رشد است اما سرعت رشد در چهار جهت اصلی اصلا قابل قیاس با برخی نقاط عطف رشد نیست، وزن اصلی رشد شهر بیشتر درسمت شرق(یاقوت آباد) و شمال شرقی (عبدل آباد) شمال غربی (وحدت و قالیشوئی) و جنوب غرب مثل عباس آباد خواهد بود. یکی از محورها در امتداد مسیرهای اصلی منتهی به شهر صنعتی کاوه خواهد بود. میزان رشد در جهت های شمالی و جنوبی شهر باعث از بین رفتن زمین های مرغوب باغات و کشاورزی و رشد نامتوازن شهر خواهد شد.

مقدمه: همدان به عنوان یکی از شهرهای مهم کشور، با چالش های گسترده ای در فرآیند مدیریت شهری مواجه است. سوء مدیریت در ارائه خدمات در بین مناطق شهری، عدم عدالت فضایی، ناهمگونی های کالبدی- فضایی، عدم شفافیت در ارائه طرح ها و برنامه ها و افزایش مشکلات شهروندی در ارتباط با این حوزه سبب افزایش مشکلات شهر همدان شده است. هدف: به طوری که ادامه روند حاضر می تواند شهر را در سطوح مختلفی نیز با بحران هایی جدی مواجه کند که در این زمینه پرداختن به مساله چالش ها و محدودیت های حکمروایی شهری امری ضروری به نظر می رسد. روش شناسی تحقیق: پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی و از نظر هدف کاربردی و توسعه ای، تبیین چالش ها و محدودیت های حکمروایی مطلوب شهری قرار می دهد و به ارائه راهبردهای کاربردی می پردازد. جامعه آماری تحقیق حاضر را کلیه کارشناسان خبره و عالی مجموعه مدیریت شهر همدان تشکیل می دهند که حجم نمونه آن ها تعداد 30 نفر تخمین زده شد. قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی این پژوهش، شهر همدان می باشد. یافته ها: تحلیل یافته های پژوهش بر اساس مدل های آزمون میانگین در نرم افزار SPSS و مدل ارائه استراتژی SWOT مورد پردازش قرار گرفت. نتایج: نتایج نشان داد مهمترین چالش های حکمروایی مطلوب شهری شهر همدان شامل عوامل مشارکتی، اثربخشی و کارایی و عوامل فسادزا می باشد که راهبرد SO به عنوان مهمترین راهبرد حکمروایی مطلوب شهری شهر همدان به دست آمد. مهمترین فرصت های شهر همدان در راستای استفاده از راهبردهای مطلوب حاکمیت شهری شامل عواملی نظیر تغییر رویکرد شهرداری از یک نهاد خدماتی به یک نهاد اجتماعی، ایجاد و ارتقاء فناوری نوین در شهرداری مناطق مختلف شهر همدان و اهمیت و توجه به همدان به عنوان یک شهر بزرگ با پیشینه تاریخی و گردشگری، و برگزاری دوره های آموزشی در راستای تکریم ارباب رجوع در منطقه می باشد.

شهر عدالت محور با رشد سریع شهرنشینی به وجود آمده و نمودهای کالبدی آن با مفاهیم دسترسی نابرابر به خدمات شهری، سرمایه های اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی و... شروع می شود. پیدایش الگوهای خطرپذیری با زمینه های مختلف طبیعی و انسانی در شهرها بحث تاب آوری را وارد حیطه مفاهیم شهری کرده است. هدف پژوهش حاضر تبیین عدالت فضایی در تاب آوری کالبدی منطقه 6 کلان شهر کرج می باشد. روش پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی و با بهره گیری از مدل Smart PLS و نرم افزارSpss مبتنی بر داده های اسنادی - میدانی است. نتایج حاصله گویای این واقعیت است که ارتباط اندکی بین پراکندگی جمعیت و توزیع خدمات شهری در محدوده موردمطالعه وجود دارد. خروجی نتایج آزمون کلموگروف- اسمیرونف و نرمال بودن توزیع داده ها، از آزمون تی تک نمونه ای (T-test) در نرم افزارSpss در ارتقاء تاب آوری کالبدی محدوده با توجه به تحقق عدالت فضایی و با توجه به اینکه ضریب معناداری (sig) محاسبه شده برای شاخص های تحقیق در سطح اطمینان 95 درصد (کمتر از سطح مجاز) 5 درصد است، می توان اظهار داشت که این شاخص ها در برابر تاب آوری کالبدی محدوده با تحقق عدالت فضایی در سطح مناسبی قرار ندارند. با توجه به نتیجه به دست آمده از مدل Smart PLS برازش این مدل با استفاده از آزمون SMRM مورد تائید می باشد و شاخص های پژوهش رتبه بندی شده و در جهت بهبود وضع موجود و رسیدن به وضع مطلوب الگوی مناسبی را نشان می دهد.

تحقیق حاضر با بررسی گزینه های مهم شاخص های اقتصادی و کالبدی نواحی روستایی شهرستان کرمانشاه در راستای تحلیل و بررسی کیفیت زندگی روستانشینان انجام گرفته است . هدف از این مقاله تأثیر شاخص های کیفیت زندگی از دیدگاه روستاییان با رویکرد مدل سازی و معادله ساختاری می باشد. تحقیق حاضر به لحاظ هدف از نوع تحقیقات کاربردی و به لحاظ ماهیت از نوع تحقیقات توصیفی –همبستگی است. با استفاده از فرمول کوکران ، نمونه آماری مورد پرسش تعداد 350 سرپرست خانوار تعیین گردید. این تعداد با روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و مدل سازی معادلات ساختاری(SEM) انجام شده است. نتایج بدست آمده از پژوهش نشان میدهد که میزان رضایت مندی از کیفیت زندگی روستانشینان شهرستان کرمانشاه در شرایط مناسبی نیست ؛ چرا که براساس شاخص های اقتصادی ضریب برخورداری از درآمد مناسب ، تامین نیازهای اولیه زندگی، وضعیت اشتغال در روستاها نامناسب بوده است. در خصوص سطح کیفیت زیرساخت ها، نسبت برخورداری از برق، تلفن و آنتن دهی رادیو و تلویزیون در شرایط مساعدی بوده و سایر شاخص ها مانند دسترسی به راه ارتباطی، برخورداری از آب آشامیدنی سالم ، جایگاه توزیع مواد سوختی و دسترسی به خدمات مالی و اعتباری ضعیف ارزیابی شده است . و سایر شاخص ها مانند مقاوم بودن در مقابل خطرات طبیعی، استفاده از مواد و مصالح مقاوم، شکل و فرم زیبایی، جدا بودن محل نگهداری دام، روشهای جمع آوری زباله ، دارای شرایط مساعدی نبوده است.

مقدمه کیفیت زندگی یک مفهوم چندبعدی است که از طریق شاخص های عینی و ذهنی اندازه گیری می شود و بر مبنای ادراکات فردی از جنبه های مختلف زندگی افراد شکل می گیرد. در کشورهای توسعه یافته، برنامه ریزان تلاش می کنند تا کیفیت زندگی را در مناطق مختلف شناسایی و بهبود بخشند. در شهرهای بزرگ جهان سوم، به ویژه در پاکدشت که شهرکی مهاجرپذیر و نزدیک تهران است، مشکلاتی همچون افزایش جمعیت، توزیع ناعادلانه منابع، فضای عمومی ضعیف و افزایش جرائم وجود دارد. این مسائل به کاهش کیفیت زندگی ساکنان و بحران هویت منجر شده است. به منظور بهبود آسایش و کاهش مشکلات شهری در پاکدشت، سنجش کیفیت زندگی و توجه به این چالش ها ضروری به نظر می رسد. شهر پاکدشت، با جمعیتی زیاد و مهاجرپذیر، با چالش های مدیریت شهری متعددی مواجه است که به ناتوانی در ایجاد فضاهای عمومی زنده و جمعی منجر شده است. کم توجهی به این فضاها و ضعف در برنامه ریزی شهری، حس مکان و کیفیت زندگی ساکنان را کاهش داده و بی تفاوتی افراد نسبت به مشارکت در بهبود محیط زندگیشان را به دنبال داشته است. همچنین، وجود فضاهای عمومی فاقد بار فرهنگی و اجتماعی، به بحران هویت و کاهش سرزندگی دامن زده است. دیگر مشکلات شامل کاهش امنیت اجتماعی، ظهور سکونتگاه های غیررسمی، افزایش مشاغل کاذب و جرائم بوده که کیفیت زندگی را تحت تأثیر قرار داده است. تحولات شهری نیز باعث افزایش قیمت زمین و تغییرات ساختاری در الگوهای زندگی شده و مشکلاتی نظیر ازدحام و تردد را به همراه داشته است. در این شرایط، سنجش و بهبود کیفیت زندگی می تواند به ارتقای آسایش ساکنان و کاهش مشکلات شهری کمک شایانی کند. کیفیت زندگی شهروندان پاکدشت به دلیل تغییرات عمیق و بی سابقه در ساختار شهری به شدت تحت تأثیر قرار گرفته است. این تحولات شامل افزایش قیمت زمین و ساختمان، ظهور مناطق ناگهانی، و مشکلاتی مانند ازدحام و ترافیک است. مسائل مرتبط با سکونت در حواشی شهر، مشاغل غیرواقعی، وضعیت نامناسب مسکن، کمبود تأسیسات شهری، و نارسایی در سیستم حمل ونقل عمومی نیز به چالش های موجود افزوده اند. همچنین، مشکلات اقتصادی و معیشتی، بهداشت و سلامت، ناکارآمدی در حکمروایی، و چالش های امنیتی از دیگر عوامل مؤثر بر کیفیت زندگی در این شهر هستند. مسائل زیست محیطی نیز به این مشکلات افزوده و نیاز به راهکارهای مناسب برای بهبود وضعیت را ضروری کرده است. پژوهش حاضر در تلاش است تا به بررسی چالش ها و وضعیت شاخص های کیفیت زندگی در محله های شهری پاکدشت بپردازد و نقش مدیریت شهری در ارتقای کیفیت زندگی شهروندان را مورد تحلیل قرار دهد. مواد و روش ها براساس نتایج به دست آمده از مدل تاکسونومی عددی، شاخص های عوامل کیفیت زندگی به چهار گروه (بسیار توسعه یافته، توسعه یافته، کمتر توسعه یافته و بدون توسعه یافتگی) تقسیم شدند. در این زمینه هرچه عدد Fi درنهایت به عدد صفر نزدیک تر باشد، نشان دهنده این مسئله است که میان کیفیت زندگی شهروندان و محله های مختلف شهر پاکدشت، توسعه یافتگی افزایش می یابد و در اصل Fi تعیین کننده میزان توسعه در هر محله شهری است. در این زمینه براساس شاخص مورد نظر، نتایج نشان داد تنها محله ای که شاخص های کیفیت زندگی در پاکدشت دارد، محله مامازند است. پس از آن محله های فاز 1، قوهه، فاز 2 و زینبیه دارای شاخص های توسعه یافته هستند. در زمینه محله های کمتر توسعه یافته، می توان به محله های پلشت، علامه، یبر، خاتون آباد و شن و ماسه اشاره کرد و در نهایت نتایج نشان می دهد محله های شهرک انقلاب، حصار امیر و ترک آباد دارای شاخص های کیفیت زندگی نیستند. در میان تعداد 67 شاخصی که مورد مطالعه قرار گرفت و به تفکیک این شاخص ها در میان تمام محله ها ارزیابی شد، وضعیت محیط زیست، حکمروایی شهری، تأسیسات شهری و شاخص های اقتصادی در کلیه شهر پاکدشت در وضعیت نابسامانی قرار دارد. بر اساس آمارهای کتابخانه ای تلفیق شده با داده های آماری، نتایج این چنین نشان می دهد محله های شهرک انقلاب و حصار امیر به دلیل برخورداری از سکونتگاه های غیررسمی، دارای کمترین میزان سرانه های خدمات شهری است و محله ترک آباد نیز از آنجا که با مهاجرت گسترده جمعیت کارگر و اتباع افغان مواجه بوده، با کمترین میزان شاخص های زیرساخت های شهری مواجه است. وضعیت پاکدشت به گونه ای است که پلشت، علامه، یبر، خاتون آباد و شن و ماسه نیز از وضعیت نامطلوبی برخوردار است. از جمله مهم ترین دلایل کاهش کیفیت زندگی در محله های پلشت و علامه می توان به این موضوع اشاره کرد که مهاجرت و انباشت جمعیت به ویژه از مناطق روستایی به شهری، فشار بیشتری بر زیرساخت ها و خدمات اجتماعی وارد کرده است. همچنین، نابسامانی شهری معماری و زیرساخت های ناکافی، نظیر نبود الزامات استاندارد ساخت وساز، به ایجاد فضاهای ملکی درهم ریخته و نامناسب منجر شده است. یافته ها براساس نتایج به دست آمده از مدل تاکسونومی عددی، شاخص های عوامل کیفیت زندگی به چهار گروه (بسیار توسعه یافته، توسعه یافته، کمتر توسعه یافته و بدون توسعه یافتگی) تقسیم شدند. در این زمینه هرچه عدد Fi درنهایت به عدد صفر نزدیک تر باشد، نشان دهنده این مسئله است که میان کیفیت زندگی شهروندان و محله های مختلف شهر پاکدشت، توسعه یافتگی افزایش می یابد و در اصل Fi تعیین کننده میزان توسعه در هر محله شهری است. در این زمینه براساس شاخص مورد نظر، نتایج نشان داد تنها محله ای که شاخص های کیفیت زندگی در پاکدشت دارد، محله مامازند است. پس از آن محله های فاز 1، قوهه، فاز 2 و زینبیه دارای شاخص های توسعه یافته هستند. در زمینه محله های کمتر توسعه یافته، می توان به محله های پلشت، علامه، یبر، خاتون آباد و شن و ماسه اشاره کرد و در نهایت، نتایج نشان می دهد محله های شهرک انقلاب، حصار امیر و ترک آباد دارای شاخص های کیفیت زندگی نیستند. در میان تعداد 67 شاخصی که مورد مطالعه قرار گرفت و به تفکیک این شاخص ها در میان تمام محله ها ارزیابی شد، وضعیت محیط زیست، حکمروایی شهری، تأسیسات شهری و شاخص های اقتصادی در کلیه شهر پاکدشت در وضعیت نابسامانی قرار دارد. بر اساس آمارهای کتابخانه ای تلفیق شده با داده های آماری، نتایج این چنین نشان می دهد محله های شهرک انقلاب و حصار امیر به دلیل برخورداری از سکونتگاه های غیررسمی، دارای کمترین میزان سرانه های خدمات شهری است و محله ترک آباد نیز از آنجا که با مهاجرت گسترده جمعیت کارگر و اتباع افغان مواجه بوده، با کمترین میزان شاخص های زیرساخت های شهری مواجه است. وضعیت پاکدشت به گونه ای است که پلشت، علامه، یبر، خاتون آباد و شن و ماسه نیز از وضعیت نامطلوبی برخوردار است. از جمله مهم ترین دلایل کاهش کیفیت زندگی در محله های پلشت و علامه می توان به این موضوع اشاره کرد که مهاجرت و انباشت جمعیت به ویژه از مناطق روستایی به شهری، فشار بیشتری بر زیرساخت ها و خدمات اجتماعی وارد کرده است. همچنین، نابسامانی شهری معماری و زیرساخت های ناکافی، نظیر نبود الزامات استاندارد ساخت وساز، به ایجاد فضاهای ملکی درهم ریخته و نامناسب منجر شده است. نتیجه گیری تحلیل های انجام شده در پاکدشت نشان دهنده چالش های جدی در کیفیت زندگی ساکنان است. نابرابری های اجتماعی و اقتصادی ناشی از دسترسی نامناسب به خدمات، مشکلات همسایگی و ایمنی ساختمان ها را ایجاد کرده است. کمبود زیرساخت هایی مانند برق و اینترنت در مناطق محروم تأثیر منفی بر رفاه اجتماعی و فرهنگی دارد و عدم دسترسی به مراکز خرید و خدمات در محله های کم برخوردار، تأمین نیازهای روزمره را محدود می کند. وضعیت اقتصادی نامناسب و نابرابری درآمدی نیز دسترسی به خدمات آموزشی و بهداشتی را پیچیده می کند و بی اعتمادی به مدیریت شهری را افزایش می دهد. این تحقیق بر طبقه بندی کیفیت زندگی در مقیاس محله های شهری تمرکز دارد و محله ها را به چهار دسته (بسیار توسعه یافته، توسعه یافته، کمتر توسعه یافته و بدون توسعه یافتگی) تقسیم می کند. محله مامازند تنها محله با شاخص های مثبت است، در حالی که محله های فاز 1، قوهه، فاز 2 و زینبیه وضعیت بهتری نسبت به محله های کمتر توسعه یافته دارند، اما از مامازند عقب ترند. محله های با توسعه محدود مانند پلشت، علامه، یبر، خاتون آباد و شن و ماسه با کمبود خدمات و زیرساخت ها مواجه اند، و شهرک انقلاب، حصار امیر و ترک آباد دارای وضعیت توسعه ای مناسبی نیستند. بررسی 67 شاخص مختلف نشان می دهد وضعیت کلی پاکدشت، به ویژه در زمینه های محیط زیست، حکمرانی شهری، و اقتصاد، به شدت نامطلوب است. محله های شهرک انقلاب و حصار امیر به دلیل سکونتگاه های غیررسمی با کمترین سرانه خدمات روبه رو هستند و ترک آباد به دلیل مهاجرت گسترده در شرایط بحرانی زیرساختی قرار دارد. این مسائل نشان دهنده عدم توازن توسعه ای در پاکدشت و تأثیرات منفی آن بر زندگی روزمره ساکنان است.

اقتصاد شهری مطالعه روابط فضایی بین افراد خانوارها از منظر اقتصادی با تمرکز اقتصاد شهری است که عمدتاً بر ارائه تحلیلی فضایی از فعالیت های اقتصادی در شهرها می پردازد. هدف تحقیق حاضر مدیریت راهبردی اقتصاد شهری پایدار در محدوده حرم حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) می باشد. تحقیق حاضر ازنظر هدف از نوع پژوهش های کاربردی با تأکید بر روش تحقیق پیاز پژوهش ساندرز با رویکردی قیاسی-استقرایی و با روش نمونه گیری گلوله برفی بین کارشناسان و خبرگان (40 نفر) انجام شده است. به منظور وضعیت اقتصادی محدوده با استفاده از تکنیکPESTEL، به صورتی که در هر بعد این روش عوامل مؤثر بر اقتصاد شهری محدوده تحلیل و بررسی شده اند تا یک نمای کلی از عوامل مختلف کلان محدوده موردمطالعه جهت شناسایی و درک پتانسیل و جهت گیری برای درک تصویری واضح در مورد فرصت ها و تهدیدها به منظور پایدار کردن روش های اقتصادی و کسب درآمد در این محدوده برآورده شود. نتایج نشان می دهد در رأس کار بحث مدیریت شهری و قوانین و مقررات سازمانی به صورت تعاملی دوگانه میان مردم و دولت ها باید صورت گیرد در این صورت می توان به مفاهیم توسعه، پایداری و سپس اقتصاد شهری پایدار امیدوار بود؛ بنابراین با رویکردی جامع و سیستمی به بررسی محدوده موردمطالعه پرداخته که شاید بتوان گامی در راستای تحقق اقتصاد شهری پایدار در محدوده برداشت. نتایج نشان داد که محدوده موردمطالعه ما در راهبرد تهاجمی (SO) قرار دارد که می توان با مدیریتی منسجم و برنامه ریزی مناسب بحث تجاری سازی و رسیدن به اقتصاد شهری پایداری را دنبال کرد.