فریبرز درودی

هدف : مبانی نظری حوزه مصورسازی و بررسی مصورسازی داده و مصورسازی اطلاعات را معرفی می­کند. روش : مطالعه منابع اطلاعاتی مرتبط، تطبیق و بررسی کیفی نقش مصورسازی است. یافته­ها : کاربرد اصلی مصورسازی در کتابداری و اطلاع رسانی، ایجاد و برقرای بهتر ارتباط دیداری در زمینه طراحی رابط کاربر و نیز بهینه سازی فرایند بازیابی اطلاعات است. مباحث مصورسازی براساس گرافیک رایانه ای شکل­گرفته و سبب انتقال بهتر اطلاعات به مخاطب می شود. یکی از کاربردهای مهم مصورسازی در محیط مجازی است که از پیشرفت های فناورانه در فضای رقومی بهره گرفته است. همچنین انواع طبقه بندی مصورسازی و دو نوع اصلی مصورسازی داده و اطلاعات تشریح شده است. نتیجه گیری: مصورسازی نقش موثری در درک اطلاعات برعهده داشته و میان مفهوم مصورسازی داده و مصورسازی اطلاعات تفاوت های قابل­توجهی وجود دارد که در برخی از مقاله ها این دو مفهوم به­جای یکدیگر به کار رفته اند.

" هدف اصلی پژوهش حاضر، توسعه فنون مؤثر مصورسازی اطلاعات و پشتیبانی از فرایندهای آموزشی است. در این پژوهش روش های سودمند مصورسازی برای دانش آموزان، به شکلی خاص مورد بررسی قرار می گیرد. فنون مصورسازی برای ایجاد ساختار مؤثر تصاویر و گراف ها به کار می روند تا دانش آموزان را به درک ساده تراطلاعات موجود در کتابها و دیگر رسانه ها کمک کنند. مصورسازی اطلاعات فنونی را تثبیت می کند که به دانش آموزان اجازه می دهد محتوای تصویر، نماد و گراف را به شیوه دیداری در کتاب و دیگر منابع اطلاعاتی تبیین کنند و بتوانند از ابزارهای مؤثر در کاربردهای آموزشی بهره گیرند. مصورسازی اطلاعات می تواند به شیوه های گوناگون برای درک بهتر اطلاعات دیداری در کتاب های درسی، مانند: تاریخ، جغرافیا، زمین شناسی، زیست شناسی، ریاضیات، آمار، رایانه، شیمی، و دروس رشته های هنری مانند: فیلم، سینما و گرافیک مورد استفاده قرار گیرد. تصویرسازی تشبیه فضایی، کهکشانی، نمودار مارپیچی، چشم انداز دیواری و تحلیل پویا از جمله روشهای مهم مصورسازی به شمار می آیند. از سوی دیگر، مهارتهای سواد دیداری عاملی مؤثر در بهره گیری از مصورسازی اطلاعات است. نتایج این مطالعه در تعامل کاربردهای مصورسازی فوایدی برای دانش آموزان در بر دارد. "

چکیده هدف این پژوهش مطالعه وضعیت موجود کاربرد فناوریهای اطلاعاتی در کتابخانه های دانشگاهی ایران، شناخت نقاط قوت و ضعف آنها در استفاده از فناوری اطلاعات و ارائه راهکار به منظور تدوین برنامه راهبردی برای استفاده مناسب فناوری اطلاعات در این کتابخانه ها بود. روش پژوهش پیمایشی بود.39 مدیر کتابخانه های دولتی مرکز استانی جامعه ونمونه تحقیق بودند.ابزار گراوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته بود. داده های گردآوری شده با استفاده از شاخص های فراوانی ودرصد و ازمون کای اسکویر تجزیه وتحلیل شدند. یافته های پژوهش نشان داد که کتابخانه های دانشگاهی از لحاظ مدیریت، برنامه ریزی برای آموزش دوره های فناوری اطلاعات، پشتیبانی نرم افزارهای کتابداری از فعالیت های تخصصی، حفاظت و نگهداری از منابع دیجیتالی، سطوح دسترسی و امنیت اطلاعات، تدوین خط مشی بهره گیری، توسعه و گسترش مجموعه بانک های اطلاعاتی، برنامه زمان بندی مدون برای استفاده و ارتقای فناوری و ایجاد زیرساخت فناوری اطلاعات وضعیت مناسبی ندارند. از سوی دیگر در ارتباط با وضعیت نیروی انسانی، دسترسی پیوسته به پایگاه اطلاعاتی کتابخانه، بهره گیری از نرم افزار کتابخانه ای، فضای اختصاصی برای فناوری، دسترسی به رایانه ها و تجهیزات آنها در شبکه، خدمات تحویل اطلاعات الکترونیکی، ارائه کتاب ها و مجلات الکترونیکی، فهرست پیوسته کتابی و غیرکتابی، خط مشی فراهم آوری منابع الکترونیکی وضعیت مناسب و رو به توسعه دارند. در مجموع حدود 90 درصد از این کتابخانه ها فاقد برنامه راهبردی فناوری اطلاعات هستند.

هدف: هدف این پژوهش، مطالعه تأثیر و کاربردهای دیداری کردن (مصورسازی) اطلاعات در ارتباط با بازیابی آن است تا به این وسیله بتوان به بهینه ساختن فرایند بازیابی اطلاعات یاری رساند. در این پژوهش نقش دیداری کردن در کاربرد راهبردهای جست وجو مورد بررسی قرار گرفته و تأثیر آن در ارائه مناسب نتایج کاوش مشخص شده است. روش: روش انجام این پژوهش مطالعه کتابخانهای (سندی) است. یافته ها: نتایج پژوهش نشان می دهد که داده کاوی دیداری می تواند داده های نامتجانس را به خوبی تعیین کرده و بدون نیاز به الگوریتم های پیچیده، به بازیابی اطلاعات سودمند منجر شود. همچنین دیداری کردن با تعاملی که با راهبردهای متعدد جست وجو برقرار می سازد می تواند باعث دسترسی مناسب تر به اطلاعات شود. از سوی دیگر، مشخص شد که روش های دیداری کردن با تکیه بر رابط کاربر مناسب به بازیابی بهینه اطلاعات منجر می شود. علاوه بر آن، دیداری کردن تا حد قابل ملاحظه ای می تواند مشکلات مربوط به جامعیت و مانعیت بازیابی را کاهش دهد. دیداری کردن در تعامل با عوامل انسانی دارای مشکلاتی است که عوامل مهم آن عبارتند از: دانش جست وجوکننده، نحوه ارتباط میان جست وجوکننده و فراهم آورنده اطلاعات، و تشویش کاوشگر در هنگام جست وجو. اصالت/ارزش: مصورسازی اطلاعات در متون علوم رایانه مورد بحث قرار گرفته است، ولی تعداد اندکی از پژوهش ها به تبیین انتظارات مورد نظر کتابداران پرداخته است. مقاله حاضر با مرور مباحث مربوط، سعی دارد مطالعات این حوزه را توسعه دهد.

هدف: مطالعه تأثیر و کاربردهای مصورسازی در بازیابی اطلاعات به منظوربهینه سازی فرایند روش/ رویکرد پژوهش: مطالعه کتابخانه ای یافته ها: مصورسازی اطلاعات یکی از راهبردهای مؤثر برای بهره گیری بهینه در حوزه بازیابی اطلاعات است و در کنار راهبردهای جست وجو، فنون کاوش، طراحی مناسب پرس و جو، و تحلیل اطلاعات می تواند میزان دسترس پذیری به اطلاعات را افزایش دهد. نتایج: اینفوکریستال می تواند نقش مؤثری در بازیابی اطلاعات داشته باشد. همچنین مصورسازی با تعاملی که با راهبردهای متعدد جست وجو برقرار می کند می تواند باعث دسترسی مناسب تر به اطلاعات شود. روش های مصورسازی با تکیه بر رابط کاربرِ مناسب به بازیابی بهینه اطلاعات منجر می شود. مصورسازی با تکیه بر روش های خوشه بندی و ایجاد روابط سلسله مراتبی می تواند مشکلات مربوط به بازیابی را کاهش دهد. اصالت/ارزش: مصورسازی اطلاعات در متون علوم رایانه مورد بحث قرار گرفته است، ولی تعداد اندکی از پژوهش ها به تبیین انتظارات موردنظر کتابداران پرداخته است.

مصورسازی اطلاعات، استفاده از برنامه هائی است که به کمک رایانه پشتیبانی می شود، ایجاد تعامل می کند و به صورت دیداری نمایش داده می شود تا درک داده های انتزاعی تسهیل گردد. در آرشیوها، با مصورسازی اطلاعات می توان بر مجموعه داده ها و اسناد متمرکز شد تا به اندیشه دیداری که سبب شناسائی سریع تر و بهتر اسناد می شود، بینجامد. با فنون مصورسازی اطلاعات، می توان انواع اسناد آرشیوی را نظیر اسناد و داده های یک بُعدی، دوبُعدی و سه بُعدی حمایت کرد تا ساختار اطلاعات موجود در سند را ارائه دهد و آن را با بهره گیری از گرافیک رایانه ای بهبود بخشد. با برخی از نرم افزارهای مصورسازی، می توان انواع اسناد و داده های آرشیوی را در فرایند مصورسازی پشتیبانی کرد.

هدف از انجام این پژوهش، معرفی و تحلیل کاربردهای کتاب‌سنجی در محبط وب و نیز تبیین وضعیت تحلیل پیوند به ‌منظور بیان کاربردهای آن در ارتباط با منابع اطلاعاتی موجود در وب است. روش این پژوهش مطالعه، بررسی و تحلیل منابع اطلاعاتی در حوزه کاربرد کتاب‌سنجی و تحلیل پیوند در وب، به منظور تبیین وضعیت آن است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که کتاب‌سنجی می‌تواند کاربرد مطلوبی در حوزه منابع دیجیتالی موجود در اینترنت داشته باشد. همچنین تحلیل پیوند، فرایندی است که با تکیه بر آن می‌توان به تحلیل آماری ارتباط میان فراپیوندها پرداخت و در نتیجه به صحت و سقم، و اثربخشی استنادهای موجود در مدارک دیجیتالی پی برد. در واقع تحلیل پیوند، بخشی از الگوریتم رتبه‌بندی اطلاعات در محیط وب به‌شمار می‌آید. تعداد، ربط و کیفیت پیوندهای معین به یک وب‌‌سایت از عوامل بسیار مهم رتبه‌بندی/ تثبیت موقعیت در محیط وب می‌باشد. ابزارهای کاربردی در این زمینه موضوعی شامل راهبرد رتبه- صفحه، الگوریتم‌های تحلیل پیوند، نمایه‌سازی معنایی پنهان، مدل کلاسیک درونداد- برونداد می‌شود. در این پژوهش وضعیت تحلیل پیوند در وب جهانی و وب کوچک تحلیل شده و شیوه بهره‌گیری از نمودارهای وب برای درک بهتراز فرایند تحلیل پیوند، توضیح داده شده است.

هدف: این پژوهش، بررسی آمادگی الکترونیکی در کتابخانه های دانشگاهی مشهد بر اساس شاخص های مدل CSPP (Computer Systems Policy Project) است. روش: پژوهش حاضر پیمایشی و از نوع کاربردی است. نمونه آماری 54 نفر از سرپرستان و مسوولان کتابخانه ها و بخش انفورماتیک است که به روش طبقه ای انتخاب شده اند. سپس، با استفاده از روش دلفی و بر اساس شاخص های این مدل،آمادگی الکترونیکی متناسب با کتابخانه های دانشگاهی ارایه شد. یافته ها: یافته های این اجرا حاکی از آن است که بین کتابخانه های دانشگاه های مختلف از بعد اجتماعی، فنی و حقوقی تفاوتی وجود ندارد ولی از نظر بعد اقتصادی و مدل سی اس پی پی تنها دانشگاه های دولتی در وضعیت مناسب تری هستند. با بررسی آمادگی الکترونیکی در کتابخانه های دانشگاهی نقاط قوت و ضعف و یا به عبارت بهتر، شکاف دیجیتالی بین کتابخانه ها شناسایی شد.

این مقاله بر آن است تا به نقش مدیریت دانش در سازمان‌‌‌‌‌‌ها، به‌ویژه کتابخانه‌ها، و تأثیر آن در بهبود روند کاری آنها بپردازد. هدف اصلی از مدیریت دانش در یک سازمان تبدیل دانش ضمنی کارکنان، به‌عنوان منبعی مهم در تصمیم‌گیری و اقدام عملی، به دانش صریح و مدون برای رسیدن به اهداف آن است. به هر میزان که میان توانایی‌ها، درک، قوه شناخت و اطلاعات انسان ارتباط نزدیک‌تری برقرار شود، می‌توان به تولید دانش اثربخش‌تر و کاربردی‌تر امیدوار بود. امروزه سازمان‌ها نباید تنها منبع مالی را سرمایه‌های خود بدانند بلکه دانش کارکنان یک سازمان، از مهم‌ترین سرمایه‌های آن به‌شمار می‌آید که انتظار می‌رود مدیریت یک سازمان به‌نحو شایسته و مطلوبی در این زمینه سرمایه‌گذاری کند.