محمدرضا رحیمی

تحقیق حاضر مراحل شنود اثربخش را در مدیریت ارتباطات با رویکرد اسلامی بررسی کرده است. هدف از این تحقیق به کارگیری شنود بعد از شناخت مراحل آن، در برقراری ارتباطات اثربخش می باشد. این تحقیق به لحاظ هدف، کاربردی است. در این نوشتار، داده ها به روش اسنادی کتابخانه ای گردآوری شده اند و روش تجزیه و تحلیل به صورت تحلیلی توصیفی بوده است. یافته های تحقیق حکایت از آن دارد که شنود اثربخش، مشارکت فعال در گفت وگوست که در برخی مراحل آن، مدیریت ارتباطات با آموزه های اسلامی مشترک است؛ مانند مراحل دریافت پیام، توجه به پیام و پاسخ گویی به پیام؛ اما در برخی مراحل با هم اختلاف دارند؛ برای نمونه، در مدیریت ارتباطات یکی از مراحل، درک پیام است؛ درحالی که در آیات و روایات، به وعی (حفظ) پیام تعبیر شده است. تفاوت عمده در این است که به کارگیری مراحل شنود اثربخش در مدیریت ارتباطات، خود هدف است برای ایجاد ارتباط بهتر؛ اما در منابع اسلامی وسیله است برای رسیدن به هدف والاتر که سعادت اخروی است.

هدف از انجام پژوهش حاضر اعتباربخشی مدل رفتار خرید ناگهانی مشتریان در بخش خدمات بود که با استفاده از رویکرد تحلیل عاملی و تکنیک مدل سازی کوواریانس محور مورد اعتباربخشی قرار گرفت انجام پذیرفت. جامعه آماری این پژوهش شامل مشتریان مختلف حقیقی و حقوقی مراجعه کننده به فروشگاه های افق کوروش در شهر تهران که به فروشگاه ها جهت خرید بود. که از این تعداد 384 نفر به پرسشنامه پاسخ دادند. روش نمونه گیری در مرحله اول به صورت خوشه ای انجام شد و فروشگاهها انتخاب شدند و در مرحله دوم پرسشنامه به مشتریان برای پاسخگویی به صورت تصادفی داده شد. ابزار مورد استفاده در این پژوهش پرسشنامه با 178 گویه در چهار بعد بود و 46 مؤلفه جهت سنجش روایی ابزار پژوهش از شیوه روایی سازه و با توجه به شبکه عامل استخراج شده کیفی از تکنیک تحلیل عاملی تأییدی نیز استفاده گردید، به عبارت دیگر جهت بررسی اعتبار عاملی ابزارهای سنجش عامل اصلی پژوهش (طراحی و اعتباربخشی مدل رفتار خرید ناگهانی مشتریان در بخش خدمات) از رویکرد تحلیل عاملی و تکنیک مدل سازی کوواریانس محور استفاده گردید. نتایج حاصل از پژوهش حاکی از آن بود علل و عوامل زمینه ای، بر راهبردهای افزایش خرید و راهبردهای کاهش پیامدهای منفی رفتار خرید ناگهانی تأثیر دارد. همچنین ضریب تأثیر راهبردهای افزایش خرید و راهبردهای کاهش پیامدهای منفی رفتار خرید ناگهانی بر پیامدهای رفتار خرید ناگهانی معنی دار است. توجه کردن به یافته های این پژوهش می تواند در ارتقاء رفتار خرید ناگهانی نقش مهمی ایفا نماید.

موضوع مقاله، معیارهای اعتقادی شناسایی حقّ از باطل در کلام امیرالمؤمنین علی(علیه السلام) در نهج البلاغه است. تبیین موضوع که به روش تحلیلی توصیفی انجام گرفته، با پاسخ گویی به این پرسش که معیارهای اعتقادی حقّ چیست و ویژگی های آن در بازشناسی از باطل کدام است، صورت گرفته است. دست یابی به ملاکی جامع در تشخیص حق از باطل و ترویج فرهنگ علوی و کاربردی کردن آموزه های نظری امیرمؤمنان(علیه السلام) در عرصه های مختلف زندگی از اهداف مهم این نوشتار است. از داده های اصلی مقاله، بیان همسویی قرآن، سیره پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) و اهل بیت(علیهم السلام)، صراط مستقیم، وحی، فطرت و عقلانیت با حقّ در نهج البلاغه است و این شناسایی با توجه به در هم تنیدگی مصادیق حقّ و باطل و ظرافت موجود در بازشناسی معیارهای حق از ویژگی ها و مختصات آن دشواری هایی دارد که با کنکاش در مستندات موجود در مجموعه شریف نهج البلاغه، میسر می گردد.

در عهد جدید عیسی «مولود مقدس»، «بنده خدا»، « پسر انسان»، «مسیح»، «منجی»، «شبان نیکو»، «صورت خدای نادیده»، «پسر خدا»، «کلمه خدا» و نهایتاً در انجیل یوحنا و نوشته های او و رساله های پولس و اعتقادنامه ها، عیسی «خدا» نامیده می شود. اما در قرآن کریم عیسی علیه السلام با عنوان «پیامبر بزرگ»، «پیامبر اولو العزم»، «روح الله»، «کلمه الله»، «مؤید به روح القدس»، «دارای خلقتی استثنایی و معجزه آسا»، «عبد و بنده خدا»، «نشانه نزدیکی قیامت» ذکر شده است و فرزند خدا و یا خدا معرفی نمی شود. روش این مقاله، ﺗﻮﺻیﻔی- تحلیلی و در عین حال تاریخی و مقایسه ای (تطبیقی)و کتابخانه ای و در مواردی هم معناشناختی است. آنچه در عهد جدید (در بخش «عیسی خدایی» آن) موجود است «تثنیه» است نه «تثلیث»، یعنی فقط از «پدر» و «پسر» سخن به میان آمده است. قرآن بر اساس نظام توحیدی، با صراحت و قاطعانه به انکار و نقد آموزه تثلیث پرداخته و با رد هرگونه اعتقاد به الوهیت عیسی مسیح علیه السلام یا همانیِ الله و مسیح، این عقیده را کفرآمیز و شرک آلود و غلوآمیز خوانده است.

بی گمان الهیات عهد جدید برخلاف الهیات قرآن کریم (که برتوحید بنا نهاده شده است)، مبتنی بر آموزه تثلیت است. این آموزه بر سه اقنوم مجزا، یعنی پدر، پسر و روح القدس مبتنی است. پدر در الهیات مسیحی همان روح خداوند است که ضرورتاً الهی است و روح القدس حقیقتاً خود خداست. پسر، عیسی مسیح است که برای رستگاری و نجات بشریت آفریده شده است. این سه اقنوم در میان متکلمان و متألهان مسیحی مبتنی بر نوعی چندخدایی و یا شرک نیست. هدف اصلی این مقاله پاسخ به این پرسش است که دیدگاه قرآن کریم و عهد جدید درباره چندخدایی و آسیب های مترتب بر آن در عهد جدید چیست؟ از این رو، برای فهم بهتر این موضوع، به رویکرد قرآن کریم نسبت به چندخدایی در مسیحیت نیز اشاره شده است.

ارزشیابی خط مشی عمومی، نقش کلیدی در مدیریت مسائل عمومی دارد و متضمن ارائه منطق درست و متناسب در مواجهه با آنهاست. ارزشیابی زمانی می تواند این نقش را ایفا نماید که با روش های دقیق، متناسب و جامع صورت گیرد. در ادبیات رایج خط مشی عمومی، روش هایی برای ارزشیابی ارائه شده، اما با رویکرد اسلامی، در این زمینه کاری صورت نگرفته است. در این تحقیق، به منظور معرفی روش های ارزشیابی خط مشی عمومی با رویکرد اسلامی، قرآن کریم با روش «استنباطی- تحلیلی» مطالعه شده که حاصل آن شش قسم روش ارزشیابی برای خط مشی عمومی است.

دربارة کارامدی مدیریت دولتی راه کارهای زیاد و متنوعی از سوی اندیشمندان مدیریت ارائه شده که به سبب متکی بودن بر برداشت تجربی، ناقص و گاه متضادند. این راه کارها، به سبب نقص، تناقض و نیز تفاوت فکری و فرهنگی دانشمندان آن، با مدیریت دولتی در سازمان های جامعة اسلامی سازگاری ندارد. ازاین رو، نوشتار حاضر با طرح این پرسش که راه کارهای کارامدی مدیریت دولتی با رویکرد اسلامی چیست، آیات قرآن کریم را به روش استنباطی مطالعه نموده و سپس برای تفسیر و بیان محتوای آنها از تفسیر گران سنگ المیزان بهره برده که حاصل آن دو دسته راه کار رفتاری و ساختاری برای دست یابی به کارامدی مدیریت دولتی است.

باوجود تلاش های علمی و اجرایی فراوان، سازمان ها همچنان مجبورند که برای استفادة کارآمد و مؤثر از منابع مادی و معنوی، تحقق اهداف، و جلب رضایت ارباب رجوع و مشتریان خود، از انواع گوناگون کنترل و نظارت بیرونی بر کارکنان استفاده کنند. بنابراین، نهادینه شدن وجدان کاری، یکی از مسائل مهم سازمان هاست. در پژوهش حاضر، تلاش شده است تا با استفاده از روش اجتهادی، چگونگی نهادینه سازی این امر مهم در سازمان ها از منظر قرآن کریم و سنت علوی مطالعه شود. بر اساس این مطالعه، نهادینه شدن وجدان کاری به تحقق یک چرخه نیازمند است که از حاکم شدن ارزش های اساسی مربوط به انسان در سازمان آغاز می شود و به تغییر نگرش افراد بر اساس ارزش های اسلامی نسبت به کار و مسئولیت خود می انجامد. پس از طی این دو مرحله، انجام کارها بر اساس وجدان کاری اتفاق می افتد و از حضور مستمر این چرخه در سازمان، نهادینه شدن وجدان کاری به دست می آید.

در جامعهای که بر اساس فرهنگ اسلامی نضج یافته است، راهبردها در صورتی به تحقق شایسته سالاری منجر میشود که بر اساس رویکرد اسلامی ابتنا و طراحی شده باشد. این نوشتار با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی سعی کرده است تا با مطالعه قرآن کریم به تبیین و ارائه رویکرد اسلامی در مورد راهبردهای شایسته سالاری اقدام کند. بر اساس این مطالعه، مهمترین عامل برای تحقق و نهادینه سازی شایسته سالاری، بررسی و نقد باورها و ارزشهای نادرست نسبت به شایسته سالاری و سپس جایگزین سازی ارزشهای اسلامی به جای آن است. از این رو یافته علمی این تحقیق این است که برای شکلگیری و تثبیت شایسته سالاری باید حکومت اسلامی در سطح راهبرد خطمشی، تحقق و تثبیت ارزشها و باورهای اسلامی را به مثابه خطمشی اساسی مورد توجه قرار دهد و برای تحقق این امر در سطح راهبرد سازمانی به برنامهریزی نیروی انسانی مناسب، جامع و دقیق اقدام کند و در سطح راهبرد مدیریتی، ارزشهای اسلامی مرتبط به کار، مسئولیت، حق و چگونگی استفاده از منابع را سرلوحه رفتار خود قرار دهد.

در جامعه ای که بر اساس فرهنگ اسلامی رشد کرده است، در صورتی راهبردها منجر به تحقق شایسته سالاری میشود که بر اساس رویکرد اسلامی طرّاحی شده باشد. نوشتار حاضر با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی، سعی کرده است، راهبردهای شایسته سالاری از منظر قرآن کریم را تبیین کند. بر اساس این مطالعه، مهم ترین عامل برای تحقق و نهادینه سازی شایسته سالاری، بررسی و نقد باورها و ارزش های نادرست نسبت به شایسته سالاری و سپس جایگزین ساختن ارزش ها و باورهای اسلامی به جای آنهاست. ازاین رو، یافتة علمی، تحقیق حاضر این است که برای شکل گیری و تثبیت شایسته سالاری، حکومت اسلامی باید در سطح راهبرد خط مشی، تحقق و تثبیت ارزش ها و باورهای اسلامی را به مثابة یک خط مشی اساسی مورد توجه قرار دهد و برای تحقق این امر در سطح راهبرد سازمانی، به برنامه ریزی نیروی انسانی مناسب، جامع و دقیق اقدام نماید و در سطح راهبرد مدیریتی، ارزش های اسلامی مرتبط به کار، مسئولیت، حق و چگونگی استفاده از منابع را سرلوحة رفتار خود قرار دهد.

مدیریت دولتی جدید در واکنش به نارساییهای الگوی سنتی ادارة دولت، مطرح شده است. این الگو، با ابتنای بر جهت گیری انسان شناختی و ارزش شناختی خاصِ بر گرفته از نظریة انتخاب عقلایی، موجب تحولات مهمی در عرصة ادارة دولت شده است. دانشمندان عرصة ادارة دولت، پس از مشاهدة توفیقات مدیریت بخش خصوصی در رهایی از مشکلات بوروکراسی، همه هدف و اصول آن بخش را به مثابه هدف و اصول مدیریت دولت قرار دادند. این کار موجب شد که پس از اندک زمانی، توفیق هایی نه چندان واقعی حاصل از اجرای اصول مدیریت دولتی نوین، پیامدهای ناگوار و فسادهای ناشی از اجرای آن، این توفیق ها را به فراموشی سپارد. این پژوهش، با استفاده از روش تحقیق تحلیلی ـ توصیفی و با ابتنا بر اینکه رفتار انسان تابع پیش فرض ها و ارزش های اصلی او است، به این نتیجه رسیده است که ریشة اصلی این مسائل، در نحوة نگاه مدیریت دولتی نو به ماهیت انسان، اهداف و ارزش های وی نهفته است.