محمد عظیمی

یکی از مسائل مهم در آموزش و پرورش، تربیت اخلاقی است؛ چون آموزش و پرورش نقش مهمی در تربیت اخلاق مدار در دوران کودکی و بعد از آن ایفا می کند و سبب رشد شخصیت دانش آموزان، نگرش و آگاهی آنان می شود. هدف این پژوهش، بررسی و تحلیل محتوای کتاب هدیه های آسمان پایه دوم ابتدایی از منظر توجه به مؤلفه های تربیت اخلاقی است. پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و جامعه پژوهش، محتوای کتاب درسی هدیه های آسمان پایه دوم ابتدایی است. در این مطالعه از روش تحلیل محتوا و از روش «آنتروپی شانون» برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان داد که در کتاب هدیه های آسمان پایه دوم ابتدایی بیشترین ضریب اهمیت مربوط به مؤلفه دینداری (394/0) و کمترین آنها مربوط به مؤلفه های تفکر و تعقل و احترام (0) است. با توجه به یافته های پژوهش در محتوای این کتاب، به برخی از مؤلفه های تربیت اخلاقی کمتر توجه شده است. توجه به مؤلفه های اخلاقی و آموزش آن به دانش آموزان دوره ابتدایی، می تواند نگرش ها، عادت ها و رفتارهای مناسبی را در آنان ایجاد نماید و ارزش های اخلاقی و معنویت را در وجودشان نهادینه سازد.

هدف این تحقیق، بررسی تاثیر هوشمندسازی مدارس در تعامل با نگرش به فناوری اطلاعات و ارتباطات بر ارتقاء فرآیند یاددهی یادگیری و خودکارآمدی تحصیلی دانش آموزان پایه سوم متوسطه بوده است. روش تحقیق توصیفی از نوع علی- مقایسه ای است. جامعه آماری، شامل کلیه مدارس هوشمند و عادی شهر تبریز بود. و که به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای تعداد 12 مدرسه که 6 مدرسه عادی و 6 مدرسه هوشمند به تعداد 346 نفر به صورت نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. برای گردآوری اطلاعات از سه پرسشنامه فرآیند یاددهی یادگیری، نگرش به فناوری اطلاعات و ارتباطات و خودکارآمدی تحصیلی استفاده شد. که دارای روایی و پایایی قابل قبولی بودند، برای تحلیل داده ها از روش تحلیل واریانس چند متغیره (MANOVA)، و t مستقل و تحلیل واریانس استفاده شده است. نتایج نشان داد: که بین فرآیندهای یاددهی و خودکارآمدی تحصیلی مدارس هوشمند و عادی تفاوت وجود دارد. هم چنین بین اثر تعامل مدرسه و نوع نگرش به فناوری بر خودکارآمدی تحصیلی تفاوت وجود دارد. اما بین فرآیند یادگیری در مدارس و اثر تعامل مدرسه و نوع نگرش به فناوری فرآیند یاددهی یادگیری در مدارس هوشمند و عادی تفاوت معنی داری از نظر آماری وجود ندارد.

هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه فرسودگی تحصیلی و انگیزش پیشرفت با عملکرد تحصیلی دانش آموزان دوره متوسطه شهرستان اردبیل در سال تحصیلی 92- 91 می باشد. نمونه پژوهش شامل 379 نفر دانش آموز دختر وپسر بوده و به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای از میان 162 دبیرستان انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها برای سنجش فرسودگی تحصیلی پرسشنامه برسو و برای انگیزش پیشرفت پرسشنامه انگیزش پیشرفت هرمنس و برای عملکرد تحصیلی معدل کل نیم سال اول بوده است. نتایج ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که بین ابعاد فرسودگی تحصیلی وعملکرد تحصیلی رابطه منفی وجود و بین انگیزش پیشرفت وعملکرد تحصیلی رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد. در تحلیل رگرسیون مشاهده شد که نسبت به انگیزش پیشرفت، فرسودگی تحصیلی بیشترین واریانس عملکرد تحصیلی را پیش بینی می کند.همچنین تحلیل 2 tهتلینگ نشان داد که تفاوت معنی داری بین ترکیب دو متغیر وابسته در دو گروه دانش آموزان دختر و پسر وجود دارد. تحلیل های تک متغیری آزمون t مستقل نشان داد که دانش آموزان دختر و پسر فقط در متغیر عملکرد تحصیلی تفاوت معنی داری با هم دارند.

زمینه و اهداف:برنامه درسی آموزش بهداشت و ارتقای سلامت در ارتقای آگاهی  و توسعه فرهنگ بهداشتی دانش آموزان اهمیت بسیاری دارد برای توجه به اهمیت مسائل بهداشتی درروند سلامت دانش آموزان لازم است یک برنامه آموزشی که بتواند کلیه نیازهای ضروری آموزش بهداشت را در خود جای دهد بایستی تدوین شود.

آموزش بهداشت و سلامت و توسعه فرهنگ بهداشتی دانش آموزان اهمیت بسیاری دارد و یک برنامه منسجم و کامل در این حوزه ضرورت دارد. مطالعه حاضر با هدف تعیین محتوای کتب درسی پایه سوم ابتدایی بر اساس میزان توجه به مؤلفه های نظام سلامت انجام شد .در این تحقیق از روش تحلیل محتوا " می باشد که پردازش داده ها را در بحث تحلیل محتوا با نگاه جدید و به صورت کمی و کیفی مطرح می کند. محتوای طرح از نظر پاسخگو( متن کتب علوم تجربی پایه سوم ابتدایی) و دوازده مؤلفه اصلی و 58 مولفه فرعی آموزش بهداشت و ارتقای سلامت مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تحلیل محتوای نشان داد که بررسی کتاب علوم تجربی پایه سوم ابتدایی مولفه ی بیشترین فراوانی مربوط به شاخص سلامت تغذیه با 56 فراوانی و کمترین فراوانی مربوط به شاخص های سلامت تغذیه، پیشگیری از رفتار های پر خطر و معلولیت، با 1 فراوانی به طور مشترک می باشد. یافته های حاصل از فراوانی مولفه ها نشان داده است که هر یک از شاخص های مؤلفه های مذکور به صورت متوازن موردتوجه قرار نگرفته و کتاب های درسی به یک نسبت مؤلفه های آموزش سلامت را پوشش نداده اند. ل

زمینه و اهداف: با عنایت به اهمیت آموزش بهداشت و ارتقای سلامت که به عنوان یک منبع مهم در توسعه ی اقتصادی ، اجتماعی و فردی مطرح می شود ، این مطالعه به بررسی تجزیه و تحلیل محتوای طرح تحول بنیادین آموزش وپرورش بر اساس مفروضه های نظام سلامت با تأکید بر آموزش پرداخته است . روش بررسی: در این تحقیق از روش تحلیل محتوا ""آنتروپی شانون"" می باشد که پردازش داده ها را در بحث تحلیل محتوا با نگاه جدید و به صورت کمی و کیفی مطرح می کند. آنتروپی در تئوری اطلاعات ، شاخصی است برای اندازه گیری عدم اطمینان که به وسیله، یک توزیع احتمال بیان می شود. محتوای طرح ازنظر پاسخگو(طرح تحول بنیادین آموزش وپرورش ) و دوازده مؤلفه اصلی و 58 مؤلفه فرعی آموزش بهداشت و ارتقای سلامت در سال 1395 مورد بررسی قرار گرفت

برنامه ی کارورزی در دانشگاه ها برای سطوح مختلف آموزش ابتدایی، راهنمایی و متوسطه تأمین و تربیت معلمانی است کارآمد که علاوه بر داشتن صلاحیت های عمومی و علمی دارای قابلیت ها و توانایی های حرفه ای نیز باشند تا بتوانند از عهده ی وظایف خطیر حرفه ی معلمی برآیند. تحقیق حاضر به بررسی راهبردهای تدریس و ارزشیابی درس کارورزی دانشگاه فرهنگیان پردیس علامه طباطبایی اردبیل از دیدگاه دانشجو معلمان و اساتید می پردازد. روش پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی می باشد. نمونه ی آماری دانشجویان به تعداد 103 نفر به شیوه ی نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شد و نمونه ی آماری اساتید به روش تصادفی ساده و به تعداد 11 نفر انتخاب شد. به منظور گردآوری داده ها از دو پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. در این پژوهش از آزمون تی برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد. نتایج آماری نشان می دهد که بین عناصر راهبردهای تدریس و ارزشیابی درس کارورزی از دیدگاه اساتید و دانشجویان تفاوت معناداری وجود دارد. لذا با 095/0 اطمینان می توان گفت بین میانگین نمرات دو گروه دانشجویان با اساتید تفاوت معناداری وجود دارد. بنابراین دانشجویانی که تجربه یک کارورزی یک برنامه ریزی شده و خلاق را داشته باشند تجربه عملی و حرفه ای کسب کرده و نقاط قوت خود را کشف می کنند و مهارت های خود را به خوبی بهبود می بخشند تا بتوانند برای پست های حرفه ای در آینده آماده شوند.

هدف پژوهش حاضر تدوین شاخص های ارزیابی عملکرد نظام آموزش و پرورش در اجرای سند تحول بنیادین است. روش پژوهش ترکیبی از نوع اکتشافی(کیفی- کمی) بوده است. در بخش کیفی جامعه آماری پژوهش شامل همه اسناد منتشر شده (گزارش های پژوهشی، مقاله ها، مصاحبه ها، آیین نامه ها و غیره) و از محل داﻧﺸﮕﺎهﻫﺎ، کنفرانس ها ، ﻫﻤﺎﯾش ها، ﻧﺸﺮﯾﺎت، ﮐﺘﺎﺑﻬﺎ، ﭘﺎﯾﮕﺎهﻫﺎی اﯾﻨﺘﺮﻧﺘﯽ در زﻣﯿﻨﻪ ارزیابی عملکرد آموزش و پرورش بود که از تعداد 53 مقاله مرتبط، 21 مقاله به عنوان نمونه انتخاب شد و در بخش کمی 30 نفر از خبرگان به عنوان نمونه انتخاب شده بودند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش، چک لیست تحلیل محتوای کیفی و پرسشنامه بود. روایی محتوایی ابزارها توسط اساتید حوزه مربوطه مورد تایید واقع شد. برای تعیین پایایی چک لیست از فرمول اسکات استفاده شد که میزان 73/0 به دست آمد. پایایی پرسشنامه نیز بر اساس ضریب آلفای کرونباخ 85/0 براورد شد. برای تجزیه و تحلیل یافته ها از روش فراترکیب و برای اولویت بندی شاخص ها از روش سوارا با استفاده از نرم افزار MAXQDA استفاده شده است. بر اساس نتایج به دست آمده، مناسب بودن تخصص و تجربه ریاست آموزش و پرورش برای مدیریت و رهبری، تعداد اعضای هیئت علمی و کارشناسان خبره، میزان نوآوری، ابتکار و خلاقیت در فرایندهای اجرای سند، برگزاری دوره ها و کارگاه های آموزشی بر اساس نیازسنجی و استفاده از رویه ای روشن، نظام مند و علمی برای نیازسنجی جز شاخص های اول تا پنجم ارزیابی عملکرد نظام آموزش و پرورش در اجرای سند تحول بنیادین است

هدف پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی آموزش مبتنی بر الگوی مفهوم محور بر تفکر خلاق و خود تنظیمی یادگیری بود. روش مطالعه شبه آزمایشی و با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان پایه ششم دوره ابتدایی در دبستان های شهر کامیاران در سال تحصیلی 98-1397 بودند که با روش نمونه گیری تصادفی، نمونه منتخب در دو گروه تقسیم شدند (24 نفر گروه آزمایش و 21 نفر گروه کنترل). آموزش الگوی تدریس مفهوم محور در قالب 8 جلسه نیم ساعته در 4 هفته (هر هفته 2 جلسه) به گروه آزمایش داده شد و گروه کنترل، تدریس سنتی و مرسوم را دریافت نمودند. ابزارهای گردآوری داده ها نیز شامل پرسشنامه تصویری سنجش خلاقیت تورنس(2002) فرم الف و پرسشنامه راهبردهای یادگیری خود تنظیمی سواری و عرب زاده(1392) بودند. نتایج تحقیق با تحلیل کوواریانس چند متغیره نشان داد، دانش آموزانی که از طریق الگوی مفهوم محور آموزش دیده بودند نمرات تفکر خلاق و یادگیری خود تنظیمی بالاتری در مقایسه با دانش آموزانی که این آموزش را دریافت نکرده بودند کسب کردند(001/0>p). با توجه به اثربخشی آموزش الگوی مفهوم محور، باید در دوره ابتدایی به خصوص در درس علوم تجربی بیش از پیش به این روش توجه نمود و به معلمان اینگونه روش ها را توصیه کرد.

آموزش مفاهیم اخلاقی، در شکل گیری هویت و ﺑﻬﺒﻮد ارﺗﺒﺎﻃﺎت اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ دانش آموزان اهمیت بسیاری دارد. بااین وجود، مطالعات انجام شده نشان می دهد ارزش های اخلاقی آنچنان که باید در وجود آنان نهادینه نشده است و دانش آموزان دﭼﺎر ﺑﺤﺮان ﻫﻮﯾﺖ، ﻣﻌﻨﻮﯾﺖ و اﺧﻼق ﺷﺪه اند. ازاین رو، لازم است مؤلفه های رشد اخلاقی که بتواند نیازهای آموزش مفاهیم اخلاقی را در آنان برطرف سازد، تبیین شود. لذا هدف از پژوهش حاضر، تبیین مؤلفه های رشد اخلاقی برای دانش آموزان دوره اول متوسطه، در چهارچوب فلسفه تعلیم وتربیت اسلامی است. پژوهش حاضر، با روش توصیفی، کتابخانه ای و استنادی صورت گرفت. جامعه موردبررسی در این پژوهش، اسناد مکتوب، تجارب جهانی، مبانی نظری و پیشینه های موجود در ارتباط با رشد اخلاقی و تعلیم وتربیت اسلامی بود و روش نمونه گیری به صورت هدف مند بوده و تا رسیدن به اشباع نظری داده ها ادامه یافت. یافته ها نشان می دهد با بررسی مبانی نظری مربوط به رشد اخلاقی و تعلیم وتربیت اسلامی، 388 مؤلفه رشد اخلاقی به دست آمد و با تحلیل و ادغام این تعداد مؤلفه، 7 مؤلفه اصلی و 14 مؤلفه فرعی رشد اخلاقی استخراج شد. ازجمله: 1. مؤلفه بازشناسی امور خوب از بد و کشاندن به سوی ارزش ها شامل مؤلفه های انتخاب و تصمیم گیری، بایدها و نبایدها و... بود، 2. مؤلفه استدلال گرایی و قضاوت درست شامل رسیدن به بینش، ایجاد درک درست و ... بود. 3. مؤلفه شکفتن قابلیت ها شامل تعالی وجود، 4. مؤلفه اصول عام و فراگیر شامل اصول اخلاق قراردادی، 5. مؤلفه خودسازی و خودباوری شامل شهودگرایی و...، 6. مؤلفه حکمت عملی شامل رفتارهای انسانی، و 7. مؤلفه قانون مداری شامل توجه به قوانین و مقررات بود. نتایج به دست آمده نشان می دهد از میان مؤلفه های فرعی به دست آمده، مهم ترین نیاز، افزایش توجه به مؤلفه" اصول اخلاق قراردادی" است.

مقدمه: امروزه عملکرد تحصیلی دانشجویان یکی از شاخص های مهم در ارزیابی آموزش دانشگاهی میباشد. به نظر میرسد استفاده از راهبردهای آموزشی مناسب جهت ایجاد تغییرات مطلوب و پیشرفت تحصیلی نقش مهمی ایفا کند. لذا در این پژوهش تلاش شده است تا تأثیر آموزش راهبردهای آموزشی بر عملکرد تحصیلی دانشجویان مورد بررسی قرار بگیرد. روش ها: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی – پیمایشی است. حجم جامعه در پژوهش حاضر 950 دانشجو که از بین آنها 250 نفر با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای به شیوه انتساب بهینه انتخاب شد.ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته است و برای تعیین روایی از نظرات اساتید صاحبنظر در این زمینه استفاده شده است. برای برآورد پایایی نیزازآلفای کرونباخ استفاده شده است که پایایی 81/0 بدست آمده است. داده ها در دو بخش آمارتوصیفی وآماراستنباطی(آزمون تی) با استفاده از نرم افزار24 SPSSمورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد راهبردهای آموزشی برارتقاء عملکرد تحصیلی دانشجویان نقش دارد. بر اساس نتایج به دست آماده از جدول1برابر با 027/0 P=می باشد که چون 05/>0 Pمی باشد، دلیل کافی برای رد فرضیه صفر وجود دارد. همچنین احتمال مشاهده مقداری t بزرگتر96 /1است. نتیجه گیری: آموزش راهبردهای آموزشی در آموزش دانشگاهی موثر می باشد و منجر به ارتقای مهارت یادگیری فراگیران و به تبع آن عملکرد تحصیلی خواهد شد لذا با توجه به نقش بالای راهبردهای آموزشی در عملکرد تحصیلی ،توجه جدی به پیشرفت تحصیلی و در نهایت یادگیری اثربخش مورد تاکید هست .لذا نهادینه کردن و معرفی آشنایی دانشجویان با راهبردهای آموزشی امری ضروری و حیاتی است.

مقاله حاضر درصدد تحلیل محتوای کتاب های درسی پایه پنجم ابتدایی بر اساس مؤلفه های برنامه درسی آموزش فلسفه برای کودکان مبتنی بر هوش معنوی است. روش پژوهش توصیفی، شامل تحلیل اسنادی و تحلیل محتوا و رویکرد آن کاربردی بوده و منابع مورد تحلیل جهت شناسایی ابعاد و مؤلفه ها، متن اسناد کتابخانه ای و کلیه کتاب های پایه پنجم ابتدایی بوده است. ابزارهای اندازه گیری، فرم فیش برداری و همچنین سیاهه تحلیل محتوای محقق ساخته بوده و روایی تحقیق از نظر صاحب نظران و متخصصان فلسفه برای کودکان و برنامه ریزی درسی مورد تأیید واقع گردید و پایایی آن نیز از طریق محاسبه ی آلفای کرونباخ 93٪ بیان گشت. در تحلیل محتوا و با استفاده از آنتروپی شانون مؤلفه پیامدهای فردی تفکر فلسفی با ضریب اهمیت 564/0 بیشترین و مؤلفه چیستی فلسفه با ضریب اهمیت 027/0، کمترین توجه را به خود اختصاص داده است.

پژوهش حاضر با هدف تبیین مؤلفه های تربیت حرفه ای مبتنی بر شایستگی و تحلیل جایگاه آن در کتابهای درسی دوره دوم متوسطه فنی انجام گرفته است. در این پژوهش برای مشخص کردن مؤلفه های تربیت حرفه ای از روش کیفی و برای تحلیل کتابهای درسی از روش تحلیل محتوا استفاده شده است. جامعه آماری در بخش تحلیل محتوا کتابهای درسی شایستگیهای غیر فنی شامل پنج کتاب الزامات محیط کار، کارگاه نوآوری و کارآفرینی، اخلاق حرفه ای، کاربرد فناوریهای نوین و مدیریت تولید دوره دوم متوسطه فنی و کار دانش می باشد که در همه رشته ها مشترک بوده است. ابزار گردآوری اطلاعات سیاهه تحلیل محتوای کتب درسی بود که روایی آن را متخصصان برنامه ریزی درسی تعیین کرده اند. نتایج حاصله از بررسی متون و اسناد مرتبط با پژوهش، سه مؤلفه دانش کسب کار، نگرش اقتصادی و مهارتهای فردی و گروهی را به دست داد. داده های حاصل با شاخصهای آمار توصیفی در فرایند آنتروپی شانون، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته های پژوهش نشان داد که در کتابهای درسی دوره متوسطه فنی بیشترین ضریب اهمیت مربوط به اخلاق حرفه ای(0/2976) و کمترین آن مربوط به کاربرد فناوری نوین(0/0534) و در بقیه کتابها به ترتیب در مدیریت تولید 0/2955، کارگاه نوآوری و کارآفرینی 0/2316 و الزامات محیط کار 0/1216 بوده است. با توجه به تحولات آموزش و پرورش در عصر جدید و اهمیت نقش آموزشهای فنی و حرفه ای در توسعه اقتصادی و اجتماعی، بازنگریِ ویراستهای آتی به منظور توجه بیشتر به مقوله های کمتر توجه شده ضروری به نظر می رسد.

هدف این مقاله طراحی و اعتباربخشی الگوی مطلوب برنامه درسی آموزش بهداشت و ارتقای سلامت دوره ابتدایی ایران است از آنجا که تلاش جهت شکوفایی قابلیت های آموزش بهداشت دانش آموزان از جمله کارکردهای آموزش و پرورش است، تدوین الگوی مطلوب برنامه درسی آموزش بهداشت می تواند مختصات این کارکرد را محقق سازد. به این منظور، سه پرسش اساسی مورد بررسی قرار گرفت: وضعیت برنامه درسی موجود آموزش بهداشت و ارتقای سلامت در دوره دبستان چگونه است؟ الگوی بهینه برنامه درسی آموزش بهداشت و ارتقای سلامت از بعد منطق، اهداف، محتوا، فعالیت های یادگیری، نقش استاد، مواد و منابع، گروهبندی دانش آموزان، مکان، زمان و و ارزشیابی در دوره دبستان چه ویژگی ها و مختصاتی دارد؟ اعتبار الگوی بهینه برنامه درسی آموزش بهداشت و ارتقای سلامت در دوره دبستان به چه میزان است؟ برای بررسی سوالات ذکرشده از روش ترکیبی (کمی و کیفی) استفاده شد.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی مزایا و معایب ضمن خدمت برگزار شده ، در در آموزش و پرورش از دیدگاه معلمان مقطع ابتدایی شهر بناب میباشد. روش مورد استفاده در این پژوهش، توصیفی از نوع پیمایشی بود جامعه آماری این پژوهش معلمان مقطع ابتدایی با سابقه ی تدریس بالای 20 سال در شهر بناب بود. به منظور بررسی متغیرها پرسشنامه ای محقق ساخته در بین دو گروه مطالعه از معلمان شهرستان بناب، استان آذربایجان شرقی برای دوره های عمومی و تخصصی ضمن خدمت توزیع شد. پایایی نتایج حاصل، ضمن تامین اعتبار محتوایی چک لیست، از طریق ضریب آلفای کرانباخ به میزان 91/0برآورد و با استفاده از شاخص های میانگین و آزمون t مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته های حاصل از این مطالعه نشان داد که دوره های آموزش ضمن خدمت در مؤلفه های افزایش توان و غنای علمی و فکری معلم، مهارتهای برقراری ارتباط با دانش آموزان و تاثیر دوره در افزایش مهارتها و استفاده از فناوری های آموزشی تفاوت معناداری دارد. همچنین اثر این دوره ها بر مؤلفه های مهارتهای برقراری ارتباط با والدین، حل مشکلات درسی دانش آموزان و مهارتهای حرفه ای معلم تفاوت معناداری ندارد.