کوثر عطارنیا

هدف از انجام پژوهش حاضر، سنتزپژوهی آسیب ها و چالش های اجرای ارزشیابی کیفی توصیفی در دوره ابتدایی بود. روش پژوهش حاضر، کیفی و از نوع سنتزپژوهی می باشد که در 6 مرحله انجام گرفته است. برای این منظور، اسناد علمی نگاشته شده از سال 2011 به بعد برای بررسی مبانی نظری و عملی پژوهش حاضر، مورد استفاده قرار گرفت. در این راستا، مطالعات انجام شده در خصوص ارزشیابی کیفی توصیفی طی سال های 1400-1385 در داخل و سال های 2021-1990 در خارج از کشور به عنوان جامعه آماری از طریق پایگاه های داخلی و خارجی جستجو شده و با بررسی های صورت گرفته و با توجه به معیارهای ورودی تعیین شده تعداد 74 مقاله و 3 کتاب استخراج شده و پس از انجام غربالگری سطح نخست از بین این تعداد، 25 مورد کتاب و مقاله داخلی و خارجی به عنوان نمونه آماری در نظر گرفته شد. در این راستا و بر اساس یافته های حاصل، آسیب ها و چالش های ارزشیابی کیفی – توصیفی در 5 دسته 1- آسیب های مربوط به نظام آموزش و پرورش، 2- آسیب های مربوط به افراد دخیل در فرآیند تعلیم و تربیت، 3- آسیب های مربوط به مدارس چندپایه دوره ابتدایی، 4- آسیب های مربوط به ابزارها و منابع آموزشی و 5- آسیب های مربوط به بازخورد توصیفی، طبقه بندی و بیان شد. نتایج نشان داد که عدم تامین زیرساخت های لازم در بروز این آسیب ها و چالش ها اثرگذار است و با توجه به اهمیت ارزشیابی کیفی - توصیفی در فرآیند یاددهی – یادگیری، ضروری است که راهکارهای مناسب جهت به حداقل رساندن آسیب های آن در پیش گرفته شود.

امروزه برنامه درسی هنر در نظام آموزش و پرورش از اهمیت زیادی برخوردار است تا جایی که مقدمات شکل گیری یک نهضت یا جنبش تربیتی را برای احیای هنر در نظام های آموزشی، به ویژه در کشورهای پیشرفته و صنعتی فراهم کرده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی تطبیقی برنامه درسی هنر با تأکید بر عناصر آن در مدارس ابتدایی ایران، ژاپن و کانادا صورت گرفت. روش پژوهش حاضر کیفی و از نوع تطبیقی (مقایسه ای) است که در آن از روش جرج بردی در قالب 4 مرحله توصیف، تفسیر، هم جواری و مقایسه استفاده شده است. ابزار جمع آوری اطلاعات این پژوهش از نوع کتابخانه ای بوده و از طریق بررسی مقالات پژوهشی و مروری از مجلات داخلی و خارجی (از سال 2000 تا 2022) و همچنین، کتب مرتبط با پژوهش حاضر، مطالب گردآوری شده اند. بر اساس یافته های به دست آمده، در مدارس کشورهای ایران، ژاپن و کانادا، در زمینه اهداف، محتوا، روش و ارزشیابی برنامه درسی هنر شباهت ها و تفاوت هایی وجود دارد. اما علی رغم برخی تشابهات عناصر برنامه درسی هنر مدارس ایران با مدارس کشورهای ژاپن و کانادا، این برنامه درسی در ایران با موانع و محدودیت های متعددی همچون نبود امکانات کافی برای تربیت هنری، اختصاص ندادن زمان کافی برای آن، بی اهمیت دانستن آن توسط مسئولان مربوطه، بی توجهی به تفاوت های فردی و نیازهای متفاوت هر دانش آموز و غیره مواجه است. از این رو، بهتر است که از تجربیات کشورهای توسعه یافته، علی الخصوص کشورهایی که در زمینه تدریس هنر پیش گام بوده اند و به درجات بالایی نائل شده اند، بهره برد و استعدادهای هنری دانش آموزان را شکوفا کرد.