حسین زارع

این مطالعه با هدف تعیین تأثیر برخی از شاخص های حروف چینی، مانند فاصله بین خطوط، اندازه فونت، و شکل فونت بر یادآوری محتوای درسی الکترونیک و سرعت خواندن انجام شد. در این مطالعه 70 نفر از دانشجویان به صورت تصادفی به دو گروه مساوی تقسیم شدند. در آزمایش 1، گروهی، یک فصل از یک کتاب الکترونیک را با فاصله بین خطوط 1.5و گروه دیگر همان محتوای را با فاصله بین خطوط 2 از روی صفحه نمایشگر مطالعه کردند. زمان خواندن ثبت شد و پیش و پس آزمون هایی از دانشجویان گرفته شد. آزمایش2 نیز مانند آزمایش 1 صورت گرفت؛ با این تفاوت که دو گروه فصل دیگری را با فونت تاهومای فارسی 10 و 12 مطالعه کردند. آزمایش3 نیز به همین روش با فونت تاهومای فارسی (بدون دندانه) و با فونت تایمز نیورومن فارسی (دندانه دار) تکرار شد. نتایج نشان می دهد که میانگین نمره ها و سرعت خواندن در سه آزمایش تفاوت معنی داری نداشت . طراحان متون الکترونیک می توانند شاخص های حروف چینی ذکر شده را در محدوده ذکر شده تغییر داده، اثر مخربی بر یادآوری محتوای درسی و سرعت خواندن مشاهده نکنند.

هدف تحقیق حاضر بررسی رابطه بین مهارتهای فراشناختی وهوش معنوی دربین دانشجویان دانشگاه پیام نوراسفراین می باشد. تعداد 287 نفر به عنوان نمونه تحقیق با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای مرحله ای انتخاب شدند. جهت سنجش فراشناخت ازپرسشنامه ولزوکارترایت (2004) و برای سنجش هوش معنوی از آزمون 29سوالی عبدالله زاده (1387) استفاده شد. نتایج تحلیل با روش همبستگی نشان داد که بین مهارتهاى فراشناختی و هوش معنوى رابطه مثبت معنادار وجود دارد . همچنین تحلیل رگرسیون نشان داد که مهارتهای فراشناختی پیش بین خوبى براى هوش معنوی مى باشند و همچنین ازبین عاملهاى فراشناخت فقط عامل کنترل ناپذیری وخطرباهوش معنوى ارتباط نداشت.این نتایج نشان میدهند که افزایش درمهارتهای فراشناختی موجب افزایش قدرت داوری و، سازمان دهی و گسترش معنایی دانش فرد می شود که این توانمندی ها با گسترش هوش معنوی همراه می باشند.

مطالعه حاضر با هدف بررسی ارتباط بین سبک های تفکّر با خلّاقیّت در دانشجویان انجام شد. این پژوهش در قالب یک طرح توصیفی- همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش شامل دانشجویان دختر و پسر دانشگاه پیام نور مرکز تهران در سال تحصیلی 1389-1390 است که تعداد کل آن ها در حدود 139000 نفر بود. از این تعداد 53 درصد دختر و 47 درصد پسر بودند. پس از تعیین حجم نمونه به روش کوکران نمونه ای به حجم 300 آزمودنی (160دختر و 140 پسر) به شیوه نمونه گیری خوشه ای طبقه ای انتخاب شدند. به منظور جمع آوری داده ها از پرسشنامه های سبک های تفکّر استرنبرگ- واگنر و خلّاقیّت تورنس و برای تحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی، ضریب همبستگی و مدل آماری رگرسیون گام به گام استفاده شد. تحلیل داده ها رابطه مثبت بین سبک های تفکّر قانونی، قضایی، درونی و آزادمنشی با خلّاقیّت و رابطه منفی بین سبک های تفکّر تک سالاری، سلسله مراتبی و کلی با خلّاقیّت را نشان داد. از بین متغیر سبک های تفکّر این 7 سبک در پیش بینی خلّاقیّت دانشجویان سهیم بودند. در نتیجه می توان گفت سبک های تفکّر با خلّاقیّت همبستگی دارد و باید در مطالعات علمی و تدابیر آموزشی به آن توجه شود.

حسین زارع-فهیمه قاسمیان

پژوهش حاضر به بررسی رابطه بین بعد شخصیتی برون گرایی- درون گرایی نوجوانان و پردازش اطلاعات چهره های هیجانی شاد و خشمگین طرحواره ای پرداخته است. 51 نفر دانش آموز دختر و پسر 11 تا 15 ساله شامل 24 نفر برون گرا و 27 نفر درون گرا براساس نمره هایشان در بعد شخصیتی برون گرایی- درون گرایی پرسشنامه شخصیت نوجوانان آیزنک ( JEPQ ) و انجام یک مصاحبه بالینی نیمه ساختار یافته به عنوان نمونه برگزیده شدند و سپس تکلیف رایانه ای دات-پروب اصلاح شده تصویری بر روی آن ها اجرا گردید. از تحلیل رگرسیون و آزمون T برای تحلیل نتایج استفاده شد. نتایج این پژوهش نشان داد که بعد شخصیتی برون گرایی- درون گرایی پیش بینی کننده سوگیری توجه نسبت به چهره هیجانی شاد است؛ به طوری که با افزایش میزان برون گرایی در نوجوانان گوش به زنگی توجهی آن ها نسبت به چهره شاد افزایش پیدا می کند (0001 /0= P ). نتایج این پژوهش نشان داد که شخصیت به صورت نظام داری بر ادراک افراد از چهره های هیجانی دیگران تأثیر گذار است و صفت برون گرایی با پردازش اطلاعات هیجانی خوشایند مرتبط است.

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر آموزش تفکر انتقادی بر منبع کنترل و کاهش ناهماهنگی (برانگیختگی) شناختی دانش آموزان پسر سال دوم دبیرستان های شهرستان بانه انجام گرفت. روش اجرا: این پژوهش از نوع آزمایشی است و نمونه پژوهش عبارت است از 40 دانش آموز پسر سال دوم دبیرستان های شهرستان بانه که با استفاده از روش نمونه­ گیری تصادفی خوشه­ ای انتخاب شدند. برای گردآوری داده­ ها از مقیاس استاندارد شده راترو پرسشنامه برانگیختگی-کاهش ناهماهنگی DARQ هارمون ـ جونز (صفاری­نیا و زندی، 1389) استفاده گردید. یافته­­ ها: نتایج نشان داد که بین منبع کنترل دانش ­آموزان تحت آموزش تفکر انتقادی و دانش آموزانی­ که ­این آموزش را ندیده اند، تفاوت معنی­ داری وجود دارد. یعنی تفکرانتقادی م ی­تواند باعث تغییر در بعضی از صفات و ویژگی­ها شود، که در این پژوهش ویژگی مورد نظر ما منبع کنترل است و تفکر انتقادی بر روی این متغیر تأثیر گذاشت. اما بین میزان کاهش ناهماهنگی (برانگیختگی) شناختی دانش آموزان تحت آموزش تفکر انتقادی و دانش آموزانی که این آموزش را ندیده اند، تفاوت معنی­داری وجود ندارد. در این پژوهش تفکر انتقادی نه تنها میزان ناهماهنگی (بر انگیختگی) شناختی را در گروه کنترل کاهش نداد بلکه تا حدی باعث افزایش ناهماهنگی شناختی گردید.

هدف از تحقیق حاضر، بررسی رابطه ی هوش هیجانی مدیران با توانمندسازی نیروی انسانی در دانشگاه پیام نور استان آذربایجان شرقی است. روش تحقیق، توصیفی از نوع همبستگی و جامعه آماری، کلیه ی مدیران و نیروی انسانی (کارمندان اداری و علمی به غیر از مدیران) دانشگاه پیام نور استان آذربایجان شرقی در سال 89- 88 می باشد. از طریق روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای، تعداد 20 نفر مدیر و 80 نفر نیروی انسانی به عنوان نمونه ی آماری انتخاب گردیدند. نتایج ضریب همبستگی پیرسون، نشان می دهد که رابطه ی بالا و معنی داری بین مؤلفه های هوش هیجانی (خوشبختی، تحمل فشار روانی، خود ابرازی، واقع گرایی، کنترل تکانشی، انعطاف پذیری، مسئولیت پذیری و خودشکوفایی) و توانمندسازی نیروی انسانی وجود دارد. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه نشان می دهد که مولفه های هوش هیجانی، پیش بینی کننده های معناداری برای توانمندسازی نیروی انسانی بوده و 75 درصد از تغییرات متغیر ملاک را پیش بینی می کنند. نهایتاً اینکه، میزان توانمندی نیروی انسانی و هوش هیجانی مدیران دانشگاه پیام نور استان آذربایجان شرقی، بیشتر از حد متوسط می باشد.

امروزه، بسیاری از دانشگاه ها و آموزشکده ها و اتحادیه های خصوصی در حال سرمایه گذاری های کلان در طراحی نظام های یادگیری الکترونیکی هستند، فهم اینکه کدام عامل ها یا مؤلفه ها در اثربخشی این نظام ها از دید کاربران یا یادگیرندگان می تواند مهم تلقی شود، به این گونه مؤسسات کمک خواهد کرد تا خط مشی های مناسبی را برای سرمایه گذاری روی عامل های اثربخش و طراحی مجدد یا حذف عامل های غیر اثربخش به کار گیرند. بر این اساس، پژوهش حاضر با هدف ارائه دیدی به نسبت جامع از اثربخشی نظام های یادگیری الکترونیکی به شناسایی عامل ها یا مؤلفه های مهم اثرگذار بر اثربخشی نظام های یادگیری الکترونیکی پرداخته و در این میان، دانشکده مجازی علوم حدیث شهر ری را به عنوان نمونه مورد مطالعه قرار داده است. روش پژوهش، توصیفی و از نوع مطالعات پیمایشی بوده است. جامعه آماری آن را همه دانشجویان مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد رشته های تحصیلی آموزش مجازی دانشکده یادشده تشکیل می دادند که تعداد آنها در سال تحصیلی 89-1388، 1926 نفر بوده و از این میان، تعداد 325 نفر نمونه به شیوه در دسترس انتخاب گردیدند. ابزار جمع آوری اطلاعات در این پژوهش، ""پرسشنامه سنجش ارزشمندی-رضایتمندی از خصوصیات نظام های یادگیری الکترونیکی"" لوی بوده است ( (Levy 2006. برای تعیین روایی ابزار یادشده از شیوه های روایی محتوایی و سازه و صوری استفاده شد و برای تعیین میزان پایایی آن از آزمون آلفای کرونباخ استفاده گردید. بر این اساس، میزان پایایی محاسبه شده برای این پرسشنامه در سازه های ارزشمندی و رضایتمندی به ترتیب 95/0 و 94/0 بود. نتایج حاصل از تحلیل داده های جمع آوری شده این پژوهش نشان داد که دو سازه ارزشمندی و رضایتمندی ساختارهای عاملی متفاوتی داشته و تحلیل عاملی هریک منجر به استخراج عامل های متفاوتی شده است. از این رو تحلیل عاملی، تأییدی در سازه ارزشمندی منجر به استخراج چهار عامل پشتیبانی محیطی یادگیرنده ها، فنّاوری، پشتیبانی فنّی و همکلاسی ها، و درس و استاد با واریانس تراکمی حدود 5/61% گردید. به علاوه، نتیجه تحلیل عاملی تأییدی در سازه رضایتمندی نیز منجر به استخراج عوامل چهارگانه درس و استاد، قابلیت دسترسی، فنّاوری و پشتیبانی فنّی، و یادگیرنده و همکلاسی ها با واریانس تراکمی حدود 50% شد. علاوه بر اینها، نتایج این بررسی نشان داد که هیچ گونه رابطه معنی داری میان سازه های ارزشمندی و رضایتمندی وجود ندارد و این دو، سازه های مستقل و متفاوتی هستند.

هدف: پژوهش حاضر با هدف میزان اثربخشی تحول راهبرد خود نظم دهی بر عملکرد نوشتن دانش آموزان دچار اختلال کمبود توجه بیش فعالی صورت گرفت. روش: روش پژوهش از نوع آزمایشی و جامعه آماری کلیه دانش آموزان پایه سوم تا پنجم ابتدایی شهر شیراز به تعداد 86521 نفر بود. به منظور انجام این پژوهش، تعداد20 دانش آموز دچار اختلال بیش فعالی پس از اجرای آزمون های تشخیصی (آزمون هوشی وکسلر کودکان (1385)، پرسشنامه علائم کودکان استونی بروک (1994) و آزمون اختلال نوشتن فلاح چای (1384) به شیوه نمونه-گیری خوشه ای چند مرحله ای به طور تصادفی انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه جایگزین شدند. راهبردهای خود نظم دهی به آزمودنی های گروه آزمایش به مدت 10 جلسه 1 ساعته هفته ای یک جلسه آموزش داده شد، گروه گواه مداخله ای دریافت نکرد. داده های به دست آمده با استفاده از روش آماری کوواریانس تحلیل شد. یافته ها: نتایج به دست آمده نشان داد عملکرد نوشتن آزمودنی های گروه آزمایش در مقایسه با گروه گواه به طور معناداری بهبود یافته و خطاهای املای آن ها کم شده است. پیگیری پس از گذشت 3 ماه نیز موید پایداری آموخته ها بود. نتیجه گیری: بر مبنای نتایج این پژوهش راهبردهای خود نظم دهی سبب کاهش خطاهای املای دانش آموزان دچار کمبود توجه بیش فعالی می شود. بنابراین می توان به مربیان این کودکان، مشاوران و روان شناسان پیشنهاد نمود که با استفاده از این راهبردها برای بهبود عملکرد نوشتن دانش آموزان دارای اختلال نوشتن بکوشند.

هدف از انجام تحقیق، تعیین تأثیر یادگیری موقعیتی تلفیقی بر انگیزش تحصیلی، پیشرفت تحصیلی و اضطراب امتحان دانشجویان بود. تحقیق از نوع شبه تجربی و جامعه ی آماری شامل کلیه ی دانشجویان سال سوم رشته روان­شناسی عمومی دانشگاه پیام نور مرکز تهران که در نیم­سال دوم سال تحصیلی 90-1389 در درس آسیب­شناسی روانی یک ثبت نام کرده بودند، می گردید. تعداد 16 دانشجو در روش آموزش مستقیم و 18 دانشجو در برنامه ی یادگیری موقعیتی تلفیقی شرکت کردند. دانشجویانی که قبلاً این درس را اخذ کرده بودند و یا به همکاری با پژوهش­گر تمایل نداشتند از برنامه حذف گردیدند. از بین کلاس هایی که در آن ترم تحصیلی درس یادشده در آن ها ارائه می شد، دو کلاس به صورت تصادفی برای اجرای برنامه های آموزش مستقیم و یادگیری موقعیتی تلفیقی انتخاب شدند. به منظور تعیین میزان پیشرفت تحصیلی در گروه ها، بانک سؤالی تهیه شد و از هر بخش، محتوای بخش اختلالات اضطرابی درس آسیب­شناسی روانی1، تعدادی سؤال به صورت تصادفی انتخاب شدند و در هر دو گروه در مرحله های پیش آزمون و پس آزمون به صورت یکسان استفاده گردید. اضطراب امتحان از طریق پرسش نامه ی اضطراب اهواز (1375) و انگیزش تحصیلی دانشجویان با استفاده از فرم کوتاه شده ی پرسش نامه استاندارد انگیزش تحصیلی مک اینرنی و سینکلایر (1372) مورد سنجش قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون آماری من ویتنی انجام شد. نتایج نشان دادند که در مقایسه با روش آموزش مستقیم، یادگیری موقعیتی تلفیقی موجب افزایش پیشرفت تحصیلی، افزایش انگیزش تحصیلی و کاهش اضطراب امتحان گردیده است.

Introduction: Distribution policy may absolutely or relatively effect on economy condition especially economy of the poor and disadvantaged social classes. On the other hand, since the importance and necessity of health as an undeniable right of life is evident for everybody, it can be confirmed that health is an ability which brings values for human life in other word, health is a wealth. Method: The present research studies the counter effects of these two important socioeconomic subjects, i.e. income- health inequality by defining two indices of health (Selected Death Rate & Reasons of Death) and income distribution index (Gini Coefficient). After explanation of model, the concerned four equations have been estimated using panel data of the years 1982-2006. E views 6 Software has been used for estimation of model coefficients. Moreover, model estimation is fixed based on POOL System and Effects Method. Health- Income equations have been estimated with two criteria of Gini Coefficient and Income Mean. Findings: The results show that while health depends on both factors of income mean and income inequity, but according to the investigations, income inequity effects more on society health. Conclusion: In societies with lower income inequity we see more health for the citizens. By interprovincial studies conducted on different income groups, it concluded that in provincial groups with high and low income, income inequity effects on society health and in comparison with income mean, income inequity effects more on society health.

این مطالعه با هدف تعیین اثر اندازه قلم و شکل قلم بر یادآوری اطلاعات و سرعت خواندن در محتوای الکترونیکی صورت گرفت. در این مطالعه، 70 نفر از دانشجویان به صورت تصادفی به دو گروه مساوی تقسیم شدند. در آزمایش 1، یک گروه، یک فصل از یک کتاب الکترونیکی را با قلم تاهومای فارسی 10 و گروه دیگر همان محتوی را با قلم تاهومای فارسی 12 از روی صفحه نمایشگر مطالعه کردند. زمان خواندن ثبت شد و پیش و پس آزمون هایی از دانشجویان گرفته شد. آزمایش2 نیز مانند آزمایش 1 صورت گرفت، با این تفاوت که یک گروه قلم تاهوما (بدون دندانه) و گروه دیگر قلم تایمز نیو رومن (دندانه دار) را مطالعه کردند. نتایج دو آزمایش نشان داد که میانگین نمرات و سرعت خواندن در دو اندازه قلم و در دو شکل قلم تفاوت معنی داری نداشت (α = 0.05). طراحان متون الکترونیکی می توانند اندازه قلم تاهومای فارسی را در محدوده 10 و 12 تغییر دهند و اثر مخربی بر یادآوری اطلاعات و سرعت خواندن مشاهده نکنند. اما، در انتخاب شکل حرف باید دقت بیشتری نمود زیرا درصورتی که 10/0= درنظر گرفته شود، یافته ها معنی دار می شود و اثر مخرب قلم تاهوما ( بدون دندانه) بر یادآوری اطلاعات در این مطالعه قابل مشاهده بوده است.

مطالعه ی تاثیر فراشناخت و رویکردهای آن نسبت به توانمندی های حل مسئله ی ریاضی در دانش آموزان مقطع اول متوسطه در یزد هدف اصلی این پژوهش است. روش انجام پژوهش شبه تجربی بوده است. به همین منظور، از جامعه ی آماری دانش آموزان، 120 دانش آموز سال اول آموزش متوسطه در دو گروه آزمایش و کنترل شرکت کردند. برنامه ی درسی گروه آزمایش شامل آموزش 6 هفته ای و هر هفته 4 ساعت روش های فراشناختی بود. پیش از شروع این دوره، پیش آزمونی برای کل دانش آموزان (120) اجرا شد. ابزار گرد آوری داده ها آزمون محقق ساخته عملکرد ریاضی بود که روایی محتوایی و پایایی آن مورد تایید قرار گرفت. داده های بدست آمده با استفاده از آزمون t-test مورد تحلیل قرار گرفت و مشخص گردید که بین دو گروه کنترل و آزمایش تفاوتی معنادار وجود دارد. به این معنی که میانگین نمره های گروهی که در دوره ی فراشناخت شرکت کرده بودند، به گونه ای معنادار بیش تر از میانگین گروه کنترل بود. روی هم رفته، این مطالعه نشان داد که آموزش فراشناخت و رویکردهای آن بر توانمندی حل مسئله ی دانش آموزان و ترغیب آن ها به یادگیری ریاضی تاثیری مثبت دارد.

مقدمه: هدف پژوهش حاضر بررسی اثر افشای نوشتاری بر شدت علائم وسواسی و افسردگی مبتلایان به اختلال وسواس- اجبار بود. روش: بدین منظور نمونه ای 30 نفری از مراجعین وسواسی به صورت تصادفی ساده انتخاب شده و در دو گروه 15 نفری آزمایشی و کنترل قرار گرفتند. تمامی شرکت کنندگان در دو مرحله پیش آزمون و پس آزمون، فرم کوتاه پرسشنامه چند وجهی شخصیتی مینه سوتا را تکمیل نمودند. روش افشای نوشتاری از نوع نوشتن باز به اعضای گروه آزمایشی آموزش داده شد اما گروه گواه تحت چنین آموزشی قرار نگرفت. یافته ها: تجزیه و تحلیل داده ها با روش تحلیل کواریانس نشان داد که افشای نوشتاری در کاهش شدت علائم وسواسی و افسردگی مبتلایان به اختلال وسواس- اجبار تاثیر مثبت دارد. نتیجه گیری: با توجه به نتایج پژوهش حاضر می توان روش افشای نوشتاری را به عنوان شیوه ای کم هزینه، کارآمد، موثر و با قابلیت کاربرد وسیع و آسان در بهبود اختلال وسواس و افسردگی همزمان دانست و بکارگیری آن را در مورد افراد وسواسی به روان درمانگران توصیه نمود.

با توجه به فرضیه نسبیت زبانی ورفیان در سال 1956 زبان بر تفکر تأثیر دارد که در این مطالعه هدف تعلین ارتباط بین حافظه و زبان است. روش: این پژوهش از نوع شبه تجربی و جامعه ی آماری شامل 1500 نفر دانشجوی دختر دوره کارشناسی دانشگاه پیام نور شاهین دژ و زبان اصی آزمودنی ها آذری بود. از میان آن ها 100 نفر از افراد در دسترس دوزبانه فارس و آذری انتخاب شدند و به پرسشنامه سطح مهارت و تجربه ی زبانی ماریان، بلومنفلد و کاشانسکایا (2007) پاسخ دادند، سپس افراد با مهارت بالا و یکسان در دو زبان به عنوان افراد دوزبانه متوازن و افراد با مهارت متفاوت در دو زبان به عنوان افراد دوزبانه نامتوازن انتخاب و آزمون یادآوری آزاد در مورد آن ها اجرا شد. یافته ها: نتایج نشان داد که تعامل معناداری بین زبان رمزگردانی و زبان بازیابی در آزمودنی های دوزبانه متوازن وجود دارد، ولی این تفاوت در گروه آزمودنی های نامتوازن معنادار نبود. نتیجه گیری: زمانی که زبان رمزگردانی و بازیابی یکسان باشد، میزان یادآوی در گروه آزمودنی های متوازن بیشتر از زمانی خواهد بود که دو زبان یکسان نباشد، یعنی وقتی زبان رمزگردانی و بازیابی در افراد دوزبانه یکسان باشد عملکرد حافظه بهتر از زمانی است که دو زبان یکسان نباشد. این امر حاکی از اثر تعدیل سطح مهارت و تجربه آزمودنی ها در دو زبان بر نتایج آزمون یادآوری است. به عبارت دیگر بافت زبان منجر به اثرات رمزگردانی اختصاصی می شود و عوامل مربوط به زبان در زمان یادآوری بر دسترسی پذیری حافظه تأثیرگذار است. لازم است این نکته در یادگیری و آزمون افراد دوزبانه در نظر گرفته شود، تا یادآوری مطالب تسهیل گردد.

هدف: این تحقیق به منظور تبیین اهداف خلقت انسان و تبیین تکالیف مهم ارسال پیامبران، به توضیح و ارتباط این دو بُعد و مفاهیم مرتبط با آن از منظر آیات قرآن و روایات معصومین(ع) در راستای نگرش علم روان شناسی پرداخته است. روش: تحقیق به کار گرفته شده در این مقاله، پژوهش در حیطه تحقیقات توصیفی و از گونه تحلیل اسنادی به روش کتابخانه ای است که اطلاعات جمع آوری شده به واسطه تحلیل محتوا، به بررسی تحلیلی متون انتخابی از کتاب و سنت و پژوهش های روان شناختی پرداخته است. یافته ها: عقل مرکز ساختاری شناخت و قوای ادراکی است که توانایی ادراک و تشخیص نیکی ها و حقایق، تدبیر امور مربوط به مسائل دنیوی، اُخروی و... را دارد. علم، به عنوان مجموعه ای از معلومات و دانش هایی که به صورت اکتسابی یا به صورت حضوری وارد ذهن و عقل انسان شده و به عنوان محتوای آن سازمان در فرایند تعلیم، استعدادهای ساختاری و قوای شناختی عقل را از قوه به فعل تبدیل می کند. قلب نیز به عنوان یک جزء ساختاری از خلقت فطری و معنوی انسان، قوای عاطفی و تمایلات را به صورت محتوایی در فرایند تزکیه و تهذیب شکوفا می کند. تزکیه، به فرایند شکوفایی و تکاملی نگرشها و کشش های مثبت قلب با محتواهای عاطفی، همچون: رحمت، رافت، انس، الفت، ذکر، انابه و... اشاره دارد که انسان را به کمال و تعالی سوق می دهد. تهذیب، به پاک کردن و زدودن دل از تمایلات شهوانی و خواهش های نفسانی، با محتواهای منفی همچون: حرص، حسد، بخل، غیض، قساوت و... اشاره دارد که انسان را از حضیض ذلت و سقوط به سوی اسفل سافلین باز می دارد. نتیجه گیری: تزکیه و تهذیب، در دو بُعد نیاز قلب و نفس، به پاک کردن قلب از تمایلات شهوانی و زدودن نفس از گناهان و دل نبستن به مظاهر دنیوی و از بین بردن صفاتی همچون: کبر، غلظت، قساوت، ترس، اضطراب، حسرت و... از یک طرف و شکوفا و بارور کردن استعدادهای مثبت، آرزوها و امیدها در مسیر تقرب و کمال و دستیابی به خصوصیات مثبت و رشد دادن فضایل و کرامات اخلاقی در قلب، مانند صمیمیت، انس، الفت، انابه، آرامش، خشوع و... می پردازد.