علیرضا حسن زاده

یکی از دغدغه های اصلی مدیران، برانگیختن کارکنان بهعنوان سرمایه های استراتژیک سازمان است. سازمان های سالم به طورخودکار انگیزشآورند. عوامل متعددی بر انگیزشزایی سازمانی موثرند. بیتوجهی رفتار جان سوزی است که اگر بر روح و جسم سازمان چنگ بیندازد، سازمان دچار عقب ماندگی ذهنی و جسمی مزمن خواهد شد. هدف غایی این پژوهش طراحی نوعی سنجه برای اندازهگیری بی تفاوتی سازمانی است. برای طراحی چنین سنجهای، استراتژی پژوهش ترکیبی اکتشافی متوالی استفاده شده است. بر این اساس، ابتدا بر اساس یافته های حاصل از مصاحبه های عمیق، ابعاد، مولفه ها و شاخص های بی تفاوتی تعیین شد (پژوهش کیفی) و در مرحله دوم برای تعیین روایی سازه همبستگی سنجه بی تفاوتی با سه سنجه استاندارد تعهد سازمانی، ترک شغل و هویت سازمانی محاسبه شد. نتیجه حاصل نوعی سنجه (پرسش نامه) روا برای اندازه گیری بی تفاوتی در سازمان هاست.

پرورش بستر­های پیدایی نوآوری، از مهم­ترین ویژگی­های سیستم­های یادگیری الکترونیکی موفق به شمار می­آید. شناسایی ابعاد این بسترها، موجب پیشرفت کیفیت سطح آموزش می­شود. به­این­منظور در این پژوهش، مفهوم لبه آشوب از نظریه پیچیدگی وارد زمینه یادگیری الکترونیکی می­شود. لبه آشوب، ناحیه­گذار باریکی میان نظم و آشوب است که مساعد پیدایش الگوهای جدید رفتاری مانند نوآوری و خودسازمان­دهی است. روش این پژوهش، پیمایشی بوده و داده­های پژوهش از طریق پرسش­نامه گردآوری شده، که از طریق خبرگان داخل و خارج کشور پاسخ داده شده­است. برای شناسایی ویژگی­های لبه آشوب، از مدل ارزیابی موفقیت شش گوشه استفاده شده­است که سه ناحیه ثبات، لبه آشوب و بی­ثباتی در آن شفاف­سازی شده­است. نتیجه این پژوهش، سبب تشویق برنامه­ریزان آموزشی می­شود تا سازوکارهای مناسب و انعطاف­پذیر برای یادگیری خلاق فراهم آورند و نیازهای یادگیرنده را در نظر گیرند.

برای ارزیابی و انتخاب استراتژی مناسب مدیریت دانش، عوامل سازمانی زیادی باید مورد توجه قرار بگیرد. از طرفی در رویکرد پویا برای ایجاد استراتژی مدیریت دانش، وضعیت فرایندهای خلق و انتشار دانش تأثیر مستقیمی بر استراتژی های انتخابی دارد. رویکردهای انسان-گرا و سیستم- گرا در استراتژی مدیریت دانش دارای تفاوت های بنیادی با یکدیگر بوده و نیاز به زیر ساخت ها، روش ها و ابزارهایی از مدیریت دانش دارند که با هم متفاوت و گاهی اوقات متضادند. در این پژوهش ابتدا مرور مبانی نظری از تحقیقات موجود در ارتباط با استراتژی سازی مدیریت دانش انجام شد و عوامل تأثیرگذار بر استراتژی مدیریت دانش سازمانی از چارچوب ها و مدل های مفهومی و متدولوژی ها و روش های اجرایی موجود استخراج شدند. سپس یک متدولوژی جامع برای ایجاد استراتژی مدیریت دانش ارائه شد. در این متدولوژی عواملی که بر استراتژی انتخاب شده نهایی اثر می گذارند عبارتند از:استراتژی عمومی کسب و کار سازمان، ساختار سازمانی، عوامل فرهنگی و فرایندهای خلق و انتشار دانش در ناحیه دانش بر سازمان. در این متدولوژی بر تأثیر متقابل استراتژی های فناوری اطلاعات و مدیریت منابع انسانی بر استراتژی مدیریت دانش تأکید می شود، ضمن این که در همه مراحل متدولوژی توجه به استراتژی پویای مدیریت دانش وجود داشته و استراتژی نهایی برای سازمان به صورتی طیفی از انسان گرایی تا سیستم گرایی و با هدف توازن سطح دانش آشکار و ضمنی سازمان در نظر گرفته می شود. متدولوژی ارائه شده در قالب فرضیه های تحقیق با نظر سنجی از خبرگان آزمون و تأیید و در سه سازمان نمونه به عنوان مطالعه موردی پیاده سازی شده است. در پایان در ارتباط با استراتژی های متفاوت به دست آمده برای سه سازمان نمونه تحلیل و مقایسه صورت گرفته است .

امروزه به دلیل پیشرفت های فناوری، کسب و کارها دگرگون شده و به سمت الکترونیکی شدن پیش می رود. تجارت الکترونیکی و کسب و کار الکترونیکی یکی از مشهودترین تمایلات در اقتصاد دیجیتالی است. در بازار اینترنتی نسبت به بازار سنتی این چالش وجود دارد که سازمان تجاری با رقبای بیش تری مواجه است و وفاداری مشتریان کم تر است. لذا در تجارت الکترونیکی، جذب، کسب اعتماد، رضایت و حفظ مشتریان برای سازمان تجاری مساله ای مهم و دشوار است. در این پژوهش به بررسی رابطه میان استفاده از تجارت الکترونیکی و متغیرهای مهمی چون رضایت، اعتماد و وفاداری مشتری پرداخته می شود. بدین منظور از دو جامعه آماری یکی در کشور ایران و دیگری در کشور لبنان، نمونه هایی از بین مشتریانی که خرید الکترونیکی داشته اند انتخاب شد. پرسشنامه ای مشتمل بر سؤالات چند گزینه ای طیف لیکرت طراحی و تدوین گردید و پس از آزمون روایی و اعتبار، بین افراد نمونه به طور الکترونیکی و حضوری توزیع شد. در مجموع 33 پرسشنامه از جامعه آماری دانشجویان در ایران و 32 پرسشنامه از جامعه آماری دانشجویان در لبنان جمع آوری شد. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و نرم افزارLISREL تحلیل شد. نتیجه پژوهش حاکی است که اعتماد، وفاداری و رضایت در تعامل با هم بر افزایش خرید الکترونیکی تاثیرگذارند اما میزان و نحوه تاثیرگذاری و تعامل آن ها در کشورهای مختلف تفاوت دارد.

"امنیت اطلاعات یک مسأله حیاتی است و امروزه سازمان‌ها در سراسر دنیا با آن روبه‌رو هستند. امنیت سیستم‌های اطلاعاتی هم فناوری و هم افراد (عوامل انسانی) را در بر‌‌می‌گیرد. در بیشتر تحقیقاتی که در زمینه امنیت سیستم‌های اطلاعاتی صورت گرفته؛ یک نوع دید و رویکرد فنی وجود داشته است. پژوهش حاضر در راستای الگوی جدیدی است که آن را ""مسأله انسانی"" و""مسأله سازمانی"" می‌نامند. این الگو بر ""امنیت اطلاعات رفتاری"" تمرکز دارد و در آن بر این نکته که کاربران و در کل عوامل انسانی، ضعیف‌ترین و سست‌ترین عنصر آسیب‌پذیر در مدل‌های امنیت سیستم‌های اطلاعاتی مطرحند تأکید می‌شود. در این پژوهش با در نظر گرفتن اهمیت امنیت، برای سازمان‌های امروزی، یک مدل مدیریتی برای بررسی نقش عوامل انسانی در امنیت سیستم‌های اطلاعاتی ارائه ‌می‌شود. هدف این پژوهش، به طور خاص شناسایی و مدل‌سازی سازه ‌های مدیریتی حیاتی و اساسی مؤثر بر اثربخشی امنیت سیستم‌های اطلاعاتی است. در این راستا، سازه‌های ""حمایت مدیریت عالی، آموزش امنیتی، فرهنگِ امنیتی، مهارت امنیتی، تقویت خط‌مشی امنیتی، تجربیات و خودباوری افراد"" به‌عنوان فاکتور‌های مؤثر بر اثربخشی امنیت سیستم‌های اطلاعاتی معرفی می‌شوند. روش‌شناسی این مطالعه، ترکیبی از تکنیک‌های کیفی و کمّی تحقیق است. از طریق تکنیک‌های کیفی و بررسی پیشینه موضوع، متغیر‌های کلیدی مؤثر بر امنیت سیستم‌های اطلاعاتی شناسایی شده‌اند. سپس با توجه به مدل مفهومی پژوهش که از مرور پیشینه و منابع موضوع و بررسی نتایج تحقیقات قبلی به‌دست آمده است، ابزار جمع‌آوری داده‌ها (پرسشنامه) طراحی شده و نسبت به جمع‌آوری داده‌ها از طریق نمونه‌های انتخابی (خبرگان و سازمانی) اقدام شده است. پس از آن داده‌ها‌ی جمع‌آوری شده توسط SPSS و LISREL مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته‌اند و طبق آن، مدل نهایی تحقیق با عنوان "" مدل عوامل انسانی مؤثر بر امنیت سیستم‌های اطلاعاتی"" ارائه شده است."

با توجه به اهمیت و جایگاه ویژه فناوری اطلاعات در سازمان های دولتی ایران، رویکرد و نگرش مدیران و نیاز مبرم سازمان های دولتی به الگویی ساخت یافته به منظور مدیریت فناوری اطلاعات و آگاهی و شناخت کافی نسبت به برون سپاری هر یک از مؤلفه ها و شاخص های آن الگو، این تحقیق با هدف ارائه الگوی انطباقی مدیریت فناوری اطلاعات برای سازمان های دولتی کشور، انجام پذیرفته است. روش تحقیق مورد استفاده در این نوشتار، روشی توصیفی است و از لحاظ نوع تحقیق، کاربردی است. جامعه آماری و گروه نمونه مورد مطالعه پژوهش در بخش طراحی الگو متشکل از خبرگان دانشگاهی و در بخش مطالعه موردی برای اجرای الگوی طراحی شده، متشکل از خبرگان وزارت صنایع و معادن و سازمان های تحت پوشش آن است. پس از بررسی پیشینه پژوهش به طراحی الگو پرداخته شد. سپس بر اساس نظریات خبرگان دانشگاه، الگوی مذکور آزمون شد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که مؤلفه های الگوی انطباقی مدیریت فناوری اطلاعات در سازمان های دولتی کشور عبارتند از هم راستایی برنامه ریزی راهبردی IT و معماری IT سازمان سرمایه گذاری IT، مخاطرات IT، ارائه ارزش و پایش IT. پس از تأیید اجزای و کلیت الگو بر اساس نظریات خبرگان دانشگاهی، الگوی مذکور در وزارت صنایع و معادن و سازمان های تحت پوشش آن به کار گرفته شد. نتایج به کارگیری مدل در صنعت با نظریات خبرگان دانشگاه مقایسه و تحلیل و بر این اساس راهکارهای لازم ارائه شد

مطالعه و بررسی برای شناسایی مسائل کلیدی مدیریت سیستم های اطلاعاتی نزدیک به سه دهه است که در بسیاری از کشورها و نواحی دنیا انجام می شود، به طوری که اخیراً مطالعات و تحقیقات روز افزونی در این خصوص در نواحی مختلف جهان انجام شده است. هدف این پژوهش، شناسایی متغیرها و عوامل مؤثر بر مسائل کلیدی حوزه مدیریت سیستم های اطلاعاتی1 در ایران می باشد. به این منظور، پس از مطالعه منابع و بررسی تحقیقاتی که در این حوزه در نقاط مختلف دنیا انجام شده بود، به شناسایی مسائل کلیدی مطرح در مدیریت سیستم های اطلاعاتی سازمان های ایران پرداخته شد که با نظر خبرگان، این حوزه در ایران تکمیل شد و همچنین عوامل مؤثر بر این مسائل در دو سطح متغیرهای محیطی و سازمانی مورد شناسایی قرار گرفت. سپس مدلی مفهومی از عوامل مؤثر بر مسائل کلیدی سیستم های اطلاعاتی ارائه شد. بر این اساس پرسش نامه ای تهیه شد که بخش اول آن به منظور شناسایی مسائل کلیدی مطرح در مدیریت سیستم های اطلاعاتی کشور و بخش دوم آن نیز برای آزمون مدل عوامل مؤثر بر مسائل شناسایی شده طراحی شد. در بخش پایانی این مقاله نیز بر اساس تجزیه و تحلیل های انجام گرفته، مدل نهایی ارائه شده است که به این ترتیب تلاش می شود تا نتایج به دست آمده درخصوص مسائل کلیدی و عوامل مؤثر بر مسائل کلیدی مدیریت سیستم های اطلاعاتی در ایران با توجه به سطح اهمیت با نگرشی راهبردی در سازمان های کشور توصیف و پیشنهاد شود.

در اغلب کشورها بویژه در کشورهاى در حال توسعه، مراقبت هاى اولیه بهداشتى توسط دولت ارائه مى شود. محدودیت منابع، بالا بودن هزینه ها، و پایین بودن کیفیت خدمات دولتمردان و سیاستگزاران عرصه سلامت را ناچار به تحول و شروع اصلاحات ساخته است که از جمله آنها مى توان به آغاز مشارکت فعالانه بخش خصوصى در ارائه خدمات بهداشتى درمانى اولیه اشاره نمود. این مطالعه با هدف مقایسه وضعیت بیماریابى و مراقبت غیر واگیر و رضایت بیمار در تعاونى هاى بهداشتى درمانى و مراکز بهداشتى درمانى دولتى انجام شد. روش بررسی: این پژوهش یک مطالعه ی تحلیلى ست که در آن دوگروه از مراکز بهداشتى درمانى با مدیریت دولتى (18 مرکز) و تعاونى ( 9 مرکز) از نظر بیماریابى و مراقبت بیمارى هاى غیر واگیر مورد مقایسه قرار گرفتند. داده ها با استفاده از چک لیست و بررسى و مشاهده پرونده ها و دفاتر پیگیرى بیماران جمع آورى شد و با استفاده از آزمون هاى t-test و X2و نرم افزارهاى EPI INFO و SPSS تحلیل شد. یافته ها: این مطالعه نشان داد که نسبت جمعیت معاینه شده در زمان مطالعه در تعاونى هاى بهداشتى درمانى و مراکز بهداشتى درمانى دولتى به ترتیب 8/53 و 2/23 درصد و نسبت بیماریابى در جمعیت معاینه شده به ترتیب 3/10 و 9/15 درصد بود. میانگین مراقبت از بیماران دیابت در تعاونى هاى بهداشتى 5/6 و در مراکز بهداشتى درمانى دولتى 8/6 بار در سال بود. نتیجه گیرى : نتایج پژوهش نشاندهنده ی این واقعیت است که با مشارکت بخش خصوصى در ارائه مراقبت هاى اولیه بهداشتى و نظارت مستمر بخش دولتى بر این فعالیت ها مى توان یک نظام ارائه خدمات اثربخش ایجاد نمود.

نظام هاى اطلاعات در سیستم عرضه ى سلامت با گردآورى، تحلیل و انتشار داده ها، زمینه استفاده از اطلاعات به منظور بهبود و ارتقاى سلامت جامعه را فراهم مى سازند. این مطالعه براى ارزشیابى وضعیت نظام اطلاعات سلامت از دیدگاه مدیران و ارائه دهندگان خدمات سلامت طراحى شده است. روش بررسی: مطالعه توصیفی- مقطعى بوده و در سال 1383 انجام شد. ابتدا نظرات مدیران و کارشناسان برنامه هاى سلامت در مراکز آموزش درمانى، بیمارستان هاى عمومى، مراکز بهداشت شهرستان، ستاد معاونت و دانشکده ى پزشکى از طریق پرسشنامه جمع آورى و داده هاى حاصله با استفاده از نرم افزار spss 12 تحلیل شد. یافته ها: از دیدگاه مدیران و کارشناسان، برنامه ریزى و تصمیم گیرى دو حیطه اصلى استفاده از اطلاعات است. مدیران 41 درصد و کارشناسان 34 درصد سئوالات آمار توصیفى را درست پاسخ دادند.53 درصد مدیران و 39 درصد کارشناسان در دو هفته گذشته از اطلاعات استفاده نموده اند. درحدود8/70 درصد مدیران و 8/40 درصد کارشناسان در زمان نیاز به داده هاى مربوط به عملکرد فرایند خاص، آنها را همزمان جمع آورى مى نمودند. نتیجه گیری: با توجه به جایگاه نظام اطلاعات در هر سازمان و نقش اساسى آن در اتخاذ سیاست هاى درست، ایجاد نظام هماهنگ و یکپارچه اطلاعات و توانمندسازى کارشناسان در زمینه استفاده صحیح از داده ها از اولویت هاى ضرورى به شمار مى رود. "

با توجه به اینکه سرمایه گذاری در زمینه سیستم های اطلاعاتی احتیاج به منابع مالی زیادی دارد و شکست در این سرمایه گذاریها هزینه های هنگفتی را برای سازمان ایجاد می کند مدیران سیستم های اطلاعاتی با مساله دشتوار تشخیص؛ ارزیابی و انتخاب انواع سیستم های اطلاعاتی مورد نیاز مواجه هستند. تشخیص و تعیین اولویت سیستم های اطلاعاتی مورد نیاز حساس ترین جزء برنامه ریزی استراتژیک سیستم های اطلاعاتی می باشد. در این مقاله مدل تشخیص و تعیین اولویت توسعه سیستم های اطلاعاتی همراستای اهداف استراتژی های و برنامه های سازمان با استفاده از روش CSF؛ تکنیک فرایند تحلیل سلسله مراتبی و الگوریتم ژنتیک (HISSPM) ارائه می گردد و به ارزیابی و تجزیه و تحلیل نتایج اجرای مدل از طریق آزمون فرضیه پرداخته می شود