زمینه و هدف: پدیده قاچاق و تأثیر مخرب آن در امر تولید و تجارت قانونی و سرمایه گذاری و اشتغال، امنیت اقتصادی را به خطر می اندازد و باید با جدیت با آن مبارزه کرد و مقدمه این مبارزه، الگوی پیشگیری و مبارزه است. این پژوهش به منظور شناسایی و ارائه الگوی پیشگیری و مبارزه با قاچاق کالا و ارز براساس اندیشه فرماندهی معظم کل قوا انجام شد. روش : این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی است که با رویکرد کیفی انجام شد. در این پژوهش بیانات، احکام و فرمان های مقام معظم رهبری از خرداد سال 1368 تا پایان سال 1398 منبع پژوهش بودند. ابزار جمع آوری داده ها فیش برداری و روش تحلیل داده ها، تحلیل محتوای کیفی و با رویکرد استقرایی بود. به منظور ارزیابی قابلیت اعتماد پژوهش (پایایی پژوهش) از روش کدگذار دوم استفاده شد و ضریب توافق بین کدگذاران با استفاده از روش هولستی 95/0 به دست آمد. یافته ها : براساس یافته های پژوهش، الگوی پیشگیری و مبارزه با قاچاق کالا و ارز در چهار بعد مدیریتی و اجرایی، تقنینی، فرهنگی - اجتماعی و قضایی، با 25 مقوله اصلی و 63 مقوله فرعی طراحی شد. از مقولات اجرایی می توان به افزایش خطر قاچاق، استفاده از سامانه های هوشمند مبارزه با قاچاق، مبارزه با قاچاق سازمان یافته و انهدام کالای قاچاق اشاره کرد. نتایج : یافته های پژوهش نشان می دهد که الگوی منبعث از اندیشه رهبر معظم انقلاب نگاهی همه جانبه به ابعاد اجرایی، تقنینی، فرهنگی - اجتماعی و قضایی دارد و می تواند متناسب با سیاست های به عنوان الگویی مناسب در پیشگیری و مبارزه با قاچاق کالا و ارز باشد و پیاده سازی این الگو توسط سازمان های مسئول مبارزه با قاچاق کالا و ارز می تواند گامی موثر برای تحقق اهداف این مبارزه باشد.
