ایرج افشار را با عناوین علمی پرشماری می شناسیم؛ ایرانشناس، کتابشناس، نسخه پژوه، مؤلّف، مصحّح، فهرست نگار، پژوهشگر و مدیر نشریات گرانسنگ ایرانی. او در هر کدام از این تخصّص ها سرآمد زمان بود و در همه آنها می کوشید فرهنگ ایرانی و زبان فارسی را گسترش دهد و برتری بخشد. اما پژوهشگران به جنبه ای از دانش و کاووش او کمتر پرداخته اند و آن کوشش او در گسترش زبان فارسی در جهان است. این جستار می کوشد تا بینش، تلاش ایرج افشار را در شناخت و شناساندن آموزش زبان فارسی در جهان بکاود، این کاوش را براساس یادداشت های او در تازه ها و پاره های ایرانشناسی در مجلّه بخارا انجام می پذیرد.