«غلام عجمی» در گلستان سعدی و...

چکیده

محور سخن نویسنده در نوشتار حاضر بر سر عجمی بودن غلام داستان سعدی است. وی در پی پاسخ به این پرسش است که «غلام عجمی» یعنی چه؟ و اینکه «غلام عجمی» چه ویژگی دارد که سعدی آن را به ذکر مخصوص گردانیده است. نویسنده در خلال صحبت پیرامون شرح معنای این واژه در شروح گلستان، اذعان می دارد که دلالت «عجمی» بودن بر بیگانگی و جدائی از زبان و فرهنگ عربی، اندک اندک بدین واژه معنای مطلق «بیگانه» و «اجنبی» بخشیده است، و چون بیشترین «عجمی» هایی که مردمان عرب با ایشان سروکار داشتند ایرانیان بودند، «عجمی» به گونه ویژه، معنای «ایرانی» هم یافته است. با این حال، به زعم نویسنده، این معنی با عبارت سعدی متناسب نیست. وی اظهار می دارد که احتمالاً مقصود از «عجمی» بودن «غلام» حکایت گلستان، وجه خاصی از نابلدی، و در واقع، عدم تبحر در شناگری و دریانادیدگی غلام بوده است.